Transcript Wykład V
Wykład V POSTĘPOWANIE PRZED WSA Copyright by Dariusz R. Kijowski SKUTKI PRAWNE WNIESIENIA SKARGI 1) WPŁYW NA WYKONALNOŚĆ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI 2) WSZCZĘCIE POSTĘPOWANIA SĄDOWOADMINISTRACYJNEGO 3) URUCHOMIENIE KOMPETENCJI ORGANU ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ (OAP)DO WSZTRYMANIA WYKONANIA ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI 4) URUCHOMIENIE KOMPETENCJI OAP DO WZRUSZENIA MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI 5) POWSTANIE OBOWIĄZKU ODPOWIEDZI NA SKARGĘ, PRZEKAZANIA SKARGI I AKT SPRAWY WSA WNIESIENIE SKARGI A WYKONALNOŚĆ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI Skarga ma skutek względnie suspensywny (B. Adamiak) Skarga nie ma skutku suspensywnego - art. 61 § 1 ppsa – ale: w razie wniesienia skargi: 1) na decyzję lub postanowienie 2) na inny akt lub czynność - organ, który je wydał lub podjął, może wstrzymać, z urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części, chyba że zachodzą przesłanki, od których w postępowaniu administracyjnym uzależnione jest nadanie decyzji lub postanowieniu rygoru natychmiastowej wykonalności albo, gdy ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania (61.2.) WNIESIENIE SKARGI A WYKONALNOŚĆ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI Nie podlegają wstrzymaniu np..: a) decyzja o wykreśleniu wpisu w rejestrze kwalifikowanych podmiotów świadczących usługi certyfikacyjne (art. 33.2. upe) b) decyzje KNF o uznaniu podmiotu za dominujący (4a.2.), o nakazaniu podjęcia czynności w celu rozwiązania przez bank umowy z innym przedsiębiorcą o prowadzenie w imieniu i na rzecz banku niektórych czynności (6c.5.), o ustanowieniu kuratora banku (144.5), o ustanowieniu zarządu komisarycznego banku (art. 145.4.) i o przejęciu banku przez inny bank, o uchyleniu zezwolenia na utworzenie banku i jego likwidacji, o wystąpieniu o likwidację banku państwowego (147.3. Prawa bankowego) c) decyzja KNF o ustanowieniu kuratora zakładu ubezpieczeń (188.6 udu) WNIESIENIE SKARGI A WYKONALNOŚĆ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI 3) w razie wniesienia skargi na uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz na akty terenowych organów administracji rządowej właściwy organ może, z urzędu lub na wniosek skarżącego, wstrzymać wykonanie uchwały lub aktu w całości lub w części, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie (61.1 ppsa) Ppsa nie wskazuje kryteriów i formy, w jakiej oap wstrzymuje wykonanie aktów i czynności - powinno to nastąpić w formie postanowienia, gdy organ uzna, że uwzględnienie skargi jest prawdopodobne, skutki wykonania - co najmniej trudne do odwrócenia i mogące wywołać szkodę w znacznych rozmiarach. Są poglądy, że organ może decydować wg swobodnego uznania (Dauter) WNIESIENIE SKARGI A WYKONALNOŚĆ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w art. 61§ 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania (61.3.) ustawy szczególne wyłączają wstrzymanie tych samych decyzji (zob. wyżej) WNIESIENIE SKARGI A WYKONALNOŚĆ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI Występujący o wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności winien wykazać, że zachodzą ww. niebezpieczestwa (Dauter i NSA w sprawach II FZ 39/09 i II OZ 217/09) Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do sądu. Dotyczy to także aktów wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach tej samej sprawy (61.3.) WNIESIENIE SKARGI A WYKONALNOŚĆ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI Przez pojęcie wykonania aktu administracyjnego należy rozumieć spowodowanie w sposób dobrowolny lub doprowadzenie w trybie egzekucji do takiego stanu rzeczy, który jest zgodny z rozstrzygnięciem zawartym w danym akcie. Nie każdy akt administracyjny kwalifikuje się do tak rozumianego wykonania, a co za tym idzie nie każdy wymaga wykonania (II SA/Gd 888/08). WNIESIENIE SKARGI A WYKONALNOŚĆ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI Decyzja w przedmiocie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego, która - ze względu na przedmiot - nie nadaje się do wykonania, gdyż stanowi ona dopiero pierwszy etap procesu inwestycyjnego, kiedy to następuje planowanie inwestycji (II SA/Gd 888/08) nie kwalifikują się do wstrzymywania wykonania decyzje odmowne (II SA/Wr 411/08), o umorzeniu postępowania (II SA/Wr 251/08) WNIESIENIE SKARGI A WYKONALNOŚĆ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI Trudne do odwrócenia skutki to takie prawne lub faktyczne skutki, które raz zaistniałe powodują istotną lub trwałą zmianę rzeczywistości, przy czym powrót do stanu poprzedniego może nastąpić tylko po dłuższym czasie lub przy stosunkowo dużym nakładzie sił i środków. Decyzja o cofnięcie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w przypadku jej wykonania a następnie jej ewentualnego uchylenia przez sąd może spowodować trudne do odwrócenia skutki jeżeli cofnięcie przedmiotowego zezwolenia może spowodować konieczność likwidacji działalności gospodarczej, którą skarżący prowadzi od lat. W tych kategoriach możliwe jest więc wykazanie spowodowania trudnych do odwrócenia skutków (III SA/Wr 536/08). WNIESIENIE SKARGI A WYKONALNOŚĆ ZASKARŻONEGO AKTU LUB CZYNNOŚCI zmiany przepisów prawa miejscowego nie są przesłanką uzasadniającą wstrzymanie wykonania decyzji (II GSK 758/08) o znacznej szkodzie można mówić, jeśli rozmiary szkody wywołanej wykonaniem zaskarżonego aktu administracyjnego są większe niż zwykłe skutki wywołane wykonaniem aktu tego rodzaju (I OZ 675/08) Wszczęcie psa w wyniku wniesienia skargi Wszczęcie psa następuje w wyniku wniesienia skargi do sądu– z zachowaniem terminu ustawowego - w dniu, w którym skarga zostaje doręczona organowi, którego aktu lub czynności dotyczy Z tym dniem organ nabywa uprawnienie do wstrzymania wykonania zaskarżonego aktu/czynności oraz do uwzględnienia skargi poprzez uchylenie lub unieważnienie go/uznanie czynności za prawnie bezskuteczną/ Wszczęcie psa w wyniku wniesienia skargi W razie wniesienia skargi do sądu po dniu wszczęcia postępowania administracyjnego w celu zmiany, uchylenia, stwierdzenia nieważności aktu lub wznowienia postępowania, postępowanie sądowe podlega zawieszeniu (art. 56 ppsa) brak jednolitości orzecznictwa wobec dopuszczalności wszczęcia postępowania przez oap w celu uchylenia, zmiany lub stwierdzenia nieważności decyzji po dniu wniesienia skargi do wsa - żaden przepis ustawowy nie reguluje tego wprost, a w obowiązujących nie da się znaleźć przesłanki pozwalającej na odmówienie wszczęcia takiego postępowania na żądanie uprawnionego podmiotu W doktrynie przeważa pogląd o niekonkurencyjności pa i psa, ale w orzecznictwie zdarzają się wyroki dopuszczające wszczęcie w toku psa nadzwyczajnego postępowania administracyjnego (np. w sprawie I SA/Łd 744/07) Odpowiedź oap na skargę do wsa Jest to ustosunkowanie się oap do zarzutów Należy jej udzielić niezależnie od zamiaru uwzględnienia skargi czy oceny jej dopuszczalności Nie ma żadnej przeszkody podzielenia zarzutów skargi bez jej uwzględnienia Termin na udzielenie odpowiedzi to 30 dni od dnia wpływu skargo do oap Oprócz udzielenia odpowiedzi należy przekazać sądowi samą skargę i ponumerowane akta sprawy ODPOWIEDŹ NA SKARGĘ Odpowiedź z zasady zawiera uzasadnienie, ale z ppsa nie wynika obowiązek uzasadniania – leży ono „w interesie” organu Jeżeli na jeden akt/czynność wniesiono kilka skarg, na każdą należy udzielić odpowiedzi – nie ma przeszkód udzielenia kilku odpowiedzi w jednym piśmie procesowym Odpowiadając na skargę strona przeciwna zgłasza własny wniosek co do preferowanego rozstrzygnięcia (oddalenie skargi, odrzucenie skargi, umorzenie postępowania) Przekazywane akta akta przesyłane do kontroli sądowej wraz ze skargą, winny zawierać wszystkie dokumenty obrazujące kolejne czynności formalne i merytoryczne, wykonywane przez organy prowadzące postępowanie w rozstrzyganej sprawie. Akta postępowań toczących się przed organem I i II instancji, przedkładane sądowi winny zawierać komplety oryginalnych dokumentów ułożonych chronologicznie, złączonych i ponumerowanych, wyposażonych w kartę przeglądową, czyli "spis treści„ (VII SA/Wa 2170/07) Przekazywanie akt wsa jeżeli zarządzenie dotyczące zwrócenia organowi akt sprawy w celu ich skompletowania, ułożenia w porządku chronologicznym i ponumerowania, nie zostało należycie wykonane i w nadesłanych ponownie aktach zabrakło podstawowych dowodów ilustrujących sytuację materialną skarżącego, niezbędnych w sprawie (…) to na podstawie tak niekompletnych akt sprawy Sąd I instancji nie mógł dokonać oceny legalności zaskarżonej decyzji i zasadnie ją uchylił (sic!!!), rezygnując ze swoich uprawnień przewidzianych w art. 112 p.p.s.a., które mógł wykorzystać po spełnieniu określonych w nim wymogów. Sąd nie miał również obowiązku wyjaśniania organowi i jego pełnomocnikowi, co obejmują akta sprawy administracyjnej przekazywane mu w trybie art. 54 § 2 p.p.s.a. (II GSK 131/07) Przekazywanie akt wsa Organ za pośrednictwem którego została wniesiona skarga, zawsze zobowiązany jest przekazać ją do sądu administracyjnego w terminie przewidzianym w art. 54 § 2 p.p.s.a., niezależnie od tego czy skargę tę uznaje za dopuszczalną, w tym czy w jego ocenie przedmiotem zaskarżenia jest podlegający kognicji sądu administracyjnego akt, czynność lub bezczynność organu, bo o dopuszczalności skargi wniesionej do sądu administracyjnego rozstrzyga wyłącznie ten sąd a nie organ, za pośrednictwem którego omawiany środek zaskarżenia jest wnoszony. Nawet uzasadnione przekonanie, że skarga jest niedopuszczalna, gdyż sprawa nie należy do właściwości sądów administracyjnych, nie zwalnia strony przeciwnej od obowiązku przekazania tej skargi wraz z odpowiedzią na skargę do sądu administracyjnego (I OZ 207/08/p) Skutki niewykonania obowiązków oap W razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2 ppsa, sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli organ nie przekazał sądowi skargi mimo wymierzenia grzywny, sąd może na żądanie skarżącego rozpoznać sprawę na podstawie nadesłanego odpisu skargi, gdy stan faktyczny i prawny przedstawiony w skardze nie budzi uzasadnionych wątpliwości. O rażących przypadkach naruszenia obowiązków, o których mowa w § 2 lub w art. 54 § 2, skład orzekający lub prezes sądu zawiadamia organy właściwe do rozpatrywania petycji, skarg i wniosków (art. 55 ppsa). Uwzględnienie skargi -samokontrola Organ, którego działanie lub bezczynność zaskarżono, może w zakresie swojej właściwości uwzględnić skargę w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy (54.3) Przepis art. 54 § 3 ppsa, jako przepis szczególny, stanowi samoistną podstawę wydania decyzji administracyjnej. Jest to jeden z przypadków, o których mowa w art. 163 k.p.a. (II OSK 123/07) Uwzględnienie skargi przez oap Oap, respektując podstawową zasadę decyzji wydanej na podstawie art. 54 § 3 p.p.s.a, polegającą na uwzględnieniu skargi w całości, może następnie skorzystać ze wszystkich uprawnień przysługujących organowi odwoławczemu na podstawie art. 138 k.p.a., a więc również w sytuacji kiedy zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części, uchylić decyzję organu I instancji w całości i sprawę przekazać temu organowi do ponownego rozpatrzenia (z wyroku NSA w sprawie II OSK 935/07), o ile jest to uwzględnieniem skargi w całości (II OSK 280/07 ) Uwzględnienie skargi T.Woś (s.189) wskazuje, że uwzględnienie skargi na decyzję adm. ma polegać na: 1) uchyleniu decyzji w całości lub części zależnie od zakresu zaskarżenia) i rozstrzygnięciu sprawy co do istoty, 2) uchyleniu decyzji zaskarżonej i decyzji I instancji i rozstrzygnięciu sprawy co do istoty, 3) uchyleniu decyzji zaskarżonej i decyzji I instancji i umorzeniu postępowania przed organem I inst. lub 4) uchyleniu zaskarżonej decyzji i umorzeniu postępowania odwoławczego – przeholował!!! Uwzględnienie skargi rozstrzyganie sprawy co do istoty wykracza poza granice uwzględniania skargi, bo sąd nie ma takich uprawnień – uwzględnieniem może być tylko kasacja, nie wykluczając stwierdzenia nieważności, a w stosunku do czynności – orzekanie o ich bezskuteczności – (tak też T.Woś) W orzecznictwie nie wyjaśniono dotąd co oznacza zwrot „w zakresie swej właściwości”, użyty w art. 54.3 ppsa, w doktrynie są różne poglądy – od opisanej wyżej koncepcji Wosia, przez dopuszczenie w ograniczonym zakresie stwierdzania nieważności (Kmieciak,Kaszubowski – gdy jest to organ właściwy do wydania takiego orzeczenia), po totalne jego wykluczenie (Mikosz) Rozporządzalność skargą skarżący może cofnąć skargę cofnięcie skargi wiąże sąd, ale jednak jeśli sąd uzna, że cofnięcie zmierza do obejścia prawa lub spowodowałoby utrzymanie w mocy aktu lub czynności dotkniętych wadą nieważności, orzeka o niedopuszczalności cofnięcia (60 ppsa) merytoryczne rozpatrzenie wniosku o cofnięcie skargi jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy skarga nie zawiera braków uniemożliwiających nadanie jej dalszego biegu. Jeżeli skarga zawiera takie braki, sąd skargę odrzuca (I OSK 1829/07) Rozporządzalność skargą Czynności mające na celu obejście prawa (art. 58 k.c.) zawierają pozór zgodności z prawem. Ich treść nie zawiera elementów wprost sprzecznych z ustawą, ale skutki, które wywołują i które objęte są zamiarem stron, naruszają zakazy lub nakazy ustawowe. Chodzi tu zatem o wywołanie skutku sprzecznego z prawem poprzez dokonanie samej czynności, a nie poprzez osiągnięcie celu leżącego poza treścią czynności (M. Safjan (w:) Kodeks cywilny. Komentarz) Wstępne rozpoznanie skargi Przeprowadza je przewodniczący wydziału W celu sprawdzenia, czy skarga spełnia wymogi formalne pisma procesowego i został wniesiony wpis W przypadku stwierdzenia braków formalnych – wnoszący wzywany jest do ich uzupełnienia (także o brakujące odpisy skargi i dokumentów przedkładanych sądowi jako dowody) W przypadku nieuiszczenia wpisu – wnoszący wzywany jest do jego uiszczenia, chyba że zwrócił się o skorzystanie z prawa pomocy Wstępne rozpoznanie skargi Uzupełnienie braków formalnych powinno nastąpić przez wniesienie pisma, ale może nastąpić także przez wniesienie oświadczenia do protokołu sporządzanego przez sekretarza sądowego Jeżeli z treści skargi wynika, że skarga podlega odrzuceniu, przewodniczący przekazuje ją przewodniczącemu składu bez wzywania do uiszczenia wpisu Wniosek o przyznanie pomocy przekazywane jest niezwłocznie sprawozdawcy lub referendarzowi Posiedzenia sądowe Dzielą się na posiedzenia: 1) jawne – co do zasady, w tym podstawowe – poświęcone rozpoznaniu sprawy – nazywane rozprawą 2) niejawne – odbywane wówczas, gdy ppsa tak stanowi, chociaż także wówczas sąd może postanowić o rozpoznaniu sprawy - przewidzianej do niejawnego rozpoznania – na posiedzeniu jawnym (90 ppsa) Zasada jawnego tozpoznawania spraw w psa jest realizacją konstytucyjnego prawa do sądu Posiedzenia sądowe - niejawne Na posiedzeniu niejawnym mogą być obecne tylko osoby wezwane przez sąd (95) Z posiedzenia niejawnego sporządza się tylko notatkę, chyba, że zapada na nim orzeczenie (wówczas protokół) Na posiedzeniach niejawnych wsa: 1) bada dopuszczalność skargi, skargi kasacyjnej (zażalenia), skargi o wznowienie postępowania 2) wyjątkowo rozpoznaje sprawę merytorycznie (ochrona informacji niejawnych, tryb uproszczony) cdn. Posiedzenia sądowe - niejawne 3) rozpoznaje wnioski incydentalne (np. o zawieszenie, podjęcie lub umorzenie postępowania, wstrzymanie wykonania aktu), 4) rozpoznaje kwestie incydentalne z urzędu Odrzucanie skarg na posiedzeniu niejawnym Sąd może odrzucić skargę na posiedzeniu niejawnym z powodu jej niedopuszczalności: 1) jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego (o ile sąd powszechny wcześniej nie uznał się za niewłaściwy); 2) wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia; 3) gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi; 4) jeżeli sprawa objęta skargą pomiędzy tymi samymi stronami jest w toku lub została już prawomocnie osądzona; cdn Odrzucanie skarg na posiedzeniu niejawnym 5) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli skarżący nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną skarżącą zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie (o ile braki te nie zostaną uzupełnione 6) jeżeli z innych przyczyn wniesienie skargi jest niedopuszczalne (art. 58.1-2.,4.) Skargi niedopuszczalne z „innych przyczyn” Przedwczesne, wniesione: 1) przed doręczeniem aktu skarżącemu 2) bez wyczerpania środków odwoławczych lub uprzedniego wezwania do usunięcia naruszenia prawa (interesu prawnego), zażalenia na niezałatwienie sprawy lub ponaglenia 3) przed upływem terminu do udzielenia odpowiedzi na wezwanie 4) przed odpowiedzią na wniosek o uzupełnienie aktu Wniesione na niezaskarżalne akty lub czynności Wniesione przez organ, który wydał akt w pierwszej instancji lub przez j.s.t., której organ orzekał w sprawie Skargi niedopuszczalne z „innych przyczyn” Wniesiona przez inny podmiot na ten sam akt, na który w innej sprawie sąd oddalił skargę wyrokiem prawomocnym Wniesiona przez podmiot, który nie ma interesu prawnego w jej wniesieniu (powinna być jednak odrzucana na rozprawie z uwagi na prawo do sądu , wg NSA – nawet wyrokiem o oddaleniu skargi) Wniesiona przez organ nadzoru nad j.s.t. na akt organu samorządowego, o których orzekł on, że wydany został z naruszeniem prawa Wniesiona przez podmiot nie mający wymaganej przepisem szczególnym legitymacji procesowej (np. organ j.s.t. na rozstrzygnięcie nadzorcze) ??? Orzeczenia formalne na posiedzeniu niejawnym Na posiedzeniu niejawnym wsa odrzuca: skargę kasacyjną i zażalenie, wniesione z uchybieniem terminu, niedopuszczalne z innych przyczyn lub ze względu na nieuzupełnienie ich braków w wyznaczonym terminie (178 i 180) 2) Skargę o wznowienie psa wniesioną z uchybieniem terminu lub braku powołania ustawowej podstawy jej wniesienia (280.1.) - I FSK 1837/07 (T. Woś twierdzi, że przesłanki wznowienia muszą istnieć, a NSA, w sprawie II FSK 1201/06, uznał możliwość odrzucenia skargi, gdy z jej treści wynika brak podstawy wznowienia) 1) Orzeczenia na posiedzeniu niejawnym Na posiedzeniu niejawnym : 1) wsa rozstrzyga merytorycznie sprawy w postępowaniu uproszczonym (wydając wyrok – 120 i 133.1.) 2) NSA może rozpoznać zażalenie na postanowienie kończące postępowanie w sprawie (182.1.) cdn Orzeczenia na posiedzeniu niejawnym 3) NSA może rozpoznać skargę kasacyjną opartą na zarzucie naruszenia przepisów postepowania, a strona, która ją wniosła, zrzekła się rozprawy, zaś pozostałe strony, w terminie czternastu dni od doręczenia skargi kasacyjnej, nie zażądały przeprowadzenia rozprawy (182.2) 4) wsa uwzględnia zażalenie na własne postanowienie, oparte na zarzucie nieważności postępowania lub oczywiście zasadne (195.2.) Posiedzenia sądowe przy drzwiach zamkniętych Sąd z urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub części przy drzwiach zamkniętych, jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża moralności, bezpieczeństwu państwa lub porządkowi publicznemu, a także gdy mogą być ujawnione okoliczności objęte tajemnicą państwową lub służbową (96.1) Sąd na wniosek strony zarządza odbycie posiedzenia przy drzwiach zamkniętych, jeżeli wymaga tego ochrona życia prywatnego strony lub inny ważny interes prywatny(96.2) Posiedzenia sądowe przy drzwiach zamkniętych Postępowanie dotyczące wniosku o „zamknięcie drzwi” odbywa się przy drzwiach zamkniętych, orzeczenie - publicznie (96.2.) Podczas posiedzenia odbywającego się przy drzwiach zamkniętych mogą być obecni na sali: strony, ich przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz osoby zaufania po dwie z każdej strony (97.1.) Ogłoszenie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie odbywa się publicznie (97.2.) Przebieg posiedzeń sądowych Posiedzenia otwiera, prowadzi i zamyka przewodniczący Przewodniczący udziela głosu, zadaje pytania, upoważnia do zadawania pytań i ogłasza orzeczenia Przewodniczący może odebrać głos, gdy przemawiający go nadużywa, jak również uchylić pytanie, jeżeli uzna je za niewłaściwe lub zbyteczne – 98.1-2. Odroczenie posiedzenia może nastąpić tylko z ważnej przyczyny (nawet przy zgodnym wniosku stron) - 99 Przebieg posiedzeń sądowych Z przebiegu posiedzenia jawnego protokolant pod kierunkiem przewodniczącego spisuje protokół. Z posiedzenia niejawnego sporządza się notatkę urzędową, jeżeli nie wydano orzeczenia (100.1-2) Protokół sporządza się pismem maszynowym i z odpowiednim marginesem (§ 15 ust. 1 zarz. biur.). Protokół posiedzenia sądu sporządza pracownik sekretariatu, aplikant lub praktykant wyznaczony przez przewodniczącego wydziału lub kierownika sekretariatu, pod kierunkiem przewodniczącego posiedzenia (§ 51 reg. WSA). PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA Protokół powinien zawierać: 1) oznaczenie sądu, miejsca i daty posiedzenia, imiona i nazwiska sędziów, protokolanta, prokuratora, stron, jak również obecnych na posiedzeniu przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz oznaczenie sprawy i wzmiankę co do jawności; cdn PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA Protokół powinien zawierać: 2) przebieg posiedzenia, w szczególności wnioski i twierdzenia stron, wymienienie zarządzeń i orzeczeń wydanych na posiedzeniu oraz stwierdzenie, czy zostały ogłoszone; jeżeli sporządzenie odrębnej sentencji orzeczenia nie jest wymagane, wystarcza zamieszczenie w protokole treści samego rozstrzygnięcia; zamiast podania wniosków i twierdzeń można w protokole powołać się na pisma przygotowawcze; cdn PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA Protokół powinien zawierać: 3) czynności stron mające znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy - które? Wg decyzji przewodniczącego składu 4) podpis przewodniczącego i protokolanta (bez nich jest nieważny ) (101.1-2.) PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA Artykuł 101 § 1 pkt 2 ppsa wskazuje na przykładowe czynności, które odzwierciedlają przebieg posiedzenia i powinny być zawarte w protokole. Przepis ten nie może być rozumiany w tym sensie, że protokół rozprawy powinien odzwierciedlać wszystkie oświadczenia i twierdzenia stron w ich dosłownym i szczegółowym brzmieniu. Wystarczy, jeżeli protokół zawiera istotne wnioski i twierdzenia. Strony lub uczestnicy postępowania mogą składać do akt pisma procesowe, w tym załączniki do protokołu, będące odzwierciedleniem wypowiedzi strony na rozprawie (Dauter) PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA „Przebieg czynności protokołowanych może być ponadto utrwalony za pomocą aparatury dźwiękowej, o czym należy przed uruchomieniem aparatury uprzedzić wszystkie osoby uczestniczące w czynności” (Art. 102.) cdn PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA gramatyczna wykładnia przepisu art. 102 nakazuje przyjąć, że – oprócz utrwalania za pomocą aparatury dźwiękowej – obliguje on także do utrwalenia przebiegu czynności za pomocą protokołu. Konsekwencją takiej wykładni musi być również udział protokolanta w tych czynnościach. W efekcie uregulowanie, którego istota powinna polegać na przyspieszeniu postępowania, w rzeczywistości go wydłuża. Przepis art. 102 nie ma żadnego istotnego zastosowania (Dauter). Założenie, że chodzi o przyśpieszanie, to domysł. Celem nagrywania jest raczej zwiększenie dostępności do sądu i realizacja zasady prawdy materialnej PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA Czy ppsa zezwala na utrwalanie przebiegu czynności podlegających protokołowaniu za pomocą środków audiowizualnych? J.P. Tarno i B.Dauter – nie, ale wnioskują tylko z art. 102 ppsa, a przecież obowiązuje ustawa o dostępie do informacji publicznej, a ppsa nie zawiera zakazu nagrywania. Ze wskazanego przepisu wynika tylko, ze nie jest do tego upoważniony sąd PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA Strony mogą żądać sprostowania lub uzupełnienia protokołu na następnym posiedzeniu, nie później jednak niż w terminie trzydziestu dni od dnia posiedzenia, z którego sporządzono protokół. Od zarządzenia przewodniczącego strony mogą odwołać się do sądu w terminie siedmiu dni od doręczenia im zarządzenia (103.) Sąd nie może przejść do merytorycznego rozpoznania wniosku o uzupełnienie protokołu rozprawy bez formalnego rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu do złożenia tego wniosku (I OZ 405/08) PROTOKÓŁ Z POSIEDZENIA Art. 104. W toku posiedzenia wnioski, oświadczenia, uzupełnienia i sprostowania wniosków i oświadczeń można zamieścić w załączniku do protokołu. Gdy stronę zastępuje adwokat lub radca prawny, przewodniczący może zażądać złożenia takiego załącznika w wyznaczonym terminie. Postępowanie mediacyjne Na wniosek skarżącego lub organu, złożony przed wyznaczeniem rozprawy, może być przeprowadzone postępowanie mediacyjne, którego celem jest wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz przyjęcie przez strony ustaleń co do sposobu jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa. Postępowanie mediacyjne może być prowadzone przez sąd z urzędu (115.1-2.) Idea mediacji w psa ma zwolenników (Hauser,Kmieciak,Tarno,Chróścielewski) i krytyków (Woś, Romańska,Zimmermann) Postępowanie mediacyjne Zwolennicy wskazują na celowość doprowadzania stron do porzucenia błędnego przekonania o istnieniu naruszenia prawa (skarżącego) bądź o prawidłowego załatwienia sprawy (strony przeciwnej), co może przyczynić się do zakończenia sporu bez konieczności rozstrzygania go przez sąd Krytycy uważają, że rolą sądu jest zapewnienie przestrzegania prawa, a mediowanie pozostaje w sprzeczności z istotą psa, bo zgodności z prawem nie można wymediować, jeżeli jej nie ma (i pies … - nie dostrzegają zalet lepszego poznania sprawy) Postępowanie mediacyjne Postępowanie mediacyjne prowadzi sędzia lub referendarz sądowy wyznaczony przez przewodniczącego wydziału. Posiedzenie mediacyjne odbywa się z udziałem stron. Z przebiegu posiedzenia mediacyjnego spisuje się protokół, w którym zamieszcza się stanowiska stron, a w szczególności dokonane przez strony ustalenia co do sposobu załatwienia sprawy. Protokół podpisuje prowadzący postępowanie mediacyjne oraz strony (116.1-3) Postępowanie mediacyjne na podstawie ustaleń dokonanych w postępowaniu mediacyjnym, organ uchyla lub zmienia zaskarżony akt albo wykonuje lub podejmuje inną czynność stosownie do okoliczności sprawy w zakresie swojej właściwości i kompetencji jeżeli strony nie dokonają ustaleń co do sposobu załatwienia sprawy, podlega ona rozpoznaniu przez sąd (117.1-2) decyzje podejmowane w wyniku mediacji należy traktować jako zapadające na zasadach 163Kpa, chociaż są też poglądy odmienne (VI SA/Wa 1235/05, Sobieralski) dopuszczenie zmiany decyzji w wyniku mediacji pozwala na częściowe uwzględnienie skargi przez organ (Dauter) Postępowanie mediacyjne na akt wydany na podstawie ustaleń mediacyjnych można wnieść skargę do wsa w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia aktu albo wykonania lub podjęcia czynności. Skargę sąd rozpoznaje łącznie ze skargą wniesioną w sprawie na akt lub czynność, w której przeprowadzono postępowanie mediacyjne. Jeżeli skarga na akt lub czynność wydane lub podjęte na podstawie mediacji nie zostanie wniesiona albo skarga ta zostanie oddalona, sąd umarza postępowanie w sprawie, w której przeprowadzono postępowanie mediacyjne (118.1-2.) Skala postępowań mediacyjnych jest nikła, co może uzasadniać sceptycyzm krytyków, ale również być rezultatem świadomości prawnej nie tylko stron psa Postępowanie uproszczone Istota tego postępowania tkwi w rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi co do istoty przez jednego sędziego (120) Sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli: 1) decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą nieważności, o której mowa w art. 156 § 1 Kpa lub w OP albo wydane zostały z naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania 2) strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a żadna z pozostałych stron w terminie czternastu dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy (119) 3) oap, ukarany grzywną za nieprzekazanie skargi sądowi, nadal tego nie uczynił, a stan prawny i faktyczny sprawy nie budzi uzasadnionych wątpliwości (55.2. + 121) Postępowanie uproszczone W przypadku postępowania uproszczonego prowadzonego z uwagi na wadę nieważności decyzji/postan. lub kwalifikującą do wznowienia wadę postępowania, może zapaść wyrok jedynie uwzględniający skargę w tym zakresie (sąd nie może skargi oddalić, ani uchylić aktu z innych powodów) W przypadku postępowania uproszczonego prowadzonego na wniosek strony, może zapaść każde orzeczenie, do jakiego wydania uprawniony jest wsa w postępowaniu zwykłym Sąd może przekazać sprawę do rozpoznania na rozprawie Postępowanie uproszczone W postępowaniu administracyjnym prawami procesowymi rozporządza strona Naruszenie prawa do czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym mogłoby stanowić podstawę do uchylenia decyzji, jeżeli naruszenie praw procesowych mogło mieć wpływ na wynik sprawy. W przypadku natomiast gdy zaskarżona decyzja jest zgodna z oczekiwaniami strony, której prawa procesowe zostały naruszone, nie można stwierdzić, że naruszenie to miało wpływ na wynik sprawy (II OSK 754/07) Postępowanie uproszczone W sytuacji, gdy oap poczynił wszelkie wymagane oraz możliwe starania w celu ustalenia kręgu podmiotów, którym służy przymiot strony w sprawie, a także podjął środki do zapewnienia stronom udziału w postępowaniu administracyjnym, to rozpoznający skargi wniesione przez określone podmioty na przedmiotową decyzję sąd administracyjny nie powinien, biorąc pod uwagę z urzędu taką okoliczności, że jeszcze inne administracyjnym nie uczestniczyły. cdn osoby w postępowaniu Postępowanie uproszczone Przesłanka wznowienia postępowania określona w art. 145 § 1 pkt 4 kpa może stanowić podstawę wszczęcia postępowania wznowieniowego w zasadzie wyłącznie na wniosek osoby, którą pominięto bez jej winy w postępowaniu administracyjnym ogólnym (zwykłym). Jeżeli więc osoba uprawniona takiego wniosku nie złoży, to oczywiste jest, iż postępowanie wznowieniowe nie będzie mogło się toczyć. W tej sytuacji niewłaściwie został zastosowany w sprawie tryb uproszczony, co stanowi naruszenie art. 119 pkt 1 ppsa (II OSK 1271/06) Rozprawa Rozprawa jest jawnym posiedzeniem sądu, na którym rozpoznawana jest skarga i wydawane orzeczenie (wyrok lub postanowienie) rozstrzygające o uwzględnieniu/nieuwzględnieniu skargi Rozprawę wyznacza przewodniczący wydziału lub sędzia sprawozdawca, jeżeli wymaga tego stan sprawy, powiadamiając o tym na piśmie strony i uczestników (91§2ppsa i §25.3.reg.wewn.urzęd.wsa) W przypadku odroczenia rozprawy strony zawiadamia się obwieszczając to na posiedzeniu i zawiadamiając nieobecnych na piśmie, na min. 7 dni przed rozprawą Rozprawa Po stwierdzeniu nienależytego zawiadomienia stron, rozprawa powinna być odroczona a także – jeżeli nieobecność strony lub jej pełnomocnika jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć, chyba że strona lub jej pełnomocnik wnieśli o rozpoznanie sprawy w ich nieobecności (109) rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd postanowi zawiadomić o toczącym się postępowaniu sądowym osoby, które dotychczas nie brały udziału w sprawie w charakterze stron (110) Rozprawa Rozprawę powinna poprzedzić narada składu orzekającego (§40 reg.wewn.urz.wsa) Rozprawę należy wyznaczać w taki sposób, aby sprawę można było rozpoznać na jednym posiedzeniu, bez jej odraczania (§48 reg.) Przebieg rozprawy: 1) wywołanie sprawy, 2) sprawdzenie obecności, 3) sprawozdanie sedziego sprawozdawcy, 4) wypowidzi stron (skarżącego, strony przeciwnej) i uczestników, 5) zamknięcie rozprawy, 6) orzeczenie (po naradzie) Rozprawa Każda strona i uczestnik wypowiada się jeden raz, chyba że przewodniczący uzna dalszą wypowiedź za potrzebną Strony skarżące i uczestnicy mogą ograniczyć się do oświadczenia, że popierają skargę, a strona przeciwna – że podtrzymuje stanowisko z odpowiedzi Sąd może zadawać stronom pytania, dopuszczać i przeprowadzać dowody pisemne A jeżeli uzna sprawę za wyjaśnioną – przewodniczący zamyka rozprawę (113.1.) i udaje się na tajną naradę Postępowanie dowodowe Na następnym wykładzie