Transcript AFET LOJ*ST*K YÖNET*M*NDE R*ZE *L*NE YÖNEL*K YEN

AFET LOJİSTİK YÖNETİMİNDE RİZE
İLİNE YÖNELİK YENİ MODEL ÖNERİSİ
Prof. Dr. Mehmet TANYAŞ
Doç. Dr. Yavuz GÜNALAY
Yrd. Doç. Dr. Levent AKSOY
Öğr. Gör. Burak KÜÇÜK
SUNUM
 AFET TÜRLERİ
 AFETLERİN ANALİZİ
 TÜRKİYE’DEKİ AFETLERİN ANALİZİ
 RİZE’DEKİ AFETLERİN ANALİZİ
 AFET LOJİSTİĞİ VE TÜRKİYE’DE AFET
LOJİSTİĞİ ÇALIŞMALARI
 AFET SONRASI LOJİSTİK YÖNETİMİ
 SONUÇ VE ÖNERİLER
AFET TÜRLERİ
AFETLERİN ANALİZİ
 Dünya’da son 25 yılda meydana gelen değişik doğal
afetler yüzünden yaklaşık 3 milyon insan hayatını
kaybederken bu afetlerin ekonomik bedeli ise, trilyon
dolar mertebesindedir.
 Dünya genelindeki doğal afetler analiz edildiğinde,
doğal afetlerin çoğunluğunu jeolojik ve klimatik
afetlerin oluşturduğu görülür. Dünya’da etkili olan
doğal afet türleri; şiddetlerine, oluşum sürelerine ve
etkilerine göre sıralanınca en önemlilerinin kuraklık,
tropikal siklon, bölgesel sel ve taşkınların olduğu
görülür.
TÜRKİYE’DEKİ AFETLERİN ANALİZİ
Türkiye’de yaşanan doğal
afetlerin etkileri açısından,
yüzde olarak sıralaması
di
ğe
rle
ri
n
Çı
ğ
ve
Ya
ng
ı
He
ye
la
n
Se
l
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
De
pr
em
Türkiye'de her 9
ayda 1 hasar
yapıcı deprem,
yılda ortalama 25
önemli su baskını
ve 50 heyelan
görülmektedir.
 Afete en fazla maruz kalan iller, afetzede sayısı
açısından bakıldığında; Kocaeli, Erzurum, Bingöl,
Sakarya, Düzce, Van,Yalova, Muş, Adana ve
Diyarbakır.
 Olay bazında ele alındığında ise afetten en çok
etkilenen iller Erzurum, Trabzon, Bingöl, Rize,
Tunceli, Erzincan, Kastamonu, Malatya, Sivas ve
Artvin olarak sıralanıyor.
RİZE’DEKİ AFETLERİN ANALİZİ
 Heyelan ve Su Baskını
açısından 2. Derece
 Depreme göre 4. derece
afet bölgesidir.
Türkiye Ulusal Afet Arşivi’nden
Rize İli Afetleri
Afet Türü
Afet Sayısı Ölü Sayısı Yaralı Sayısı Etkilenen Sayısı
Çığ
3
5
5
99
Fırtına
9
0
0
0
Heyelan
52
20
0
2557
Kar
1
0
0
0
Kuraklık
Orman
Yangınları
Sel Su Baskını
3
0
0
0
6
0
0
0
2
13
0
476
Sis
11
0
0
0
Yangın
7
1
0
66
Yıldırım
1
0
0
0
Deprem
0
0
0
0
 T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Türkiye
Ulusal Afet Arşivi’nden alınan bilgilere göre Rize’de yaşanan önemli
afetlerden bazıları ise aşağıda gösterilmiştir.
Heyelan:
 Rize – İyidere 25.11.1988 Etkilenen kişi sayısı 191
 Rize – Derepazarı 23.09.1977 Etkilenen kişi sayısı 32
 Rize – Merkez 20.11.1988
 Rize – İkizdere 05.08.1988
 Rize – Güneysu 23.07.2002 Etkilenen Kişi sayısı 106, ölü sayısı 20
 Rize – Çayeli 26.11.1988 Etkilenen kişi sayısı 20
 Rize – Merkez 06.10.2010
 Rize – Hemşin 31.08.1995
 Rize – Çamlıhemşin 01.03.1989 Etkilenen kişi sayısı 50
 Rize – Pazar 05.08.1988 Etkilenen kişi sayısı 45
 Rize – Ardeşen 05.08.1988
 T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Türkiye
Ulusal Afet Arşivi’nden alınan bilgilere göre Rize’de yaşanan önemli
afetlerden bazıları ise aşağıda gösterilmiştir.
Sel – Su Baskını
 Rize – Merkez 26.08.2010 13 Ölü
 Rize – İkizdere 01.03.1989 Etkilenen kişi sayısı 476
Çığ:
 Rize – İkizdere 12.02.2009 1 ölü 5 yaralı
Fırtına:
 Rize – Merkez 18.12.2010
 Rize – Pazar 02.01.2010
 Rize – Merkez 24.03.2013
AFET YÖNETİMİ
 Su
Baskını/Sel
ve
Heyelan/Toprak
Kayması
tipleri,
bölgesellikleri ve hasar katsayıları açısından benzerdirler.
 Afetleri Öncesi – Esnasında – Sonrası olarak incelersek
 Temel eylemler:
Tahmin – Haberleşme/Bilgi – Kurtarma/Lojistik
TAHMİN
 Simulasyon çalışması
 Topografik model
 Su çekim oranları, 3 Boyutlu Akış grafikleri
 Bölgesel afet riskleri tespit edilir.
HABER ve BİLGİ TOPLAMA
 Haberleşme
 Uydu
 Cep telefonu
 Radyo
 Cami ve Belediye Hoparlörü
 Telsiz
 EBS
KURTARMA ve LOJİSTİK
 Afet anından başlıyarak kurtarma ekibi ve yardım
malzemesi sevkiyatı.
 Bilgi akışını önleyecek tür afetlerde yeni sistem
kurulumu
 Kamu, özel, STK ve askeri arasında koordinasyon
 Sağlık hizmeti götürmek
 Enkaz kaldırma faaliyetleri
AFET SONRASI LOJİSTİK YÖNETİMİ
 Türkiye’de
mevcutta yürürlükte olan mevzuat (kanun,
kararname ve yönetmelikler) bu konuda yetersizdir. Bu
yetersizliği ortadan kaldıracak şekilde bir çerçeve dokümanı ve
doktrinler hazırlamalıdır. Belirtilen bu doktrinler ışığında ve
çizilen çerçeve içerisinde mülki ve mahalli idari bölümler (ililçe ve belediye, muhtarlık) koordineli olarak kendi acil durum
çalışmalarını gerçekleştirmelidir.
 Afetler belirli bir coğrafyada ve belirli bir zaman aralığında
oluşmaktadır. Bu sebeple afetlerin yerel olarak yönetilmeleri
gerekmektedir. Ancak verimliliği ve etkinliği artırabilmek için
planlamanın ve kaynak tahsisinin ülke geneli düşünülerek
yapılması gerekir. Bu sebeple aşağıdaki şekilde belirtilen bir
afet yönetim yapısı önerilmektedir.
Türkiye Afet Lojistik Bölge Haritası
Rize’nin Lojistik önemi
 15. Bölge ve çevresindeki 8 ilin 1. ve 2. derece destek merkezi
 Kurtarma merkezleri Samsun, Erzurum’a yakın.
 Rize Port
 6 Yerel, 2 Ulusal Lojistik firması
Afet Yönetim Plan Hiyerarsisi
Ülke Afet Yönetim Planı
Dış Kurum Planları:
• Kızılay
•Türk Silahlı Kuvvetleri
• Özel Sektör …
Ülke Fonksiyonel Planları:
•Arama Kurtarma
•Sağlık
•Lojistik…
İl Afet Yönetim Planı
Dış Kurum Planları:
•Kızılay MAFOM
•Garnizon Komutanlığı
•Rize Belediyesi
•Aksa Çoruh EDAŞ,
Aksa Doğalgaz,
•Özel Sektör …
İl Fonksiyonel Planları:
•Arama Kurtarma
•Sağlık
•Lojistik…
İlçe Afet Yönetim Planı
Dış Kurum Planları:
•Kızılay MAFOM
•Garnizon Komutanlığı
•Rize Belediyesi
•Aksa Çoruh EDAŞ, Aksa
Doğalgaz,
İlçe Fonksiyonel Planları:
•Arama Kurtarma
•Sağlık
•Lojistik…
Muhtarlık / Tesis / Bina Afet Yönetim Planı:
•Arama Kurtarma
•İlk Yardım
•Haberleşme
 Yeni model önerimiz dört temel fonksiyonel gruba
ayrılmaktadır. Bu fonksiyonel gruplar; istihbarat ve
planlama, mali ve idari işler, operasyon ve
lojistikten oluşmaktadır.
 Önerdiğimiz model içerisinde yer alan afet lojistik
planı ise haberleşme, taşımacılık, depolama, altyapı
hizmetleri, geçici iskan hizmetleri, enkaz kaldırma
hizmetleri, dış kuruluş koordinasyonu, personel
sağlık hizmetleri bölümlerinden oluşmaktadır.
 Model içerisinde yer alan afet lojistik planına ait alt
faaliyet grupları ile ilgili önerilerimiz, teşkilat
görevleri, planlaması ve servisler üzerinden
olmuştur.
Rize İli AFAD Organizasyon Yapısı Önerisi
SONUÇ VE ÖNERİLER
 Afet yönetiminin lojistik fonksiyonu en az operasyon kadar
önemli
 Risk tanımında sadece afet türüne değil:
 Şiddeti
 Görülme sıklığı
 Zaman ve yere bağlı demografik
 Bölgesel hassasiyet
 Toplum bilinci
 Afet yönetiminin olay bazlı ve dinamik olması gerekmektedir.
 Aynı zamanda hiyarerşik yapı bozulmamalı
SONUÇ VE ÖNERİLER
 Önerdiğimiz modelle, bu yapının hem mevzuat ile çelişmediği
hem de etkin bir kullanım sağladığı gözlenmiştir.
 Özellikle Rize iline özgü afet tiplerinin daha sınırlı alanlarda
etkili olması lojistik destek sağlamayı kolaylaştırıyor
 Rize’nin konumu itibarıyla Lojistik önemi artmaktadır.
 Özel sektör kullanımı artarsa ekonomiye katkısı pozitif
olacaktır
TEŞEKKÜRLER…
AFET LOJİSTİK YÖNETİMİNDE RİZE
İLİNE YÖNELİK YENİ MODEL ÖNERİSİ
Prof. Dr. Mehmet TANYAŞ
Doç. Dr. Yavuz GÜNALAY
Yrd. Doç. Dr. Levent AKSOY
Öğr. Gör. Burak KÜÇÜK