Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μαρία Καπατσώρη Τάξη Α γυμνασίου Κεραμειών Σχολ. Έτος: 2013-2014

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΣΥΜΠΟΣΙΑ

Τον 5 ο αιώνα π.Χ. οι Αρχαίοι Έλληνες δημιούργησαν το πρώτο επίσημο γαστρονομικό αρχείο στο κόσμο.

Ως Έλληνες, δηλαδή ως άνθρωποι με ελληνική παιδεία, δεν πρέπει να τρώμε απλώς για να επιβιώσουμε. Τρώμε για να επικοινωνήσουμε ψυχικά και πνευματικά, τρώμε για την «καλή παρέα». Άλλωστε οι αρχαίοι αντιμετώπισαν τη Γαστρονομία ως τέχνη, δεν έτρωγαν μοναχικά και επινόησαν τα συμπόσια. 1. Οι αρχαίοι Αθηναίοι Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, οι αρχαίοι Έλληνες, έχουν "για παντοτινό σύντροφό τους τη φτώχεια". Έτσι η πλειονότητα των Ελλήνων σιτίζεται λιτά. Οι αρχαίοι Αθηναίοι είναι ιδιαίτερα λιτοδίαιτοι σε σχέση με τους υπόλοιπους Έλληνες. Η Αττική γη, θεωρείται "λεπτόγεως", δηλαδή άπαχη γη. Επίσης ή έλλειψη νερού έχει σαν αποτέλεσμα οι καλλιέργειες να γίνονται με δυσκολία και η παραγωγή να είναι μικρή. Φημίζονται όμως για το μέλι και για τα σύκα. Τα αττικά μάλιστα σύκα ,θεωρούνται και τα καλύτερα γι αυτό και δεν πρέπει να εξάγονται. Αυτή τη λιτή διατροφή τους ο Αριστοφάνης θεωρεί πλεονέκτημα και υποστηρίζει ότι η πρόοδος και η καλλιέργεια τους οφείλεται κατά μεγάλο βαθμό σε αυτές τις στερήσεις τους.

Η έκφραση "Αττικηρώς Ζην" (Αθήναιος Δ 137) σηματοδοτεί αυτή ακριβώς την ολιφαγία των Αθηναίων.

2. Οι αρχαίοι Σπαρτιάτες

Ωστόσο και οι αρχαίοι Σπαρτιάτες έμειναν γνωστοί για την ολιγοφαγία τους. Το καλύτερό τους φαγητό είναι ο Μέλανας Ζωμός, είδος ραγκού από χοιρινό κρέας, αίμα ξίδι και αλάτι. Τρώνε πάντα σε ομαδικά γεύματα, τα συσσίτια. Παρόμοιο τρόπο σίτισης έχουν και οι Κρήτες.

Η αρχέγονη ανάγκη για διατροφή είχε μετατραπεί σε κεντρικό γεγονός με κοινωνικές και άλλες προεκτάσεις στην Αρχαίο Ελλάδα. Τα λεγόμενα συμποσία που αποντελούνταν από μια συγκεκριμένη τελετουργία • ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Ανιχνεύστε το τυπικό των συμποσίων και σχολιάστε το «

Απολλόδωρε, έφη, και μην και έναγχός σε εζήτουν βουλόμενος διαπυθέσθαι την Αγάθωνος ξυνουσίαν και Σωκράτους και Αλκιβιάδου και των άλλων των τότε εν τω συνδείπνω παραγενομένων, περί των ερωτικών λόγων, τίνες ήσαν….».

Πλάτων ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ «Απολλόδωρε, μα την αλήθεια, σ’ έψαχνα και πιο πριν, γιατί ήθελα να σε ρωτήσω για τη συνάντηση που είχαν ο Αγάθωνας ο Σωκράτης, ο Αλκιβιάδης και διάφοροι άλλοι που παρευρέθησαν τότε σ’εκείνο το κοινό δείπνο ,να μου πεις τι είπανε για τη φύση των ερωτικών λόγων » Σκηνή από συμπόσιο. Οι συνδαιτημόνες παίζουν κότταβο ενώ μία κοπέλα αυλό.

Αττικός ερυθρόμορφος κρατήρας Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Μαδρίτης. 420 π. Χ.

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΕ ΆΛΛΕΣ ΕΠΟΧΕΣ

1. ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Συνήθως οι αρχαίοι Έλληνες έτρωγαν τρία γεύματα την μέρα.

• ΤΟ ΠΡΩΙ έτρωγαν συνήθως ελαφριά. Λίγο κριθαρένιο ψωμί, βουτυγμένο σε άκρατο οίνο (ανέρωτο κρασί) και λίγες ελιές ,τυρί και σύκα ή μια κούπα "κυκεώνα", ρόφημα από βρασμένο κριθάρι αρωματισμένο με μέντα ή θυμάρι.

• ΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ, υπάρχει ένα σύντομο γεύμα το "άριστον", ψωμί με τυρί κατσικίσιο ή ελιές και σύκα. • Το βασικό γεύμα της μέρας είναι ΤΟ ΔΕΙΠΝΟ.

Στα σπίτια των χωρικών το δείπνο περιλαμβάνει κριθαρένιο χυλό και ψωμί από κριθάρι. Σπανιότερα τρώνε λαχανικά, κίσσες ή χελιδόνια που τα παγιδεύουν στους αγρούς. Στα σπίτια των πλουσίων, το δείπνο περιλαμβάνει, κάποια δημητριακά και ψωμί σιταρένιο, καθώς και ψάρια ή λουκάνικα , τυρί, κουλούρες και ραπανάκια. Συχνά , τελειώνουν το δείπνο με επιδόρπιο, τα "τραγήματα", φρούτα φρέσκα ή ξηρά ή γλυκά με μέλι.

2. ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Βασική επιδίωξη ήταν η αυτάρκεια του νοικοκυριού και γι' αυτό κάθε οικογένεια καλλιεργούσε τα βασικά λαχανικά και εξέθρεφε κάποια ζώα (κυρίως πουλερικά). Βέβαια αυτό ήταν δύσκολο να ισχύει στις μεγάλες πόλεις και ιδιαίτερα στην Κωνσταντινούπολη, που την περίοδο της ακμής της έφτανε τους 500.000 κατοίκους. Για αυτές τις περιπτώσεις επενέβαινε η κρατική μέριμνα, κυρίως μέσω του έπαρχου της πόλης. Τα κύρια γεύματα των Βυζαντινών ήταν το πρόγ(ε)υμα ή πρόφαγον, το άριστον ή μεσημβρινόν (γεύμα), καθώς και ο δείπνος. Έτρωγαν χρησιμοποιώντας κυρίως τα χέρια, αφού το πηρούνι ήταν άγνωστο μέχρι το 10ο αιώνα και η χρήση του σπάνια στους επόμενους αιώνες. Χρησιμοποιούσαν επίσης κοχλιάρια ή κουτάλια και μαχαίρια. Πριν και μετά το φαγητό έπλεναν τα χέρια τους, χρησιμοποιώντας το χέρνιβ(ι)ον (πήλινο ή μεταλλικό αγγείο).

Για επιδόρπιο τι έχει;

Βασικό συμπλήρωμα της διατροφής ήταν τα φρούτα (μήλα, αχλάδια, σύκα ξερά και φρέσκα, κεράσια, σταφύλια, πεπόνια κ.ά.), καθώς και οι ξηροί καρποί (καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια). Τέλος, ως επιδόρπια (επίδειπνα ή δούλκια) είχαν διάφορα γλυκίσματα. Κύριο γλυκαντικό μέσο ήταν το μέλι. Γνωστά γλυκίσματα της εποχής είναι ο σησαμούς (παστέλι), η μουστόπιτα (μουσταλευριά), το κυδωνάτον (κυδωνόπαστο), διάφορα γλυκά κουταλιού, καθώς και είδος τηγανίτας (το λάγανον ή λαλλάγγι). Ένα γλύκισμα (κοπτοπλακούς) με φύλλα ζύμης, αμύγδαλα, καρύδια και μέλι μοιάζει να είναι ο πρόγονος του μπακλαβά.

Γάρος, μια σάλτσα με πολλές παραλλαγές

Κύρια μέσα παρασκευής των φαγητών ήταν το ελαιόλαδο και τα ζωικά λίπη. Χρησιμοποιούσαν δε όλους τους γνωστούς σήμερα τρόπους μαγειρικής (ψήσιμο, βράσιμο, τηγάνισμα, αλεσμένα με μορφή πουρέ κ.λπ.). Για να προσδώσουν γεύση στο φαγητό πρόσθεταν διάφορα αρτύματα (ηδύσματα), όπως σάλτσες (που σερβίρονταν και σε ειδικά σκεύη, τα σαλτσάρια), αρωματικά φυτά (άνηθο, μαραθο, δενδρολίβανο, ρίγανη, κάπαρη) ακόμη και μπαχαρικά. Η πιο διαδεδομένη σάλτσα που χρησιμοποιούσαν στη βυζαντινή κουζίνα ήταν το γάρον ή ο γάρος. Γνωστό από την αρχαιότητα, το γάρον φτιαχνόταν από εντόσθια ψαριών και μικρά ψάρια, τα οποία αφού αλάτιζαν και πιθανώς ανακάτευαν με κρασί, τα άφηναν στον ήλιο για δύο έως τρεις μήνες ή τα έβραζαν για αρκετές ώρες. Το υγρό αυτό χρησιμοποιούσαν σε διάφορες παραλλαγές (ανακατεμένο με νερό, κρασί, λάδι ή ξύδι) για να αρτύσουν όλων των ειδών τα φαγητά, λαχανικά, κρέατα, ψάρια. Τα μπαχαρικά (πιπέρι, κανέλα, γαρίφαλο, κάρδαμο) εισάγονταν από την Ανατολή και φυσικά η τιμή τους ήταν απαγορευτική για το συνηθισμένο βυζαντινό τραπέζι.

Αν και πολλά από τα βυζαντινά φαγητά μοιάζουν να είναι πολύ κοντά στις νεοελληνικές γευστικές συνήθειες, όπως τα σκορδάτα και τα κρασάτα κρέατα, ορισμένοι συνδυασμοί γεύσεων της βυζαντινής μαγειρικής σήμερα θα φαίνονταν τουλάχιστον περίεργοι. Είναι γνωστή η συνταγή του κατσικιού που γεμιστό με σκόρδα, πράσα και κρεμμύδια και περιχυμένο με γάρον, έστειλε ως εκλεκτό δώρο ο Νικηφόρος Φωκάς στον Λιουτπράνδο της Κρεμόνας και το οποίο δεν εκτίμησε καθόλου ο πικρόχολος αυτός άνθρωπος από την «καθυστερημένη» Δύση.

ΟΤΑΝ ΟΙ ΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΕΥΣΕΙΣ ΠΛΑΘΟΥΝ ΛΕΞΕΙΣ, ΦΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΝΟΗΜΑΤΑ:

1. Συκοφάντης: Η λέξη γεννήθηκε στην Αθήνα επί Σόλωνα (γύρω στο 594 π.Χ.). Τα σύκα (οι ισχάδες) αποτελούσαν τόσο αναγκαίο έδεσμα για τη διατροφή των Αθηναίων ώστε ο Σόλων απαγόρευσε την εξαγωγή τους. Οι καταγγέλλοντες (έναντι αμοιβής) των παραβατών εμπόρων ονομάσθηκαν συκοφάντες.Τότε: Ο καταγγέλων τους παραβάτες-εξαγωγείς σύκων. Σήμερα : Αυτός που κατηγορεί κάποιον κακόβουλα και με ψεύτικα στοιχεία.

2. Κυκεών: Σήμαινε το πρωινό ρόφημα. Ένα μείγμα νερού, κρασιού, μελιού, τριμμένου τυριού και κριθάλευρου. Τότε: Ρόφημα με αναμειγμένα διάφορα υλικά (νερό, μέλι, κρασί, τυρί, κριθάλευρο).Σήμερα: Χάος, ετερόκλητη πολυμορφία.

3. Γάρος: Η αγάπη των αρχαίων Ελλήνων για τα ψάρια ήταν δεδομένη. Έτσι δημιούργησαν μια ψαρόσαλτσα με το όνομα «γάρος» και την πρόσθεταν σε διάφορα φαγητά. Οι Ρωμαίοι την κληρονόμησαν και την ονόμασαν garum, liguamen και abdomium.Τότε: Ψαρόσαλτσα Σήμερα: Αναμειγμένο νερό και αλάτι χρήσιμο για τη συντήρηση των τροφών.

4. Ψάρι-όψον: Αρχικά η τροφή που συνόδευε το ψωμί ονομαζόταν «όψος-όψον». Καθώς όμως κυρίως στην αρχαία Αθήνα- το προσφάι που συνόδευε το ψωμί ήταν ο ιχθύς, αυτός μετονομάστηκε σε όψον (οψάριο-ψάρι).Τότε: Συνοδευτική τροφή του ψωμιού και αργότερα το ψάρι.

Τότε: Σήμερα : Ο ιχθύς - το ψάρι.

5. Μάζα: Το ψωμί από κριθάρι για τον λαό. O άρτος ήταν το σταρένιο ψωμί. Ψωμί.Σήμερα: Σήμερα: Ανεξέλεγκτη ομάδα ανθρώπων, ποσότητα ύλης.

Τ

Α ΠΡΟΙΟΝΤΑ

1. ΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ αποτελούσαν την κύρια βάση της διατροφής για τους αρχαίους. Αλλά τόσο το σιτάρι όσο και το κριθάρι δεν ήταν σε αφθονία για τους Αθηναίους, έτσι αναγκάζονταν να το εισάγουν από άλλα μέρη.

Στη ζύμη του ψωμιού έβαζαν διάφορα καρυκεύματα, όπως μάραθο, δυόσμο και μέντα ακόμη, για να πάρει το ψωμί μια διαφορετική νοστιμάδα. Και φυσικά, έβαζαν το απαραίτητο αλάτι.

ΕΙΔΗ ΨΩΜΙΟΥ: Το σιμιγδαλένιο, το ψωμί από χοντράλευρο, το ψωμί από διάφορα γεννήματα, από ένα είδος σίκαλης της Αιγύπτου και το «ψωμί από κεχρί». Λόγω της μεγάλης «αγάπης» των Αθηναίων για το ψωμί, του έδιναν διάφορα ονόματα, ανάλογα με τον τρόπο που ψηνόταν, όπως: • «Ιπνίτης» ήταν το ψωμί που έψηναν μέσα σε θερμή σκάφη. • «Εσχαρίτης» το ψωμί που ψηνόταν στις σχάρες.

• «Άρτο τυρόεντα» τυρόπιτα θα τον λέγαμε σήμερα.

• «Κριβανίτης άρτος» γινόταν από σιμιγδάλι.

• Το «όφωρος» ήταν ένα γλύκισμα από ζύμη, σουσάμι και μέλι. Γνωστές επίσης ήταν και οι λαγάνες.

2. ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ Πλούσιο σε μονοκορεσμένα λίπη, το γνωστό μας και αγαπημένο λάδι της ελιάς, είναι μία καλή πηγή αντιόξινων και αποτελεί μια εξαιρετική ποιοτικά πηγή λίπους για τον οργανισμό. Πολλά ευρήματα από ανασκαφές δείχνουν ότι η κατανάλωση του ελαιόλαδου ήταν ευρύτατα διαδεδομένη στην Αρχαία Ελλάδα. Έτσι έχουν κατά καιρούς βρεθεί άφθονοι ελαιοπυρήνες, δείγμα κατανάλωσης ελιάς και λαδιού, καθώς και πολλοί οπό τους λεγόμενους ψευδόστομους αμφορείς οι οποίοι χρησίμευαν κυρίως για την αποθήκευση λαδιού. Φημισμένο λάδι στην αρχαιότητα προερχόταν από τη Σάμο και την Ικαρία, ενώ η Αττική, σε αντίθεση με άλλα προϊόντα, ήταν όχι μόνο αυτάρκης αλλά και εξαγωγέας ελαιόλαδου και ελιών.

3. ΤΟ ΚΡΑΣΙ Το κρασί ήταν ένα καθημερινό βασικό συστατικό στην διατροφή των Αρχαίων Ελλήνων, στην πραγματικότητα αποτελούσε μια οπό τις βασικές τροφές αφού ήταν μέρος του πρωινού αλλά και των υπολοίπων γευμάτων.

4. ΤΑ ΨΑΡΙΑ Ανέκαθεν οι Έλληνες έτρωγαν πολύ περισσότερα ψάρια οπό κρέας. Στην αρχαιότητα προτιμούσαν, όπως φαίνεται, κυρίως παχιά ψάρια, όπως: κολιός - σκουμπρί (σκόμβρος), σαρδέλα (σαρδίνι, τριχίς), γόπα (βοξ), μαρίδα (σμόρις) κ.α.

5. ΤΑ ΚΡΕΑΤΑ Γενικά, εκτός από τους ομηρικούς ήρωες και τα συμπόσια, η κρεατοφαγία περιοριζόταν στις δημόσιες και ιδιωτικές γιορτές. Τα πουλερικά διαφόρων ειδών, τα κουνέλια, οι λαγοί, οι αγριόχοιροι, το αγριοκάτσικα, τα ελάφια και τα γνωστά κατοικίδια ζώα, αποτελούσαν τις κύριες πηγές κρέατος των αρχαίων Ελλήνων. Το μαγείρεμα γινόταν με διάφορους τρόπους, πιο συχνά, ψητά στο φούρνο ή στη σούβλα και βραστά με διάφορα λαχανικό και καρυκεύματα.

ΛΕΤΡΟΙ ΚΟΒΟΥΝ ΚΡΕΑΣ ΣΕ ΜΕΡΙΔΕΣ Καθημερινή σκηνή σε κρεοπωλείο των Αθηνών. Ο κρεοπώλης τεμαχίζει κομμάτι κρέατος ενώ τον διευκολύνει ο βοηθός του. Από αγγείο του 6ου αι..

6. ΤΑ ΟΣΠΡΙΑ Τα όσπρια και τα δημητριακά, αποτελούσαν διατροφική βάση για την πλειοψηφία των Ελλήνων οπό την αρχαιότητα. Τα κουκιά, τα λούπινα, τα μπιζέλια, τα ρεβίθια και τα φασόλια είναι μερικά από τα όσπρια που προτιμούσαν οι αρχαίοι Έλληνες.

Ο Τρυπτόλεμος ξεκινά από την Αττική για να διδάξει σε όλη τη γη την καλλιέργεια του σιταριού. Η Δήμητρα του προσφέρει το ποτό του αποχωρισμού. Από αγγείο του 5ου αι..

7. ΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ- ΦΡΟΥΤΑ- ΚΑΡΥΚΕΥΜΑΤΑ Τα λαχανικά και τα φρούτα ήταν ανέκαθεν πρώτα στις επιλογές των Ελλήνων. Άλλωστε, και στην Αρχαία Ελλάδα, υπήρχαν μερικοί όπως οι οπαδοί του Πυθαγόρα που ήταν φυτοφάγοι. Φυσικά τα λαχανικό και τα φρούτα εκείνης της εποχής δεν ήταν ίδια με τα σημερινά αφού δεν υπήρχαν ντομάτες, πατάτες, πιπεριές, καλαμπόκι, πορτοκάλια, μανταρίνια, μπανάνες, κ.α. • Από τα λαχανικό υπήρχαν, το αγγούρι, η αγκινάρα, ο αρακάς, οι κολοκύθες, τα κρεμμύδια, το λάχανο, το σπαράγγια, τα μανιτάρια, τα παντζάρια κ.α. • Από τα καρυκεύματα και τα μπαχαρικά χρησιμοποιούσαν, άνηθο, βασιλικό, δυόσμο, θυμάρι, κάρδαμο, κόλιανδρο, κάππαρη, κουκουνάρι, αλλά και τα εισαγόμενα όπως πιπέρι, κ.α. Στα φρούτα κυριαρχούσαν το αχλάδι, το δαμάσκηνο, το κεράσι, το κούμαρο, το κυδώνι, και βέβαια το σταφύλι και το σύκο. • Στους ξηρούς καρπούς συγκαταλέγονταν, μεταξύ άλλων, τα αμύγδαλα, τα καρύδια, τα κάστανα, οι σταφίδες και τα ξερά σύκα.

ΠΕΡΙ ΕΔΕΣΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ Ν.ΜΟΤΣΙΑ

Στα γεύματα και στα δείπνα τα τραπέζια ήταν γεμάτα με ψωμί,

με κρέατα και χορταρικά, κι ακόμη με ελιές, πίτες, γλυκίσματα και φρούτα. Φυσικά και με άφθονο κρασί. Από τα όσπρια, γνωστά στους αρχαίους ήταν τα φασόλια, οι φακές, τα ρεβίθια (που τα προτιμούσανε ψημένα), τα μπιζέλια και τα κουκιά, που τα 'τρωγαν, συνήθως, σε πουρέ (έτνος). Για το έτνος, δηλαδή τη σημερινή φάβα, ξετρελαινόταν ο Ηρακλής, και ο Αριστοφάνης δεν χάνει την ευκαιρία να τον σατιρίσει:

Ήρθες, αγαπητέ Ηρακλή; Πέρασε μέσα.

Η Περσεφόνη μόλις έμαθε ότι έφτασες, αμέσως βάλθηκε να ζυμώνει καρβέλια, έβαλε δυο τρεις χύτρες στη φωτιά με όσπρια τριμμένα και φάβα, και στη θράκα ένα ολάκερο βόδι • ψήνει ακόμη γλυκά και πίτες. Μα πέρασε μέσα.

(«Βάτραχοι» 503-507)

Ας ακούσουμε όμως μερικά «διαφημιστικά εδέσματα» του Αριστοφάνη: ΛΑΜΑΧΟΣ: Φέρε μου παστό μες σ' ένα φύλλο.

ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ: Πιάσε μου φύλλα• εκεί ψήνω τα ψάρια.

(«Αχαρνής», 1198-1199) Γυναίκα, βράσε μπόλικα φασόλια, ρίξε και στάρι, φέρε μας λίγα σύκα (...) Ας φέρει κάποιος απ' το σπιτικό μου την τσίχλα και δυο σπίνους• είχε κι ανθόγαλο και τέσσερα κομμάτια λαγού.

(«Ειρήνη», 1144-1145, 1149-1150) Κι αλλού στο ίδιο έργο: Η κότα ψήθηκε το παστέλι του σουσαμιού ζυμώθηκε Τις τσαπέλες με τα σύκα και τις θρούμπες τις ελιές.

ΠΑΙΧΝΙΔΙ: ΟΙ ΘΕΟΙ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ & ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΟΥΣ

ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ;

Η Μεσογειακή διατροφή είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και περιλαμβάνει ζυμαρικά, ψωμί, δημητριακά, ρύζι και πατάτες, πουλερικά και ψάρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, μερικά πολύ λίγο επεξεργασμένα εποχιακά τρόφιμα και ελάχιστο κρέας. Κύρια όμως περιλαμβάνει δύο βασικά συστατικά: το ελαιόλαδο που είναι η κύρια πηγή λίπους και το κρασί. Στις παραδοσιακές Μεσογειακές δίαιτες, τα φρούτα και τα λαχανικά είναι τοπικής σοδειάς και συχνά έχουν υποστεί την ελάχιστη επεξεργασία. Αυτός μπορεί να είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που μας κάνει να κατανοήσουμε τους βασικούς ωφέλιμους παράγοντες της δίαιτας.

Μήπως, λοιπόν, το φαγητό παίζει μεγαλύτερο ρόλο στη ζωή μας από αυτόν που θέλουμε να πιστεύουμε;

Σήμερα οι έρευνες δείχνουν ότι οι Έλληνες τρώνε κατά μέσο όρο 3,4 γεύματα τη μέρα, δηλαδή πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό καθώς και ένα (1,1) ενδιάμεσο γεύμα ημερησίως. Από αυτούς, ωστόσο, οι 4 στους 10 δηλώνουν ότι δεν τρώνε πρωινό, ενώ ο 1 στους 5 ότι τρώει βραδινό στις 22:00 ή αργότερα.

Παράδοξο μοιάζει να είναι ότι παρόλο που μόνο το 27% δηλώνει ότι το φαγητό αποτελεί απόλαυση, από το 57% των ερωτηθέντων που τρώνε εκτός σπιτιού, οι 2 στους 3 δείχνουν να προτιμούν τις ταβέρνες και τις ψησταριές. Ταυτόχρονα, το 33% που παραγγέλνει έτοιμο φαγητό από έξω, «λαχταρά» περισσότερο σουβλάκια (64%) και πίτσες (42%).

Απογοητευτικότερα, δυστυχώς, δείχνουν να είναι τα αποτελέσματα των διατροφικών συνηθειών του

μαθητικού-φοιτητικού πληθυσμού καθώς και οι στάσεις των γονέων σε αυτές. Σχεδόν οι 7 στους 10 ερωτηθέντες, λοιπόν, αποτελούμενοι από μαθητές, φοιτητές και φαντάρους, καταναλώνουν φαγητά από το κυλικείο, αλλά μόνο οι 4 στους δέκα ερωτηθέντες δηλώνουν ικανοποιημένοι από την ποσότητα των διαθέσιμων τροφίμων. Το πρόβλημα φαίνεται να ξεφεύγει της προσοχής και των γονιών, από τους οποίους μόνο οι μισοί δηλώνουν πως ελέγχουν τη διατροφή των παιδιών τους. Κάπως πιο αισιόδοξα δείχνουν να είναι τα πράγματα όσον αφορά στην Μεσογειακή

διατροφή, αφού όχι μόνο 7 στους δέκα ερωτηθέντες γνωρίζουν τις βασικές κατηγορίες τροφίμων της, αλλά

και καταναλώνουν καθημερινά μέρη αυτών των κατηγοριών. Πιο συγκεκριμένα, οι 9 στους 10 Έλληνες καταναλώνουμε καθημερινά ελαιόλαδο, οι 8 στους 10 ψωμί, οι 7 στους δέκα φρούτα και τυρί, οι 2 στους 3 γαλακτοκομικά και λαχανικά, ενώ μόνο δύο στους δέκα δηλώνουν ότι καταναλώνουν καθημερινά κρασί και γλυκά.

ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ

Τι είναι τα μεταλλαγμένα ;

Μεταλλαγμένα ή αλλιώς γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί είναι οι οργανισμοί εκείνοι οι οποίοι δημιουργήθηκαν τεχνητά από τους επιστήμονες με την αφαίρεση ή την προσθήκη γονιδίων που προέρχονται από οργανισμούς που μπορεί να ανήκουν ακόμα και σε εντελώς διαφορετικά είδη.

Παράδειγμα: Οι επιστήμονες μπορούν να πάρουν γονίδια από τα ζώα και να τα μεταφέρουν στα φυτά ή ακόμη γονίδια από μικρόβια και να τα προσθέσουν στο καλαμπόκι. Έτσι ο νέος οργανισμός που θα προέλθει με αυτόν τον τρόπο θα είναι ένας τροποποιημένος οργανισμός που δε θα γινόταν ποτέ με φυσικό τρόπο.

Που κρύβονται τα μεταλλαγμένα

Τα περισσότερα αγαπημένα μας προϊόντα -σοκολάτες, μπισκότα, σάλτσες, κορν-φλαίηκς, τσιπς, έτοιμα γεύματα, παιδικές τροφές- περιέχουν σόγια, καλαμπόκι ή παράγωγά τους λεκιθίνη, φυτικά έλαια, άμυλο, γλυκόζη κ.ά.) που πιθανόν να είναι μεταλλαγμένα. Από τις 18 Απριλίου του 2004, οι παραγωγοί τροφίμων είναι υποχρεωμένοι να αναγράφουν στον κατάλο γο συστατικών των προϊόντων τους, αν περιέχουν ή προέρχονται από μεταλλαγμένους οργανισμούς.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, εντοπίζεται στα προϊόντα που δεν θα φέρουν σήμανση (όπως γάλα, αυγά, κρέας κ.λ.π.), αν και για την παραγωγή τους είναι πολύ πιθανόν να έχουν χρησιμο ποιηθεί μεταλλαγμένες ζωοτροφές. Στην Ελλάδα, το 80% της σόγιας και του καλαμποκιού που εισάγεται χρησιμοποιείται σε ζωοτροφές και σημαντικό μέρος του είναι μεταλλαγμένα.

Ο ρόλος που φτάσαμε στα μεταλλαγμένα

Τα πρώτα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα δημιουργήθηκαν στις Η.Π.Α. το 1983 και αυτά ήταν δενδρύλλια καπνού που ήταν ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Από τότε η επιστήμη της βιοτεχνολογίας έχει δημιουργήσει πολλά μεταλλαγμένα όπως : καλαμπόκι και σόγια που θα χρησιμοποιούνται για τη παραγωγή λαδιού με λιγότερα κορεσμένα λίπη, πατάτες με χαμηλά λιπαρά και μεγάλη περιεκτικότητα σε άμυλο που θα απορροφούν λιγότερο λάδι στο τηγάνισμα, ρύζι με μεγάλη περιεκτικότητα σε λυσίνη, φρούτα και λαχανικά με υψηλά επίπεδα βιταμινών C, E, καθώς και Β-καροτίνης (συστατικά που συμβάλλουν προληπτικά στη καταπολέμηση χρόνιων ασθενειών), φυτά ανθεκτικά στα καταστροφικά έντομα και ζιζάνια, φυτά ανθεκτικά στη ξηρασία, γευστικότατες ντομάτες όλο το χρόνο που έχουν φυσιολογική γεύση και άρωμα. .

Στην Ευρώπη τα γενετικώς μεταλλαγμένα τρόφιμα δεν είναι ακόμη διαδεδομένα, αλλά τα καταναλώνουμε έμμεσα, αφού χρησιμοποιούνται κατά κόρον ως ζωικά τρόφιμα. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα με τη γενετικώς μεταλλαγμένη σόγια, που παράγεται κυρίως στην νότιο Αμερική (για την καλλιέργεια της οποίας καταστρέφεται ο Αμαζόνιος) και στις ΗΠΑ. Αυτό ισχύει ιδίως για το γάλα, αυγά και κρέας.

ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

αρχαία ελληνική κουζίνα σύγχρονη ελληνική κουζίνα

    Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν σαν βασικό στοιχείο το μέλι. Όλ’ αυτά βέβαια περιλαμβάνονται και στη σημερινή μας διατροφή σε μικρότερες όμως ποσότητες και σε επεξεργασμένη κυρίως μορφή.

στην αρχαία Ελλάδα τα γεύματα ήταν συνήθως δύο. Το πρώτο αποτελούνταν συνήθως από ψάρια, όσπρια και ψωμί, τυρί, ελιές, αβγά, ξηρούς καρπούς και φρούτα.Το δεύτερο γεύμα ―το βραδινό― αποτελούσε το κύριο γεύμα και συχνά εκτός του ότι ήταν πλούσιο αποτελούσε αφορμή για συμπόσια (συγκεντρώσεις) κάτι που γίνεται και σήμερα με όλο και φθίνουσα πλέον συχνότητα.

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι όποιος τρώει μόνος του, απλά γεμίζει το στομάχι του. Αντίθετα σήμερα ο γρήγορος και εξουθενωτικός τρόπος ζωής έχει κάνει τα fast alone-food καθημερινή συνήθεια.

Το ίδιο ισχύει και για το πρωινό. Οι αρχαίοι έδιναν μεγάλη σημασία σε αυτό και φρόντιζαν να περιέχει ψωμί βουτηγμένο σε κρασί, ξερά σύκα και άλλους ξηρούς καρπούς. Ενώ, ο σύγχρονος τρόπος ζωής έχει κάνει το πρωινό αν όχι ανύπαρκτο, τουλάχιστον να περιορίζεται σ’ ένα τοστ και καφέ, συνήθως.

  Η σύγχρονη ελληνική κουζίνα όπως είπαμε έχει πάρα πολλά στοιχεία και ομοιότητες με την αρχαία:το ελαιόλαδο, τα όσπρια, τα κρέατα που όμως υπερκαταναλώνονται, αρκετές φορές με άσχημες συνέπειες για την υγεία. Όμως τελευταία παρουσιάζεται ένα φαινόμενο εκφυλισμού της σύγχρονης ελληνικής κουζίνας με την εισβολή των έτοιμων σκευασμάτων, την ευρεία χρήση μαργαρίνης, κρέμας γάλακτος και αλλαντικών καθώς και κίτρινων τυριών.

Εκτός των λοιπών διαφορών μεταξύ της αρχαίας και της σύγχρονης διατροφής έχουμε μια ακόμη βασική. Το ότι καταφεύγουμε όλο και περισσότερο στο γρήγορο, έτοιμο φαγητό.

ΠΗΓΕΣ:

http://ygeia.tanea.gr/ http://www.agrotypos.gr/ http://www.womenonly.gr/ http://el.wikipedia.org/wiki http://www.scribd.com/doc/6423657/METALLAGMENA-TROFIMA-BY-GREANPEACE http://el.wikipedia.org/wiki