Transcript I. Їндэсний тооцооны дансууд

Ëåêö 8
Ñýäýâ: Ìàêðî
ýäèéí çàñãèéí ¿íäñýí áàëàíñ,
äàíñ
ÝÇÌ-èéí òýíõèìèéí áàãø Ä.Äàâààõ¿¿
Ëåêöèéí àãóóëãà
1. ¯íäýñíèé òîîöîîíû äàíñóóä
2. Ñàëáàð õîîðîíäûí áàëàíñûã áîëîâñðóóëàõ







Çîðèëãî: Óëñ îðíû ñàíõ¿¿ãèéí àêòèâ, ïàññèâûí ººð÷ëºëò, ýäèéí
çàñãèéí ñàëáàðóóäûí õîîðîíäûí óÿëäàà, áàëàíñæèëòûí ¿ç¿¿ëýëòèéã
òîîöîõ
Ýçýìøâýë çîõèõ ìýäëýã:
¯íäýñíèé òîîöîîíû äàíñäóóäûí äàðààëàë, óÿëäàà õîëáîîã òàíèóëàõ
Ñàëáàð õîîðîíäûí áàëàíñûí á¿òýö, òýäãýýðèéí àãóóëãûã îéëãóóëàõ
Ýçýìøâýë çîõèõ ÷àäâàð:
¯íäýñíèé òîîöîîíû äàíñäûã òîîöîõ àðãà, àðãà÷ëàëûã ýçýìø¿¿ëýõ
Ñàëáàð õîîðîíäûí áàëàíñ áóþó øàòàð õýëáýðèéí õ¿ñíýãòýíä
òóñãàãäàõ ¿ç¿¿ëýëòèéã õýðõýí òóñãàõ äàäàë îëãîõ
Àøèãëàñàí íîì, ñóðàõ áè÷èã:
Á. Áàòìºíõ, Á.Ìàøè𠓯íäýñíèé òîîöîîíû ñèñòåì” ÓÁ 1995 îí
Ï. Æàñðàé “Ýäèéí çàñãèéí ìýäýýëýë, øèíæèëãýý” ÓÁ 2004 îí
Г. Орсоо “Үндэсний тооцооны систем” ÓÁ 2008 îí
I. ¯íäýñíèé òîîöîîíû äàíñóóä
¯íäýñíèé òîîöîîíû ñèñòåìèéí ãîë öºì íü ¿íäýñíèé òîîöîîíû
äàíñóóä þì.
¯íäýñíèé òîîöîîíû äàíñóóä íü óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí
àìüäðàëûã á¿õýëä íü ä¿ðñëýí õàðóóëäàã õàðèëöàí óÿëäàà
á¿õèé ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéí ñèñòåì þì.
ͺ㺺 òàëààñ ýäèéí çàñãèéí ñåêòîðóóäûí õîîðîíäûí áîëîí
ãàäààä ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààã õàðóóëíà.
Àëèâàà óëñ îðíû ýäèéí çàñãèéí ¿éë àæèëëàãààíû ä¿íä
çàõ çýýëä òîäîðõîé õýìæýýíèé ýðýëò áèé áîëîõ áºãººä ¿¿íèé
çýðýãöýý ýíýõ¿¿ ýðýëòèéã õàíãàõ íèéë¿¿ëýëò çàéëøã¿é
ãàð÷, òýäãýýðèéí õîîðîíä òýíöâýð õàíãàãäàæ áàéõ ç¿é òîãòîë
¿éë÷èëæ áàéäàã.
Ýäèéí çàñãèéí ýíý ç¿é òîãòîë õàíãàãäñàíààð
¿éëäâýðëýë, ¿éë÷èëãýýíèé ¿ð àøèã äýýøèëæ, íèéãýì ýäèéí
çàñãèéí òààëàìæòàé íºõöºë á¿ðäýíý.
Ýäèéí çàñãèéí ç¿é òîãòîë íýã íü íºãººã¿éãýýð
áàéõ áîëîìæã¿é õàðèëöàí óÿëäàà á¿õèé 3 ¿íäñýí
øàòíààñ á¿ðääýã.
¯éëäâýðëýë
Ýëýãäýë
Õóðèìòëàë
(õºðºíãèéí)
Ãàäààä
åðòºíö
Õýðýãöýý
Õýðýãëýý
(îðëîãî, çàðäàë)
Ýäèéí çàñãèéí ýíý åðºíõèé ç¿é òîãòîëûã
òîîãîîð èëýðõèéëýõ õàðèëöàí íºëººëëèéã íü
èëð¿¿ëæ
õàðóóëàõàä
¿íäýñíèé
òîîöîîíû
äàíñäóóä ÷óõàë ¿¿ðýãòýé.
¯íäýñíèé òîîöîîíû ñèñòåìèéí äàíñóóäûí
áàëàíñæóóëàõ ¿ç¿¿ëýëòèéã äàâõàð áè÷ëýãèéí
çàð÷ìààð íýã äàíñíû àøèãëàëò òàëààñ íºãºº
äàíñíû íººö òàëä øèëæ¿¿ëýí áè÷äýã.
¯¿íòýé óÿëäààä äàíñóóäûã õàòóó äýñ
äàðààòàéãààð áîëîâñðóóëàõàä õ¿ðäýã.
Ó÷èð íü á¿õ äàíñ õîîðîíäîî õàðèëöàí íÿãò
óÿëäààòàé áàéäàã.
Äàíñóóäûí óÿëäàà, äàðààëàë
Óðñãàë äàíñóóä
1. ¯éëäâýðëýëèéí äàíñ
2. Îðëîãûí äàíñóóä
1. Îðëîãûí á¿ðäýëòèéí
2. Îðëîãûí àíõíû õóâèàðëàëò
3. Îðëîãûí äàõèí õóâèàðëàëò
4. Îðëîãûí àøèãëàëòûí õóâèàðëàëò
Õóðèìòëàëûí äàíñóóä
Îíû ýõíèé
(íýýëòèéí)
Àêòèâ,
ïàññèâûí
òýíöýë
3. Õºðºíãèéí äàíñ
4. Ñàíõ¿¿ãèéí äàíñ
5. Àêòèâ äàõü áóñàä ººð÷ëºëòèéí äàíñ
Ãàäààä ýäèéí çàñãèéí õàðèëöààòàé
îðîíä ãàäààä, äîòîîä õàðèëöààã
õàðóóëàõ
Îíû ýöñèéí
(õààëòûí)
Àêòèâ
ïàññèâûí
òýíöýë
¯éëäâýðëýëèéí äàíñ:
Àøèãëàëò
Çàâñðûí õýðýãëýý
¯íäñýí õºðºíãèéí õýðýãëýý
Áàëàíñëóóëàõ ¿ç¿¿ëýëò íü: Íýìýãäýë ºðòºã
Áàëàíñ
ͺºö
¯éëäâýðëýë ¿éë÷èëãýýíèé
íèéò õýìæýýã
Áàëàíñ
Îðëîãî á¿ðäýëòèéí äàíñ
Àøèãëàëò
Öàëèí, íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë, òàòâàð,
àøèãëàëòûí òºëáºð¿¿ä, òàòààñ
Áàëàíñëóóëàõ ¿ç¿¿ëýëò íü:
Àøèã ò¿¿íòýé àäèëòãàõ îðëîãî
Áàëàíñ
ͺºö
Íýìýãäýë ºðòãèéã
¿éëäâýðëýëèéí äàíñíààñ
øóóä øèëæ¿¿ëæ áè÷íý.
Áàëàíñ
Îðëîãûí àíõíû õóâààðèëàëòûí äàíñ
Àøèãëàëò
ͺºö
Áóñäûí
ýçýìøèëä
áàéãàà
àêòèâûã àøèãëàñíû òºëºº ºã÷
áàéãàà ºì÷èéí òºëáºð.
Áàëàíñëóóëàõ ¿ç¿¿ëýëò íü:
Àíõíû îðëîãûí ¿ëäýãäýë
Îðëîãî á¿ðäýëòèéí äàíñíààñ øóóä
øèëæ¿¿ëýí áè÷ñýí àøèã ò¿¿íòýé
àäèëòãàõ îðëîãî, öàëèí, íèéãìèéí
äààòãàëûí
øèìòãýë,
òàòâàð,
àøèãëàëòûí òºëáºð¿¿ä, òàòààñ.
Òîäîðõîé
àêòèâûã
ýçýìøèæ
ò¿¿íèéãýý áóñäàä àøèãëóóëñíû
òºëºº àâ÷ áàéãàà ºì÷èéí îðëîãî.
Áàëàíñ
Áàëàíñ
Îðëîãûí äàõèí õóâààðèëàëòûí äàíñ
Àøèãëàëò
ͺºö
Òàòâàð, ìàëûí òàòâàð, àøèãëàëòûí
òºëáºð, õóðààìæóóä, õ¿ì¿¿ñèéí ººðñ人
òºëñºí íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë,
òýòãýâýð,
òóñëàìæ,
óðñãàë
øèëæ¿¿ëýã
Áàëàíñæóóëàõ ¿ç¿¿ëýëò íü:
Íèéò ýçýìøëèéí îðëîãî.
Àíõíû îðëîãûí ¿ëäýãäëèéã
ºìíºõ äàíñíààñ øèëæ¿¿ëýí
áè÷èõèéí
õàìò
óðñãàë
øèëæ¿¿ëãèéã íýìæ òóñãàíà
Áàëàíñ
Áàëàíñ
Îðëîãûí àøèãëàëòûí äàíñ
1. Íèéò ýçýìøëèéí îðëîãûí àøèãëàëòûí äàíñ
Ýíý äàíñ íü íèéò ýçýìøëèéí îðëîãûí ýöñèéí õýðýãëýý
õóðèìòëàëä õýðõýí õóâààðèëæ áàéãààã õàðóóëíà
Àøèãëàëò
Ýöñèéí õýðýãëýýíèé çàðäàë, òýòãýâðèéí ñàí
äàõü ºðõèéí àæ àõóéí àêòèâûí ººð÷ëºëò
Áàëàíñæóóëàõ ¿ç¿¿ëýëò íü: Õóðèìòëàë
Áàëàíñ
ͺºö
Íèéò ýçýìøëèéí îðëîãî
Áàëàíñ
2. Çàñâàðëàñàí íèéò ýçýìøëèéí îðëîãûí àøèãëàëòûí äàíñ
Ýíý äàíñ íü ºðõèéí àæ àõóé, óëñûí óäèðäëàãûí áîëîí àðèëæààíû áóñ
áàéãóóëëàãûí æèíõýíý ýöñèéí õýðýãëýýã õàðóóëäàã
Àøèãëàëò
Ýöñèéí õýðýãëýý
Òýòãýâðèéí ñàí äàõü ºðõèéí àæ àõóéí
àêòèâûí ººð÷ëºëòèéí çàñâàð
Áàëàíñæóóëàõ ¿ç¿¿ëýëò íü: Õóðèìòëàë
Áàëàíñ
ͺºö
Çàñâàðëàñàí
îðëîãî
íèéò ýçýìøëèéí
Áàëàíñ
Õºðºíãèéí äàíñ
Àêòèâûí ººð÷ëºëò
¯íäñýí êàïèòàëûí íèéò õóðèìòëàë
¯íäñýí õºðºíãèéí ºñºëò
Ýðãýëòèéí õºðºíãèéí íººöèéí ººð÷ëºëò
¯íäñýí êàïèòàëûí íèéò õýðýãëýý
Äóóñààã¿é ¿éëäâýðëýëèéí ººð÷ëºëò
Õóäàëäàæ àâñàí ¿íýò ç¿éëñ
Öýâýð îëãîñîí çýýë (àâëàãà) +
Öýâýð àâñàí çýýë (ºð) –
Áàëàíñæóóëàõ ¿ç¿¿ëýëò íü:
Öýâýð îëãîñîí çýýë (+)
àâñàí çýýë (-) áàéíà.
Áàëàíñ
Ïàññèâ áà êàïèòàëûí ººð÷ëºëò
Õóðèìòëàë (õàäàãàëàìæ)
Ãàäààä óðñãàë ã¿éëãýýíèé
¿ëäýãäýë
(+) øèëæ¿¿ëãýýð àâñàí êàïèòàë
(-) øèëæ¿¿ëãýýð ºãñºí êàïèòàë
Áàëàíñ
ªðõèéí õóâüä ýíý äàíñ íü íººö, àøèãëàëò 2-ûí çºð¿¿ãýýð ºð, àâëàãûí
õýìæýýã õàðóóëíà.
Óëñûí õýìæýýíä óëñààñ ãàäààäàä îëãîñîí ýñâýë ãàäààäààñ àâñàí
çýýëèéã õàðóóëíà.
Ñàíõ¿¿ãèéí äàíñ
Àêòèâûí ººð÷ëºëò
Ñàíõ¿¿ãèéí àêòèâóóä
̺íãºæñºí àëò
Áýëýí âàëþò
Õºðâºõ äåïîòèç¿¿ä
Áóñàä äåïîòèç¿¿ä
Áýëýí ìºí㺠áîëîí òºâëºð¿¿ëñýí õºðºíãº
¯íýò öààñ (àêöèàñ áóñàä)
Çýýë
Õóâüöàà áîëîí êàïèòàëä îðîëöîõ
áóñàä õºðºíãº
Çýýë àâàã÷èéí äàíñíû áóñàä
Áàëàíñ
Ïàññèâûí ººð÷ëºëò áà êàïèòàëûí
öýâýð ºðòºã
Öýâýð îëãîñîí çýýë (+)
Öýâýð àâñàí çýýë (–)
Ñàíõ¿¿ãèéí àêòèâóóäûí ýõ ¿¿ñâýð
̺íãºæñºí àëò, çýýëæèõ òóñãàé ýðõ
Áýëýí ìºí㺠áîëîí òºâëºð¿¿ëñýí
õºðºíãº
¯íýò öààñ
Çýýë
Õóâüöàà áîëîí êàïèòàëä òîîöîõ áóñàä
õýëáýð
Äààòãàëûí íººö
Çýýëä¿¿ëýã÷èéí äàíñíû áóñàä
Áàëàíñ
Ýíý äàíñ íü óëñ îðíû ñàíõ¿¿ãèéí àêòèâ, ïàññèâûí ººð÷ëºëò,
ñàíõ¿¿ãèéí áàéäëûã õàðóóëíà. ¯¿íèéã Ñàíãèéí ÿàì, Òºâ áàíê õàìòàð÷
áîëîâñðóóëäàã.
Àêòèâèéí áóñàä ººð÷ëºëò¿¿äèéí äàíñ
Àêòèâ äàõü ººð÷ëºëò¿¿ä
Ïàññèâ áîëîí ººðèéí õºðºíãºä îðñîí
ººð÷ëºëò¿¿ä
Íèéò
õýìæýýíä
îðñîí
áóñàä Íèéò
õýìæýýíä
îðñîí
áóñàä
ººð÷ëºëò¿¿ä
ººð÷ëºëò¿¿ä
- ñàíõ¿¿ãèéí áóñàä àêòèâóóä
- ïàññèâò
- ñàíõ¿¿ãèéí àêòèâ
ªðòãèéí äàõèí ¿íýëãýý
ªðòãèéí äàõèí ¿íýëãýý
- ïàññèâò
- ñàíõ¿¿ãèéí áóñàä àêòèâûí
ªºðèéí
õºðºíãºä
îðñîí
áóñàä
ººð÷ëºëò¿¿ä
- ñàíõ¿¿ãèéí àêòèâûí
Àêòèâ, ïàññèâûí òýíöýë
Ýõíèé
áàëàíñ
Àêòèâóóä
Ñàíõ¿¿ãèéí áóñ
Ñàíõ¿¿ãèéí
Ïàññèâóóä
ªºðèéí õºðºíãºä
ªºð÷ëºëò
¿éëäëèéí
áóñàä
Ýöñèéí
áàëàíñ
II.Ñàëáàð õîîðîíäûí áàëàíñûã áîëîâñðóóëàõ
Ñàëáàð
õîîðîíäûí
áàëàíñ
íü
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã
¿éëäâýðëýõ, õóâààðèëàõ, àøèãëàõ ÿâöàä ýäèéí çàñãèéí
ñàëáàðóóäûí õîîðîíä á¿ðýëäýí òîãòñîí õàðèëöàí óÿëäàà,
¿íäñýí
òýíöâýðò
õàðüöàà,
áàëàíñæèëò,
á¿òöèéã
èëýðõèéëýõèéí õàìò íèéãìèéí çàðäàë, ¿ð àøãèéí ãîë ãîë
¿ç¿¿ëýëòèéã òîîöîõ ¿íäýñ áîëäîã.
Èéì ó÷ðààñ äýëõèéí îëîíõ îðîíä áîëîâñðóóëæ ìàêðî ýäèéí
çàñãèéí ñóäàëãàà òîîöîîíä ºðãºí àøèãëàæ áàéíà.
Ìàíàéä ÓÀÀÀ-í 1966 îíû òîî ìýäýýãýýð àíõíû ñàëáàð
õîîðîíäûí áàëàíñ áîëîâñðóóëàõ àæëûã ñòàòèñòèêèéí òºâ
ãàçàð 1967 îíîîñ õèéæ ýõëýí 1969 îíû ýõíèé õàãàñò
äóóñãàæýý.
¯¿íèé äàðàà 1968, 1970, 1977, 1983, 1987, 2000 îíû òîî
ìýäýýãýýð áàëàíñ áîëîâñðóóëñàí.
Ýíý áàëàíñ íü ñàëáàð õîîðîíäûí õàðèëöààã
èëýðõèéëñýí øàòàð õýëáýðèéí õ¿ñíýãò þì.
Áàëàíñûí õ¿ñíýãòèéí ìºð, áàãàíàíû òîî õîîðîíäîî
òýíö¿¿ áàéõûí äýýð èæèë òºðëèéí ìºð áàãàíàä
èæèë ñàëáàðóóäûã õàðãàëçóóëàí òóñãàäàã.
Èéìýýñ èæèë òºðëèéí ìºð áàãàíû ä¿í òýíö¿¿
áàéíà.
Óã áàëàíñ õîîðîíäîî õàðèëöàí óÿëäàà á¿õèé
¿íäñýí 4 õýñýã êâàäðàíòààñ á¿ðäýíý.
¯¿íèé äîòðîîñ I õýñýã ãîë ÷óõàë áàéð ñóóðü
ýçýëíý.
Á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýë, õóâààðèëàëòûí ñàëáàð õîîðîíäûí áàëàíñ
Íýãä¿ãýýð êâàäðàíòàä:
¯éëäâýðëýëä õýðýãëýñýí õºäºëìºðèéí ç¿éëñ,
¿éëäâýðëýëèéí øèíæòýé ¿éë÷èëãýý, ¿íäñýí
õºðºíãèéí ýëýãäëèéã òóñãàäàã.
̺ðèéí
äàãóó
òóõàéí
ñàëáàðûí
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ñàëáàð õîîðîíä õóâààðèëñàí
áàéäëûã, áàãàíàíû äàãóó óã ñàëáàðò õýðýãëýñýí
áóñàä
ñàëáàðûí
á¿òýýãäýõ¿¿íèé
õýìæýýã
õàðóóëæ áàéíà.
Ýíý õýñýãò ñàëáàðóóäûí õîîðîíäûí óÿëäàà,
òåõíîëîãèéí á¿òöèéã òóñãàõ áºãººä ýäãýýð òîî
ìýäýýíä
òóëãóóðëàí
øóóä,
á¿ðýí
çàðäëûí
êîåôèöåíòèéã òîîöíî.
Õî¸ðäóãààð êâàäðàíòàä:
Ýöñèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé àøèãëàëò áóþó
ìàòåðèàë
áàÿëàãèéí
ýöñèéí
õýðýãëýýã
èëýðõèéëíý.
Ìàòåðèàë áàÿëàãèéí ýöñèéí õýðýãëýýã íèéãìèéí
íºõºí ¿éëäâýðëýëä ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã òàëààñ íü:
 ¯éëäâýðëýëèéí áóñ õýðýãëýý, ò¿¿íèé õóâèéí áîëîí
õàìòûí õýðýãëýý.
 Õóðèìòëàë (¿íäñýí áîëîí ýðãýëòèéí õºðºíãèéí)
 Àëäàãäàë íºõºõ ãýñýí á¿ëã¿¿äýä õóâààíà.
Ãóðàâäóãààð êâàäðàíòàä:
¯íäýñíèé îðëîãûí ºðòãèéí á¿òöèéã ¿ç¿¿ëäýã.
Ýíý íü àæèë÷äûí öàëèí, õºäºëìºðèéí õºëñ,
øàãíàë óðàìøóóëàë, áàéãóóëëàãûí àøèã, òàòâàð,
íèéãìèéí äààòãàëûí øèìòãýë, çýýëèéí õ¿¿, áóñàä
ýëåìåíò¿¿äèéã õàðóóëíà.
Ýäãýýð ¿ç¿¿ëýëò íü øèíýýð áèé áîëñîí íýìýãäñýí
ºðòºã (Äîòîîäûí íèéò á¿òýýãäýõ¿¿í) áóþó ¿íäýñíèé
îðëîãûí á¿òýö, ò¿¿íä ñàëáàð òóñ á¿ðèéí ýçëýõ
áàéð
ñóóðèéã
õàðóóëàõûí
õàìò
íèéãìèéí
¿éëäâýðëýëèéí ¿ð àøãèéã òîîöîõîä ÷óõàë à÷
õîëáîãäîëòîé.
ĺðºâä¿ãýýð êâàäðàíòàä:
¯íäýñíèé îðëîãûí çàðèì ýëåìåíò¿¿äèéí äàõèí
õóâààðèëàëòûã òóñãàíà.
Ñàëáàð õîîðîíäûí áàëàíñûí I, III õýñýã áóþó
áàãàíàíû äàãóó ñàëáàð òóñ á¿ðò ¿éëäâýðëýñýí
á¿òýýãäýõ¿¿íèé ºðòãèéí á¿òöèéã õàðóóëæ áàéíà.
Ýíý êâàäðàíòûã ïðàêòèêò õýðýãëýäýã óëñ îðîí
áàéäàãã¿é áàéíà.
¯éëäâýðëýëèéí áóñ õ¿ðýýíèé
ñàëáàðûã ýíý áàëàíñàä òóñãàõäàà
1. ¯éë÷èëãýý
2. Ñàíõ¿¿ãèéí çóó÷ëàë
3. Óëñûí óäèðäëàãà ãýæ 3 õýñýãò õóâààæ òóñãàíà.
Ýäãýýð ñàëáàðûí á¿òýýãäýõ¿¿íèé õýìæýýã I, III
êâàäðàòàä áàãàíàíû äàãóó áóñàä ñàëáàðûí àäèë òóõàéëáàë:
çàâñàðûí õýðýãëýýã íü I êâàäðàòàä, íýìýãäýë ºðòãèéã III
êâàäðàòàíä òóñãàõ áºãººä íèéëáýð íü íèéò ¿éëäâýðëýëòýéãýý
òýíö¿¿ áàéíà.
Õàðèí ìºðèéí äàãóó I, III êâàäðàòàä á¿òýýãäýõ¿¿íèéã
õóâààðèëàõ ¿åä îíöëîã áèé. Æèøýý íü: Óëñûí óäèðäëàãûí áîëîí
ºðõèéí àæ àõóéä ¿éë÷èëäýã àðèëæààíû áóñ ñåêòîðûí
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã I êâàäðàòàä òóñãàëã¿é á¿õýëä íü II
êâàäðàòàä òóñãàíà. Ó÷èð íü ýäãýýð ñàëáàðûí á¿òýýãäýõ¿¿í
çàâñàðûí õýðýãëýý áîëîõã¿é. Àëäàãäëûí íºõºëòèéã á¿ðä¿¿ëæ
áàéäàã.
Îíöãîé òºðëèéí ãàìøèã
Áàéãàëèéí ãàìøèã, äàéí äàæíû óðøãààñ ó÷ðàõ
õîõèðëûã òóñãàé äàíñàíä á¿ðòãýíý.
Ýäèéí çàñãèéí ¿éë àæèëëàãààíû ¿ð ä¿í áèø,
òîäîðõîé õóãàöààíä ãàðñàí àêòèâ, ïàññèâûí ººð÷ëºëò
ãýæ ¿çýýä àêòèâ, ïàññèâûí áàëàíñàä òóñãàäàã.
¯¿íýýñ ¿¿äýýä ýíý õýñãèéã õóðèìòëàëä õàìðóóëàíà.
Çàðèì
á¿òýýãäýõ¿¿í,
¿éëäâýðëýã÷ýýñ
õýðýãëýã÷äýä çîðèóëàëòûíõàà äàãóó õ¿ðýõã¿é
òîõèîëäîë áèé.
Èéì òºðëèéí òóõàéëáàë: óðàãöûí àëäàãäàë,
áàðàà ìàòåðèàëûí õàäàãëàõ ¿åä ãàðàõ àëäàãäàë
çýðãèéã íèéò ¿éëäâýðëýëòýýñ õàñàæ òîîöäîã.
Õè÷ýýëèéí òóðøèä èäýâõèòýé
îðîëöñîíä áàÿðëàëàà