Transcript seksualność-kobiety-i-mężczyzny

SEKSUALNOŚĆ
KOBIETY
I MĘŻCZYZNY
Opracowała: Monika Haligowska
KOBIECOŚĆ
BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA
SEKSUALNOŚCI KOBIETY
Płeć żeńska jest płcią pierwotną,
tzn. że w początkowym okresie rozwoju
płodowego człowiek jest istotą żeńską.
Dopiero z czasem zaczyna się różnicować
płciowo.
Proces formowania się narządów płciowych
rozpoczyna się od 7 tygodnia życia
płodowego.
BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA
SEKSUALNOŚCI KOBIETY
• W płodzie żeńskim zanikają przewody Wolffa
(moczowody pierwotne, przewody
przednerczowe), a przewody Mullera
rozwijają się w macicę i jajowody.
• Guzki płciowe tworzą zewnętrzne narządy
płciowe.
• Brak antygenu H – Y (1955r.) – rozwój płodu
w kierunku żeńskim.
• Różnicowanie płciowe jest procesem niezwykle
złożonym, na który wpływają m.in.: testosteron
płodowy, estrogeny, progesteron,
neuroprzekaźniki (układ serotoniny
i dopaminy).
BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA
SEKSUALNOŚCI KOBIETY
• Badania populacji kobiet (L. Dennerstein,
1983r.): hormony znacząco wpływają
na zachowania seksualne kobiet:
- estrogeny wywierają pozytywny wpływ
na pożądanie, przyjemność, lubricatio,
częstotliwość orgazmów;
niedobór estrogenów może prowadzić
do zaburzeń seksualnych.
BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA SEKSUALNOŚCI KOBIETY
• Badania Schreinera – Engeka i wsp. (1982r.):
u kobiet z wysokim poziomem testosteronu
występuje znacznie wyższy poziom przekrwienia
naczyń pochwy, pobudliwości seksualnej.
Dokładniejsze badanie życia seksualnego: kobiety
o niższym poziomie testosteronu mają lepsze
wyobrażenia o własnym ciele, są bardziej aktywne,
mają bogate życie seksualne. Zaś kobiety z wyższym
poziomem testosteronu silniej reagują na bodziec
erotyczny.
• Badania Persky’ego i wsp. (1982r.): zarówno
estrogeny, jak i hormony androgenne determinują
zachowania seksualne kobiet.
• Na życie seksualne u kobiet wpływa mechanizm
socjo – psycho – endokrynny.
UWARUNKOWANIA POTRZEB SEKSUALNYCH KOBIET
• biologiczne:
- temperament seksualny sterowany genetycznie
(jedne kobiety mają wyższy poziom potrzeb
seksualnych, aktywności seksualnej,
inne – mniejszy lub znikomy);
- poziom hormonów, zwł. testosteronu i estrogenów;
kobiety o wyższym poziomie testosteronu
w surowicy krwi są bardziej pobudliwe seksualnie
i szybciej reagują na bodźce erotyczne;
- cykl miesięczny, np. więcej kobiet odczuwa wzrost
potrzeb seksualnych w pierwszej połowie cyklu,
a u części kobiet w okresie owulacji, u innych –
przed miesiączką;
UWARUNKOWANIA POTRZEB SEKSUALNYCH KOBIET
• teraźniejszość związku: ma znaczny wpływ
na poziom potrzeb seksualnych kobiet;
- stabilność, barwność, urozmaicenie życia
codziennego, stwarzanie nastroju,
- atrakcyjność zachowań partnera,
- satysfakcja z życia małżeńskiego i rodzinnego,
- stan wypoczynku i relaksu;
o monotonia i rutyna we współżyciu seksualnym
w większym stopniu rzutują na potrzeby seksualne
kobiet w porównaniu z mężczyznami;
o w przypadku kobiet większa jest trwałość
przyzwyczajeń do ulubionych form współżycia
seksualnego, zakodowanych form reakcji i bodźców;
POTRZEBY SEKSUALNE KOBIET
Są zróżnicowane, wieloaspektowo
uwarunkowane oraz bardziej złożone
niż w przypadku mężczyzn.
Ujawniają pewną odmienność w porównaniu
z mężczyznami.
Większy jest wpływ wymiaru czasu
przeszłego i przyszłego (wizja związku, więzi
z partnerem, życia) na aktualny odbiór
osoby partnera.
Zmienność i stopniowy rozwój struktury
potrzeb wraz z upływem życia, powodują,
że kobieta jest dla mężczyzny, ale też dla
siebie kimś nieodgadnionym, tajemniczym.
SEKSUALIZM
polega na: reaktywności seksualnej,
zachowaniach i potrzebach
seksualnych, postawach wobec seksu,
partnerstwie, integracji seksu z całą
osobowością, miłością; w tym
wszystkim niezwykle ważna jest osoba
partnera.
Seksualizm jest rozwojowy, zmienia się,
ulega przeobrażeniom = jest
dynamiczny, twórczy.
PRAWIDŁOWOŚCI DOT. SEKSUALIZMU
KOBIETY
• rozwija się wraz z upływem wieku;
największe możliwości seksualne kobieta
osiąga w wieku 30 lat;
• zdolność osiągania orgazmu rozwija się
stopniowo, podlega możliwym zmianom:
- część kobiet zaczyna doznawać orgazmu
po pewnym okresie stałej aktywności
seksualnej,
- inne w ciąży,
- a jeszcze inne po porodzie;
• w wielu związkach istnieje urozmaicenie
życia seksualnego;
PRAWIDŁOWOŚCI DOT. SEKSUALIZMU
KOBIETY
• twórcze rozwijanie się kobiety przekłada się
na twórcze przeobrażenie sfery seksualnej;
• pierwsze doświadczenia uczuciowe
i seksualne u kobiet ulegają zakodowaniu,
utrwalaniu się, jednak poziom trwałości
tych uwarunkowań jest zależny od poziomu
atrakcyjności partnera, więzi partnerskiej;
często w nowym, bardziej udanym pod
względem uczuciowym związku, powstają
nowe, bardziej bogate i konkurencyjne
do poprzednich uwarunkowania, przeżycia
i doznania;
PRAWIDŁOWOŚCI DOT. SEKSUALIZMU
KOBIETY
• u niektórych kobiet (mniejszości) ich
pierwsze uwarunkowania seksualne są
trwałe i w niewielkim stopniu ulegają
zmianie;
• partnerzy wzajemnie warunkują przebieg
istniejącej pomiędzy nimi więzi seksualnej
i chwila obecna ich kontaktu ma większe
znaczenie;
• w życiu seksualnym kobiety ważne
znaczenie ma poziom atrakcyjności
partnera, więź uczuciowa z nim, miłość, styl
codziennego bycia razem;
PRAWIDŁOWOŚCI DOT. SEKSUALIZMU KOBIETY
• seksualizm w przypadku kobiety bardziej jest
zorientowany na osobę niż na technikę
współżycia;
• na seksualizm kobiety wpływają: przebieg
małżeństwa, warunki życiowe, poziom satysfakcji
z życia codziennego, jego barwność; jest on
zmienny, ulega wpływom nastrojowości, sytuacji;
• ciało kobiety ujawnia ukryte emocje, postawy
wobec partnera, następstwa codziennego życia,
co wyraża się również w zmienności w życiu
seksualnym;
• ciało i seksualizm kobiety są jednym
z ważniejszych wyrazów więzi uczuciowej,
komunikacji interpersonalnej, stąd większa
zmienność i uleganie wpływom;
PSYCHOLOGIA KOBIETY
KONCEPCJE KOBIECOŚCI
• Do XX w. kobiecość była definiowana
w kategoriach płci biologicznej i zespołu
specyficznych wrodzonych cech
psychicznych:
intuicja, uczuciowość, bierność, altruizm,
kierowanie się „sercem”, potrzeba
macierzyństwa.
Kreowany był model kobiety, która jest
podporządkowana mężczyźnie, psychicznie
niedojrzała (kieruje się emocjami, a nie
rozumem, ulega impulsom, nastrojom), jej
samorealizacja sprowadza się do roli matki
i żony.
KONCEPCJE KOBIECOŚCI
• TEORIA RÓŻNIC PŁCI:
teorie socjobiologiczne: biologiczne
uwarunkowania różnic płci są decydujące,
są przyczyną specyficznej inności płci w zakresie
biologii i zachowań.
Obraz kobiecości oparty na badaniach mózgu
i wielu badaniach empirycznych:
- mózg kobiet jest mniej wyspecjalizowany, działa
jednak jako całość, jest bardziej harmonijny;
- większy poziom integracji emocji i poznania, dzięki
czemu kobieta ma przewagę w relacjach
międzyludzkich, intuicyjnej ocenie ludzi,
umiejętności rozpoznawania sygnałów
niewerbalnych, szybszym uczeniu się mowy;
- ma trudności w oddzieleniu emocji
od rozumowania;
KONCEPCJE KOBIECOŚCI
• TEORIA RÓŻNIC PŁCI:
- zmysły: kobiety mają większą gamę wrażliwości
percepcyjnej, integrację wzrokową i werbalną;
lepsze widzenie w ciemnościach, większa
wrażliwość na kolor czerwony, na bodźce
dotykowe, węchowe, lepszy słuch muzyczny,
większa wrażliwość na ból, lepsze znoszenie bólu;
- zdolności językowe: emocjonalność, dbałość
o konkrety, wcześniejsze mówienie, szybsze
uczenie się języków obcych, częstsze
wypowiadanie się w trybie przypuszczającym,
w mowie – więcej pytań i przepraszania;
- są bardziej konserwatywne, konformistyczne
wobec norm i autorytetów, lękliwe, wstydliwe,
empatyczne, ekstremalne w ocenach, czują się
bardziej podobne dla osób znaczących i bliskich,
KONCEPCJE KOBIECOŚCI
• TEORIA RÓŻNIC PŁCI:
- faworyzują innych, częściej oceniają pozytywnie,
mają wyższy poziom trafności w postrzeganiu
innych, bardziej zwracają uwagę na urodę
i atrakcyjność;
- myślenie: bardziej zależne od niuansów
emocjonalnych, w podejmowaniu decyzji –
częściej zastanawiają się dłużej i odczuwają
potrzebę konsultowania;
- po 40 roku życia: pod wpływem przemian
hormonalnych, stają się bardziej
samowystarczalne, agresywne, nastawione na role
zawodowe, wykonywanie zadań, chcą mieć
większy wpływ na bieg wydarzeń;
ROZWÓJ PSYCHOSEKSUALNY KOBIETY
• rodzice dużą wagę przywiązują do płci dziecka
jeszcze przed jego urodzeniem, już wtedy
ujawniają własne oczekiwania;
• Klaus i Kennel: istnieje pewien krytyczny okres
zaraz po porodzie, gdy tworzy się więź uczuciowa
między rodzicami i noworodkiem; często zależy
ona od płci dziecka, a jej skutki pozostają na całe
życie;
• wiele matek po urodzeniu córek ma poczucie
tożsamości płciowej z nimi, a synów postrzegają
jako „obcych”, „innych”, bardziej odpowiadających
ojcom;
kobiety mające trudności z identyfikacją w roli
kobiecej, dominujące, potrafią okazywać więcej
radości z faktu urodzenia syna;
ROZWÓJ PSYCHOSEKSUALNY KOBIETY
• pierwsze reakcje wobec płci dziecka są
zróżnicowane i ujawniają różne oczekiwania
i postawy, które w przyszłości rzutują na więź
uczuciową wobec dziecka oraz na styl jego
wychowania;
• ok. 6 miesiąca życia dziecko staje się zdolne do
wyraźnego rozróżniania środowiska, może
ujawniać strach przed obcymi, rozpoznaje osoby
z grona rodzicielskiego;
• do 2 roku życia: ustalenie rodzaju płci; w wieku 2
lat dziecko powinno mieć ustaloną płeć i powinno
być przygotowane do pełnienia określonej roli
społecznej i płciowej;
DOJRZAŁOŚĆ EROTYCZNA KOBIETY
• 22 – 25 lat do okresu pokwitania:
wiek dojrzały, „pełnia kobiecości”;
• 25 – 30 letnie kobiety: realizują się
w rolach: partnerki, żony, matki,
w roli zawodowej i społecznej;
• 30 – 35 rok życia: szczyt
seksualności u kobiet (Gremlich);
PRZEJAWY DOJRZAŁOŚCI EROTYCZNEJ KOBIETY:
- rozkwit biologiczny;
- powstanie więzi partnerskiej, trwałego związku
uczuciowości, radości z macierzyństwa;
- życie seksualne: dogłębne i pełne poznanie
własnej mapy ciała, możliwości przeżyć i doznań
seksualnych, stworzenie optymalnej „sztuki
miłości” dostosowanej do potrzeb i oczekiwań
kobiety, uatrakcyjnienie współżycia;
- pełna akceptacja siebie, znajomość JA, kierowanie
się systemem wartości, który wiąże seks, płciowość
z celem i sensem życia, z komunikacją z partnerem;
- fenomen orgazmu - przeżycie, do którego kobieta
stopniowo dojrzewa;
DOJRZAŁOŚĆ SEKSUALNA KOBIETY:
• w wieku dojrzałym dochodzi do integracji płci
i zmysłowości z pragnieniem miłości, opiekuńczości
i czułości;
• UDANY ZWIĄZEK PARTNERSKI:
- szeroki wachlarza akceptowanych przez obojga
partnerów zachowań seksualnych,
- rozwój koleżeństwa w życiu seksualnym, któremu
towarzyszy przyjemne odprężenie i wzrost
samooceny związanej z możliwością kochania
i bycia kochaną;
• seksualność kobiety w ciąży:
- początek ciąży: mniejsza wrażliwość seksualna;
- drugi trymestr ciąży: wzrost potrzeb seksualnych;
- w 3 trymestrze ciąży pożądanie zaczyna się
zmniejszać, współżycie ograniczać;
DOJRZAŁOŚĆ SEKSUALNA KOBIETY:
• ok. 35 r.ż: szczyt możliwości seksualnych kobiet,
przy jednoczesnym zmniejszaniu się potrzeb
seksualnych u mężczyzn;
w tym okresie kobiety zaczynają być mniej
obciążone czynnościami rodzicielskimi, stają się
aktywniejsze, rosną u nich potrzeby, także
seksualne;
• źródła możliwych konfliktów w relacji:
- mężczyzna w tym okresie reaguje wolniej, często
wymaga pobudzenia ze strony partnerki,
zaś ona pobudza się szybciej i bardziej pragnie
współżycia;
- potrzeby adoracyjne, poczucie atrakcyjności; oboje
partnerzy oczekują wzmocnień, adoracji,
podkreślenia swojej atrakcyjności;
ZNACZENIE ŻYCIA SEKSUALNEGO DLA ZDROWIA
PSYCHOSOMATYCZNEGO KOBIET :
Zakres następstw dla zdrowia jest większy
w przypadku kobiet, tj. kobiety gorzej znoszą
długotrwałą abstynencję seksualną po okresie
udanego współżycia.
• WIEK: potrzeby seksualne rozwijają się u kobiet
w miarę upływu lat, a ich najwyższy poziom
przypada na 30 – te lata życia i utrzymują się
na stałym poziomie do okresu przekwitania.
U kobiet wraz z upływem lat rośnie znaczenie
potrzeb biologicznych w życiu seksualnym.
• PROKREACJA: potrzeba ta znacznie częściej
motywuje do współżycia właśnie kobiety. Część
kobiet odczuwa potrzeby seksualne do okresu
zajścia w ciążę; później zanikają one (fenomen
specyficznie kobiecy).
ZNACZENIE ŻYCIA SEKSUALNEGO DLA ZDROWIA
PSYCHOSOMATYCZNEGO KOBIET :
• UWARUNKOWANIA SEKSUALNE:
- doświadczenia seksualne w większym stopniu
wpływa na potrzeby i zachowania seksualne
kobiet; dotyczy to zarówno typu, form tych
kontaktów oraz towarzyszących im emocji;
następstwa wynikają zarówno z pozytywnych,
jak i negatywnych pierwszych doświadczeń
seksualnych.
• SAMOOCENA W ROLI SEKSUALNEJ: poczucie
zewnętrznej atrakcyjności, przejawy adoracji,
ocena ze strony partnera, otoczenia.
KOBIETA W „JESIENI ŻYCIA”
• okres przekwitania i stopniowego starzenia
się;
• Aktualnie większość badanych kobiet
w wieku poprzekwitaniowym ceni sobie
aktywność seksualną i kojarzy się
z zachowaniem zdrowia, dobrego
samopoczucia.
• Coraz więcej osób wydłuża u siebie
aktywność seksualną.
ZNACZENIE ŻYCIA SEKSUALNEGO DLA ZDROWIA
PSYCHOSOMATYCZNEGO KOBIET :
• WSPÓŁŻYCIE jako element zaspakajający
różnorodne potrzeby psychiczne i biologiczne,
ale w danym okresie trwania związku
ukierunkowane na prokreację. Takie podejście
częściej dostarcza satysfakcji kobiecie. Chciana
ciąża w przypadku kobiet może nasilać
potrzeby seksualne; u mężczyzn – efekt
odwrotny.
• UWARUNKOWANIA WYCHOWAWCZE:
w większym stopniu rzutuje na poziom
potrzeb seksualnych kobiet. Konflikty
z rodzicami, nieudane małżeństwo rodziców
bardziej wpływają na przyszłość seksualną
córek.
KOBIECOŚĆ
Maria Braun - Gałkowska:
Cechy kobiecości wysoko korelujące
z udanym życiem partnerskim:
• inteligencja,
• refleksyjność,
• logiczność,
• zaufanie do ludzi,
• samokontrola,
• praktyczność,
• dominacja w drobnych sprawach
domowych.
MĘSKOŚĆ
BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA
SEKSUALNOŚCI MĘŻCZYZNY
Fazy rozwoju płodowego, podczas których kształtuje
się płeć męska:
1) O płci decyduje moment połączenia plemnika
z komórką jajową. Chromosom Y plemnika łącząc
się z chromosomem X komórki jajowej
determinuje płeć męską. Płeć męska jest
zdeterminowana nie tylko przez chromosom Y,
ważny jest też antygen H – Y (powiązany z krótkim
odgałęzieniem chromosomu Y).
2) Zostaje zdeterminowana płeć gonad i gruczołów
płciowych pod kontrolą określonych genów.
Z niezróżnicowanych komórek powstają gonady
męskie (jądra). Temperament seksualny w dużym
stopniu może mieć uwarunkowanie genetyczne.
BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA
SEKSUALNOŚCI MĘŻCZYZNY
3) Działanie testosteronu doprowadza
do wykształcenia się wewnętrznych
narządów męskich.
Testosteron wpływa także na biologiczny zegar
podwzgórza mózgu i in. struktur ośrodkowego
układu nerwowego.
Jeżeli poziom testosteronu jest optymalny,
to w 3 – 4 miesiącu życia płodowego różnicują się
zewnętrzne narządu płciowe (członek, moszna).
Musi jeszcze zadziałać czynnik X – syntetyzowany
przez jądra płodowe, prowadzi do uwstecznienia
przewodów Mullera.
BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA
SEKSUALNOŚCI MĘŻCZYZNY
4) Między 4 a 7 miesiącem życia następuje rozwój
płci
neuronalnej.
Ośrodki
zlokalizowane
w ośrodkowym układzie nerwowym różnicują się
w kierunku męskim lub żeńskim. Wpływ na nie mają
androgeny i estrogeny. Wysoki poziom androgenów
determinuje męski kierunek funkcjonowania tych
ośrodków. Wiele zależy także od proporcji obu tych
grup hormonów.
W fazie rozwoju płodowego rozwijają się złożone
mechanizmy ukierunkowujące płeć oraz orientację
seksualną (hetero-, homo-, biseksualne zachowania
oraz transseksualność).
BIOLOGICZNE UWARUNKOWANIA
SEKSUALNOŚCI MĘŻCZYZNY
Płeć jest więc ukierunkowywana przez estrogeny,
androgeny, in. hormony, enzymy i neuroprzekaźniki.
Rozwój prenatalny płci odbywa się nie tylko
„wewnętrznie”, bowiem wpływ na nią mają też
czynniki zewnętrzne.
Badania Serbina i Sprafkina (1987) dowodzą,
że podawanie kobietom hormonów podczas ciąży
wpływa na specyficzne formy zachowań.
Np. podawanie matce progesteronu, estrogenu
w przypadku płodu płci męskiej wpływa na
późniejszy rozwój żeńskich zachowań
(Lammer, 1986r.).
RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU
MĘSKOŚCI
• jeżeli dziecko jest chciane, akceptowane,
wtedy już w okresie prenatalnym
wywierany jest na nie wpływ psychiczny;
rodzice wykazują odpowiednie staranie
o optymalny przebieg ciąży;
• dzieci niechciane już na tak wczesnym
etapie życia bywają odrzucane
i zaniedbywane;
RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU
MĘSKOŚCI
• nastawienie rodziców do płci dziecka;
przyjmowana postawa wobec dziecka zależna jest
od tego, na ile płeć dziecka zgodna jest
z oczekiwaniami rodziców; reakcja rodziców
na płeć dziecka już na wczesnym etapie jego
rozwoju jest jednym z najważniejszych
mechanizmów kreowania go w przyszłej roli
seksualnej i uzewnętrzniania uczuć wobec niego;
zdarza się, że rodzice, którzy są zawiedzeni płcią
dziecka, przez długi okres nie mogą jej
zaakceptować i traktują dziecko niezgodnie z jego
płcią biologiczną; mogą nawet wychowywać
dziecko w taki sposób, jakby należało
do przeciwnej płci;
RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MĘSKOŚCI
POZIOMY PRZEBIEGU PROCESU IDENTYFIKACJI
CHŁOPCA Z PŁCIĄ:
• bazą dla naśladownictwa i identyfikacji są rodzice
(wzór i model konkretnych ról seksualnych);
ten niezwykle złożony proces przebiega przez wiele lat;
jeśli syn jest odrzucany lub rodzice pełnią role
w sposób odwrócony lub role płciowe są u nich
nieokreślone, wówczas syn może identyfikować się
z matką, z ojcem lub z obojgiem rodziców lub też
odrzuca ich, negując jakiekolwiek podobieństwo
do nich (zwykle w okresie pokwitania);
RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MĘSKOŚCI
POZIOMY PRZEBIEGU PROCESU IDENTYFIKACJI
CHŁOPCA Z PŁCIĄ:
• rodzice pozostając ze sobą w interakcji, stanowią
„matrycę” późniejszych kontaktów międzyludzkich,
w tym kontaktów z płcią przeciwną;
udane pożycie małżeńskie rodziców, wzajemne
okazywanie sobie szacunku wpływa na naśladowanie
tego w kontaktach dziecka z innymi;
• rodzice odnosząc się do płci dziecka i jego osoby jako
takiej, wyrażają określone oczekiwania dziecka wobec
innych osób; np. nadopiekuńczość matki wobec syna,
wyręczanie go we wszystkim, może spowodować,
że będzie on miał podobne oczekiwania wobec
przyszłej żony;
RODZINNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MĘSKOŚCI
POZIOMY PRZEBIEGU PROCESU IDENTYFIKACJI
CHŁOPCA Z PŁCIĄ:
• pozycja ojca w rodzinie – niezwykle ważny czynnik
kierujący poczucie męskiej wartości i znaczenie;
im ta pozycja jest słabsza, tym większe może być
zniewieścienie syna, nieokreśloność jego męskości
w dorosłym życiu lub też – zgodnie z zasadą
przeciwieństw – syn nadmiernie dąży do wyrażania
prymatu własnej osoby i narzucania swojej woli;
• rodzice kreują u dziecka system wartości i postawy
wobec drugiej płci;
ROZWÓJ PSYCHOSEKSUALNY MĘŻCZYZNY
• ważny jest udział w tym procesie obojga
rodziców;
- niedostatek kontaktu z matką i z ojcem
negatywnie wpływa na rozwój chłopca;
- konsekwencje braku więzi z matką:
zaburzenia emocjonalne u dziecka,
niezaspokojenie potrzeb psychicznych;
na skutek tego mężczyzna przyjmuje wobec
kobiet rolę DZIECKA, które domaga się
opiekuńczości, zastąpienia matki lub też
podejmuje rolę DOROSŁEGO, ale połączoną
z chłodnym nastawieniem wobec kobiet;
inne kobiety są niejako „karane” za niedosyt
uczuć z dzieciństwa;
ROZWÓJ PSYCHOSEKSUALNY MĘŻCZYZNY
- konsekwencje niedostatku kontaktu
z ojcem: trudności w przystosowaniu
do życia, trudności z rolą męską, wyższy
poziom agresywności, chwiejność, lękliwość;
BADANIA:
Rembowski (1972r.): badania na populacji 370
dzieci.
• w rodzinach matki są bardziej preferowane
przez dzieci niż ojcowie, co wynika m.in.
z tego, że ojcowie często mniej zajmują się
dziećmi, mniej poświęcają im uwagi, dają
mniej uczuć;
BADANIA:
Badania dotyczące relacji między rodzicami
a synami: w przypadku synów szczególnie
ważny jest kontakt z ojcem.
Pospiszyl (1980r.):
brak ojca lub niewłaściwe sprawowanie
przez niego roli rodzicielskiej wywołać może
bardzo głębokie i często nieodwracalne
zaburzenia w jednej z podstawowych sfer
zachowania się człowieka –
zachowań związanych z płcią.
BADANIA:
Im bardziej ojcowie mają poczucie własnej
męskości i wywierają odpowiedni do tego nacisk
na dziecko, tym większe będzie poczucie
męskości u synów i bardziej kobiece zachowanie
córek.
Ojcowie pełniący role przypisywane tradycyjnie
matkom wpływają na słabą identyfikację synów
z rola męską.
Postrzeganie męskości ojca i atrakcyjności jego
osobowości jest większe w przypadku, kiedy
ojcowie mają większy zakres kompetencji,
a zachowania żon konkurencyjne w stosunku
do mężów osłabiają proces maskulinizacji synów.
ROZWÓJ MĘSKOŚCI
Obok rodziców na rozwój męskości duży wpływ
ma rodzeństwo. Struktura rodzinna
oddziaływuje na kreowanie męskości także
poprzez wpływ rodzeństwa.
BADANIA:
• Optymalny jest kontakt rodzeństwa różnej płci.
• W przypadku rodzin mających samych synów
korzystnie na rozwój męskości wpływa kontakt
młodszych synów ze starszymi. Starsi synowie,
obok ojca, są kolejnymi wzorcami
do identyfikacji.
• Jeśli w rodzinie syn jest dzieckiem najmłodszym
i ma wyłącznie starsze od siebie siostry, to ten
model może zakłócić proces identyfikacji
z płcią.
ROZWÓJ MĘSKOŚCI
BADANIA:
• W rodzinach mających samych synów,
jeśli młodsi synowie są bardziej akceptowani
przez rodziców, wówczas najstarszy syn może
też mieć problemy natury emocjonalnej
mogą u niego pojawić się postawy
rywalizacyjne (kompleks Kaina), przenoszące
się później na relacje z mężczyznami.
ROZWÓJ MĘSKOŚCI
W rodzinach wielopokoleniowych o bliskich
więziach, synowie mają więcej wzorców
do identyfikacji.
Synowie – jedynacy formują własną męskość
w zawężonym polu i wiele tu zależy od ich
kontaktów z ojcem, atrakcyjności ojca w roli
męskiej i stopnia otwartości rodziny wobec
innych ludzi.
ROZWÓJ MĘSKOŚCI
BADANIA:
Hargreavex i Colley (1986r.): ocena rozwoju
psychoseksualnego synów w zależności
od okresu rozwojowego.
Synowie w kontaktach z ojcami przechodzą
przez dwie fazy kryzysowe:
• okres edypalny,
• pokwitanie: syn musi przyjąć własną
tożsamość płciową, „odpępowić się”,
a nawet wyrazić sprzeciw wobec ojca w celu
wyboru własnej niezależności;
ROZWÓJ MĘSKOŚCI
W okresie pokwitania „ważna jest pozycja
ojca. Jeżeli ojcowie są „wielcy”, tzn. zajmują
wysoką pozycję w hierarchii społecznej,
połączoną z odpowiednią kompetencją,
wówczas „przekroczenie” pozycji ojca może
okazać się trudne i frustrujące, rywalizacja
z ojcem może być niełatwa, zanim dojdzie
do poczucia własnej wartości u syna.
Niekiedy rywalizacja z takim „wielkim” ojcem
przebiega w sferze seksualnej, a zdobycze
„kobiet” są drogą potwierdzenia poczucia
własnej męskiej wartości”.
(Lew – Starowicz, 2001)
WYMIAR MĘSKOŚCI
W zakresie modeli męskości istnieje duża
rozbieżność – od tradycyjno – patriarchalnego
do partnersko – egalitarnego.
• Podejście patriarchalne (J. Guitton):
czyn, działanie, analityczny umysł, jest
silniejszy w stosunku do przedmiotu, a słaby
wobec siebie.
• L. Nye: zasadnicze różnice między płciami
ujawniają się w sferze seksu. Mężczyźni są
bardziej popędliwi, ujawniają większe
potrzeby seksualne, seks jest dla nich
barometrem satysfakcji życiowej.
MĘSKOŚĆ
Badania:
Cechy dot. męskości wysoko korelujące
z udanym związkiem partnerskim:
- wysoka inteligencja,
- refleksyjność,
- poczucie odpowiedzialności,
- samowystarczalność,
- zaufanie do ludzi,
- samokontrola,
- stałość przekonań,
- niezależność od mody, środowiska.
Cechy korelujące z nieudanym związkiem
partnerskim:
niedojrzałość emocjonalna, pobudliwość, brak
wytrwałości, niezręczność w zachowaniu, naiwność,
trudność w kontakcie, podejrzliwość.
MĘSKOŚĆ
z perspektywy potrzeb i oczekiwań kobiet
CECHY „IDEALNEGO MĘŻCZYZNY”:
- atrakcyjność fizyczna: wyższy wzrost niż partnerski,
brak nadwagi, czystość ciała, zgrabna sylwetka –
„przystojność”;
- stałość cech charakteru, przekonań, konsekwencja,
dojrzałość, poczucie odpowiedzialności, umiejętność
wczuwania się, takt;
- delikatność w ars amandi, umiejętność
odczytywania oczekiwań kobiety, widzenia w niej –
poza obiektem seksualnym –matki, żony, przyjaciela;
- zdolność uatrakcyjnienia życia, posiadanie
zainteresowań, fascynowanie się pasjami;
- zdolność współpracy i pomocy w codziennym życiu;
MĘSKOŚĆ dla wielu mężczyzn oznacza:
• potencja seksualna
• atrakcyjna budowa płciowa
• potrzeba dominacji
• twardość
Dla mężczyzn wychowywanych w obecnym
matriarchacie kulturowym MĘSKOŚĆ to:
• dążenie do sprawienia satysfakcji kobiecie,
• spełnianie oczekiwań kobiety.
KOBIECOŚĆ – MĘSKOŚĆ
Różnice między płciami – cechy typowe
dla danej płci (A. Campbell)
KOBIETA
MĘŻCZYZNA
- mają więcej fobii, lęków;
- bardziej dbają o zdrowie;
- są mniej agresywne;
- częściej stosują pośrednie formy agresji
(plotkowanie, unikanie, psucie reputacji);
- agresja wobec innych wynika z zazdrości,
rywalizacji, dbania o reputację seksualną;
- są nastawione na współpracę;
- są empatyczne;
- w ocenie mężczyzn częściej kierują się
oceną innych kobiet;
- cenią u mężczyzn: dobre perspektywy
finansowe, ambicję, pracowitość,
inteligencję;
- są bardziej agresywni, rywalizujący;
- przeceniają swoje zalety;
- cenią u kobiet: młody wiek, atrakcyjność,
symetryczne piersi;
- mniej dbają o zdrowie;
- są skłonni do zachowań ryzykownych;
KOBIECOŚĆ – MĘSKOŚĆ
Badania dotyczące stereotypów RÓL
PŁCIOWYCH wykazały, że aktualnie mamy
do czynienia nie tyle z kobiecością –
męskością, co z typami osobowości
występującymi u obu płci:
• męską,
• kobiecą,
•androgynią,
• niezróżnicowaniem płci.
Kobieta / mężczyzna mogą być:
męska/i, kobieca/y, androgyniczna/y,
niezróżnicowana/y.
TYPY OSOBOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
U OBU PŁCI
1) osobowości kobiece,
2) osobowości męskie,
3) osobowości androgyniczne,
4) osobowości niezróżnicowane.
TYPY OSOBOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
U OBU PŁCI
•
-
osobowości kobiece:
wysoki poziom podporządkowania się,
przyjacielskość,
konformizm,
schematyzm kobiecości,
potrzeba bycia w grupie, rozmów z in.,
nawiązywania kontaktów z ludźmi;
KOBIECE KOBIETY: częściej są konformistyczne,
mało aktywne, ekstrawertywne, oceniane są
jako atrakcyjne fizycznie, podporządkowujące się.
KOBIECY MĘŻCZYŹNI: często ujawniają niski
poziom aspiracji, są bardziej liberalni, zamykają się
w sobie, są niepewni.
TYPY OSOBOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
U OBU PŁCI
•
-
osobowości męskie:
wysoki poziom dominacji,
agresywność,
aktywność,
egocentryzm,
niski poziom lęku, podporządkowania,
kierują się schematami męskości;
MĘSCY MĘŻCZYŹNI: dominacja wewnętrznego
systemu kontroli, konserwatyzm, częściej
atletyczny typ budowy, podatność na picie
alkoholu .
MĘSKIE KOBIETY: ekstrawersja, potrzeba
dominacji, wyrażania własnego zdania.
TYPY OSOBOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
U OBU PŁCI
•
-
osobowości androgyniczne:
wyższy poziom socjalizacji,
wyższy poziom postaw prospołecznych,
są częściej oceniane pozytywnie przez innych,
dążą do egalitarnych związków;
ANDROGYNICZNI MĘŻCZYŹNI: spokojni, pogodni,
łagodni, uspołecznieni, identyfikujący się
z niestereotypowymi matkami.
ANDROGYNICZNE KOBIETY: bardziej
uporządkowane, częściej wybierają nietypowe
dla kobiet zawody i kwalifikacje, ukrywają swoje
sukcesy, uzewnętrzniają niepowodzenia, lubią
dominować, częściej są mocno zbudowane.
TYPY OSOBOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
U OBU PŁCI
•
-
osobowości niezróżnicowane:
ujawniają niższy poziom potrzeby dominacji,
niższy poziom socjalizacji,
częściej są wyalienowane,
negatywna samoocena,
podatne na depresję, stres;
MĘŻCZYŹNI: często identyfikują się z kobiecymi
matkami.
KOBIETY: częściej są pesymistyczne, bierne,
chwiejne emocjonalne, podatne na zaburzenia
nerwicowe i uzależnienie od alkoholu.
TYPY OSOBOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
U OBU PŁCI
W oparciu o liczne badania ustalono, że
W kulturze Zachodu
ok.50 % populacji stanowią osobowości
męskie i kobiece,
30 % ujawnia cechy androgyniczne,
ok. 10 – 15 % cechy niezróżnicowania płci.
TYPY OSOBOWOŚCI WYSTĘPUJĄCE
U OBU PŁCI
Wpływ na wystąpienie ww. czterech typów
osobowości mają:
• proces wychowawczy,
• wzajemne interakcje między płciami –
następstwo wzajemnie kierowanych
wobec siebie oczekiwań i potrzeb ze strony
obu płci, np. zapotrzebowanie kobiet
na kobiecych mężczyzn sprzyja wzrostowi
takiej właśnie populacji.
(Lew – Starowicz, 2001)
ZACHOWANIA
SEKSUALNE W ŚWIETLE
BADAŃ
BADANIE Z ZAKRESU ZDROWIA SEKSUALNEGO
I OGÓLNEGO SAMOPOCZUCIA z 2010r.
Z badania 608 kobiet i mężczyzn w Polsce
wynika, że dla większości respondentów seks
jest bardzo ważny w życiu, Internet jest
głównym źródłem informacji o seksie…
Celem programu badawczego:
poznanie, w jaki sposób satysfakcja seksualna
wpływa na związek i ogólne samopoczucie.
Badana populacja obejmowała 1893 mężczyzn
i 1887 kobiet z 9 krajów, w tym z Polski.
BADANIE Z ZAKRESU ZDROWIA SEKSUALNEGO
I OGÓLNEGO SAMOPOCZUCIA z 2010r.
Średni wiek badanych:
mężczyźni – 44,8; kobiety – 45,7.
79% mężczyzn i 91% kobiet było w stałym
związku.
W badaniu zastosowano
5-stopniowe skale oceniające satysfakcję
i znaczenie życia seksualnego.
BADANIE Z ZAKRESU ZDROWIA SEKSUALNEGO
I OGÓLNEGO SAMOPOCZUCIA z 2010r.
Wyniki badań:
• 76% mężczyzn i 60% kobiet ocenia seks jako
bardzo ważny w ich życiu.
U mężczyzn seks jest na 3 miejscu priorytetów
życiowych
(za zdrowiem i związkiem uczuciowym),
a u kobiet na 8 miejscu – dla nich większe
znaczenie ma: więź uczuciowa, poczucie
bliskości, wzajemne zrozumienie, szacunek,
pociąg do partnera.
BADANIE Z ZAKRESU ZDROWIA SEKSUALNEGO
I OGÓLNEGO SAMOPOCZUCIA z 2010r.
Wyniki badań:
• Wysoki poziom satysfakcji z seksu
deklaruje 59% mężczyzn i 44% kobiet.
Badani stwierdzają często,
że
są w dobrym zdrowiu,
dobrze czują się w związku,
mogą uzyskać w życiu to, czego chcą.
BADANIE Z ZAKRESU ZDROWIA SEKSUALNEGO
I OGÓLNEGO SAMOPOCZUCIA z 2010r.
Wyniki badań:
• U kobiet z wiekiem stopniowo spada
znaczenie seksu i satysfakcja z niego,
natomiast u mężczyzn znaczenie
seksu rośnie,
a poziom satysfakcji spada,
szczególnie po 60 r.ż.
BADANIE Z ZAKRESU ZDROWIA SEKSUALNEGO
I OGÓLNEGO SAMOPOCZUCIA z 2010r.
Wyniki badań:
• Częstotliwość stosunków seksualnych
w miesiącu zmniejsza się stopniowo
wśród mężczyzn, a znacząco wśród
kobiet począwszy od 40 r.ż.
• 45% mężczyzn i 32% kobiet twierdzi,
że są bardzo zainteresowani możliwością
lepszego seksu.
BADANIE Z ZAKRESU ZDROWIA SEKSUALNEGO
I OGÓLNEGO SAMOPOCZUCIA z 2010r.
Wyniki badań:
• Zarówno u mężczyzn, jak i kobiet
wyższy poziom zadowolenia z seksu
jest silnie związany z wyższym poziomem
zadowolenia z ogólnego stanu
zdrowia,
miłości, związku, życia rodzinnego,
sytuacji finansowej,
roli płciowej i partnerskiej.
BADANIE Z ZAKRESU ZDROWIA SEKSUALNEGO
I OGÓLNEGO SAMOPOCZUCIA z 2010r.
Wyniki badań:
• Kobiety bardzo zadowolone z seksu częściej
przyznają, że seks podnosi u nich poczucie własnej
wartości, pomaga im zwalczać stresy
i ma dobry wpływ na ich zdrowie.
• Znaczenie dobrego seksu w związku
rośnie wraz z wiekiem u obu płci.
• U mężczyzn, zadowolenie z dobrego
seksu w związku, spada po 60 r.ż.,
natomiast u kobiet nie ujawniono związku
pomiędzy wiekiem a satysfakcją seksualną.
BADANIE Z ZAKRESU ZDROWIA SEKSUALNEGO
I OGÓLNEGO SAMOPOCZUCIA z 2010r.
Wyniki badań:
• Średnia częstotliwość stosunków
seksualnych w ostatnim miesiącu
w przypadku mężczyzn poniżej 40 r.ż.
wynosi 13,9x a u kobiet 11,3x.
U badanych powyżej 60 r.ż. częstotliwość
stosunków spada –
u mężczyzn 9,7x,
a u kobiet do 7,8x.
Z wielu badań
wynika, że ważność seksu w życiu większa
jest u mężczyzn niż u kobiet.
Polacy są umiarkowanie usatysfakcjonowani
z życia seksualnego.
Wniosek, że u kobiet z wiekiem,
znaczenie i satysfakcja z seksu stopniowo
spada, być może w dużym stopniu
wynika z pogorszenia sprawności seksualnej
partnera i pogodzenia się z losem.
WIEDZA O SEKSIE
• Tylko co 10 młody Polak wiedzę o seksie
uzyskuje od rodziców.
BADANIA CBOS Z 2008r.:
• podstawowym źródłem wiedzy młodych
Polaków o seksie są rówieśnicy (55 %)
oraz Internet (43,9 %),
następnie nauczyciele (34,9%),
i czasopisma młodzieżowe (32,6%).
SEKS WŚRÓD MŁODZIEŻY
SONDAŻ CBOS z 2008r.:
• Ponad połowa młodzieży w wieku 13-21 lat
stwierdziła, że do pierwszego zbliżenia często
dochodzi pod wpływem emocji.
• Co 10-ty ankietowany przyznał się do seksu
z przypadkowym, nieznanym partnerem.
• 30 % badanych nastolatków nie stosowało
wtedy żadnej antykoncepcji.
• Spośród tych, którzy mają już za sobą
inicjację seksualną, aż 27 % przyznało się
do stosunku z przygodnie poznaną osobą.
SEKS WŚRÓD MŁODZIEŻY
SONDAŻ CBOS z 2008r.:
• 23 % przyznaje, że pod wpływem alkoholu
„urwał im się film" i nie są pewni,
czy uprawiali wtedy seks.
• Stale się obniża wiek inicjacji seksualnej.
Przed ukończeniem 15r.ż. ma ją za sobą
16,8 % dziewcząt i 27,3 % chłopców.
„Nastolatki są najbardziej wyzwoloną
seksualnie grupą wiekową”.
BADANIA NAD SEKSEM
WŚRÓD NASTOLATKÓW
RAPORT „Seksualności Polaków” z 2011r.
Informacje o przemianach w obyczajowości
seksualnej młodzieży.
GŁÓWNE POWODY ZNACZĄCYCH PRZEMIAN
W OBYCZAJOWOŚCI SEKSUALNEJ MŁODZIEŻY:
(Zbigniew Izdebski)
a) przeniesienie kontaktów z innymi ludźmi
do świata wirtualnego,
b) wpływ mediów,
c) liberalizacja norm obyczajowych,
d) presja środowiska rówieśniczego,
e) swoista moda.
BADANIA NAD SEKSEM
WŚRÓD NASTOLATKÓW
RAPORT „Seksualności Polaków” z 2011r.
• stopniowe obniżanie granicy wiekowej
rozpoczynania kontaktów seksualnych;
• kontakty seksualne w grupie 15–17 lat
szybciej rozpoczynają dziewczęta – 28%
z nich zadeklarowało, że odbyło stosunek,
wśród chłopców – 22%;
BADANIA NAD SEKSEM WŚRÓD NASTOLATKÓW
RAPORT „Seksualności Polaków” z 2011r.
Badanie OBOP na grupie w wieku 15–59 lat,
w ramach Ogólnopolskiego Programu Zdrowia
Seksualnego.
• to właśnie wśród młodzieży w wieku 15–17
lat najpopularniejsze są płatne usługi
seksualne;
20% osób w wieku 15–17 odpowiedziało
twierdząco na pytanie „Czy kiedykolwiek korzystał/a
Pan/Pani z usług agencji towarzyskiej lub innych osób
świadczących usługi seksualne za wynagrodzenie
(pieniądze, mieszkanie, towary)?”.
W grupie wiekowej 18–24 odpowiedź tę wskazało
16% respondentów.
Dla całej badanej grupy (15–49 lat) było to 14%.
KONSEKWENCJE ZMIAN W OBRĘBIE
DOŚWIADCZEŃ SEKSUALNYCH MŁODZIEŻY
• obniżanie się wieku inicjacji seksualnej;
• skutki medyczne: zarażenia chorobami
przenoszonymi drogą płciową (choroby weneryczne,
AIDS), zachorowania na nowotwory narządów
rodnych, ciąże i ich komplikacje z powodu
niedostatecznego rozwoju fizycznego matek;
• skutki psychologiczne:
- związek między doświadczeniem wczesnej inicjacji
seksualnej a późniejszymi problemami, w tym m.in.
zwiększonym ryzykiem depresji, pojawieniem się
myśli i prób samobójczych
(Wróblewska, 2007)
KONSEKWENCJE ZMIAN W OBRĘBIE
DOŚWIADCZEŃ SEKSUALNYCH MŁODZIEŻY
• skutki psychologiczne:
- młody wiek w momencie podjęcia życia seksualnego,
zwł. przez dziewczęta, może powodować późniejsze
problemy psychiczne (np. w postaci niskiej
samooceny);
- wczesna inicjacja seksualna może przyczynić się
do podejmowania innych ryzykownych zachowań,
w tym współżycia z wieloma partnerami;
- ciąża w nastolatek może spowodować: rezygnację
z dalszej edukacji, trudności w rozwijaniu kariery
zawodowej, podwyższone ryzyko aborcji, negatywne
konsekwencje dla poczętego dziecka (m.in.:
wcześniactwo, niska waga urodzeniowa, większa
umieralność w okresie niemowlęcym);
(Wróblewska, 2007)
ATRAKCYJNOŚĆ
Dane z Raportu seksualności Polek z 2005r.
Atrakcyjność kobiet dla mężczyzn wg kobiet:
• 76 % - wygląd i uroda,
• 59 % - osobowość,
• 37 % - inteligencja,
• 32 % brak zahamowań i otwartość na sprawy
seksu,
• 11 % - nie wiem.
ATRAKCYJNOŚĆ
Dane z Raportu Seksualności Polek z 2005r.
Atrakcyjność mężczyzn dla kobiet wg kobiet:
• 71 % - dbałość o troskliwość w stosunku
do kobiety,
• 67 % - wygląd,
• 63 % - osobowość,
• 42 % inteligencja,
• 18 % - brak zahamowań i otwartość
na sprawy seksu,
• 8 % - nie wiem.
LITERATURA:
M. Braun-Gałkowska (1985). Miłość aktywna: psychiczne
uwarunkowania powodzenia małżeństwa. Warszawa Instytut
Wydawniczy PAX.
M. Braun – Gałkowska (2008). Psychologia domowa. Lublin,
Wyd. KUL.
Z. Izdebski (2000). Polskie seksolatki. Charaktery nr 8.
Z. Izdebski, A. Ostrowska (2003). Seks po polsku. Zachowania
seksualne jako element stylu życia Polaków. Warszawa Wyd.
Muza SA.
Z. Lew – Starowicz (2001). Encyklopedia erotyki. Warszawa
Wyd. Muza.
Z. Lew – Starowicz (2010). Kobiecość – męskość w:
A. Długołęcka, Z. Lew – Starowicz (red.). Jak się kochać?
Edukacja seksualna dla każdego. Warszawa Wyd. Świat
Książki.
LITERATURA:
Z. Lew – Starowicz, B. Kasprzycka (2011). O kobiecie.
Warszawa Wyd. Czerwone i Czarne.
Z. Lew – Starowicz, K. Romanowska (2012). O mężczyźnie.
Warszawa Wyd. Czerwone i Czarne.
Z. Lew – Starowicz (2011). Badanie z zakresu zdrowia
seksualnego i ogólnego samopoczucia. Raport z badań 2010r.
Przegląd Seksuologiczny nr 28.
M. Marczak (2011). Przemiany postaw i zachowań
seksualnych młodzieży w: (red.) G. inniewicz, M. Mijas.
Seksualność człowieka. Wybrane zagadnienia. Kraków Wyd.
UJ.
W. Wróblewska (2007). Nastoletni Polacy wobec
seksualności – aspekty demograficzne, społecznie
i kulturowe. Wychowawca nr 07 – 08.