Transcript UGLJOVODONICI osnovna

UGLJOVODONICI
DEFINICIJA
• Ugljovodonici su organska jedinjenja
sastavljena od ugljenika i vodonika
PODELA UGLJOVODONIKA
Ugljovodonici
aciklični
otvoreni nizovi
zasićeni
alkani
nezasićeni
alkeni
alkini
ciklični
zatvoreni nizovi-prstenovi
alifatični
aromatični
areni
ALKANI
• Zasićeni ugljovodonici kod kojih svaki C atom
gradi 4 jednostruke veze
OPŠTA FORMULA: CnH2n+2
n=1,2,3,4.....
IZOMERI su jedinjenja iste molekulske formule a različitih
osobina kao posledice različite strukture.
ALKANI
• Hologi niz je niz jedinjenja iste klase
(iste funkcionalne grupe) koji se razlikuju za CH2 -grupu od prethodnog
metan CH4
heksan C6H14
etan C2H6
heptan C7H16
propan C3H8
oktan C8H18
butan C4H10
nonan C9H20
pentan C5H12
dekan C10H22
IZOMERIJA ALKANA
•
•
•
•
•
Racionalne strukturne formule alkana
Etan CH3−CH3
Propan CH3−CH2−CH3
Butan CH3−CH2−CH2−CH3
Izobutan CH3−CH−CH3
strukturna izomerija
CH3
IUPAC-ova nomenklatura 2-metilpropan
IUPAC nomenklatura
1
2
3
4
5
CH3−CH−CH2−CH−CH3
CH3
CH3
2,4-dimetilpentan
₁ ₂CH3₃ ₄
CH3−C−CH2−CH3
CH3
2,2-dimetilbutan
ALKENI
• Nezasićeni ugljovodonici sa jednom
dvostrukom vezom.
OPŠTA FORMULA : CnH2n n=2,3,4,5....
ALKENI
• Homologi niz i izomerija alkena
Eten C2H4 CH2=CH2
Propen C3H6 CH3−CH=CH2
Buten C4H8 CH3 −CH2−CH=CH2
1
2
3
(1)- buten
4
CH3−CH=CH−CH3 2-buten
izomerija položaja dvostruke veze
IZOMERIJA ALKENA
• Penten C5H10
CH3−CH2−CH2−CH=CH2 (1)-penten
1
2
3
4
5
CH3−CH=CH−CH2−CH3 2-penten
5
4
3
2
1
CH3−CH2−CH=CH−CH3 2-penten
1
2
3
4
CH2=CH−CH−CH3
CH3 3-metil(1) buten
CH2=C−CH2−CH3
CH3
2-metilbuten
ALKINI
• Nezasićeni ugljovodonici sa jednom
trostrukom vezom
OPŠTA FORMULA CnH2n-2
n=2,3,4,5....
ALKINI
• Homologi niz i izomerija alkina
etin C2H2 CH ≡CH
PROPIN C3H4 CH3−C≡CH
BUTIN
C4H6 CH3−CH2−C≡CH (1)butin
CH3−C≡C−CH3 2- butin
HEMIJSKA SVOJSTVA UGLJOVODONIKA
Zasićeni ugljovodonici ALKANI slabo reaktivna jedinjenja.
SUPSTITUCIJA: reakcija zamene jednog ili više H atoma
drugim atomom ili atomskom grupom.
CH4 + Cl2
CH3Cl + HCl
hlormetan
CH3Cl + Cl2
CH2Cl2 + HCl
dihlormetan
CH2Cl2 + Cl2
CHCl3 + HCl
trihlormetan
CHCl3 + Cl2
CCl4 + HCl
tetrahlormetan
HEMIJSKA SVOJSTVA UGLJOVODONIKA
• Nezasićeni ugljovodonici ALKENI I ALKINI
reaktivni, teže da pređu u zasićene.
• ADICIJA: zasićavanje dvostruke i trostruke veze
do jednostrukih.
Pri adiciji na svakom C atomu se stvara nova
veza.
C= C
C− C
ADICIJA ALKENA
• Adicija vodonika- hidrogenovanje
• CH2 = CH2 + H2
CH3− CH3
• Adicija broma- bromovanje
• CH2 = CH2 + Br2
CH2 − CH2
Br
Br
1,2-dibrometan
-Dokazna reakcija za nezasićenu vezu obezbojavanje
bromne vode (smeđe).
ADICIJA ALKENA
• Adicija HX
CH3−CH = CH2 + HBr
propen
CH3−CH−CH3
Br
2-brompropan
Adicija vode ( u prisustvu sumporne kiseline)
CH3−CH = CH2 + H2O
CH3−CH−CH3
OH
2-propanol (alkohol)
ADICIJA ALKINA
• Kod alkina se adiraju DVA molekula reagensa
na jedan molekul alkina.
CH≡CH +H2
CH2= CH2 +H2
CH3− CH3
etin
CH3−C ≡ CH +HBr
propin
eten
etan
Br
CH3 −C= CH2 + HBr
CH3− C −CH3
Br
Br
2-brompropen
2,2-dibrompropan
SAGOREVANJE UGLJOVODONIKA
• Svi ugljovodonici sagorevaju do CO2 i H2O uz
oslobađanje toplote.
• 2C2H6 + 7O2
4CO2 + 6H2O
• C2H4 + 3O2
2CO2+2H2O
• 2C2H2 + 5O2
4CO2+2H2O