Transcript Achttiende en negentiende eeuw

Achttiende en negentiende eeuw
Literatuurgeschiedenis
Culturele/filosofische stromingen
Golfbewegingen….
Culturele ontwikkeling is een proces van
opeenvolging en afzetten tegen.
Literatuur is het product van een cultuur: het geeft (indirect een beeld
van hoe een samenleving op een bepaald moment in elkaar zit)
middeleeuwen
Wereldbeeld: theocentrisch
Mens ondergeschikt aan God
renaissance
Wereldbeeld: humanistisch
Mens komt centraler te staan. Wel
nog naar voorbeeld van de Klassieke
Oudheid. Geloof nog steeds een
centrale rol.
Mens heeft de mogelijkheid zich te
ontwikkelen.
verlichting
Wereldbeeld: rationalistisch
Mens kan rationalistisch zichzelf
ontwikkelen: nadruk op leren. De
wereld is te verklaren via de rede: het
verstand. Onderzoek doen en reizen
(=ontdekken) komen centraal te
staan.
romantiek
Wereldbeeld: emotioneel
De “kille” rationalistische houding
krijgt tegenstanders: gevoel moet
meer de nadruk krijgen…
De weergave hierboven is zeer globaal en de weergegeven processen verliezen door deze
schematische weergave veel nuances…
Invloed op literatuur
middeleeuwen
Moraliserende literatuur
die vooral gericht is op
deugdelijk leven.
Gemeenschapsliteratuur.
renaissance
Literatuur wordt
gebaseerd op Klassieke
voorbeelden en heeft
vaak een didactisch
karakter.
verlichting
romantiek
Literatuur draait om
kennisdeling en richt zich
op actuele menselijke
zaken en het ontginnen
van nieuw gebied.
Literatuur is de
allerindividueelste
expressie van de
allerindividueelste
emotie. Literatuur is dus
rechtstreeks gekoppeld
aan de kunstenaar.
De verlichting
Verlichting is het uittreden van de mens uit de onmondigheid
die hij aan zichzelf te wijten heeft. Onmondigheid is het
onvermogen zich van zijn verstand te bedienen zonder de
leiding van de ander. (Immanuel Kant)
Dus: de mens is zelf in staat de wereld te “kennen” door het verstand te gebruiken. Daar is
God niet leidend in en ook hebben mensen de Klassiek niet als voorbeeld nodig: de mens
kan zelf onderzoeken hoe de wereld in elkaar steekt, door het verstand te gebruiken 
RATIONALISME
IK DENK DUS IK BEN (Rene Descartes)
+ de opkomst van de empirie
Romantiek
Kunst is de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie.
(Willem Kloos)
• Reactie op Verlichting: tegen het puur rationale  gevoel boven ratio
• Gevoel van onvrede met de wereld  er is veel armoede (groot verschil
arm en rijk)
 Men wil ontsnappen aan de dagelijkse realiteit (veel aandacht voor
dromen)
• Creativiteit is heel belangrijk
• Natuur als belangrijke inspiratiebron
Vluchten uit de realiteit
Via dromen
(verbeelding)
In de liefde en
in de dood
In de natuur
Maatschappijkritiek
Via de historie
In humor
Contemporaine reactie op
Romantiek
Tegen het “gevoel” van de Romantiek ontstaat ook verzet ten tijden van de
Romantiek zelf: er ontstaat een stroming die er juist op uit is de werkelijkheid zo
weer te geven, zoals hij in het echt ook is…
REALISME