Transcript Slide 1

T.C. Yükseköğretim Kurulu
TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ) ARA RAPORU
Fen - Edebiyat Fakültesi Dekanları ile PaylaşımToplantısı, 10 Nisan 2009, İzmir
Prof. Dr. Selda Önderoğlu
1
YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER KOMİSYONU
VE ÇALIŞMA GRUBU ÜYELERİ
KOMİSYON ÜYELERİ
Prof. Dr. Atilla ERİŞ (Yürütücü)
Prof. Dr. Ali Ekrem ÖZKUL
Prof. Dr. Berrak KURTULUŞ
Prof. Dr. Durmuş GÜNAY
Prof. Dr. Fikret ŞENSES
Doç. Dr. Ömer DEMİR
Prof. Dr. Tunçalp ÖZGEN
Prof. Dr. Atabay DÜZENLİ
Prof. Dr. Mehmet DURMAN
Prof. Dr. Muzaffer ELMAS
Yükseköğretim Kurulu
Yükseköğretim Kurulu
Yükseköğretim Kurulu
Yükseköğretim Kurulu
Yükseköğretim Kurulu
Yükseköğretim Kurulu
Yükseköğretim Kurulu
Çukurova Üniversitesi
Sakarya Üniversitesi
Sakarya Üniversitesi
ÇALIŞMA GRUBU ÜYELERİ
Prof. Dr. Mehmet DURMAN (Yürütücü)
Prof. Dr. Ahmet SELAMOĞLU
Prof. Dr. Atabay DÜZENLİ
Prof. Dr. Gönül AKÇAMETE
Prof. Dr. Hasan MANDAL
Prof. Dr. Koray BODUROĞLU
Prof. Dr. Lerzan ÖZKALE
Prof. Dr. M. Emin KÖKTAŞ
Prof. Dr. Miraç AKÇAY
Prof. Dr. Muzaffer ELMAS
Prof. Dr. Nuran ÖZYER
Prof. Dr. Selda ÖNDEROĞLU
Prof. Dr. Zafer GÜL
Sakarya Üniversitesi
Kocaeli Üniversitesi
Çukurova Üniversitesi
Ankara Üniversitesi
Anadolu Üniversitesi
Hacettepe Üniversitesi
İstanbul Teknik Üniversitesi
Dokuz Eylül Üniversitesi
Karadeniz Teknik Üniversitesi
Sakarya Üniversitesi
Hacettepe Üniversitesi
Hacettepe Üniversitesi
Marmara Üniversitesi
2
LİSBON SÜRECİ VE BOLOGNA SÜRECİ
Avrupa’da Yükseköğretimi yeniden yapılandırmaktadır.
LİSBON SÜRECİ
11 Nisan 1997 tarihinde Avrupa Konseyi ve UNESCO tarafından Yükseköğretim
Yeterliklerinin Tanınmasına yönelik Lisbon Tanıma Sözleşmesi ile başlatılmıştır.
Şu anda Avrupa Birliği’ne üye ülkeler ile birlikte EFTA/EEA ve aday ülkeleri içine alan
coğrafyada 32 ülke bu sürece dahildir.
HEDEFLERİ:
 Dinamik ve rekabet gücü yüksek bilgiye dayalı dünyanın en güçlü ekonomisini
oluşturmak,
 Bilgi toplumuna uygun insan gücü yetiştirmek,
 Mezunlara daha fazla istihdam yaratabilmek,
 Mesleki eğitimi geliştirmek,
 Yaşam boyu öğrenmeyi desteklemek.
3
LİSBON STRATEJİSİ/SÜRECİ
Tarihçe-1
•
Lisbon Sözleşmesi (1997): Avrupa Düzeyinde Yeterliklerin Tanınması
•
Lisbon Avrupa Konseyi Kararı (2000): Yeterliklerin şeffaflığının artırılması ve bilgi toplumunun talepleri
doğrultusunda eğitim ve öğretim sistemlerinin adaptasyonu
•
Barselona Avrupa Konseyi Kararı (2002): Yükseköğretim ile mesleki eğitim ve öğretim alanında
şeffaflığın ve tanınma yöntemlerin geliştirilmesi
•
Avrupa Konseyi Kararı (2002): Mesleki eğitim içine alacak şekilde eğitim ve öğretimle ilgili yeterliklerin
tanınmasına ilişkin bir çerçevenin oluşturulması
•
Avrupa Konseyi ve Komisyon’un ortak raporları (2004, 2006): “Eğitim ve Öğretim 2010” çalışma
programı çerçevesinde Avrupa Yeterlik Çerçevesinin oluşturulması
•
Avrupa Konseyi Kararı (2004): Karşılıklı güven ve şeffaflık ilkelerine dayalı hem eğitim hem de öğretimi
kapsayacak bir referans noktası olacak açık ve esnek bir Avrupa Yeterlikler Çerçevesinin geliştirilmesine
öncelik verilmesi
4
LİSBON STRATEJİSİ/SÜRECİ
Tarihçe-2
•
Avrupa Konseyi Kararı (2004): Yaygın (non-formal) ve resmi olmayan (informal) öğrenme
çıktılarının Avrupa prensipleri çerçevesinde geçerliliklerinin geliştirilmesinin teşvik edilmesi,
•
Türkiye Lisbon Tanıma Sözleşmesini imzalamıştır (2004)
•
Brüksel Avrupa Konseyi Kararları (2005, 2006): Avrupa Yeterlik Çerçevesinin kabulünün
önemi,
•
Türkiye Lisbon Tanıma Sözleşmesini yürürlüğe koymuştur (2007)
•
Avrupa Parlamentosu ve AB Konseyi Kararı ( 23 Nisan 2008): Yaşamboyu öğrenme için
Avrupa Yeterlikler Çerçevesi’nin kabul edilmesi ve uygulanması için üye ülkelere tavsiye
edilmesi.
5
LİSBON SÜRECİ VE BOLOGNA SÜRECİ
Avrupa’da Yükseköğretimi yeniden yapılandırmaktadır.
BOLOGNA SÜRECİ:
29 Avrupa Ülkesi Eğitim Bakanı tarafından 1999 yılında Bologna Deklarasyonu ile
başlatılan ve 2010 yılında tamamlanması öngörülen Avrupa ülkelerinin yükseköğretim
reformudur.
Günümüzde sürece dahil olan ülkelerin sayısı 46’dır.
HEDEFLERİ:
 Avrupa ülkelerinin ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarına uygun “Avrupa
Yükseköğretim Alanı’nı “ oluşturmak,
 Yükseköğretim sistemlerini birbiri ile uyumlu, kolay anlaşılır ve ulusal ve
uluslararası tanınır duruma getirmek,
 Yükseköğretim kurumları arasında işbirliğini, hareketliliği ve mezunların
istihdam edilebilirliğini arttırmak
6
BOLOGNA SÜRECİ
Tarihçe
• Bologna Deklarasyonu, 1999 (29 ülke)
• Prag Bildirgesi, 2001 (32 ülke, Türkiye’nin katılımı)
• Berlin Bildirgesi, 2003
• Bergen Bildirgesi, 2005
• Londra Bildirgesi, 2007 (46 ülke)
• Leuven, 2009
7
Bologna Süreci Değerlendirme Raporları
Türkiye’nin Performansı
BERGEN-2005
LONDRA-2007
DERECE SİSTEMİ
MÜKEMMEL (4.67)
ÇOK İYİ (4.33)
• İkili Sistemin Uygulama Düzeyi
MÜKEMMEL (5)
MÜKEMMEL (5)
• 1 den 2’ ye Geçiş
ÇOK İYİ (4)
MÜKEMMEL (5)
• İkili Sistemdeki Öğrenci Oranı
MÜKEMMEL (5)
• Ulusal Yeterlikler Çerçevesi Uygulama Düzeyi
-
İYİ (3)
KALİTE GÜVENCESİ
ORTA (2.00)
ÇOK İYİ (4.00)
• AYA ile uyumlu Ulusal Kalite Sistemi Uygulama Düzeyi
ORTA (2)
MÜKEMMEL (5)
• Dış Kalite Güvence Sistemi Gelişme Düzeyi
ORTA (2)
ÇOK İYİ (4)
• Öğrencilerin Katılım Düzeyi
ORTA (2)
ÇOK İYİ (4)
• Uluslararası Katılım Düzeyi
ORTA (2)
İYİ (3)
DİPLOMA VE EĞİTİM SÜRELERİNİN DENKLİĞİ
ÇOK İYİ (3.67)
ÇOK İYİ (4.33)
• Diploma Eki Uygulama Düzeyi
ÇOK İYİ (4)
ÇOK İYİ (4)
• Lizbon Tanınma Konvansiyonu
İYİ (3)
ÇOK İYİ (4)
• AKTS Uygulama Düzeyi
ÇOK İYİ (4)
MÜKEMMEL (5)
YAŞAM BOYU ÖĞRENİM
İYİ (3.00)
• Önceki ÖğrenmelerinTanınması
-
ORTAK DERECELER
MÜKEMMEL (5.00)
• Ortak Derecelerin Oluşturulması ve Tanınması
GENEL
İYİ (3)
İYİ (3,45)
MÜKEMMEL (5)
ÇOK İYİ (4.13)
8
TEMEL KAVRAMLAR-1
Yeterlik: Geçerliliği kabul edilen bir öğretim programının başarıyla
tamamlanması sonucu o program için öngörülen öğrenme çıktılarının
(kazanımlarının) kazanıldığını onaylayan ve yetkili bir otorite tarafından
basılı olarak verilen derece, diploma veya sertifika türü belgedir.
Öğrenme
Çıktıları
tamamlanmasının
(kazanımları):
ardından
öğrenenin
Bir
öğrenme
neleri
sürecinin
bileceğinin,
neleri
yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının ifade edilmesidir.
Yeterlilikler
Çerçevesi:
Yeterlikleri,
öğrenme
çıktılarına
göre
sınıflandıran ve organize eden yapıdır.
9
TEMEL KAVRAMLAR-2
Ulusal Yeterlikler Çerçevesi: Ulusal düzeyde yükseköğretim yeterlikleri
arasındaki ilişkiyi açıklayan, ulusal ve uluslararası paydaşlarca tanınan
ve ilişkilendirilebilen, yeterliklerin belirli bir düzen içerisinde
yapılandırıldığı bir sistemdir.
Bu sistem aracılığla, yükseköğretimde tüm yeterlikler ve diğer öğrenme
kazanımları açıklanabilir ve tutarlı bir şekilde birbiri ile ilişkilendirilebilir.
Avrupa Yeterlikler Çerçevesi: Ulusal Yeterlikler Çerçevelerinin ilgi
tutulabileceği ve bu sayede farklı ülkelerin yeterliklerinin de birbirleriyle
ilişkilendirilebileceği şemsiye (üst) çerçevedir.
10
Avrupa Yeterlikler Çerçevesi
Ulusal Yeterlikler Çerçevesi
Sektörel Yeterlikler
Program Yeterlikleri
Öğrenme Çıktıları ve Yetkinlikler
11
AVRUPA YETERLİKLER ÇERÇEVESİ
(Şemsiye Çerçeveler)
1. Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlikler Çerçevesi
(The overarching framework for qualifications of the EHEA)
“QF - EHEA”: Bologna Süreci-Bergen Kararı, 19-20 Mayıs 2005
2. Yaşam Boyu Öğrenim için Avrupa Yeterlikler Çerçevesi
(European Qualifications Framework for Lifelong Learning)
“EQF-LLL”: Avrupa Parlementosu ve Konseyi tarafından 23 Nisan 2008’de kabul edilmiştir.
İki ayrı çerçevenin yaklaşımları farklı, amaçları aynıdır.
12
AVRUPA YETERLİKLER ÇERÇEVELERİ
İlk Ve Orta Öğretim
Düzeyleri
Yükseköğretim
Düzeyleri
EQF-LLL
QF-EHEA
AKTS
EQF Düzey 8
Üçüncü Düzey (Doktora)
EQF Düzey 7
İkinci Düzey (Yüksek Lisans)
90-120
EQF Düzey 6
Birinci Kademe (Lisans)
180-240
EQF Düzey 5
Kısa Düzey (Önlisans)
???
120
EQF Düzey 4
EQF Düzey 3
EQF Düzey 2
EQF Düzey 1
13
QF-EHEA ve EQF-LLL
Düzey Tanımlayıcıları
QF-EHEA DÜZEY TANIMLAYICILARI
EQF-LLL DÜZEY TANIMLAYICILARI
Bilgi ve Kavrama
Bilgi
Bilgiyi ve Kavrananları Uygulama
Karar Verme
İletişim Becerileri
Öğrenme Becerileri
Beceriler
Yetkinlilikler:
1.
2.
3.
4.
Bağımsız çalışabilme ve sorumluluk
Öğrenme yetkinliği
İletişim ve sosyal yetkinlikler
Alana özgü ve mesleki yetkinlikler
14
QF-EHEA/EQF-LLL Düzeylerinin Tanımlanması
QF-EHEA
Düzey Tanımlayıcıları
EQF-LLL
Düzey Tanımlayıcıları
QF-EHEA
veya
EQF-LLL’ deki
Her bir
Düzey için
Referans
Seviyesi
15
ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVELERİNİN
EQF-LLL VE QF-EHEA İLE İLİŞKİLENDİRİLMESİ
Ülke A
EQF-LLL: 8. Düzey
QF-EHEA: 3. Düzey
Ülke B
EQF-LLL: 7. Düzey
QF-EHEA: 2. Düzey
Yeterlik
Yeterlik
EQF-LLL: 6. Düzey
QF-EHEA: 1. Düzey
Yeterlik
Yeterlik
EQF-LLL: 5. Düzey
QF-EHEA: Kısa Düzey
Yeterlik
EQF-LLL: 4. Düzey
EQF-LLL: 3. Düzey
Yeterlik
Yeterlik
EQF-LLL: 2. Düzey
EQF-LLL: 1. Düzey
16
UYÇ ÜLKELER VE YÜKSEKÖĞRETİM
için neden önemlidir?
• Düzeyler arasında öğrenme çıktılarına dayalı açık tanımlamalar ve ilişkiler ile yeterliklerin amaç ve
çıktılarını açık hale getirir,
• Farklı yeterlikler arasındaki bütünlüğü ve örtüşmeyi ortaya çıkararak, yeterliklerin bir sistem
içerisinde birbirleri ile ilişkilendirilebilmelerini ve bu sayede düzeyler arasında ilerlemeyi ve geçişi
sağlar,
• Paydaşların katılımı ile kabul edilmiş, eğitime rehberlik eden ulusal çağdaş bir çevçeve sunar;
• Mevcut yeterliklerin anlaşılması, düzenlenmesi ve geliştirilmesine olanak sağlayan bir yapı oluşturur,
• Yeni yeterliklerin tasarlanabilmesi için bir içerik sunar.
• Yeterliklerin reformunu kolaylaştırarak, değişen toplumsal ihtiyaçlara uygun yeni yeterliklerin
geliştirilmesine yardımcı olur
• Öğrenci ve diğer paydaşlara karşı sorumluluklarını yerine getiren (özerk) yükseköğretim kurumlarını
destekler,
• Yeterliklerin vatandaşlar, işverenler ve toplumun tüm kesimleri için rollerini ve yararlarını göstererek
bunlara ulaşılmasını teşvik eder;
•Ülke dışında yükseköğretimin tanınmasını ve cazibesini artırır.
17
UYÇ EĞİTİMCİLER için neden önemlidir?
• Öğrencilerine, öğrenim gördükleri programın ve program içersindeki derslerin
amaçlarını ve bunları başarı ile tamamladıklarında kazanacakları yeterlikleri
açıklamalarına yardımcı olur,
• Başka bir eğitim kurumunda alınmış olan derslerin tanınmasını, intibakını ve
kredilendirilmesini kolaylaştırır,
• Ders programı değişimini ve içerik geliştirilmesini kolaylaştırır,
• Derslerin ulusal ve uluslararası düzeyde daha kolay anlaşılmasını ve
tanınmasını sağlar,
• Ölçme ve değerlendirme süreçlerinin öğrenme çıktıları ile ilişkilendirilebilmesini
ve bu sayade derslerin başarı ve etkinliğinin geliştirilebilmesine yardımcı olur.
18
UYÇ ÖĞRENCİLER
için neden önemlidir?
•
Öğrencilerin eğitim programlarını ve derslerini bilinçli seçmelerine ve bunları başarı ile
tamamladıklarında hangi yeterliklere (neleri bileceklerine, uygulayabileceklerine ve hangi
sosyal ve iletişim yetkinliklerine) sahip olacaklarını önceden bilmelerine yardımcı olur,
•
Öğrencilerin öğrenim programları dışındaki aktivitelerinde öğreneceklerinin anlaşılır
olmasına yardım eder,
•
Öğrenci hareketliliği için engelleri azaltır ve yaşam boyu öğrenmeyi teşvik eder,
•
Eğitim-Öğretim düzeyleri arasında yatay ve dikey geçişleri anlaşılabilir hale getirir ve
kolaylaştır,
•
Yeterliklere giriş ve çıkış noktalarının belirlenmesi ile yeterliklerin kazanılmasında çeşitli
alternatif yollar yaratarak yeterliklere ulaşımı ve sosyal katılımı geliştirir,
•
Ara yeterlikler dahil bütün yükseköğretim yeterliklerinin ve kredi aralıklarının kapsamlı bir
listesini sağlayarak öğrenenlere yardım ederler ve onlara yönelik bütün eğitim fırsatlarını
açıklar.
19
UYÇ İŞVERENLER
için neden önemlidir?
• İstihdam edecekleri mezunların neleri bildiğini, bunları hangi ölçüde
uygulamaya aktarabileceğini, bilgi ve becerilerinden ne bekleyeceklerini
anlamalarına yardım eder,
• Eğitim düzeyleri arasındaki yeterliliklere dayalı farkı ve bunların,
ihtiyaçlara göre istihdamına yönelik daha bilinçli tercih yapmalarına
yardımcı olur,
• İlgili oldukları alanlarda eğitim-öğretim pragramlarının geliştirilmesine
paydaş olarak katılmalarını ve beklentilerini aktarmalarını kolaylaştırır.
20
ÖĞRENME ÇIKTILARININ FARKLI PAYDAŞLAR
TARAFINDAN ÖNCELİKLERİ
İşverenler
Öğrenciler
Akademisyenler
ÖĞRENME ÇIKTILARI
s = 944
s = 5183
s = 998
Öğrenme yetkinliği
Pratikte bilgiyi uygulama
becerisi
1
2
3
2
3
5
Analiz ve sentez becerisi
3
1
2
4
5
7
5
6
16
10
4
14
12
12
1
Yeni durumlara uyum
yetkinliği
Kişilerarası İletişim
Becerileri
Temel bilgisayar
becerileri
Temel Teorik Bilgi
21
UYÇ Hazırlama Süreci (11 Adım)
1.
2.
3.
Süreci başlatmak için karar alınması
Çalışma takviminin oluşturulması
Sürecin organizasyonu
4.
5.
6.
7.
8.
Çerçevenin tasarımı
Paydaşlardan görüş alınması
Çerçevenin onaylanması
İdari organizasyon
Çerçevenin yükseköğretim kurumları/programları düzeyinde
uygulanması
9. Yeterliklerin UYÇ’ne dahil edilmesi
10. Çerçevenin Avrupa Üst Yeterlik Çerçeveleri ile uyumluluğunun
belgelendirilmesi
11. UYÇ Web sitesinin oluşturulması ve yayınlanması
22
TYUYÇ Oluşturma Takvimi (11 Adım)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Süreci başlatmak için karar alınması: Nisan 2006
Çalışma takviminin oluşturulması: 2006
Sürecin organizasyonu: 2006-2008
Çerçevenin tasarımı: Kasım 2008
Paydaşlardan görüş alınması: Şubat 2009
Çerçevenin onaylanması: Mart 2009
İdari organizasyon: Mayıs 2009
Çerçevenin yükseköğretim kurumları/programları düzeyinde
uygulanması: Pilot : Aralık 2010, Tüm kurumlarda: Aralık 2012
9. Yeterliklerin UYÇ’ne dahil edilmesi: 2010 - 2015
10. Çerçevenin Avrupa Üst Yeterlik Çerçeveleri ile uyumluluğunun
belgelendirilmesi: 2010 - 2012
11. TYUYÇ Web sitesinin oluşturulması ve yayınlanması: 2009
23
TYUYÇ Tasarım Aşamaları
 Düzeyler (levels, cycles)
 Profiller (profiles)
 Verilen Dereceler (award types)
 Düzeylerin
tanımlanması
için
kullanılacak
tanımlayıcıları (EQF-LLL Tanımlayıcıları)
 Krediler ve Çalışma Yükü (Credits and workload)
 Kalite Güvencesi
Düzey
TYUYÇ’NİN TASARIMI
TÜRK YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMİNDE MEVCUT
DÜZEYLER, PROFİLLER VE DERECELER
YÜKSEKÖĞRETİM
DÜZEYLERİ
Doktora
QF-EHEA: 3. Düzey
EQF-LLL : 8. Düzey
VERİLEN DERECELER/YETERLİKLER
DOKTORA
TIPTA
UZMANLIK
SANATTA
YETERLİK
Yükseklisans
QF-EHEA: 2. Düzey
EQF-LLL : 7. Düzey
YÜKSEKLİSANS
(Tezli programlar)
YÜKSEKLİSANS
(Tezsiz programlar)
Lisans
QF-EHEA: 1.Düzey
EQF-LLL : 6. Düzey
LİSANS
(Fakülte Programları)
LİSANS
(YO & Konservatuvar Prog.)
ÖNLİSANS
(Fakülte Prog. içerisinde)
ÖNLİSANS
(MYO Programları)
Önlisans
QF-EHEA: Kısa Düzey
EQF-LLL : 5. Düzey
25
TYUYÇ’NİN TASARIMI
ÖNERİ 1: Yükseköğretim ile Meslek ve Sanat Eğitimi
Yeterlikleri için iki veya üç ayrı TYUYÇ’si tanımlanabilir.
YÜKSEKÖĞRETİM
DÜZEYLERİ
YÜKSEKÖĞRETİM
YETERLİKLER ÇERÇEVESİ
YÜKSEKÖĞRETİM
MESLEK/SANAT EĞİTİMİ
YETERLİKLER ÇERÇEVESİ
Doktora
QF-EHEA: 3. Düzey
EQF-LLL : 8. Düzey
DOKTORA
TIPTA UZMANLIK*
SANATTA YETERLİK
Yükseklisans
QF-EHEA: 2. Düzey
EQF-LLL : 7. Düzey
YÜKSEKLİSANS
(Tezli Programlar)
YÜKSEKLİSANS*
(Tezsiz Programlar)
Lisans
QF-EHEA: 1.Düzey
EQF-LLL : 6. Düzey
LİSANS
(Fakülte Programları)
LİSANS
(Fakülte**, Yüksekokul ve
Konservatuvar Prog.)
ÖNLİSANS
(Fakülte Prog. içerisinde)
ÖNLİSANS
(MYO Programları)
Önlisans
QF-EHEA: Kısa Düzey
EQF-LLL : 5. Düzey
26
TYUYÇ’NİN TASARIMI
ÖNERİ 1: Yükseköğretim ile Meslek ve Sanat Eğitimi
Yeterlikleri için ayrı ayrı üç TYUYÇ’si
YÜKSEKÖĞRETİM
YETERLİKLER
ÇERÇEVESİ
YÜKSEKÖĞRETİM
MESLEKİ EĞİTİM
YETERLİKLER
ÇERÇEVESİ
YÜKSEKÖĞRETİM
SANAT EĞİTİMİ
YETERLİKLER
ÇERÇEVESİ
Doktora
QF-EHEA: 3. Düzey
EQF-LLL : 8. Düzey
DOKTORA
TIPTA UZMANLIK*
SANATTA YETERLİK
Yükseklisans
QF-EHEA: 2. Düzey
EQF-LLL : 7. Düzey
YÜKSEK LİSANS
(Tezli Programlar)
YÜKSEK LİSANS*
(Tezsiz Programlar)
YÜKSEK LİSANS
Lisans
QF-EHEA: 1.Düzey
EQF-LLL : 6. Düzey
LİSANS
(Fakülte Programları)
LİSANS
(Fakülte** ve Yüksekokul
Prog.)
LİSANS
(Güzel Sanatlar Fakültesi
ve Konservatuvar Prog.)
ÖNLİSANS
(Fakülte Prog.
içerisinde)
ÖNLİSANS
(MYO Programları)
ÖNLİSANS
(Fakülte Prog. içerisinde)
27
YÜKSEKÖĞRETİM
DÜZEYLERİ
Önlisans
QF-EHEA: Kısa Düzey
EQF-LLL : 5. Düzey
TYUYÇ’NİN TASARIMI
ÖNERİ 2: Bir TYUYÇ’si içinde her bir temel düzey için farklı
yeterlikler (dereceler) ayrı ayrı profiller olarak tanımlanabilir.
YÜKSEKÖĞRETİM
DÜZEYLERİ
Doktora
QF-EHEA: 3. Düzey
EQF-LLL : 8. Düzey
Yükseklisans
QF-EHEA: 2. Düzey
EQF-LLL : 7. Düzey
Lisans
QF-EHEA: 1.Düzey
EQF-LLL : 6. Düzey
Önlisans
QF-EHEA: Kısa Düzey
EQF-LLL : 5. Düzey
VERİLEN DERECELER / YETERLİKLER
PROFİLLER
Doktora
Tıpta Uzmanlık
Sanatta Yeterlilik
PROFİLLER
Tezli Yüksek Lisans
Tezsiz Yüksek Lisans
PROFİLLER
Lisans
(Fakülte Programları)
Lisans
(Yüksekokul ve Konservatuvar
Prog.)
PROFİLLER
Önlisans
(Fakülte lisans prog.
içerisinde)
Önlisans
(MYO Programları)
28
TYUYÇ’NİN TASARIMI
ÖNERİ 3: Bir TYUYÇ’si içinde temel düzeyler tanımlanır ve her bir
düzey kapsamında verilen dereceler (diplomalar) belirtilir.
YÜKSEKÖĞRETİM
DÜZEYLERİ
Doktora
QF-EHEA: 3. Düzey
EQF-LLL : 8. Düzey
Yükseklisans
QF-EHEA: 2. Düzey
EQF-LLL : 7. Düzey
Lisans
QF-EHEA: 1.Düzey
EQF-LLL : 6. Düzey
Önlisans
QF-EHEA: Kısa Düzey
EQF-LLL : 5. Düzey
VERİLEN DERECELER / YETERLİKLER
DERECELER (DİPLOMALAR)
Doktora
Tıpta Uzmanlık
Sanatta Yeterlilik
DERECELER (DİPLOMALAR)
Tezli Yüksek Lisans
Tezsiz Yüksek Lisans
DERECELER (DİPLOMALAR)
Lisans
(Fakülte Programları)
Lisans
(Yüksekokul ve Konservatuvar
Prog.)
DERECELER (DİPLOMALAR)
Önlisans
(Fakülte lisans prog.
içerisinde)
Önlisans
(MYO Programları)29
TYUYÇ’NİN TASARIMI
Türkiye Yükseköğretim Ulusal Yeterlikler Çerçevesi
6.Düzey (Lisans)
7. Düzey (Yüksek Lisans)
8. Düzey (Doktora)
Yeterliklerinin EQF-LLL Düzey Tanımlayıcıları kullanılarak
tanımlanması
30
TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ)
TYUYÇ
DÜZEYİ
6
LİSANS
_____
EQF-LLL:
6. Düzey
_____
QF-EHEA:
1. Düzey
BİLGİ
- Kuramsal
- Uygulamalı
BECERİLER
- Kavramsal/Bilişsel
- Uygulamalı
- Ortaöğretim
de kazanılan
yeterliklere
dayalı olarak
alanındaki
güncel
bilgileri
içeren ders
kitapları,
uygulama
araç –
gereçleri ve
diğer
bilimsel
kaynaklarla
desteklenen
ileri
düzeydeki
kuramsal ve
uygulamalı
bilgilere
sahip olmak
- Alanında edindiği
ileri düzeydeki
kuramsal ve
uygulamalı bilgileri
kullanabilmek,
- Alanındaki kavram
ve düşünceleri
bilimsel
yöntemlerle
inceleyebilmek,
verileri
yorumlayabilmek
ve
değerlendirebilmek,
sorunları
tanımlayabilmek,
analiz edebilmek,
kanıtlara ve
araştırmalara dayalı
çözüm önerileri
geliştirebilmek.
KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER
Bağımsız Çalışabilme
ve Sorumluluk
Alabilme Yetkinliği
- Uygulamada
karşılaşılan ve
öngörülemeyen
karmaşık sorunları
çözmek için bireysel
ve ekip üyesi olarak
sorumluluk
alabilmek,
- Sorumluluğu altında
çalışanların mesleki
gelişimine yönelik
etkinlikleri
planlayabilmek ve
yönetebilmek
Öğrenme
Yetkinliği
İletişim ve Sosyal
Yetkinlik
Alana Özgü ve
Mesleki Yetkinlik
- Edindiği bilgi
ve becerileri
eleştirel bir
yaklaşımla
değerlendirebi
lmek,
öğrenme
gereksinimleri
ni
belirleyebilme
k ve
öğrenmesini
yönlendirebil
mek.
- Alanıyla ilgili
konularda ilgili kişi ve
kurumları
bilgilendirebilmek;
düşüncelerini ve
sorunlara ilişkin çözüm
önerilerini yazılı ve
sözlü olarak
aktarabilmek,
- Düşüncelerini ve
sorunlara ilişkin çözüm
önerilerini nicel ve
nitel verilerle
destekleyerek uzman
olan ve olmayan
kişilerle
paylaşabilmek,
- Bir yabancı dili
kullanarak alanındaki
bilgileri izleyebilmek
ve meslektaşları ile
iletişim kurabilmek
(“European Language
Portfolio Global
Scale”, Level B1)
- Alanının gerektirdiği
düzeyde bilgisayar
yazılımı ile birlikte
bilişim ve iletişim
teknolojilerini
kullanabilmek
(“European Computer
Driving Licence”,
Advanced Level).
- Alanı ile ilgili
verilerin
toplanması,
yorumlanması,
duyurulması ve
uygulanması
aşamalarında
toplumsal,
bilimsel ve etik
değerlere sahip
olmak,
- Sosyal hakların
evrenselliğine
değer veren,
sosyal adalet
bilincini
kazanmış, kalite
yönetimi ve
süreçleri ile çevre
koruma ve iş
güvenliği
konularında
yeterli bilince
sahip olmak.
31
TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ)
TYUYÇ
DÜZEYİ
7
YÜKSEK
LİSANS
_____
EQF-LLL:
7. Düzey
____
_
QF-EHEA:
2. Düzey
BİLGİ
-Kuramsal
-Uygulamalı
BECERİLER
-Kavramsal/Bilişsel
-Uygulamalı
- Lisans
yeterliklerine
dayalı olarak,
aynı veya farklı
bir alanda
bilgilerini
uzmanlık
düzeyinde
geliştirmek ve
derinleştirmek,
- Alanı ile
ilgili disiplinler
arasındaki
etkileşimi
kavramak.
- Alanında edindiği
uzmanlık düzeyindeki
kuramsal ve
uygulamalı bilgileri
kullanabilmek,
- Alanındaki bilgileri
farklı disiplin
alanlarından gelen
bilgilerle
bütünleştirerek yeni
bilgiler
oluşturabilmek;
uzmanlık gerektiren
sorunları bilimsel
araştırma yöntemlerini
kullanarak
çözümleyebilmek.
KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER
Bağımsız Çalışabilme ve
Sorumluluk Alabilme
Yetkinliği
-Alanındaki bir sorunu,
bağımsız olarak
kurgulamak, çözüm
yöntemi geliştirmek,
çözmek, sonuçları
değerlendirmek ve
gerektiğinde
uygulayabilmek,
- Alanındaki
uygulamalarda
karşılaşacağı
öngörülmeyen karmaşık
durumlarda, yeni stratejik
yaklaşımlar
geliştirebilmek ve
sorumluluk alarak çözüm
üretebilmek.
Öğrenme
Yetkinliği
İletişim ve Sosyal
Yetkinlik
- Alanıyla ilgili
bilgileri eleştirel
bir gözle
değerlendirebilme
k, öğrenmeyi
yönlendirebilmek
ve ileri düzey
çalışmaları
bağımsız olarak
yürütebilmek.
- Alanındaki güncel
gelişmeleri ve kendi
çalışmalarını, alanındaki
ve dışındaki gruplara,
yazılı, sözlü ve görsel
olarak sistemli biçimde
aktarabilmek,
- Sosyal ilişkileri ve bu
ilişkileri yönlendiren
normları eleştirel bir
bakış açısıyla
incelemek, bunları
geliştirmek ve
gerektiğinde
değiştirmek üzere
harekete geçebilmek,
- En az bir yabancı dilde
sözlü ve yazılı iletişim
kurabilmek (“European
Language Portfolio
Global Scale”, Level
B2),
- Alanının gerektirdiği
düzeyde bilgisayar
yazılımı ile birlikte
bilişim ve iletişim
teknolojilerini ileri
düzeyde kullanabilmek.
Alana Özgü ve
Mesleki Yetkinlik
- Alanı ile ilgili
konularda strateji,
politika ve uygulama
planları geliştirebilmek
ve elde edilen
sonuçları, kalite
süreçleri çerçevesinde
değerlendirebilmek,
- Alanı ile ilgili
verilerin toplanması,
yorumlanması,
duyurulması
aşamalarında
toplumsal, bilimsel ve
etik değerleri
gözeterek bu değerleri
öğretebilmek ve
denetleyebilmek,
- Alanında
özümsedikleri bilgiyi
ve problem çözme
yeteneklerini,
disiplinlerarası
çalışmalarda
uygulayabilmek.
32
TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ)
TYUYÇ
DÜZEYİ
8
DOKTORA
_____
EQF-LLL:
8. Düzey
_____
QF-EHEA:
3. Düzey
BİLGİ
-Kuramsal
-Uygulamalı
BECERİLER
-Kavramsal/Bilişsel
-Uygulamalı
- Yüksek lisans
yeterliklerine
dayalı olarak
alanındaki güncel
ve ileri düzeydeki
bilgileri özgün
düşünce ve/veya
araştırma ile
uzmanlık
düzeyinde
geliştirmek,
derinleştirmek ve
bilime yenilik
getirecek özgün
tanımlara
ulaşmak,
- Alanıyla ilgili
çeşitli disiplinler
arasındaki
etkileşimi
kavramak; yeni ve
karmaşık fikirleri
analiz, sentez ve
değerlendirmede
uzmanlık
gerektiren bilgileri
kullanarak özgün
sonuçlara
ulaşmak.
-Alanındaki yeni
bilgilere sistematik
bir biçimde
yaklaşabilmek ve
alanıyla ilgili
araştırma
yöntemlerinde üst
düzeyde beceri
kazanabilmek,
- Bilime yenilik
getiren, yeni bir
bilimsel yöntem
geliştirebilmek ya da
bilinen bir yöntemi
farklı bir alana
uygulayabilmek,
özgün bir konuyu
araştırabilmek,
kavrayabilmek,
tasarlayabilmek,
uyarlayabilmek ve
uygulayabilmek,
-Yeni ve karmaşık
fikirlerin eleştirel
analizini, sentezini ve
değerlendirmesini
yapabilmek.
KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER
Bağımsız Çalışabilme
ve Sorumluluk
Alabilme Yetkinliği
- Bilime yenilik
getiren, yeni bir
bilimsel yöntem
geliştiren ya da bilinen
bir yöntemi bir alana
uygulayan
yayınlanabilir özgün
bir çalışmayı ortaya
koyarak, bilime
katkıda bulunmak,
- Alanı ile ilgili bir
bilimsel makaleyi
ulusal ve/veya uluslar
arası hakemli
dergilerde
yayınlayarak
alanındaki bilginin
sınırlarını
genişletebilmek.
- Özgün ve
disiplinlerarası
sorunların
çözümlenmesini
gerektiren ortamlarda
liderlik yapabilmek
Öğrenme Yetkinliği
- Yaratıcı ve eleştirel
düşünme, sorun
çözme ve karar
verme gibi üst düzey
zihinsel süreçleri
kullanarak alanı ile
ilgili yeni fikir ve
yöntemler
geliştirebilmek.
İletişim ve Sosyal
Yetkinlik
- Sosyal ilişkileri ve
bu ilişkileri
yönlendiren normları
eleştirel bir bakış
açısıyla incelemek,
bunları geliştirmek
ve gerektiğinde
değiştirmeye yönelik
eylemleri
yönetebilmek ,
- Uzman bir topluluk
içinde özgün
görüşlerini
savunmada
yetkinliğini gösteren
etkili bir iletişim
kurabilmek,
- En az bir yabancı
dilde, ileri düzeyde
yazılı, sözlü ve görsel
iletişim kurabilmek
ve tartışabilmek
(“European
Language Portfolio
Global Scale”, Level
C1).
Alana Özgü ve
Mesleki Yetkinlik
- Akademik ve
profesyonel bağlamda
teknolojik, sosyal veya
kültürel ilerlemeleri
tanıtarak, bilgi toplumu
olma sürecine katkıda
bulunmak,
- Sorun çözmede
stratejik karar verme
süreçlerini kullanarak
işlevsel etkileşim
kurabilmek,
- Alanında ve iş
yaşamında karşılaşılan
toplumsal, bilimsel ve
etik konularda çözüm
üretebilmek ve bu
değerlerin gelişimini
destekleyebilmek.
33
TÜRKİYE YÜKSEKÖĞRETİM ULUSAL YETERLİKLER ÇERÇEVESİ (TYUYÇ)
DÜZEYLER
TANIMLAYICILAR
BİLGİ
-Kuramsal
-Uygulamalı
BECERİLER
-Kavramsal/Bilişsel
-Uygulamalı
6
7
8
LİSANS
EQF-LLL : 6. Düzey
QF-EHEA: 1. Düzey
YÜKSEK LİSANS
EQF-LLL : 7. Düzey
QF-EHEA: 2. Düzey
DOKTORA
EQF-LLL : 8. Düzey
QF-EHEA: 3. Düzey
-Ortaöğretimde kazanılan
yeterliklere dayalı olarak
alanındaki güncel bilgileri içeren
ders kitapları, uygulama araç –
gereçleri ve diğer bilimsel
kaynaklarla desteklenen ileri
düzeydeki kuramsal ve
uygulamalı bilgilere sahip olmak.
- Lisans yeterliklerine dayalı olarak,
aynı veya farklı bir alanda bilgilerini
uzmanlık düzeyinde geliştirmek ve
derinleştirmek,
- Alanı ile ilgili disiplinler arasındaki
etkileşimi kavramak.
- Yüksek lisans yeterliklerine dayalı
olarak alanındaki güncel ve ileri
düzeydeki bilgileri özgün düşünce
ve/veya araştırma ile uzmanlık
düzeyinde geliştirmek, derinleştirmek
ve bilime yenilik getirecek özgün
tanımlara ulaşmak,
- Alanıyla ilgili çeşitli disiplinler
arasındaki etkileşimi kavramak; yeni ve
karmaşık fikirleri analiz, sentez ve
değerlendirmede uzmanlık gerektiren
bilgileri kullanarak özgün sonuçlara
ulaşmak.
- Alanında edindiği ileri
düzeydeki kuramsal ve
uygulamalı bilgileri
kullanabilmek,
- Alanındaki kavram ve
düşünceleri bilimsel yöntemlerle
inceleyebilmek, verileri
yorumlayabilmek ve
değerlendirebilmek, sorunları
tanımlayabilmek, analiz
edebilmek, kanıtlara ve
araştırmalara dayalı çözüm
önerileri geliştirebilmek.
- Alanında edindiği uzmanlık
düzeyindeki kuramsal ve uygulamalı
bilgileri kullanabilmek,
- Alanındaki bilgileri farklı disiplin
alanlarından gelen bilgilerle
bütünleştirerek yeni bilgiler
oluşturabilmek; uzmanlık gerektiren
sorunları bilimsel araştırma
yöntemlerini kullanarak
çözümleyebilmek.
- Alanındaki yeni bilgilere sistematik
bir biçimde yaklaşabilmek ve alanıyla
ilgili araştırma yöntemlerinde üst
düzeyde beceri kazanabilmek,
- Bilime yenilik getiren, yeni bir
bilimsel yöntem geliştirebilmek ya da
bilinen bir yöntemi farklı bir alana
uygulayabilmek, özgün bir konuyu
araştırabilmek, kavrayabilmek,
tasarlayabilmek, uyarlayabilmek ve
uygulayabilmek,
-Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel
analizini, sentezini ve
değerlendirmesini yapabilmek.
34
KİŞİSEL VE MESLEKİ YETKİNLİKLER
Bağımsız Çalışabilme ve
Sorumluluk Alabilme
Yetkinliği
Öğrenme Yetkinliği
İletişim ve Sosyal
Yetkinlik
- Uygulamada karşılaşılan ve
öngörülemeyen karmaşık sorunları
çözmek için bireysel ve ekip üyesi
olarak sorumluluk alabilmek,
- Sorumluluğu altında çalışanların
mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri
planlayabilmek ve yönetebilmek
-Alanındaki bir sorunu, bağımsız olarak
kurgulamak, çözüm yöntemi geliştirmek,
çözmek, sonuçları değerlendirmek ve
gerektiğinde uygulayabilmek,
- Alanındaki uygulamalarda karşılaşacağı
öngörülmeyen karmaşık durumlarda, yeni
stratejik yaklaşımlar geliştirebilmek ve
sorumluluk alarak çözüm üretebilmek.
- Bilime yenilik getiren, yeni bir
bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen
bir yöntemi bir alana uygulayan
yayınlanabilir özgün bir çalışmayı
ortaya koyarak, bilime katkıda
bulunmak,
- Alanı ile ilgili bir bilimsel makaleyi
ulusal ve/veya uluslararası hakemli
dergilerde yayınlayarak alanındaki
bilginin sınırlarını genişletebilmek.
- Özgün ve disiplinlerarası sorunların
çözümlenmesini gerektiren ortamlarda
liderlik yapabilmek
- Edindiği bilgi ve becerileri eleştirel bir
yaklaşımla değerlendirebilmek, öğrenme
gereksinimlerini belirleyebilmek ve
öğrenmesini yönlendirebilmek.
- Alanıyla ilgili bilgileri eleştirel bir gözle
değerlendirebilmek, öğrenmeyi
yönlendirebilmek ve ileri düzey
çalışmaları bağımsız olarak yürütebilmek.
- Yaratıcı ve eleştirel düşünme, sorun
çözme ve karar verme gibi üst düzey
zihinsel süreçleri kullanarak alanı ile
ilgili yeni fikir ve yöntemler
geliştirebilmek.
- Alanıyla ilgili konularda ilgili kişi ve
kurumları bilgilendirebilmek;
düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm
önerilerini yazılı ve sözlü olarak
aktarabilmek,
- Düşüncelerini ve sorunlara ilişkin
çözüm önerilerini nicel ve nitel verilerle
destekleyerek uzman olan ve olmayan
kişilerle paylaşabilmek,
- Bir yabancı dili kullanarak alanındaki
bilgileri izleyebilmek ve meslektaşları
ile iletişim kurabilmek (“European
Language Portfolio Global Scale”, Level
B1)
- Alanının gerektirdiği düzeyde
bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve
iletişim teknolojilerini kullanabilmek
(“European Computer Driving Licence”,
Advanced Level).
- Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi
çalışmalarını, alanındaki ve dışındaki
gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak
sistemli biçimde aktarabilmek,
- Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri
yönlendiren normları eleştirel bir bakış
açısıyla incelemek, bunları geliştirmek ve
gerektiğinde değiştirmek üzere harekete
geçebilmek,
- En az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı
iletişim kurabilmek (“European Language
Portfolio Global Scale”, Level B2),
- Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar
yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim
teknolojilerini ileri düzeyde
kullanabilmek.
- Sosyal ilişkileri ve bu ilişkileri
yönlendiren normları eleştirel bir bakış
açısıyla incelemek, bunları geliştirmek
ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik
eylemleri yönetebilmek ,
- Uzman bir topluluk içinde özgün
görüşlerini savunmada yetkinliğini
gösteren etkili bir iletişim kurabilmek,
-En az bir yabancı dilde, ileri düzeyde
yazılı, sözlü ve görsel iletişim
kurabilmek ve tartışabilmek (“European
Language Portfolio Global Scale”,
Level C1).
35
Alana Özgü ve Mesleki
Yetkinlik
- Alanı ile ilgili verilerin toplanması,
yorumlanması, duyurulması ve
uygulanması aşamalarında toplumsal,
bilimsel ve etik değerlere sahip olmak,
- Sosyal hakların evrenselliğine değer
veren, sosyal adalet bilincini kazanmış,
kalite yönetimi ve süreçleri ile çevre
koruma ve iş güvenliği konularında yeterli
bilince sahip olmak.
- Alanı ile ilgili konularda strateji, politika
ve uygulama planları geliştirebilmek ve
elde edilen sonuçları, kalite süreçleri
çerçevesinde değerlendirebilmek,
- Alanı ile ilgili verilerin toplanması,
yorumlanması, duyurulması aşamalarında
toplumsal, bilimsel ve etik değerleri
gözeterek bu değerleri öğretebilmek ve
denetleyebilmek,
- Alanında özümsedikleri bilgiyi ve
problem çözme yeteneklerini,
disiplinlerarası çalışmalarda
uygulayabilmek.
- Akademik ve profesyonel bağlamda
teknolojik, sosyal veya kültürel
ilerlemeleri tanıtarak, bilgi toplumu olma
sürecine katkıda bulunmak,
- Sorun çözmede stratejik karar verme
süreçlerini kullanarak işlevsel etkileşim
kurabilmek,
- Alanında ve iş yaşamında karşılaşılan
toplumsal, bilimsel ve etik konularda
çözüm üretebilmek ve bu değerlerin
gelişimini destekleyebilmek.
36
TYUYÇ DÜZEYLERİ İÇİN KREDİ VE
ÖĞRENCİ İŞ YÜKÜ ARALIKLARI
TYUYÇ
DÜZEYLERİ
6. DÜZEY
(LİSANS)
7. DÜZEY
(YÜKSEK LİSANS)
8. DÜZEY
(DOKTORA)
SÜRE
(Yıl)
TOPLAM AKTS
KREDİSİ
(Yıl x 60 AKTS)
TOPLAM İŞ YÜKÜ
(Saat)
(1 AKTS= 25- 30 saat)
4
240
6.000 – 7.200
1,5 - 2
90 – 120
2.250 – 2.700
3.000 - 3.600
3-4
180 – 240
4.500 – 5.400
6000 – 7.200
* Bir akademik eğitim-öğretim yılı 60 AKTS ve 1500-1800 saat iş yükü esas alınarak hesaplanmıştır.
37
TYUYÇ’Nİ OLUŞTURMA SÜRECİNE
PAYDAŞLARIN KATILIMI
BELİRLENMİŞ OLAN PAYDAŞLAR
•
Üniversitelerarası Kurul
•
Yükseköğretim Kurumları (130 kurum)
•
Bakanlıklar (17 Bakanlık)
•
Mesleki Yeterlilikler Kurumu
•
Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Konseyleri ve Ulusal Öğrenci Konseyi
•
Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA)
•
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)
•
Meslek Kuruluşları (33 Kuruluş)
•
Vakıflar (3 Vakıf)
•
Dernekler (6 Dernek)
•
Sendikalar ve Konfederasyonlar (2 Sendika ve 7 Konfederasyon)
38
Katılımınız ve ilginiz için teşekkür ederiz...
39