Transcript خدمات بهداشتی در سوانح جلسه دوم

‫جلسه دوم‬
‫خدمات بهداشتی در بالیا‬
‫‪ ‬تامین آب سالم بهداشتی‬
‫‪ ‬تامین غذای مناسب‬
‫‪ ‬تامین سر پناه‬
‫‪ ‬اسکان آسیب دیدگان‬
‫‪ ‬فراهم سازی امکان دسترسی به توالت بهداشتی‪،‬دفن بهداشتی زباله‬
‫‪ ‬انجام واکسیناسیون و پیشگیری از انتقال بیماریها‬
‫‪ ‬تشخیص و درمان بموقع بیماریها‬
‫‪ ‬برقراری نظام مراقبت اپیدمیولوژیک‬
‫‪ ‬ایجاد تسهیالت برای دسترسی به بهداشت باروری‬
‫‪ ‬تامین امنیت روانی و توجه به بهداشت روانی آسیب دیدگان‬
‫‪ ‬آموزش عمومی مسائل بهداشتی‬
‫‪ ‬نظارت بر داروها ‪،‬آب وغذا ‪،‬حشرات‪،‬و‪...‬‬
‫‪ ‬نظارت بر جمع آوری و دفن مناسب متوفیان‬
‫تامین آب بهداشتی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫آب مایعی حیاتی است که ‪ 70-60‬درصد وزن را تشکیل‬
‫می دهد‪.‬‬
‫منابع آب دو نوع است‪:‬‬
‫الف‪:‬آبهای زیر زمینی(چاه‪،‬قنات‪،‬چشمه)‬
‫ب‪:‬آبهای سطحی(رودخانه ‪،‬دریاچه)‬
‫آبهای سطحی‪،‬تغییرات کیفی بیشتری نسبت به آبهای‬
‫زیرزمینی دارند‪.‬غلظت مواد آلی و ذرات معلق در آبهای‬
‫سطحی بیشتر است‪.‬‬
‫خواص فیزیکی آب‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫به طور کلی چهار حس انسان در مورد خواص فیزیکی‬
‫آب قضاوت می کند ‪:‬‬
‫‪ -1‬حس بینایی برای تشخیص رنگ و کدری‬
‫‪ -2‬حس چشایی‬
‫‪ -3‬حس بویایی‬
‫‪ -4‬حس المسه برای تشخیص دمای آب‬
‫رنگ و کدری‬
‫‪ ‬رنگگگ زرد آب بگگه علگگت داشگگتن مقگگدار قابگگل تگگوجهی از اسگگیدهای‬
‫آلی است‪ .‬بعضگی از مگواد ماننگد آهگن باعگی تغییگر رنگگ آب بگه‬
‫قهوه ای مایل به قرمز می شگود‪ .‬آب هگای رنگگی بگرای نوشگیدن‬
‫مضر و خطرناک هستند‪ .‬مواد رنگی را می توان با عمل منعقگد‬
‫کردن ‪ ،‬جذب به وسیله کربن فعال یا اکسیداسیون جدا نمود ‪.‬‬
‫‪ ‬کگگدری‪ :‬کگگدری آب را مگگی تگگوان بگگه صگگورت کمبگگود شگگفافیت یگگا‬
‫درخشگگندگی تعبیگگر نمگگود‪ .‬کگگدری آب بگگه دلیگگل وجگگود مگگواد معلگگق‬
‫نامحلول درآب می باشد‪ .‬ذرات ریگز معلگق در آب را بگا افگزودن‬
‫یک منعقد کننده مانند سگولفات آلومینیگوم‪ ،‬کلروفریگک و سگولفات‬
‫فریک به آب قبل از صاف کردن می توان ته نشین نمود‪.‬‬
‫بو و مزه‬
‫‪ ‬منشاء بو و مزه در آب شامل مواد آلی‪ ،‬جلبگک هگای زنگده ‪،‬‬
‫آهن و منگنز ‪ ،‬آلودگی با فاضالب ها‪ ،‬کلر ضدعفونی کننده‬
‫و ‪ ...‬می باشد‪.‬‬
‫خواص شیمیایی آب‬
‫‪ -1 ‬اسیدی و بازی ‪ pH :‬آب قدرت اسگیدی و قلیگایی آب را‬
‫مشخص می کند‪ pH .‬عکس لگاریتم غلظت یگون هیگدروژن‬
‫اسگگگگت‪ pH .‬آب خنثگگگگی برابگگگگر ‪ 7‬اسگگگگت و ‪ pH‬بگگگگاالتر از ‪7‬‬
‫خاصیت قلیایی و پایین تگر از ‪ 7‬خاصگیت اسگیدی دارد‪pH.‬‬
‫آب های طبیعی حدود ‪ 6‬تا ‪ 8‬می باشد‪.‬‬
‫خواص شیمیایی آب‬
‫‪ -2 ‬قدرت قلیایی ‪ :‬خاصیت قلیایی آب به دلیل وجود سه‬
‫ترکیب زیر است‪:‬‬
‫‪ ‬کربنات ها ‪ ،‬بی کربنات ها‪ ،‬هیدروکسیدها‬
‫‪ ‬اگر آب حاوی هیدروکسید باشد نشانه آلودگی با فاضالب‬
‫های قلیایی است‪.‬‬
‫خواص شیمیایی آب‬
‫‪ -3 ‬کگگل مگگواد محلگگول در آب(‪:)Total Dissolved Solids‬‬
‫شامل مواد جامد محلول در آب مانند کربنات هگا ‪ ،‬سگیلیکات‬
‫ها ‪ ،‬کلرورها ‪ ،‬سگولفات هگا‪ ،‬نیتگرات هگا و ‪ ...‬مگی باشگد کگه‬
‫در ترکیب با کگاتیون هگای کلسگیم ‪ ،‬منیگزیم ‪ ،‬آهگن سگدیم و‪...‬‬
‫می باشد‪ .‬میزان استاندارد ‪ 1500 TDS‬میلی گگرم در لیتگر‬
‫است ‪.‬‬
‫‪ TDS ‬را می توان با استفاده از تعویض کننگده هگای اسگیدی‬
‫و بازی و یا عمل تقطیر کاهش داد ‪.‬‬
‫سختی آب (‪)Hardness‬‬
‫‪ ‬سگگختی آب مربگگوط بگگه امالحگگی اسگگت کگگه در آب حگگل شگگده و‬
‫باعگگی بگگاال رفگگتن سگگنگینی آب مگگی شگگود‪ .‬ایگگن امگگال بیشگگتر‬
‫شگگامل یگگون هگگای فلگگزی بگگویژه یگگون کلسگگیم ‪ ،‬منیگگزیم و آهگگن‬
‫اسگگت‪ .‬آبگگی کگگه مقگگدار زیگگادی از نمگگک هگگای کلسگگیم و منیگزیم‬
‫دارد آب سگگخت اسگگت و در صگگورتی کگگه ایگگن مگگواد کگگم باشگگد‬
‫آب سگگبک یگگا نگگرم اسگگت‪ .‬سگگختی آب دو دسگگته اسگگت ‪ :‬سگگختی‬
‫موقت و سختی دائم‬
‫‪ ‬سگگختی موقگگت یگگا سگگختی کربنگگاتی ‪ :‬سگگختی موقگگت در آب بگگه‬
‫علت وجود نمک های بی کربنات کلسیم و منیگزیم مگی باشگد‬
‫و در اثر جوشاندن رسوب می کنند‪.‬‬
‫‪ ‬سگگختی دائگگم‪ :‬بگگه علگگت وجگگود نمگگک هگگایی بجگگز بگگی کربن گات‬
‫کلسگگیم و منیگگزیم ماننگگد سگگولفات و کلریدکلسگگیم و منیگگزیم حگگل‬
‫شگگده در آب مگگی باشگگد‪ .‬سگگختی دائگگم بگگا حگگرارت از بگگین نم گی‬
‫رود و بگگگا اسگگگتفاده از روش هگگگای تعگگگویض کننگگگده یگگگونی یگگگا‬
‫استفاده از آهک ‪ ،‬کربنات سدیم از بین می رود‪.‬‬
‫کیفیت آب و استانداردهای آب آشامیدنی‬
‫مواد شیمیایی و ناخالصی های موجود در آب‪:‬‬
‫‪-1‬مواد معدنی‪:‬این عناصگر بگه صگورت مقگادیر بسگیار کگم(‪)ppm‬در‬
‫آب وجگگود دارنگگد‪.‬بعضگگی از ایگگن عناصگگر بگگه مقگگدار کگگم بگگرای بگگدن‬
‫ضروری هستند مانند کلسیم‪،‬منیزیم‪،‬روی‪،‬مس‪.‬‬
‫بعضی از این عناصر سمی بوده و به مقدار کم هم برای بدن مضگر‬
‫هستند؛مانند آرسنیک‪،‬کادمیوم‪،‬سرب‪،‬سیانور‪،‬نیتریت و نیترات‪.‬‬
‫عناصگگر ضگگروری‪،‬اگر بگگیش از حگگد مجگگاز یگگا کمتگگر از حگگد مجگگاز‬
‫باشند‪،‬ایجاد عوارض می کند؛ مثالً فلوئور بایگد بگه میگزان ‪1/2-0/7‬‬
‫میلگگی گگگرم در لیتگگر باشگگد‪.‬اگگگر کمتگگر از ‪ 0/7‬باشگگد ‪،‬باعگگی پوسگگیدگی‬
‫دنگگدان شگگده و اگگگر بگگیش از ‪ 1/2‬باشگگد‪،‬ایجاد بیمگگاری فلوئگگوروزیس‬
‫میکند‪.‬‬
‫عناصر سمی‬
‫‪-1‬آرسنیک‪:‬‬
‫آرسنیک یک عنصر سمی است که قادر است عملکرد آنزیمهگا‬
‫شگگگگگود‪.‬از مهمتگگگگگرین اثگگگگگرات آرسگگگگگنیک مگگگگگی تگگگگگوان بگگگگگه بگگگگگی‬
‫اشگگگتهایی‪،‬کاهش وزن‪،‬اسگگگهال‪،‬ناراحتی هگگگای عصگگگبی و ایجگگگاد‬
‫زخمهای کوچک بر روی دست و پگا اشگاره کگرد کگه مگی توانگد‬
‫منجر به سرطان شگود‪.‬آرسگنیک بگه دلیگل مشگابهت بگا فسگفر‪،‬می‬
‫تواند در ‪ ATP‬جایگزین فسفر شود و در تولیگد ‪ ATP‬اخگتالل‬
‫ایجاد کند‪.‬‬
‫آرسنیک در اثر آلودگی آب با حشره کشهای حاوی آرسنیک و‬
‫یگگگا آلگگگودگی بگگگا فاضگگگالبهای صگگگنایع دباغی‪،‬سگگگرامیک سگگگازی و‬
‫معادن‪،‬وارد آب می شود‪.‬‬
‫سگگگگرب‪:‬سگگگگرب یکگگگگی از عناصگگگگر سگگگگمی قابگگگگل تجمگگگگع در بگگگگدن‬
‫اسگگت‪.‬سگگرب جگگایگزین کلسگگیم در اسگگتخوانها مگگی شگگود و باعگگی‬
‫اخگگتالالت اسگگتخوانی مگگی شگگود‪.‬سگگرب همچنگگین باعگگی آسگگیب بگگه‬
‫سیسگگگگتم اعصگگگگاب مرکزی‪،‬دسگگگگتگاه گگگگگوارش و کلیگگگگه هگگگگا مگگگگی‬
‫شگگگگود‪.‬عالئگگگگم مسگگگگمومیت بگگگگا سگگگگرب شگگگگامل‪:‬سردرد‪،‬تشگگگگنج‪،‬فلج‬
‫مغزی‪،‬عقب ماندگی ذهنگی(در کودکگان)‪،‬یبوسگت‪،‬از دسگت دادن‬
‫اشگگگگتها‪،‬کم خگگگگونی و‪...‬مگگگگی باشگگگگد‪.‬سگگگگرب همچنگگگگین خاصگگگگیت‬
‫سرطانزایی دارد‪.‬‬
‫سرب از طریق کارخانجات باطری سازی‪،‬مهمات سگازی و‪...‬‬
‫وارد آب می شود‪.‬‬
‫جیگگگگگوه‪:‬سگگگگگمیت بگگگگگاالیی دارد‪.‬باعگگگگگی ایجگگگگگاد عالئگگگگگم اخگگگگگتالل‬
‫عصگگبی‪،‬کوری ‪،‬افسگگردگی‪،‬دردهای شکم‪،‬تهوع‪،‬استفرا ‪،‬اسگگهال‬
‫خونی‪،‬شوک‪،‬تورم غدد بزاقی و‪ ...‬می شود‪.‬ترکیبات جیگوه مگی‬
‫توانگگد از جفگگت عبگگور کگگرده و ایجگگاد بیمگگاری میناماتگگا در جنگگین‬
‫کند‪.‬جیوه به علت اتصگال بگا غشگاء سگلول‪،‬مانع انتقگال فعگال قنگد‬
‫از غشگگاء سگگلول شگگده و باعگگی ناهنجاریهگگای غیرقابگگل بازگشگگت‬
‫در سیستم اعصاب مرکزی جنین می شود و در نهایگت موجگب‬
‫فلج مغزی‪،‬عقب ماندگی ذهنی‪،‬اختالل شگنوایی‪،‬اختالل در تکلگم‬
‫و‪ ...‬می شود‪.‬‬
‫جیوه از طریق کارخانجات کاغذسازی‪،‬پالسگتیک سازی‪،‬سگموم‬
‫دفع آفات نباتی و‪ ...‬وارد آب می شود‪.‬‬
‫کگگگادمیوم‪:‬یگگگک فلگگگز سگگگنگین اسگگگت و مگگگی توانگگگد جگگگایگزین روی‬
‫شگگود‪.‬باعگگی اخگگتالل در کگگار بعضگگی از آنزیمهگگا ماننگگد آدنگگوزین‬
‫تگگگری فسگگگفاتاز مگگگی شگگگود‪ .‬عگگگوارض کگگگادمیوم عبگگگارت اسگگگت‬
‫از‪:‬افزایش فشارخون‪،‬آسیب به کلیه ها‪،‬تخریگب گلبولهگای قرمگز‬
‫و‪ ...‬می باشد‪.‬همچنین می تواند ایجگاد بیمگاری ایتگای ایتگای کنگد‬
‫که از عالئم آن شکستگی های بی دلیل استخوانها است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫نیتریتهگگگا و نیتراتهگگگا‪:‬آب بگگگا غلظگگگت بگگگاالی نیترات‪،‬بگگگه ویگگگژه بگگگرای‬
‫شگگیرخواران و نگگوزادان خطرنگگاک اسگگت‪.‬نیتگگرات مگگی توانگگد در اثگگر‬
‫عملکرد باکتریهای دستگاه گوارش‪ ،‬تبدیل به نیتریت شود‪.‬‬
‫نیتریت بر آهن دو ظرفیتی موجود در ترکیب هموگلگوبین اثگر کگرده‬
‫و آهن را اکسید نموده و تبدیل به آهن سه ظرفیتی می کند و در اثر‬
‫این فرآیند‪،‬هموگلوبین تبدیل به مگت هموگلگوبین مگی شگود کگه قابلیگت‬
‫حمل اکسیژن را ندارد‪.‬این اختالل هموگلوبین‪،‬باعی آبی شدن رنگ‬
‫پوست به ویژه در کودکان کمتر از شش ماه می شود‪.‬‬
‫نیتریت همچنین در دستگاه گوارش بگا آمینهگا ترکیگب شگده و تشگکیل‬
‫نیتروزآمین می دهد که سرطانزاست‪.‬‬
‫نیتریگگت و نیتگگرات ممکگگن اسگگت از طریگگق کودهگگای شگگیمیایی‪،‬تجزیه‬
‫مگگگواد حیگگگوانی و گیاهی‪،‬پسگگگابهای خگگگانگی و صگگگنعتی و‪ ...‬وارد آب‬
‫شود‪.‬‬
‫مواد آلی‬
‫مگگواد آلگگی حتگگی در مقگگادیر کگگم نیگگز خطرنگگاک هسگگتند‪.‬مگگواد آل گی‬
‫موجگگگگگگگود در آب مگگگگگگگی توانگگگگگگگد از منگگگگگگگابع گونگگگگگگگاگونی ماننگگگگگگگد‬
‫گیاهان‪،‬جگگانوران‪ ،‬فاضگگالبهای صگگنعتی وخگگانگی تصگگفیه نشگگده‬
‫و‪ ...‬ایجاد شود‪.‬‬
‫برخگگگی از مگگگگواد آلگگگی عبارتنگگگگد از‪:‬سگگگگموم دفگگگع آفگگگگات (حشگگگگره‬
‫کشها‪،‬قارچ کشها‪،‬علف کشها)‪،‬ترکیبات فنلی‪،‬پاک کننده هگا و‪...‬‬
‫‪.‬‬
‫تگگری هگگالو متگگان هگگا‪:‬هنگگگامی کگگه از کلگگر بگگرای ضگگدعفونی آب‬
‫اسگگگتفاده شگگگود‪،‬در اثگگگر ترکیگگگب کلگگگر بگگگا مگگگواد آلگگگی ماننگگگد اسگگگید‬
‫هیومیک‪،‬تولیگگد تگگری هالومتگگان هگگا یگگا هالوفرمهگگا مگگی شگگود ک گه‬
‫باکتریولوژی آب آشامیدنی‬
‫خطگگگر عمگگگده ای کگگگه آب آشگگگامیدنی را تهدیگگگد مگگگی کنگگگد ‪،‬آلگگگودگی بگگگا‬
‫فاضگگالب یگگا مگگدفوع انسگگانی اسگگت ودر ایگگن صگگورت آب مگگی توان گد‬
‫باعی انتقال عوامل بیماریزای روده ای شود‪.‬‬
‫برای تعیگین اینکگه آب بگا مگدفوع انسگانی آلگوده شگده اسگت یگا خیگر از‬
‫شاخص کلی فرم استفاده می شود‪.‬‬
‫دالیل استفاده از شاخص کلی فرم‪:‬‬
‫‪-1‬تعداد باالی این باکتری در روده(دفع روزانه ‪ 400-100‬میلیارد‬
‫)‬
‫‪-2‬مقاومت باالی کلیفرم در برابر شرایط نامساعد(‪،ph‬دما و‪)...‬‬
‫‪-3‬طرز تشخیص ساده و ارزان‬
‫تست کلیفرم‬
‫تسگگت کلیفرم‪،‬اساسگگی تگگرین تسگگت بگگرای پگگی بگگردن بگگه آلگگودگی هگگای‬
‫باکتریولوژیکی آب است‪.‬‬
‫واحگگد بیگگان غلظگگت کلیفگگرم ‪،‬بیشگگترین تعگگداد بگگاکتری در ‪ 100‬سگگی‬
‫سی است‪)Most probable number( MPN/100cc .‬‬
‫‪ MPN‬آب شرب باید صفر باشد‪.‬‬
‫نتایج باکتریولوژیک آب به صورت‬
‫‪MPN/100cc‬‬
‫درجه آلودگی‬
‫شمارش تمام کلی فرم‬
‫شمارش کلی فرم‬
‫مدفوعی‬
‫آلودگی باکتریایی که از طریق گند زدایی بر طرف می گردد‪.‬‬
‫‪0-50‬‬
‫‪0-20‬‬
‫آلودگی باکتریایی که نیاز به روشهای تصفیه متوالی و گندزدایی‬
‫دارد‪.‬‬
‫‪50-5000‬‬
‫‪20-2000‬‬
‫آلودگی زیاد آب که با روشهای تصفیه پرخرج بر طرف می شود‬
‫‪5000-50000‬‬
‫‪2000-20000‬‬
‫آلودگی خیلی باالی آب که غیر قابل قبول می باشد‪.‬‬
‫بیش از ‪50000‬‬
‫بیش از ‪20000‬‬