Transcript Meslek Olarak Öğretmenlik

Öğr. Gör. Osman ALBAYRAK
RTEÜ Eğitim Fakültesi
MESLEK NEDİR ?
 Meslek,
belli bir eğitim ile
kazanılan , sistemli bilgi ve
becerilere dayalı, insanlara yararlı
mal üretmek ve hizmet vermek
karşılığında para kazanmak için
yapılan , kuralları belirlenmiş iş
demektir.
ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ
 Öğretmenliğin
bir meslek olup
olmadığı hususunda geçmişte hep
tartışmalar
olmasına
karşın
yasalarımızda buna yönelik bir takım
hususlar belirlenmiştir.
YASALARIMIZDA ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ
 1848 yılında Darülmuallimin adıyla bugünkü manada
öğretmen yetiştiren ilk meslek okulu kurulmuştur.
 1850 yılında Darülmuallimin başına getirilen Ahmet
Cevdet Efendi, Darülmuallimin için bir nizamname
kaleme almıştır. Bu nizamname ile Darülmuallimin
köklü bir yasal ve eğitimsel düzenlemeye tabi
tutulurken
aynı
zamanda
çağdaş
anlamda
öğretmenlik mesleğinin temelleri oluşturulmuştur.
 Bu nizamname, dolaylı olarak öğretmenliğin meslek
olduğunu ve bu mesleğin bir okulu olduğunu ifade
etmektedir (Akyüz, 2006a)
1869 yılında çıkarılan Maarif-i
Umumi Nizamnamesinde umumi
mekteplere öğretmen olmada
öncelik hakkının
Darülmuallimin’de eğitim görmüş
muallimlere ait olduğu
belirtilmiştir.
1924
tarihli Orta Tedrisat
Kanununun 1. maddesine
göre,
« muallimlik devletin umumi
hizmetlerinden sayılan bir
meslektir»
 olarak tanımlanmıştır.
 1926
tarihli Maarif Teşkilatına Dair
Kanunun
12. maddesinde “maarif
hizmetlerinde asil olan muallimliktir “
denmiştir.
 1973 tarihli ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel
Kanunun 43. Maddesinde Öğretmenlik
Mesleği; devletin eğitim öğretim ve
bununla birlikte yönetim işlerini
üzerine alan ihtisas mesleğidir.
Şeklinde tanımlanmıştır.
Günümüzde öğretmenlik artık,
alanda
uzmanlık,
akademik
çalışma, mesleksel formasyon ve
üniversite diploması gerektiren
kendine özgü bir profesyonel
meslek
statüsü
kazanmış
bulunmaktadır.
ÖĞRETMENLİĞİN MESLEKLEŞME ÖLÇÜTLERİ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Toplumca ve devletçe meslek olarak tanınma ve kabul görme.
Belirli bir uzmanlık bilgi ve becerisini gerektirme
Mesleğe girişte belirli bir seçim ve denetimden geçme
Mesleksel kültüre sahip olma
Yasal, tüzük, yönetmelik, statü ve güvenceye kavuşma
Tanımlanmış bir hizmet alanı olma ve o alanda hizmet verme
Verdiği hizmetten ötürü yetiştirdiği kişiye-ailesine-toplumadevlete karşı sorumlu olmak
Yeterince geniş ve yaygın bir hizmet alanına sahip olma.
Mesleksel örgütlere sahip olma
Mesleğin gerektirdiği etik kurallara sahip olma
Meslekte çalışma özgürlüğüne sahip olma
 Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin, genellikle
orta gelir düzeyine altı ailelerin çocukları
tarafından tercih edildiği bilinmektedir. 2007
yılında
eğitim
fakültelerindeki
öğrenciler
üzerinde
yapılan
kapsamlı
bir
anket
araştırmasında, ankete katılan 18.226 öğrencinin
%78,7’sinin annesinin; %53,4’ünün ise babasının
eğitim düzeyinin ortaokulu geçmediği
 ortaya çıkmıştır. Aynı çalışmada, öğrencilerin
%82,4’ünün annesinin ev hanımı;
 %30,6’sının babasının ise emekli olduğu tespit
edilmiştir. Yine, öğrencilerin % 60’ı şehir
 merkezinden, geri kalan %40’ının ise kırsaldan
geldiği bulunmuştur (Aksu vd., 2010).
ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ
 Öğretmenler devlet memurlarının
çoğunluğunu oluşturur.
 ( Ülkemizde 2013-2014 öğretim yılında ;
Okul öncesi eğitimde, İlkokulda,
Ortaokulda ve ortaöğretimde 378.919′si
erkek, 410.325′si bayan olmak üzere
toplam 789.244 öğretmen
bulunmaktadır. )
ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ
 Öğretmenlik mesleğini genellikle
bayanlar tercih etmektedir.
 Öğretmenlerin büyük bir kısmı devlet
memurudur.
 Öğretmenler genelde alt ve orta sınıf
ailelerdendir.
 Öğretmenlik mesleğinin geliri düşük
sayılabilir.
ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ
 Öğretmenlik sevgi ve özveri
mesleğidir
 Öğretmenlik mesleğinin statüsü
çok yüksek değildir
 Öğretmenlerin içinde yaşadıkları
topluma karşı önemli görev ve
sorumlulukları vardır
ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN STATÜSÜ
 Toplumsal statü, bireyin toplum yapısı
içinde işgal ettiği konum veya yerdir.
İki tür statü vardır;
 Verilmiş statü: Bireyin hiçbir etkisi olmadan
kazanılmış statüdür. Ör: Bireyin erkek olarak
doğması
 Kazanılmış statü: Bireyin kendi çabasıyla elde
ettiği statüdür. Ör: Belli bir eğitim sonucunda
öğretmen olmak, okul müdürü olmak.
MESLEĞİN STATÜSÜNÜ BELİRLEYEN
UNSURLAR





Mesleğin gelir düzeyi
mesleğe giriş için gerekli olan eğitimin süresidir
Mesleğin çalışma koşulları
Mesleki özerklik
Medyanın meslek ile veya mesleğin topluma sunduğu
hizmet ile alakalı yayınlarının etkisi
 Meslekin , mesleki standartların geliştirilmesi
durumu
 Mesleğe atanmadaki standartlar
 Mesleğe karşı toplumda oluşmuş kültürel saygınlık
Öğretmenin Görevleri
 Öğretmenin okuldaki görevleri şu
şekilde belirlenmiştir:
 1.
Öğretmenler kendilerine verilen
dersleri okuturlar. Serbest çalışma
saatlerinde öğrencileri gözlerler. Ders
dışında okulun eğitim-öğretim ve
yönetim
işlerine
de
katılırlar.
Öğretmenin Görevleri
2. Öğretmenin öğretim işlerindeki görevleri
şunlardır:
a- Öğretmenler her ders yılı başında yıllık
eğitim planlarını yaparlar.
b- Etkili bir öğretim sağlayabilmek için,
derslere hazırlıklı girmek ve okulda
bulunan ders araçlarından ve okul
kitaplığında
bulunan
kitaplardan
öğrencilerini
yararlandırmakla
yükümlüdürler.
c- Öğrencilerini bireysel çalışmalara
yöneltmek.
2. Öğretmenin öğretim
işlerindeki görevleri şunlardır
 d- Aynı dersi okutan zümre
öğretmenleri eğitim-öğretim yılı
başında ve muhtelif zamanlarda
toplanarak eşgüdümüm sağlarlar
e- Derslerde öğrencilerine ödev ve
araştırma konularını veriri ve bunları
takip ederler
f- Verdikleri dersleri ve sınıf
yoklamalarını her ders sınıf defterine
yazarak imzalarlar.
3. Öğretmenlerin eğitim
işlerinde ödevleri şunlardır
a- Öğretmenler haftada en az bir gün
nöbet tutarlar.
b- Öğretmenler kurulunca ya da okul
yönetimince kendilerine verilen öğrenci
kurullarını yönetir ve her türlü eğitim
çalışmalarına katılırlar.
c- Öğretmenler kurulu kararı ile
kendilerine verilen sınıfın eğitimöğretim işlerini üzerlerine alırlar.
4. Öğretmenin yönetim işindeki
görevleri şunlardır:
a- Okulun disiplin ve onur kurulu ile
eğitim ve yönetim kurullarında kendine
verilen işleri yapmak.
b- Öğretmenler kurulu toplantısına
katılmak.
c- Okul müdürünün uygun bulacağı
şekilde okulun diğer yönetim işlerine
yardımcı olmak.
d- Düzenli olarak Tebliğler Dergisini
takip etmek ve okumakla yükümlüdür.
ÖĞRETMENİN ROLLERİ
 ÖĞRETMENİN OKULDAKİ ROLLERİ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Liderlik / başkanlık rolü
Danışmanlık rolü
Rehberlik rolü
Eğiticilik rolü
Yargıçlık rolü
Bilgi yayıcılık rolü
Nasihatçılık rolü
Ana – babalık rolü
ÖĞRETMENİN ÇEVRESEL ROLLERİ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Çevre kalkınmasına katılma ve katkı sunma rolü
Çevre liderlik rolü
Toplumsal yabancılık rolü
Ahlak savunucusu rolü
Kültürlülük rolü
Çocuk eğitimi rolü
ÖĞRETMENİN SORUMLULUKLARI
1. Mesleki gelişim sorumluluğu
2. Öğrenciyi tanıma sorumluluğu
3. Karar verme sorumluluğu
4. Plan yapma sorumluluğu
5. Öğretim sorumluluğu
6. Strateji- yöntem ve teknik seçme sorumluluğu
7. Materyal geliştirme ve kullanma sorumluluğu
8. Sınıf yönetimi sorumluluğu
9. Okul-aile ve toplum ilişkilerini geliştirme
sorumluluğu
10. İzleme , ölçme ve değerlendirme sorumluluğu
Öğretmenin taşıması gereken
yeterlikler
 Genel Kültür Bilgisi: Bir öğretmeninin
sahip olması gereken genel kültür bilgisi
yeterliliğinin oranı % 15- 20 ’tir.
 Alan Bilgisi : Alanıyla ilgili bilgilere
sahip olma. % 50 - 60
 Öğretmenlik Meslek Bilgisi : % 25 – 30
Öğretmen adaylarının eğitim fakültelerinde
gördüğü derslerin ağırlıkları bu oranlara
göre dağıtılmaktadır
 ETKİLİ BİR ÖĞRETMENİN TAŞIMASI GEREKEN BAŞLICA
NİTELİKLER
 Çok değişik kaynaklarda öğretmenlerin sahip olması gereken
özellikler belirtilmektedir.












Etkili öğretmenin temel özelliklerini şöyle sıralayabiliriz;
Öğretmen sınıfta yaratıcı bir ortam oluşturmalıdır.
Dersini ilgi çekici ve güçlü bir şekilde sunmalıdır.
Öğrencilere yardım etmelidir.
Öğrencilere öğrenme hususunda yardım etmelidir.
Öğretmen hoşgörülü, sevecen, anlayışlı ve espirili olmalıdır.
Açık fikirli, cesaretlendirici ve destekleyici olmalıdır.
Genel kültür sahibi olmalıdır.
Meslek bilgisine sahip olmalı ve kendini yenilemelidir.
Öğretmen öğretme bilgisine sahip olmalıdır.
Öğretmen, öğrenciyi bilgi edinme sürecinde aktif tutmalıdır.
Öğretmenlerin Mesleki Alandaki
Yeterlik Durumları
 Yeterlik nedir?
 Bir meslek alanına özgü görevlerin yapılabilmesi
için gerekli olan mesleki bilgi, beceri ve tutumlara
sahip olma durumu.
 Öğretmen yeterlikleri:
 Öğretmenlik mesleğini etkili ve verimli biçimde
yerine getirebilmek için sahip olunması gereken
genel bilgi, beceri ve tutumlar.
 MEB yapmış olduğu çalışmalar sonucunda bir
öğretmenin taşıması gereken yeterlik alanlarını
belirlemiştir.
-37-
MEB ve Öğretmen Yeterlikleri
Milli Eğitim Bakanlığının çalışmaları
 Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri

6 ana yeterlik alanı,

bu yeterlikleri yerine getirebilmek için gerekli
bilgi, beceri ve tutumlar
 31 alt yeterlik alanı
yeterliklerin gerçekleşip gerçekleşmediğinin delili
olabilecek gözlemlenebilir-ölçülebilir davranışlar
 233 performans göstergesi Özel alan yeterliklerini

belirlemiştir
-38-
Yeterlik Alanları
A- Kişisel ve Mesleki Değerler-Mesleki
Gelişim
B- Öğrenciyi Tanıma
C- Öğrenme ve Öğretme Süreci
D- Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve
Değerlendirme
E- Okul-Aile ve Toplum İlişkileri
F- Program ve İçerik Bilgisi
-39-
Yeterlik Alanları ve Alt Yeterlikler
(1)
 A- Kişisel ve Mesleki Değerler-Mesleki Gelişim
 A1- Öğrencilere Değer Verme, Anlama ve Saygı
Gösterme
 A2- Öğrencilerin Öğrenebileceğine ve Başaracağına
İnanma
 A3- Ulusal ve Evrensel Değerlere Önem Verme
 A4- Öz Değerlendirme Yapma
 A5- Kişisel Gelişimi Sağlama
 A6- Mesleki Gelişmeleri İzleme ve Katkı Sağlama
 A7- Okulun İyileştirilmesine ve Geliştirilmesine
Katkı Sağlama
 A8- Mesleki Yasaları İzleme, Görev ve
Sorumlulukları Yerine Getirme
-40-
Yeterlik Alanları ve Alt Yeterlikler (2)
 B- Öğrenciyi Tanıma
 B1- Gelişim Özelliklerini
 B2- İlgi ve İhtiyaçları Dikkate Alma
 B3- Öğrenciye Değer Verme
 B4- Öğrenciye Rehberlik Etmek
-41-
Yeterlik Alanları ve Alt Yeterlikler (3)
 C- Öğrenme ve Öğretme Süreci
 C1- Dersi Planlama
 C2- Materyal Hazırlama
 C3- Öğrenme Ortamlarını Düzenleme
 C4- Ders Dışı Etkinlikleri
 C5- Bireysel Farklılıkları Dikkate Alarak
Öğretimi Çeşitlendirme
 C6- Zaman Yönetimi
 C7- Davranış Yönetimi
-42-
Yeterlik Alanları ve Alt Yeterlikler (4)
 D- Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve
Değerlendirme
 D1- Ölçme ve Değerlendirme Yöntem ve
Tekniklerini Belirleme
 D2- Değişik Ölçme Tekniklerini Kullanarak
Öğrencinin Öğrenmelerini Ölçme
 D3- Verileri Analiz Ederek Yorumlama, Geri
Bildirim Sağlama
 D4- Sonuçlara Göre Öğretme-Öğrenme Sürecini
Gözden Geçirme
-43-
Yeterlik Alanları ve Alt Yeterlikler (5)
 E- Okul-Aile ve Toplum İlişkileri
 E1- Çevreyi Tanıma
 E2- Çevre Olanaklarından Yararlanma
 E3- Okulu Kültür Merkezi Durumuna
Getirme
 E4- Aileyi Tanıma ve Ailelerle İlişkilerde
Tarafsızlık
 E5- Aile Katılımı ve İşbirliği Sağlama
-44-
Yeterlik Alanları ve Alt Yeterlikler (6)
 F- Program ve İçerik Bilgisi
 F1- Türk Milli Eğitimin Amaç ve
İlkeleri
 F2- Özel Alan Öğretim Programı
Bilgisi ve Uygulama Becerisi
 F3- Özel Alan öğretim Programını
İzleme, Değerlendirme ve
Geliştirme.
-45-
Teşekkürler!!!

-46-