Transcript prezentacja_

OCHRONA PRAWNA W PRAWIE
MIĘDZYNARODOWYM I
WSPÓLNOTOWYM
Dr Anna Konert
Projekt :
„Odpowiedź na wyzwania gospodarki opartej na
wiedzy: nowy program nauczania na WSHiP”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii
Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego.
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW
CZŁOWIEKA
ETPC - Strasburg
Informacje Ogólne
•
•
europejski organ sądownictwa
międzynarodowego powołany w 1998 r.
na miejsce Europejskiej Komisji Praw
Człowieka i Trybunału Praw Człowieka do
kontroli przestrzegania praw człowieka
orzeka w sprawach praw człowieka
zapisanych w Europejskiej Konwencji
Praw Człowieka i protokołach
dodatkowych do niej.
SKŁAD
• 47 sędziów - się po jednym z każdego
państwa-strony Konwencji,
• wybierani są oni przez Zgromadzenie
Parlamentarne Rady Europy na
sześcioletnią kadencję, z możliwością
reelekcji
• zakaz podejmowania jakiejkolwiek
działalności
• zasiadają we własnym imieniu
KOMPETENCJE
1) SKARGI INDYWIDUALNE (art. 34 KE)
2) SKARGI MIĘDZYPAŃSTWOWE (art. 33
KE)
3) OPINIE DORADCZE (art. 47 KE)
SKARGI INDYWIDUALNE (art. 34 KE)
• PODMIOT SKARŻĄCY – osoby, organizacje
pozarządowe lub grupy jednostek, które
uważają, że stały się ofiarą naruszenia przez
któreś z państw-stron Konwencji praw zawartych
w Konwencji i/lub protokołach
• Rzeczywiście pokrzywdzony
• Potencial vicitim
• Direct victim
• Indirect victim
• Niedopuszczalne tzw. actio popularis
SKARGI INDYWIDUALNE (art. 34 KE)
c.d.
WYMOGI DOPUSZCZALNOŚCI SKARGI:
1) Wyczerpanie wszystkich środków
odwoławczych przewidzianych w prawie
wewnętrznym
2) Termin 6 miesięcy
3) Przesłanki uznania skargi za
niedopuszczalną (art. 35 ust. 2 i 3)
Przesłanki uznania skargi za
niedopuszczalną (art. 35 ust. 2 i 3)
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
Skarga anonimowa;
Skarga identyczna ze sprawą innej soosby,
rozpatrzoną już przez Trybunał;
Skarga identyczna ze sprawą, która została
poddana innej międzynarodowej procedurze
dochodzenia praw;
Brak w skardze nowych, istotnych informacji,
dotyczących tego samego stanu faktycznego;
Niezgodność skargi z postanowieniami Konwencji
lub protokołów
Tzw. oczywista bezzasadność
Nadużycie prawa do skargi
POSTĘPOWANIE W SPRAWIE
SKARGI
I etap - wniesienie skargi i zarejestrowanie jej w
Kancelarii Trybunału
II etap – wstępne rozpatrzenie skargi pod kątem jej
dopuszczalności (3 osobowy Komitet) :
- gdy uznanie (jednomyślnie) skargi za niedopuszczalną –
do 7 osobowej Izby + do rządu państwa (przeciw któremu
jest skarga) w celu przedstaw. stanowiska
(może tu dojść do polubownego załatwienia sprawy – ugoda)
- gdy dopuszczalna – Izba decyduje czy doszło do
naruszenia + ewentualne odszkodowanie (większość
głosów)
POSTĘPOWANIE W SPRAWIE
SKARGI
• Zasada jawności – publiczny charakter
rozpraw
• Wyroki w języku francuskim lub angielskim
(lecz skarga może być w języku
właściwym dla skarżącego)
• Obowiązek reprezentacji prawnej przez
Trybunałem
• Zmiany proceduralne – protokół nr 14
Sprawy polskie przed ETPC
W 1999 r. :
- 3 orzeczenia ( w 1 naruszenie Konwencji
w 2 brak)
- 3 skargi uznano za dopuszczalne
- 358 skarg uznano za niedopuszczalne
- w sprawie 33 skarg zwrócono się do rządu
polskiego o wyjaśnienie
Sprawy polskie przed ETPC
W 2007 r. :
- 111 orzeczeń
- 112 skarg uznano za dopuszczalne
- 3963 skargi uznano za niedopuszczalne
- w sprawie 324 skarg zwrócono się do
rządu polskiego o wyjaśnienie
SKARGI MIĘDZYPAŃSTWOWE (art. 33
KE)
• Państwa-strony
• Gdy inne państwo naruszyło
postanowienia Konwencji lub któregoś z
protokołów
• W praktyce – minimalne znaczenie (gdy
zawodzą polityczne środki rozstrzygania
sporów między państwami)
OPINIE DORADCZE (art. 47 KE)
• Na wniosek Komitetu Ministrów
• Kwestie prawne dotyczące wykładni
Konwencji i jej protokołów
• Nie mogą dotyczyć treści i zakresu praw i
wolności
http://witryna.fucio.pl/panas/trybunal.htm
• Procedura związana z przyjęciem i
rozpatrzeniem skargi
•
Wzór skargi do Trybunału
•
Tutaj możesz pobrać wzór skargi w
formacie pdf lub Word
•
Informacja wyjaśniająca dla osób
wypełniających skargę
•
Orzecznictwo Trybunału w sprawach
policyjnych
TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI UNII
EUROPEJSKIEJ
ETS - Luksemburg
Informacje Ogólne
• 1952 – na mocy Traktatu Paryskiego (1951)
zawartego przez członków Europejskiej
Wspólnoty Węgla i Stali
• 1988 - ustanowiony jako oficjalny sąd Wspólnoty
Europejskiej
• 1997 – Traktat Amsterdamski - jasno określono
kompetencje i obowiązki Trybunału
• 1.XII.2009 – Traktat z Lizbony - Trybunał zmienił
nazwę na Trybunał Sprawiedliwości Unii
Europejskiej.
SKŁAD
• 27 sędziów, mianowanych przez każde państwo
członkowskie na okres sześciu lat. Po tym
okresie, mogą zostać wyznaczeni na dodatkowy
jeden lub dwa okresy trzyletnie.
• 8 rzeczników generalnych (Attorneys General)mianowani przez rządy państw członkowskich
Unii Europejskiej za ich wspólną zgodą, na 6 lat,
spośród osób dających gwarancje pełnej
niezależności.
KOMPETENCJE
1) Skargi o stwierdzenie uchybienia państwa
członkowskiego
2) Skargi o stwierdzenie nieważności aktów
wspólnotowych i skargi na zaniechanie
3) Pytania prejudycjalne
4) Skargi o odszkodowanie
5) Spory pracownicze
6) Pozostałe kompetencje
7) Traktat z Lizbony
Skargi o stwierdzenie uchybienia
państwa członkowskiego
• skarga wnoszona przez Komisję (art.
258 TFUE dawny art.226 TWE);
• skarga wnoszona przez państwo
członkowskie (art. 259 TFUE dawny
art.227 TWE);
Artykuł 258
(dawny artykuł 226 TWE)
Jeśli Komisja uzna, że Państwo Członkowskie uchybiło
jednemu z zobowiązań, które na nim ciążą na mocy
Traktatów, wydaje ona uzasadnioną opinię w tym
przedmiocie, po uprzednim umożliwieniu temu
Państwu przedstawienia swych uwag.
Jeśli Państwo to nie zastosuje się do opinii w terminie
określonym przez Komisję, może ona wnieść sprawę
do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
ETAPY POSTĘPOWANIA
•
•
•
Procedura wstępna (nieformalna) – polega na poinformowaniu państwa
przez Komisję o tym, że zdaniem Komisji państwo dopuszcza się
naruszenia prawa wspólnotowego oraz na poszukiwaniu rozwiązania tej
sytuacji przez Komisję i zainteresowane państwo (możliwość ugody).
Procedura zasadnicza (formalna) – najpierw Komisja przesyła państwu
pismo ostrzegawcze (formalne ostrzeżenie), informujące o zarzucanym
państwu naruszeniu prawa WE i wyznaczające termin dla jego usunięcia.
Po bezskutecznym upływie tego terminu, Komisja przekazuje państwu
członkowskiemu umotywowaną (uzasadnioną) opinię, w sposób
szczegółowy opisującą naruszenie, jakiego zdaniem Komisji dopuściło się
państwo członkowskie oraz wskazującą termin na usunięcie naruszenia.
Procedura sądowa – postępowanie przed ETS wszczynane na skutek
skargi Komisji, którą ta może złożyć po bezskutecznym upływie terminu
wskazanego w umotywowanej opinii. Kończy się wydaniem orzeczenia, w
którym Trybunał odrzuci skargę jako niedopuszczalną (postanowieniem)
bądź oddali ją (jako niezasadną) albo uwzględni, czyli stwierdzi
naruszenie zobowiązania wspólnotowego przez państwo
członkowskie.
Artykuł 259
(dawny artykuł 227 TWE)
Każde Państwo Członkowskie może wnieść sprawę do
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jeśli uznaje,
że inne Państwo Członkowskie uchybiło jednemu
ze zobowiązań, które na nim ciążą na mocy Traktatów.
Zanim Państwo Członkowskie wniesie przeciwko innemu
Państwu Członkowskiemu skargę opartą na zarzucanym
naruszeniu zobowiązania, które na nim ciąży na podstawie
Traktatów, powinno wnieść sprawę do Komisji.
Komisja wydaje uzasadnioną opinię, po umożliwieniu
zainteresowanym Państwom przedstawienia, na zasadzie
spornej, uwag pisemnych i ustnych.
Jeśli Komisja nie wyda opinii w terminie trzech miesięcy od
wniesienia sprawy, brak opinii nie stanowi przeszkody we
wniesieniu sprawy do Trybunału.
.
• Postępowanie inicjuje państwo członkowskie
• Komisja wysłuchuje obydwu państw i podejmuje
próbę polubownego rozwiązania sporu
• W ciągu trzech miesięcy Komisja może wszcząć
postępowanie i wydać umotywowaną opinię
• W przypadku braku w w.w. terminie
umotywowanej opinii, państwo członkowskie
może samodzielnie wnieść sprawę do Trybunału
• W praktyce rzadko wykorzystywana skarga (trzy
sprawy przed ETS)
Skargi o stwierdzenie nieważności
aktów wspólnotowych i skargi na
zaniechanie
Artykuł 263
(dawny artykuł 230 TWE)
Akty podlegające zaskarżeniu
• akty prawodawcze,
• akty Rady, Komisji i Europejskiego Banku
Centralnego, inne niż zalecenia i opinie,
• akty Parlamentu Europejskiego i Rady
Europejskiej zmierzające do wywarcia skutków
prawnych wobec podmiotów trzecich
• akty organów lub jednostek organizacyjnych
Unii, które zmierzają do wywarcia skutków
prawnych wobec osób trzecich.
.
• Każda osoba fizyczna lub prawna może
wnieść skargę na akty, których jest
adresatem lub które dotyczą jej bezpośrednio
i indywidualnie
• Skargi wnosi się w terminie dwóch miesięcy
od daty publikacji aktu lub jego notyfikowania
skarżącemu lub, w razie ich braku, od daty
powzięcia przez niego wiadomości o tym
akcie.
Pytania prejudycjalne
(cel – zapewnienie jednolitej wykładni prawa wspólnotowego)
PRZEDMIOT PYTAŃ:
- traktaty założycielskie
- Wszelkie akty wydawane przez instytucje UE oraz
EBC
- Umowy międzynarodowe
MOC WIĄŻĄCA:
- orzeczenie prejudycjalne jest oczywiście wiążące dla
sądu, który zwrócił się z pytaniem; obowiązek
zastosować przepis (w rozumieniu podanym przez
ETS) w danej sprawie oraz we wszystkich podobnych
przypadkach
- Skutek ex tunc
Skargi o odszkodowanie
• „za szkody wyrządzone przez jej (Wspólnoty)
instytucje lub jej pracowników przy wykonywaniu
ich funkcji”
• Skargi – państwa członkowskie (przed ETS) lub
podmioty indywidualne (przed SPI)
• Termin 5 lat od dnia powstania szkody
• Zasada winy
• damnum emergens + lucrum cessans
• szkoda majątkowa + szkoda niemajątkowa
Spory pracownicze
• Rola sądu pracy w sporach między Wspólnotą a
jej pracownikami
• Skargę mogą wnieść: -pracownicy mianowani, pracownicy kontraktowi, -stażyści, -kandydaci
startujący w konkursach rekrutacyjnych, -byli
pracownicy, -następcy prawni urzędników
• A) stwierdzenie nieważności, B)zaniechania
wydania aktu, C) naprawienie szkody
• Termin 3 miesiace
Pozostałe kompetencje
1) Może orzekać na mocy klauzuli arbitrażowej
znajdującej się w umowie cywilnej zawartej
przez Wspólnotę lub w jej imieniu;
2) Może rozstrzygać spory między państwami
członkowskimi związane z dziedzinami
objętymi traktatem
3) Wydawanie opinii w sprawie zgodności umowy
międzynarodowej, którą ma zawrzeć
Wspólnota, z prawem pierwotnym
Traktat z Lizbony
(brak zasadniczych zmian w strukturze i
sposobie funkcjonowania ETS)
- rozszerzenie kompetencji – tzw.
przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i
sprawiedliwości
- poszerzenie kręgu podmiotów
uprawnionych do inicjowania sądowej
kontroli
POSTĘPOWANIE
Wszczęcie sprawy :
a) Skargi bezpośrednie
b) Pytania prejudycjalne
c) Odwołania
POSTĘPOWANIE
Fazy postępowania:
•
•
•
Procedura pisemna
Procedura ustna
Procedura przyspieszona i procedura
pilna
Projekt :
„Odpowiedź na wyzwania gospodarki opartej na
wiedzy: nowy program nauczania na WSHiP”.
Projekt współfinansowany ze środków Unii
Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu
Społecznego.