Transcript Slide 1

T.C. Yükseköğretim Kurulu
BOLOGNA UZMANLARI ULUSAL TAKIMI
BİLGİLENDİRME TOPLANTISI
7 Temmuz 2008, Ankara
Projenin ülkemizdeki;
• Akademik Organizasyonu için Yükseköğretim Kurulu’na,
• Finansal Destekleri için Avrupa Komisyonu’na
• Finansal Organizasyonu için Ulusal Ajans’a
teşekkür ederiz.
Süheyda ATALAY
Yusuf ATICI
Naci CANGÜL
Kerim EDİNSEL
Yusuf Ziya ERDİL
Nejat ERK
Tamer GÖK
Fatma Çiğdem GÜLDÜR
Nezih GÜVEN
Mete KURTOĞLU
Hasan MANDAL
Selda ÖNDEROĞLU
1
Lerzan ÖZKALE
H. Güçlü YAVUZCAN
2
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
•
Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3
Avrupa Yükseköğretim Alanı için
Yeterlilikler Çerçevesi
Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi
Sektörel Yeterlilikler
Program Yeterlilikleri
Öğrenim Çıktıları ve Yetkinlikler
3
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
•
Ulusal yeterlilikler Çerçevesi
5
 Bologna Süreci ile uyumlu 2/3 aşamalı sistem hali hazırda mevcut:
• Lisans
• Lisansüstü
- Master
- Doktora
4
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
5
•
Ulusal yeterlilikler Çerçevesi
 Kademeler arası geçiş belirli bir mevzuat çerçevesinde uygulanabilir
durumda:
•
Mevzuat daha fazla şeffaşaştırılmalı
•
Çok disiplinli alanlara geçişte daha açık süreçler belirlenmeli
•
Üst kademelere geçişi olmayan disiplinler tanımlanmalı ve
geçişe engel sorunlar ortadan kaldırılmalı
5
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
•
Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3
Yeterlilik:
Bir eğitim kademesini başarı ile tamamlayan bir kişinin neleri bileceğinin,
neleri yapabileceğinin ve nelere yetkin olacağının tanımıdır. Yeterlilikler
çerçevesi bunları organize eden ve sınışandıran yapıdır.
• Yükseköğretim Yeterlilikleri
• Mesleki Yeterlilikler: 21.09.2006 tarihinde 5544 sayılı Kanunla
Mesleki Yeterlilikler Kurumu Kanunu
6
Bologna Süreci Değerlendirme
Raporlarında Türkiye’nin Performansı
BERGEN-2005
LONDRA-2007
DERECE SİSTEMİ
MÜKEMMEL (4.67)
ÇOK İYİ (4.33)
• İkili Sistemin Uygulama Düzeyi
MÜKEMMEL (5)
MÜKEMMEL (5)
• 1 den 2’ ye Geçiş
ÇOK İYİ (4)
MÜKEMMEL (5)
• İkili Sistemdeki Öğrenci Oranı
MÜKEMMEL (5)
• Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi
-
İYİ (3)
7
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
•
Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3
AVRUPA’DA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
• Yükseköğretim sistemleri arasında uluslararası ilişkilendirmeyi sağlamak
(saydamlık),
• Yükseköğretim sistemlerinin birbirini tanımasını kolaylaştırmak (tanınma)
• Öğrenenlerin ve mezunların hareketliliğini artırmak (hareketlilik)
8
AVRUPA’DA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
(Şemsiye Çerçeve)
1. Avrupa Yükseköğretim Alanı için Yeterlilikler Çerçevesi
(The overarching framework for qualifications of the EHEA)
“QF - EHEA”: Bologna Süreci-Bergen Kararı
2. Yaşam Boyu Öğrenim için Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi
(European Qualifications Framework for Lifelong Learning)
“EQF-LLL”: Avrupa Birliği Tavsiye Kararı
(22 Nisan 2008 AP ve AB Konseyi Başkanları imzası)
2010’da ulusal yeterliliklerin, 2012’de sertifika ve diplomaların
EQF’e uyumu kararı
İki çerçevenin yaklaşımı benzerdir.
9
AVRUPA YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
İlk Ve Orta Öğretim
Kademeleri
Yükseköğretim
Kademeleri
EQF-LLL
QF-EHEA
AKTS
EQF Kademe 8
Üçüncü Kademe (Doktora)
EQF Kademe 7
İkinci Kademe (Yüksek Lisans)
90-120
EQF Kademe 6
Birinci Kademe (Lisans)
180-240
EQF Kademe 5
Kısa Kademe (Önlisans)
120
???
EQF Kademe 4
EQF Kademe 3
EQF Kademe 2
EQF Kademe 1
10
EQF-LLL ile QF-EHEA karşılaştırması
• EQF Avrupa’da artmakta olan yeterlilikler çeşidi
için çok gerekli bir dönüşüm/geçiş/çeviri
tablosudur.
• Kapsayıcıdır (meta-çerçeve)
• Eğitim ile öğretimi emek piyasası ihtiyaçları
doğrultusunda bir araya getirmektedir.
• QF-EHEA’den daha geniş zira mesleki
yeterlilikleri de kapsıyor.
• Öğrenim çıktılarına dayalı olması olumlu ancak
ülkelerin uygun olmayan ÖÇ kullanımı tehlikesi
var, ayrıca ÖÇ’ler ne kadar güvenilir?
11
EQF-LLL ile QF-EHEA karşılaştırması
• EQF’in 5-8 düzeyleriyle QF’in ön lisans, lisans, yüksek lisans ve
doktora tanımlayıcıları arasında ilişki bulunmakta;
• EQF Danışma Kurulu uyumlu gelişme için çalışmakta;
• Pilot proje ve testler sürdürülmekte;
• İKİ YAKLAŞIM RAKİP DEĞİL!
12
EQF-LLL ile QF-EHEA karşılaştırması
(bir örnek olarak lisans düzeyi için)
Dublin Tanımlayıcıları (Genel aşama
Düzey
tanımlayıcıları)
6
Lisans (first cycle): (ECTS cinsinden 180-240
kredi arası)
- genel lise eğitimi üzerinde yükselen ve bir
yandan ders kitaplarıyla desteklenirken, diğer Öğrenme
yandan o öğrenim alanındaki önemli bilgileri çıktıları
içeren düzeyde sahip oldukları bilgiyi ve
anlama becerilerini kanıtlamış olmak;
- bilgi ve anlama becerisini, işine veya mesleğine
profesyonelce yaklaşabildiğini gösterecek
şekilde uygulayabilmek ve kendi alanında
savlar geliştirip, bunları sürdürebilme ve
sorun çözebilme yetkinliklerine sahip olmak;
- ilgili sosyal, bilimsel ve etik konularda yargılara
varabilmek için gerekli verileri toplama ve
yorumlama becerisine sahip olmak;
- uzman ya da uzman olmayan dinleyicilere bilgi,
fikir, sorun ve çözüm aktarabilmek;
- daha ileri düzeydeki çalışmaları kendi başına
yapmayı sürdürebilmek için gerekli öğrenme
becerilerini geliştirmiş olmak.
Bilgi
Beceri
Belirli bir
alanda
ayrıntılı
teorik ve
pratik
bilgiye
sahip
olmak ve
eleştirel
kullanmak
Karmaşık ve
uzmanlık
gerektiren
bir alanda
yöntemler
ve araçlarla
ilgili ustalık
sergilemek
ve kullanılan
yöntemler
açısından
yenilikler
yapmak
Yetkinlikler
Karmaşık
teknik ve
mesleki
etkinlikleri
ve projeleri
yönetmek,
beklenmeye
n çalışma ve
araştırmalar
konusunda
karar alma
sorumluluğu
yüklenmek,
kişi veya
grupların
mesleki
gelişiminde
13
sorumluluk
almak
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
YETERLİLİKLER
ÇERÇEVESİ NEDİR?
•ULUSAL
Ulusal yeterlilikler
Çerçevesi 3
Ülkelerin
toplumsal,
kültürel
ve ekonomik
gerçeklerine en yakın tanımları ve yaklaşımları içeren,
Yükseköğretim kurumları tarafından kabul gören ve uygulanabilen,
Ulusal ve Uluslararası paydaşlarca tanınan ve ilişkilendirilebilen
derecelerin verilebileceği bir sistem.
14
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
YETERLİLİKLER
ÇERÇEVESİ NEDEN?
•ULUSAL
Ulusal yeterlilikler
Çerçevesi 3
• Uluslararası alanda o ülkenin yüksek öğretim sisteminin
– şeffaşığı
– tanınması
– öğrenenler ve mezunlarının hareketliliği için bir araçtır.
• Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi, o ülke yükseköğretim kurumlarının
uluslararası çekiciliğini artıracaktır.
15
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
•
Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVELERİNİN
İLİŞKİLENDİRİLMESİ
Ülke A
Ülke B
EQF Kademe 8
Yeterlilik
EQF Kademe 7
Yeterlilik
EQF Kademe 6
Yeterlilik
EQF Kademe 5
EQF Kademe 4
Yeterlilik
Yeterlilik
EQF Kademe 3
EQF Kademe 2
Yeterlilik
EQF Kademe 1
Yeterlilik
16
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
Hazırlama
Süreci
3
•
Ulusal yeterlilikler çerçevesi
• Sürecin organizasyonu
• Taslak metnin hazırlanması
• Paydaşlarla tartışma ve nihai metnin oluşturulması
• Ulusal otorite onayı
• Uygulama ile ilgili hazırlık süreci, idari yapılanma, ilgili yasal
düzenlemeler ve akreditasyon
• Eğitim-öğretim programları seviyesinde uygulama
17
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
Gelişmeler
• Türkiye’deki
Ulusal yeterlilikler
Çerçevesi 3 ve yapılması gerekenler:
 Yükseköğretim Yeterlilikler Komisyonu YÖK bünyesinde kuruldu (26 Mayıs
2006).
 “Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi“ taslağı hazırlandı.
o Yükseköğretimin paydaşlarından görüş alma-yükseköğretim kurumları ulusal
öğrenci konseyi, işverenler-iş dünyası, mezunlar, sendikalar ….
o Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi ile uyumlu Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi’nin ulusal
otorite tarafından onaylanması
o Bu çerçeveye uygun olarak Sektörel Yeterliliklerin belirlenmesi
o Üniversitelerde öğretim programlarının öğrenim çıktılarına göre yeniden gözden
geçirilmesi
o Belirlenmiş olan Çerçevenin işleyiş ve etkinliğinin Ulusal Kalite Güvence Sistemi
ile desteklenmesi.
18
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
ÖN LİSANS
1. Genel veya mesleki orta öğretimde kazanılan yeterlilikler üzerine kurulan ve
orta öğretim düzeyi üzerindeki dersler ile uygulama araç ve gereçleri ile
desteklenen bir alandaki bilgi ve becerilere sahip olmak ve o alandaki temel
kavramları kavradığını göstermek
2. Alanında tanımı iyi yapılmış problemlerin çözümü için gerekli olan verileri
tanımlama, toplama ve kullanmayı etkin bir biçimde yapabilmek; pratik
uygulamalarda gereken teorik bilgileri, el ve/veya düşünsel becerileri
kullanabildiğini göstermek.
3. Alanı ile ilgili tasarımları ve uygulamaları çalışma arkadaşlarına, üstlerine ve
hizmet verdiği kişi ve gruplara açık bir biçimde anlatabilmek ve takım
çalışması yapabilmek
4. Alanında bağımsız olarak öğrenmeyi ve öğrendiklerini uygulayabildiğini
göstermek.
19
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
ÖN LİSANS
5. Alanı ile ilgili çalışmalarda öngörülmeyen durumlarla ilgili sorunları belirleme ve
çözüm arama yeteneğini kazandığını göstermek
6. Sorumluluğu
altında
çalışanların
değerlendirmek ve denetlemek
performanslarını
objektif
olarak
7. Alanında yeterli olacak düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmak (“European
Language Portfolio Global Scale”, Level A2)
8. Temel bilgisayar kullanımı bilgisi ile birlikte, mesleğinin gerektirdiği yazılım ve
donanımı kullanabilmek (“European Computer Driving Licence”, Basic Level)
9. Alanı ile ilgili konularda, sosyal sorumluluk, etik değerler ve sosyal güvenlik
hakları bilgisi ve bilincine sahip olmak,
10. Alanı ile ilgili konularda, iş güvenliği, işçi sağlığı ve çevre koruma bilgisi
ve
20
bilincine sahip olmak
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
LİSANS
1. Ortaöğretimde kazanılan yeterlilikler üzerine kurulan, alanındaki en güncel
bilgileri içeren ders kitapları, uygulama araç ve gereçleri ve diğer bilimsel
kaynaklarla desteklenen ileri düzeyde bilgi ve kavrayışa sahip olmak,
bunları kullanabilmek
2. Alanındaki kavramları, fikirleri ve verileri, bilimsel yöntemlerle
değerlendirmek, karmaşık problem ve konuları belirlemek ve analiz
edebilmek, tartışmalar yapabilmek, kanıta ve araştırmalara dayalı öneriler
geliştirebilmek
3. Uzman ya da uzman olmayan dinleyici gruplarını, alanı ile ilgili konularda
bilgilendirmek, onlara düşüncelerini problemleri ve çözüm yöntemlerini açık
bir biçimde yazılı ve sözlü aktarabilmek
4. Öğrenmeyi öğrenme becerileri ve eleştirel düşünceyle, ileri düzey
çalışmaları bağımsız olarak yürütebileceğini gösterebilmek
21
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
LİSANS
5. Alanındaki uygulamalarda karşılaşabileceği öngörülemeyen karmaşık
durumlarda sorumluluk alarak çözüm üretebilmek
6. Sorumluluğu altında çalışanların mesleki gelişimine yönelik etkinlikleri
planlayıp yönetebilmek
7. Alanındaki bilgileri takip edip kullanabilecek ve meslektaşları ile iletişim
kurabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmak. (“European
Language Portfolio Global Scale”, Level B1)
8. Alanının gerektirdiği düzeyde bilgisayar yazılımı ve donanımı bilgisi ile
birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilmek (“European Computer
Driving Licence”, Advanced Level)
22
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
LİSANS
9. Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması
aşamalarında toplumsal, bilimsel ve etik değerleri gözetme yeterliliğine
sahip olmak
10. Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması
aşamalarında bilimsel, sosyal ve etik değerleri gözetme bilgi ve bilincine
sahip olmak
11. İş güvenliği, işçi sağlığı, sosyal güvenlik hakları, kalite kontrol ve yönetimi
ile çevre koruma konularında yeterli bilgi ve bilince sahip olmak
23
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
YÜKSEK LİSANS
1. Lisans derecesi yeterlilikleri üzerine kurulan, aynı ya da farklı bir alandaki
bilgilerin genişletilmesi ve derinleştirilmesi ile birlikte bilimsel araştırma yaparak
bilgiye ulaşabilme, bilgiyi değerlendirme, yorumlama ve uygulama yapabilmek
2. Alanındaki sınırlı ya da eksik verileri kullanarak bilimsel yöntemlerle bilgiyi
geliştirebilmek, bilimsel, toplumsal ve etik sorumluluk ile kullanabilmek
3. Alanındaki bir problemi, bağımsız olarak kurgulamak, çözüm yöntemi
geliştirmek, çözmek, sonuçları değerlendirmek ve gerektiğinde uygulayabilmek
4. Alanındaki güncel gelişmeleri ve kendi çalışmalarını, alanındaki ve dışındaki
gruplara, yazılı, sözlü ve görsel olarak sistemli bir şekilde aktarabilmek
5. Alanındaki uygulamalarda karşılaşacağı öngörülmeyen karmaşık durumlarda,
yeni stratejik yaklaşımlar geliştirebilmek ve sorumluluk alarak çözüm
24
üretebilmek
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
YÜKSEK LİSANS
6. Alanı ile ilgili konularda strateji, politika ve uygulama planları geliştirebilmek ve
elde edilen sonuçları, kalite süreçleri çerçevesinde değerlendirebilmek
7. En az bir yabancı dilde sözlü ve yazılı iletişim yeteneğine sahip olmak
(“European Language Portfolio Global Scale”, Level B2)
8. Alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ve donanımı bilgisi ile birlikte bilişim ve
iletişim teknolojilerini kullanabilmek ve geliştirebilmek
9. Alanı ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, duyurulması aşamalarında
bilimsel, sosyal ve etik değerleri gözeterek bu değerleri öğretebilmek ve
denetlemek
10. Alanında özümsedikleri bilgiyi ve problem çözme yeteneklerini, disiplinler arası
çalışmalarda uygulayabilmek.
25
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
DOKTORA
1. Genellikle yüksek lisans yeterliliklerine dayalı bir alanda bilgilerin
genişletilmesi ve derinleştirilmesi ile birlikte, özgün bir konuda bilimsel
saygınlık içinde bağımsız olarak araştırma sürecini algılayabilmek,
tasarlayabilmek, uygulayabilmek ve sonuçlandırabilmek
2. Bir alanda en yeni bilgilere sistematik bir yaklaşımla sahip olmak ve
kavramanın yanında, bu alanla ilgili araştırmalarda, yöntem ve becerilerde
üst düzeyde ustalık kazanmak
3. Bilime yenilik getiren, yeni bir bilimsel yöntem geliştiren ya da bilinen bir
yöntemi, bir alana uygulayan özgün bir çalışmanın en az bir bölümünü, ulusal
ve/veya uluslararası hakemli saygın dergilerde yayınlayıp, alanındaki bilginin
sınırlarını genişleterek bilime katkıda bulunmak
26
ULUSAL YETERLİLİKLER ÇERÇEVESİ
DOKTORA
4. Yeni ve karmaşık fikirlerin eleştirel analizini, sentezini ve değerlendirmesini
yapabilmek
5. En az bir yabancı dilde, ileri düzeyde yazılı sözlü ve görsel iletişim kurabilmek
ve tartışabilmek (“European Language Portfolio Global Scale”, Level C1)
6. Akademik ve profesyonel bağlamda teknolojik, sosyal veya kültürel
ilerlemeleri tanıtarak, bilgi toplumu olma sürecine katkıda bulunmak
27
1.
Kolay anlaşılabilir ve karşılaştırılabilir bir akademik derece sistemi: 4.33
•
2/3 kademeli (Lisans, Yüksek Lisans, Doktora) yükseköğretim sistemi
•
Kademeler arası geçiş
•
Ulusal yeterlilikler Çerçevesi 3
SONUÇ
• Öğrenci Merkezli Eğitim son yıllarda Bologna Sürecinde
ortaya çıkan en önemli gelişmelerden birisidir.
• Üniversitelerin, oluşturulacak Ulusal Yeterlilikler çerçevesi
ve Sektörel Yeterliliklere göre tüm programları için
“program çıktıları”nı tanımlamaları gerekmektedir.
• Bu doğrultuda her bir ders için “öğrenim çıktıları”
belirlenmelidir.
28
İlginiz için teşekkür ederim..
29