Transcript elektrik devresi

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ
ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ
TEMEL ELEKTRİK- ELEKTRONİK
1
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
Bir elektrik devresi gerilim kaynağı, yük ve akım yolundan meydana gelir. Yük
içinden akım geçtiği zaman çalışır. Aşağıdaki şekilde de yük olarak lamba kabul
edilmiştir. İçinden akım geçtiği zaman lamba yanmaktadır.
2
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
Çoğu pratik uygulamada gerilim kaynağının bir ucu toprağa bağlanır. Örneğin
otomobillerde akümülatörün negatif ucu şaseye bağlanır. Bir elektrik devresinde
üç durum söz konusudur. Kapalı devre durumu, açık devre durumu ve kısa devre
durumudur.
Açık Devre: Devre akımının, isteyerek veya istemeden devreden geçmesini
önlediği, devrenin bir noktadan açıldığı almacın çalışmadığı devrelerdir. Diğer
bir tarifle direncin sonsuz olduğu durumdur. Bu durum karşımıza sıkça
3
rastladığımız devrelerde araştırma yaparken çok dikkat etmemiz gereken
durumdur. Bu durumu net bir şekilde tarif etmek gerekirse akımın 0 gerilimin
olduğu durumdur.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
Kapalı Devre: Devre akımının normal olarak geçtiği, alıcının, normal
çalıştığı devredir.
Kısa
Devre:
Devre akımının,
almaca
ulaşmadan kısa
yollardan
devresinin tamamlamasıdır. Genellikle istenmeyen bir devre çeşidi olup,
yapacağı hasardan devre elemanlarının korunması için, mutlaka bir sigorta
4
ile korunması gerekir. Diğer bir tarifle direncin sıfır olduğu duruma kısa
devre denir.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
5
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
Sigorta (Devre Koruyucu): Eğer bir cihazın herhangi bir yerinde arıza meydana
gelirse o zaman devre fazla akım çekebilir. Bu durum aşırı ısınmaya hatta
yangına sebep olabilir. Sigortalar bu olabilecek vahim duruma karşı bir
korumadır. Cihazın kaynaktan çektiği akım sigorta içerisinden geçecektir.
6
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
Sigorta çoklu bir telin bir parçası kadardır. Ancak bu küçük tel devrenin çekmiş
olduğu akımı kaldıracak büyüklüktedir. Eğer akım normal değerin üzerine çıkarsa
bu tel kopacaktır. Yani sigorta atacaktır. Sigorta attığı zaman devre açık devre
olacaktır ve devreden hiçbir akım akmayacaktır. Böylelikle korunan cihaz güç
kaynağından yalıtılmış olacaktır. Sigortanın akım değeri normal akım değerinden
biraz yüksek değerleri (cihazın tolerans akım değerleri) taşıyabilecek değerde
olması gerekir. Bazı cihazlarda anahtarın açılması ile kısa zaman diliminde çok
7
büyük akım yükselmeleri vardır. Eğer sigorta uygun seçilirse bu tip normal
olaylarda sigorta atmayacaktır. Bundan dolayı ani artışlara uygun sigortalar
yapılır.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
Bunlar 10 mSn içinde normal akım değerinin 10 katı kadar artışlara dayanacak
şekildedir. Eğer bu artış daha uzun sürerse sigorta atacaktır.
8
Değişik sigorta çeşitleri
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
Sigortayı değiştirmeden önce sigortanın atma sebebini öğrenmek gerekir.
Sigortanın kendiliğinden atması çok az görünen bir durumdur. Atmış sigorta
siyah ve gümüş rengine daha yakın bir renkte ise devrede muhtemelen bir kısa
devre veya bir yerde çok küçük bir direnç vardır.
• Her zaman sigortayı aynı tip ve aynı değerdeki bir sigorta ile değiştirin.
9
• Asla gümüş kağıt ve iğne kullanmayın.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
ANAHTAR
Anahtarlar elektrik devresini açıp/kapatmak için kullanılır. Anahtar ON yada 1
konumuna getirildiği zaman devre kapalı devre durumuna OFF
konumuna getirildiği zamanda açık devre durumuna geçer.
10
ON/OFF anahtar görünüşleri
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
veya 0
ELEKTRİK DEVRESİ
11
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
12
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
Teller ve Kablolar
Elektrik devresinde akım yolu iletken tellerle yapılır. Teller genellikle daha
ucuz olan elektrik akımına karşı düşük direnç gösteren bakırdan yapılır. Eğer
iki çıplak tel birbirine temas ederse kısa devre olur. Bu durumdan kurtulmak
için teller PVC gibi yalıtkanlar kullanılarak yalıtılır. Teller, bobinlerde veya
transformatörlerde kullanılacak ise teller verniklenir. Çünkü buradaki çok ince
13
teller çok küçük yer kaplayacaktır. Tellerin kopmasıyla açık devre durumu
ortaya çıkar ve tel içinden akım geçmesi önlenmiş olur.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
0.6 mm çaplı standart bir tel 1/0.6 olarak adlandırılır. Bu tel oldukça sert ve
eğer bükülmeye kalkışılırsa kopar. Esnek bacaklar değişik standartlarda
yapılır. 7/0.2, her 0.2mm başına 7 standart anlamına gelmektedir. Tellerin saç
14
örgüsüne benzer şekilde örülmesi ile daha iyi bir standart elde edilir ve bu
teller istenmeyen harici sinyalleri önlemek için kullanılır.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
Televizyonlardaki anten kablosunda örülmüş kablo kullanırlar ve bu kablo
koaksiyel kablo olarak bilinir. Ses sinyali gibi küçük sinyal taşıyan kablolar,
harici karışımlara engel olmak için sıklıkla örülür.
Burada çok sayıda telin bir arada tutulmasına ihtiyaç vardır. Bunu da sağlamak
için bu teller bir kablo içerisine birleştirilir. Bunlara çoklu kablo denir.
Kablolar genellikle bu fişlere veya soketlere bağlanır. Böylelikle bağlantıyı
15
yapmak veya bağlantıyı kesmek daha kolay hale gelir. Kalın teller ince tellere
nazaran daha yüksek akım taşırlar. Aynı su borularında olduğu gibi çapı büyük
olan borudan daha fazla su taşınır.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
7/0.2  maksimum 1A akım taşır.
16/0.2 maksimum 3A akım taşır.
24/0.2 maksimum 5A akım taşır.
32/0.2 maksimum 10A akım taşır.
Teller üzerindeki izolasyonu kaldırmak için vernik sökücü malzemelerin
16
kullanılması gerekir ve tellerin üzerine kertik atmaktan ve bükülme
standardını değiştirmekten sakınmak gerekir. Lehimleme esnasında
izolasyona zarar vermemek gerekmektedir.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
TOPRAK (ŞASE)
Toprak kelimesi, şebeke gerilimi dağıtılırken güç hatlarının birisi metal bir
levhaya bağlanarak toprağa gömülmesinden gelir. Bu işleme topraklama
işlemi denir. Elektrik ve elektronik sistemlerde devreyi toplayan metal kasa
(rn büyük iletim alanı) elektriksel referans noktası olarak belirlenir. Bu
devrenin şasesi veya toprağı denir. Devre toprakları bazen toprağa bağlanır
bazen de bağlanmayabilir. Örneğin bir otomobilde akümülatörün negatif
17
kutbu otomobilin metal şasesine bağlandığında otomobil gövdesi ile toprak
arasında lastikten dolayı bir izolasyon vardır.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİ
Şase sembolleri
Elektrik devresinde şase referans noktasıdır ve diğer noktalara göre potansiyeli
sıfırdır. Bir devredeki bütün şase noktaları elektriksel olarak aynı noktadır.
Dolayısıyla şase ortak noktadır. Bir elektrik devresinde herhangi bir noktadaki
gerilim ölçülecekse referans noktası genelde şase alınır. Yani voltmetrenin
18
kırmızı (+) probu gerilimi ölçülecek noktaya temas ettirilirken voltmetrenin
siyah (-) probu devrenin şasesine temas ettirilir. Yukarıdaki şekiller şase için
kullanılan
sembollerdir.
kullanılanıdır.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
Bu
sembollerden
soldaki
sembol
daha
çok
ELEKTRİK DEVRESİ
Şaseli elektrik devresi
Şekilde şasesiyle birlikte bağlanmış basit bir elektrik devresi görünmektedir.
19
12V’luk kaynağın pozitif ucundan çıkan akım lambanın içinden geçerek şaseye
bağlanmış olan negatif uca ulaşır. Devrede görünen şaseler esasında ayrı
noktalardır. Kaynağın üst ucunda görünen +12V şaseye göredir. Herhangi bir
devrede çok sayıda şase varsa bütün şaseler iletken bir telle birbirine bağlanmış
gibi düşünülebilir.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
Elektriksel büyüklüklerin ölçülmesinde kullanılan ölçü aletleri çok çeşitli
tip ve modeller de olmasına karşılık, bazı ortak özellikleri yönü ile aynı
20
çatı
altında gruplandırılabilirler. Bu gruplandırmalar, ölçtüğü büyüklüğün
doğruluk derecesine göre, ölçü aletlerinin gösterme şekline göre ve kullanma
yerine göre yapılmaktadır.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
Direnç Değerinin Ölçülmesi
Ohmmetre ile Direnç Ölçümü
Direnç değerini ölçen ölçü aletlerine ohmmetre denir. Yalnız direnç ölçen
ohmmetreler bulunduğu gibi bu işlem, birden fazla büyüklüğü ölçebilen, bu
yüzden daha pratik kullanım imkanı sağlayan avometreler ile de yapılmaktadır.
Ohmmetreler yapı olarak akım ölçen, döner bobinli ölçü aletleridir. Bu ölçü
aletlerinin
21
skalası
akım
değil
de
direnç (Ω)
ölçecek
şekilde
taksimatlandırılmıştır. Ohmmetreler direnç ölçmenin yanında elektrik elektronik
devrelerinde açık ve kapalı devre kontrollerinde de sıkça kullanılmaktadır.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
Ohmmetreler
ölçüm
yapmak
için
mutlaka
kendine
ait
bir
enerji
kaynağına ihtiyaç duyarlar. Bu ger eksinim genellikle 9 V veya 1.5 V’luk
pillerin seri bağlanması ile giderilir. Ohmmetre veya avometreler ile
kesinlikle enerji altında direnç ölçümü yapılmaz. Ohmmetreler veya
avometreler çalışan bir cihazda ölçüm yapılırken problarının ikisinin de
elle
22
tutulmamasına
dikkat
direncinin ölçülmesine
edilmelidir.
özellikle
de
Bu
direncin
büyük
değerli
ölçülmesinde, değerin yanlış belirlenmesine neden olur.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
yanında
vücut
dirençlerin
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
Analog Ohmmetre ile Ölçme
Her şeyden önce analog ohmmetre ile ölçüme başlamadan önce sıfır
ayarı yapılmalıdır. Tüm ölçü aletlerinde olduğu gibi ohmmetreler ile
ölçüm yapılırken analog ohmmetrelerde büyüklüğün tespiti için: Kademe
anahtarının bulunduğu konum ile skaladan okunan değer çarpılarak
ölçülen büyüklüğün değeri tespit edilir. Örneğin, kademe anahtarı X100
23
kademesinde iken skalada okunan değer 100 ile çarpılarak ölçülen
büyüklüğün değeri bulunur. Bununla ilgili bazı örnekler aşağıdaki tabloda
verilmiştir.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
Avometre ile direnç ölçümü
24
Kademe seçiminin doğru ve uygun yapılması ölçmedeki hata oranını
azaltan en önemli faktörler den biridir. Ölçme için kademe anahtarının
konumu belirlenirken direnç değerine göre kademe tayin edildikten
sonra ölçme yapılır. Sapma miktarı az ise kademe küçültülür.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
25
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
Dijital Ohmmetre ile Ölçme
Dijital ohmmetrelerle ölçüm sonucunu tayin etmek daha kolaydır. Ancak,
dijital ohmmetre veya avometreler ile direnç ölçümü yapılırken hatasız bir
ölçüm yapabilmek için dikkat edilmesi gereken noktalar bulunmaktadır.
Günümüzde kademe anahtarı direnç ölçme konumuna getirildikten sonra,
kademe
26
seçimi
bulunmaktadır.
(200,
Ancak
2K,
20K…2M)
kademe
seçimi
gerektirmeyen
gerektiren
ölçü aletleri
ohmmetre
veya
avometrelerde doğru kademe seçimi yapmak önemlidir. Direnç ölçümü
yapılırken uygun kademe seçimini bir örnekle açıklayalım:
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
30 Ω’luk bir direnç için uygun kademeyi deneyerek tespit edelim. Burada
dikkat edilmesi gereken nokta direnç değerine en yakın ve kesinlikle
direnç değerinden küçük olmayan kademeyi seçmektir. Bu direnç ölçümü
yapılırken uyulması gereken bir kuraldır. 630 Ω’luk direnç değeri ohmmetre
veya avometrede ölçülürken seçilmesi gereken kademe 2K kademesidir. Eğer
direnç ölçümü için seçilen kademe, direnç değeri için küçükse değer ekranında
1 ifadesi (resim a), seçilen kademe çok büyükse 0 ifadesi okunacaktır (resim
27
b).
Değer
ekranında
0
ifadesi
gördüğünüzde
kademe
anahtarını
küçültmeniz, 1 ifadesi gördüğünüzde büyütmeniz gerekmektedir. Direnç
ölçümünde, okunan değerde hassasiyet arttırılmak isteniyorsa (0,190KΩ yerine,
199 Ω gibi) kademe küçültülerek bu hassasiyet arttırılabilir.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
28
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
Ampermetreyi Devreye Bağlama ve Akım Ölçme
Akım
ölçme işlemi
yapılacak
akıma
yapılmadan
önceki
uygun ampermetre
en
seçmektir.
önemli
nokta
ölçüm
Ampermetre
seçimi
yapılırken aşağıda belirtilen hususlara kesinlikle dikkat edilmelidir:
Ampermetreler devreye seri bağlanır.
29
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
• Akım çeşidine uygun(AC-DC) ampermetre seçilmelidir.
• Ampermetrenin ölçme sınırı, ölçülecek akım değerinden mutlaka büyük olmalıdır.
• Alternatif akım ölçmelerinde ampermetreye bağlanan giriş ve çıkış uçları farklılık
göstermezken doğru akımda “+” ve “–“ uçlar doğru bağlanmalıdır. Aksi
takdirde analog ölçü aletlerinde ibre ters sapar dijital ölçü aletlerinde değer
önünde negatif ifadesi görünür.
• Ölçülecek akım değerine uygun hassasiyete sahip ampermetre seçilmelidir. μA
seviyesindeki akım, amper seviyesinde ölçüm yapan bir ampermetre ile
30
ölçülemez.
• Ampermetre ölçüm yapılacak noktaya, alıcının veya devrenin çektiği akımın
tamamı üzerinden geçecek şekilde, yani seri bağlanmalıdır. Enerji altında hiçbir
şekilde ampermetre bağlantısı yapılmamalı ve mevcut bağlantıya müdahale
edilmemelidir.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
Enerji
altında
hiçbir
şekilde
ampermetre
bağlantısı yapılmamalı ve mevcut bağlantıya
müdahale edilmemelidir
31
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
Voltmetreyi Devreye Bağlamak ve Gerilim Ölçmek
Gerilim ölçme işleminde en önemli noktalardan biri yapılacak gerilim
ölçümüne uygun voltmetre seçmektir. bu seçimim doğru yapılması,
ölçümün doğruluğu, ölçüm yapan kişinin ve ölçü aletinin güvenliği için
önemlidir.
Voltmetre seçimi
yapılırken aşağıda belirtilen
kesinlikle dikkat edilmelidir:
Voltmetreler devreye paralel bağlanır.
32
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
hususlara
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
• Gerilim çeşidine uygun(AC-DC) voltmetre seçilmelidir.
• Gerilimin ölçme sınırı ölçülecek gerilimin değerinden mutlaka büyük
olmalıdır.
• Alternatif gerilim ölçmelerinde voltmetreye bağlanan giriş ve çıkış
uçları farklılık göstermezken doğru akımda “+” ve “–“ uçlar doğru
bağlanmalıdır.
33
• Aksi takdirde analog ölçü aletlerinde ibre ters sapar, dijital ölçü
aletlerinde gerilim değeri önünde (─) ifadesi görünür.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRESİNDE ÖLÇMELER
• Ölçülecek gerilim değerine uygun hassasiyet ve yapıya sahip voltmetre
seçilmelidir. 10 mV’luk gerilim, kV seviyesinde ölçüm yapan voltmetre
ile ölçülemez.
• Voltmetre gerilimi ölçülecek kaynak veya alıcının uçlarına bağlanmalıdır.
• Enerji altında, sabit voltmetrelerin bağlantısı yapılmamalı ve yapılmış
34
bağlantıya müdahale edilmemelidir. Ancak taşınabilir ve problar vasıtası
ile ölçüm yapılabilecek voltmetreler ile gerekli önlemler alındıktan sonra
ölçüm yapılabilir.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
KONDANSATÖR
Kondansatör iki uçlu enerji depolayan elektronik bir elemandır. İletken
levhalar arasına konulan dielektrik(elektriği iletmeyen) maddesi elektrik
yükünü depo etme özelliğine sahiptir. Çünkü, elektron ve protonlar yalıtkan
maddede hareket ederek bir yere gidemezler. Yalıtkan maddelerin yük
depo edebilme özelliklerinden yararlanılarak en temel elektronik devre
35
elemanlarından biri olan kondansatör imal edilmiştir.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
KAPASİTE
Kondansatörün yük depo edebilme yeteneğine kapasite adı verilir. Her
kondansatör istediğimiz kadar yük depo edemez. Bunu etkileyen faktörler
bu konu adı altında ilerleyen zamanda daha kapsamlı incelenecek, yük depo
edebilmesi için bu uçlara mutlaka bir potansiyel uygulanması gerekir.
36
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
Şekilde görüldüğü gibi kondansatör, iki iletken levha ve bunların arasına konan
dielektrik maddeden oluşmaktadır. Yapılışı bu şekildedir. Bu kondansatör
37
uçlarına bir gerilim bağlanmadan
kondansatörün
durumunu
ve
bu
kondansatör uçlarına bir gerilim bağlandığında ki ne gibi durumların
oluştuğunu şekillerle gösterip açıklamalarla anlaşılmasını sağlayalım.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
38
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
39
Kondansatörün nötr ve Şarjı
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
Bir kondansatörün uçlarına bir gerilim uygulanmadığı durumda bu kondansatör
Şekil(a)’daki gibi nötr durumdadır. Kondansatörün uçlarına (b) deki gibi bir gerilim
kaynağı bağlandığında bu kondansatör üzerinden akım akışı olacak ve kondansatör
levhaları şekilde görüldüğü gibi yüklenmeye başlayacaktır. Bu yüklenme uygulanan
gerilim değerine ulaşana kadar devam edecektir. Bu şekil (c) deki durumunu
alacaktır. Bu kondansatörün şarj olması demektir. Artık bu kondansatörü gerilim
40
kaynağından çıkardığınız anda kondansatör uçları uyguladığınız gerilim değerini
gösterir. Şekil (d) de U değerinde şarj olmuş bir kondansatör görülmektedir.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
Levhaları elektron yükleri ile dolan kondansatörün bir direnç veya iki ucu kısa
devre edilerek yüklerin boşaltılmasına kondansatörün deşarjı denir. Aşağıdaki
şekilde de görüldüğü gibi kondansatörün (-) yüklü levhasındaki elektronlar, (+)
yüklü levhaya hareket ederler. Elektronların bu hareketi deşarj akımını meydana
getirir. Deşarj akımı, kondansatörün her iki plakası da nötr olana kadar devam
eder. Bu olayın sonunda kondansatör uçları arasındaki gerilim sıfıra iner.
Kondansatör boşalmış olur.
41
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
Şekillerde de görüldüğü gibi kondansatörlerde, elektrik yükleri bir yalıtkanla
ayrılmış olup iki iletken levha da birikir. Levhalardan birisi protonlardan
oluşan pozitif yüke, diğeri ise elektronlardan oluşan negatif yüke sahip olurlar.
Kondansatörlerde kapasite birimi Farad’tır. Bir kondansatör uçlarına bir
voltluk gerilim uygulandığında o kondansatör üzerinde bir kulonluk bir
elektrik yükü oluşuyorsa kondansatörün kapasitesi bir farad tır denilir. Farad
42
çok yüksek bir birim olduğundan farad’ın askatları olan mikrofarad(µF),
nanofarad(nF) ve pikofarad(pF) kullanılır. Bu birimler arası dönüşümü kendi
aralarında aşağıdaki şekilde olur.
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
𝟔
𝟏𝟎 𝝁𝑭
−𝟔
𝟏𝟎
𝟏𝑭=
𝒗𝒆𝒚𝒂 𝟏𝝁𝑭 =
𝟗
−𝟗
𝟏 𝑭 = 𝟏𝟎 𝒏𝑭 𝒗𝒆𝒚𝒂 𝟏𝒏𝑭 = 𝟏𝟎
𝟏𝟐
−𝟏𝟐
𝟏 𝑭 = 𝟏𝟎 𝒑𝑭 𝒗𝒆𝒚𝒂 𝟏𝒑𝑭 = 𝟏𝟎
43
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
Örnek 1:
Aşağıdaki şıklarda
dönüştürünüz
(a) 0,00001F
verilen
(b) 0,005F
44
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
kondansatör
(c) 1000pF
değerlerini
µF
(d) 200pF
değerine
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
45
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
46
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI
ELEKTRİK DEVRE ELEMANLARI
İlgiyle dinlediğiniz için teşekkürler
Ramazan ŞENOL
Bekir AKSOY
47
TEMEL ELEKTRİK – ELEKTRONİK DERS NOTLARI