Transcript W*asno** przemys*owa * przedmioty, mo*liwo*ci ochrony i

Zarządzanie własnością intelektualną
Piotr Zakrzewski, Urząd Patentowy RP
Szkolenie Ośrodka Przetwarzania Informacji
19 listopada 2012 r.
ochrona
dóbr osobistych
prawo do firmy
prawo do know how
PRAWA
AUTORSKIE
I PRAWA
POKREWNE
PRAWA
WŁASNOŚCI
INTELEKTUALNEJ
prawo do
baz danych
prawa do
nowych odmian
roślin
PRAWA WŁASNOŚCI
PRZEMYSŁOWEJ
4 mity nt. ochrony IP
• domena biznesowych gigantów
• niepotrzebny koszt, który nigdy się nie zwróci
• nie mój problem (prawników, działów
bezpieczeństwa?)
• podstawowe narzędzie w walce z konkurencją, a nie
czynnik strategicznego rozwoju.
-
wartość aktywów materialnych ?
-
środki przeznaczone na promocję marki
w okresie 10-letnim ?
-
dochody z tytułu sprzedaży produktów w 2011 roku ?
-
koszty procesowe związane z naruszeniem
własności intelektualnej przez konkurencję ?
Strategia zarządzania IP
• identyfikacja zasobów niematerialnych organizacji (audyt)
• kwalifikowanie wiedzy do ochrony i ocena zdolności
ochronnej (analiza ryzyka)
• wycena IP
• wybór procedury zgłoszeniowej (zasięg terytorialny ochrony)
• dokonanie zgłoszenia (TRYB REJESTRACYJNY)
• ocena i dalsze wykorzystanie chronionej wiedzy
REGULAMINY zarządzania IP
 GRA W ULTIMATUM VS. TEORIA RACJONALNEJ DECYZJI
http://www.abrahamlincolnsclassroom.org
Innowacje produktowe i procesowe.
Do kogo należą prawa?
- twórca
- współtwórca
- twórczość pracownicza
Innowacje produktowe i procesowe.
Znaczenie informacji patentowej

określenie przedmiotowego zakresu ochrony
-
badanie zdolności patentowej i badanie czystości patentowej
-
bezpłatne bazy danych
Innowacje produktowe i procesowe. Wycena IP
Transakcyjny
• Przeniesienie praw majątkowych lub licencjonowanie
• Zabezpieczenie kredytu, pozyskanie finansowania
Bilansowy
• Aktualizacja wartości prawa majątkowego
• Identyfikacja i wycena składników złożonych aktywów
Podatkowy
Strategiczny
Proces sądowy
• Transakcja pomiędzy podmiotami powiązanymi
• Ulgi podatkowe
• Zarządzanie portfelem IP
• Uzasadniona wielkość roszczeń z tytułu naruszeń
patentu
Źródło: prezentacja A. Podszywałowa, www.uprp.pl
Innowacje produktowe i procesowe. Wycena IP
wartość księgowa a wartość rynkowa
generowanie przychodów:
- w drodze ich używania
- licencjonowanie
- zakaz używania przez osoby trzecie (monopol).
METODY
- rynkowa poprzez porównywanie
- dochodowa – przewidywanie przyszłych przepływów
pieniężnych
- kosztowa: koszt historyczny, wytworzenia lub substytucji.
Innowacje produktowe i procesowe.
Wybór procedury zgłoszeniowej - zakres terytorialny ochrony
- krajowa (przed UPRP i narodowymi urzędami patentowymi)
- regionalna (np. o patent europejski = wiązka patentów)
- międzynarodowa (np. PCT)
ROLA RZECZNIKA
PATENTOWEGO
Rola rzecznika patentowego
We właściwym zabezpieczeniu praw własności intelektualnej szkoły
wyższej, w szczególności praw własności przemysłowej, konieczna
jest pomoc rzecznika patentowego.
Jednostki naukowe mogą korzystać zarówno z pomocy rzeczników
patentowych zatrudnionych w jednostkach, jak i wyspecjalizowanych
kancelarii zewnętrznych.
Należy pamiętać, że wynalazki powstają w różnych dziedzinach
techniki, co wymaga specjalizacji rzeczników patentowych.
Rola rzecznika patentowego
może pomóc:
- przeprowadzić badania patentowe;
- w korzystaniu z informacji patentowej;
- w opracowaniu dokumentacji zgłoszeniowej np. wynalazku;
- w poszukiwaniach partnera zewnętrznego, uczestniczyć w negocjacjach, zredagować
umowę z partnerem zewnętrznym i optymalnie zabezpieczyć prawa szkoły wyższej;
- prowadzić wykłady dotyczące ochrony własności intelektualnej.
Rzecznik patentowy jest doradcą Dyrektora Instytutu w sprawach ochrony własności
przemysłowej i zarządzania prawami wyłącznymi.
Rola rzecznika patentowego
• Rzecznik patentowy wykonujący zawód w ramach stosunku
pracy zajmuje samodzielne stanowisko podległe bezpośrednio
kierownikowi jednostki organizacyjnej, a jeżeli jednostka
organizacyjna zatrudnia dwóch lub więcej rzeczników
patentowych, jednemu z nich powierza się koordynację pracy
świadczonej przez nich w tej jednostce
art. 4 ust. 4 ustawy o rzecznikach patentowych
• Obecnie:
rzecznicy patentowi
34
w uczelniach
43
w instytutach
naukowych
Innowacje produktowe i procesowe.
Czas
CYKL ŻYCIA
PRODUKTU !
- patent jest udzielany na 20 lat bez możliwości przedłużenia ochrony
- ochrona płynie od momentu dokonania zgłoszenia
- ważne terminy:
 publikacja zgłoszenia po 18 miesiącach;
 12 miesięcy na rozszerzenie zakresu terytorialnego (przywilej
konwencyjny);
 czas rozpatrywania zgłoszenia patentowego: 3-5 lat
Procedurę można przyspieszyć !
Innowacje produktowe i procesowe.
Koszty
- Koszty związane z ochroną nie dotyczą tylko samej procedury
(ryzyko!)
- procedura krajowa tańsza niż regionalna czy międzynarodowa
- warto skorzystać z możliwości dofinansowania np. działanie 5.4.1
PO Innowacyjna Gospodarka (PARP)
Patent czy know-how?
Szersza ochrona
Węższa ochrona
Koszty
Praktycznie brak kosztów
Możliwość obrotu
Trudny transfer
Dostęp publiczny
Ograniczony dostęp
Czas obowiązywania: 20 lat
Czas: zależy od zdolności
utrzymania tajemnicy
Ograniczenia terytorialne
Brak ograniczeń terytorialnych
Wynalazki
Brak źródeł informacji
Innowacje marketingowe. Wzór przemysłowy
http://www.tygodnikzamojski.pl/artykul/10705/lecznicze-goglekarola.html
Innowacje marketingowe. Znak towarowy – zasada
specjalizacji
Znaki towarowe zastrzega się dla konkretnych towarów lub usług, które
są przyporządkowane do specjalnych klas wg. międzynarodowej
klasyfikacji (tzw. klasyfikacja nicejska).
• Według obowiązującej obecnie dziewiątej edycji tej klasyfikacji istnieją
34 klasy towarowe i 11 klas usługowych. Dokonując zgłoszenia należy
obowiązkowo zamieścić w składanym formularzu wykaz towarów lub
usług oraz wskazać odpowiednie klasy towarowe lub usługowe na
podstawie klasyfikacji nicejskiej.
Ochrona jest udzielana na 10-letni okres z
możliwością przedłużenia!
Innowacje marketingowe. Znak towarowy – funkcje
• odróżniająca
• gwarancyjna
• reklamowa
Innowacje marketingowe. Znak towarowy – koszty
http://www.panoramio.com/photo/23557653
Analiza ryzyka i strategia
Przykładowe narzędzia:
- IP HERMES
- IPScore
Analiza ryzyka
• definicja:
Zdarzenie losowe, które może zaistnieć i jeśli zaistnieje to spowoduje istotny
negatywny wpływ na realizację celów.
Definicja zawiera założenia:
• o istnieniu realnego scenariusza zdarzeń,
• o możliwym do oszacowania prawdopodobieństwie realizacji scenariusza,
• o możliwych do oszacowania: sile i kierunku oddziaływania skutków
zdarzenia na realizację, celów (wartość lub rozkład wartości).
Definicja Davida Vose – „Risk analysis – a guantitative guide”, Wiley&Sons, 2008
Analiza ryzyka
Ważne, by dokonać:
•
•
•
•
•
identyfikacji ryzyk,
oceny prawdopodobieństwa ich wystąpienia,
oceny stopnia wpływu zagrożenia na realizację celów,
identyfikacji skutków wystąpienia zagrożeń,
analizy działań umożliwiających usunięcie zagrożeń lub
minimalizację prawdopodobieństwa ich wystąpienia
Analiza ryzyka
Dlaczego identyfikacja, pomiar i zarządzanie ryzykiem są ważne
i potrzebne?
• złożoność i wielowątkowość rzeczywistości,
• konieczność podejmowania decyzji w warunkach zmienności i
niepewności,
• pozwalają skrócić czas reakcji w sytuacjach kryzysowych,
• pozwalają zwiększyć prawdopodobieństwo realizacji celów,
• umożliwiają bardziej świadome podejmowanie decyzji
Ryzyko dotyczące
własności intelektualnej
możliwość wystąpienia negatywnego lub niepożądanego wydarzenia
związanego bezpośrednio lub pośrednio z naruszeniem praw własności
intelektualnej.
Niektóre rodzaje ryzyka dotyczące własności intelektualnej:
• ryzyko związane z „piractwem intelektualnym”
• ryzyko wyprzedzenia w uzyskaniu ochrony przez inny podmiot
• ryzyko dotyczące zarządzania własnością intelektualną
• ryzyko związane z utratą dobrego imienia (reputacji)
• ryzyko ujawnienia tajemnicy
• ryzyko sądowo-administracyjne
MNIEJSZA FIRMA – WIĘKSZA SKŁONNOŚĆ DO RYZYKA
Koszty zarządzania IP
• koszty opracowania i wdrożenia strategii zarządzania w zakresie ochrony IP;
• koszty wizyt i rozpoznania sytuacji na miejscu na rynkach docelowych;
• koszty usług prawnych związanych z rejestracją praw wyłącznych (prawnik,
rzecznik patentowy);
• koszty rejestracji przedmiotów IP na różnych rynkach;
• koszty czasowe – koncentracja zarządu na ochronie IP (koszty alternatywne);
• koszty sporów prawnych pozasądowych (np. arbitraż);
• koszty prawne procesowe (sądowe);
Koszty zarządzania IP
a także







koszty budowy i utrzymania systemu kontroli przepływu informacji;
koszty komunikacji z rynkiem – ogłoszenia prasowe i przesyłanie informacji
do kluczowych klientów;
koszty ubezpieczenia przed ryzykami;
koszty audytu systemu kontroli (dla celów ubezpieczenia);
koszt monitoringu ryzyk;
koszty budowy efektywnego systemu kontroli;
koszty utrzymania efektywnego systemu kontroli.
Narzędzia ułatwiające zarządzanie IP
• świadomość akceptacji zmiany
Źródło: M. Czerska, Organizacja przedsiębiorstwa.
Metodologia zmian organizacyjnych, Gdańsk 1996
Marketing IP
Co to jest marketing sfery B+R?
O podejściu popytowym …
- User Driven Innovation
- analiza niekonsumpcji: komputery w USA,
czytelnictwo wśród nastolatków, a jednak …
Psychologiczne uwarunkowania
innowacji
- syndrom JWP
Psychologiczne uwarunkowania
innowacji
Metody rozwiązywania problemów:
-
brainstorming
dyskusja oksfordzka
myślenie lateralne
ARIZ H. Altszullera i wiele innych ….
Badania rynku i potrzeb konsumentów
ANALIZA KONKURENCJI WG. PORTERA
- zagrożenie ze strony nowych konkurentów
- pozycja i siła dostawców
- zagrożenie ze strony substytutów
- pozycja i siła klientów
Badania rynku i potrzeb konsumentów
MARKETING MIX WG. P. KOTLERA
4 mity nt. ochrony IP
• domena biznesowych gigantów
• niepotrzebny koszt, który nigdy się nie zwróci
• nie mój problem (prawników, działów
bezpieczeństwa?)
• podstawowe narzędzie w walce z konkurencją, a nie
czynnik strategicznego rozwoju.
4 prawdy nt. ochrony IP
-
każdy może korzystać z systemu ochrony IP
-
efektywne wykorzystanie dóbr niematerialnych pozwala osiągnąć duże zyski – na
monopolu można zarobić!
-
ochrona bardzo często oznacza zagospodarowanie niszy rynkowej, podniesienie
prestiżu firmy i jej pozycji wśród konkurencji
-
IP sprzyja rozwojowi przedsiębiorstwa, minimalizując ryzyko
Dziękuję za uwagę!
Piotr Zakrzewski
[email protected]