Transcript kamu harcama hukukunun kaynakları

I. YASAMA ORGANI TARAFINDAN ORTAYA
KONAN KAYNAKLAR
A.ANAYASA
 1982 anayasası hukuk devleti,sosyal devlet,kanunların
anayasaya uygunluğu gibi genel ilkelerin yanı sıra,
vergilerin yasallığı ilkesini öngören düzenlemelere,
bütçenin hazırlanması ve uygulanmasına ve kesin
hesabın çıkarılmasına ilişkin hükümlere yer vermiştir.
 Bütçeler anayasal bir müessesedir.Bu bakımdan
anayasamızda bütçe ve harcama ilkelerine ayrıntılı
olarak yer verilmiştir. Bütçelerin
hazırlanması,kabulü,uygulanması ve denetiminde
anayasaya uyulması gerekir.
B.ULUSLARARASI MALİ
ANLAŞMALAR
 Milletlerarası andlaşmaların niteliği ve iç hukuk normları
karşısındaki durumu anayasamızın 90.maddesinde
düzenlenmiştir.Devletler uluslararası andlaşmalaryoluyla
birbirleriyle olan ilişkilerinin adını koymuş ve bu ilişkilerin
kurallarını belirlemişlerdir.Bu sayede haklar kazanırken,aynı
zamanda yükümlülükler altına girmişlerdir.
 Anayasamızın 90.maddesinin son fıkrasında “Usulüne göre
yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun
hükmündedir.Bunlar hakkında anayasaya aykırılık iddiası ile
Anayasa Mahkemesine başvurulamaz.Usulüne göre yürürlüğe
konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası
andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi
nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma
hükümleri esas alınır.” denilmektedir.
C.KANUNLAR
 Kanunlar, anayasaların yetkili kıldığı organlar
tarafından çıkartılan yazılı genel,soyut ve sürekli
hukuk kurallarıdır.Demokratik ülkelerde kanun yapma
yetkisi parlamentolardadır.Kamu harcamalarıyla ilgili
kanunları aşağıdaki gibi sınıflandırmaya tabi
tutabiliriz.
 1.Usul Kanunları
 2.Personel Kanunları
 3.Kamu Alım ve Satımlarına Yönelik Kanunlar
 4.Sosyal Güvenlik Kanunları
 5.Diğer Kanunlara Örnekler
 6.Teşkilat Kanunları
II.YÜRÜTME ORGANI TARAFINDAN
ORTAYA KONAN KAYNAKLAR
 Yürütme organı tarafından çıkartılan ve Kamu
Harcama Hukukuna kaynak olabilecek; kanun
hükmünde kararnameler, bakanlar kurulu
kararları,tüzükler,yönetmelikler,tebliğler,genelgeler
gibi çok sayıda düzenleme mevcuttur.
1.Kanun Hükmünde Kararnameler
 Anayasanın 91.maddesi ile bakanlar kuruluna KHK
çıkarma yetkisi verilmiştir.KHK’ların olağanüstü
zamanlarda ve acil durumlarda çıkarılması gerekir.
Çünkü,adı geçen anayasa maddesinde,sıkıyönetim ve
olağanüstü haller dışında,anayasada belirtilmiş olan
bazı temel haklar,kişi hakları ve ödevleri ile siyasi
haklar ve ödevler,KHK’larda düzenlenemez
 KHK’lar bütçenin kaynağı olamazlar.Ancak,diğer
harcama kanunlarıyla ilgili olarak KHK çıkarmak
mümkündür.Bu açıdan KHK kamu harcama
hukukunun önemli bir kaynağını temsil etmektedir.
2.BAKANLAR KURULU KARARLARI
 Bilindiği üzere vergiler,bütçenin gelir yanının önemli
bir tarafını meydana getirir.Bakanlar kurulunca
çıkarılmış olan kararların büyük
çoğunluğu,düzenleyici işlem niteliğinde olup,doğal
olarak kamu harcama hukukunun kaynağını meydana
getirmektedir.Kamu harcama hukuku içinde
değerlendirilebilecek bakanlar kurulu kararına
örnekler:
 -2005/8501 sayılı bakanlar kurulu kararı(yan ödeme
kararnamesi)
 -2004/7356 sayılı yurt dışı aylık kararnamesi
3.TÜZÜKLER
Bilindiği gibi kanunlar soyut nitelikli metinlerdir.Bu
bakımdan kanunlarda ayrıntılı ve açıklayıcı hükümlere
yer verilemez.Soyut nitelikte bulununan kanun
hükümlerinin somut olaylarla ilişkilendirilebilmesi
için, kanunlara oranla daha somut düzenleyici
metinlere ihtiyaç duyulmaktadır.Uygulamaya dönük
olmaları nedeniyle hukukta bu tür düzenlemeleri
çıkarma yetkisi, yürütme organına bırakılmıştır.Bu
düzenlemelerden birini tüzükler oluşturur.
 Tüzükleri kanunlardan ayıran en büyük fark, aralarındaki kaynak







farkıdır.Kanunlar yasam organınca tüzükler ise yürütme organınca
çıkarılır.Tüzükler Cumhurbaşkanınca imzalanır ve kanun gibi
yayımlanır.
-Tüzükler kanuna dayanmak zorundadır.
-Kanuna aykırı olamazlar.
-Tüzüklerin şekil şartı, Bakanlar Kurulu tarafından
hazırlanmaları,Danıştay’ın incelemesinden geçirilmiş olmaları
veCumhurbaşkanınca onaylanarak Resmi Gazetede ilan edilmeleridir.
Kamu harcama hukuku içerisinde değerlendirilebilecek tüzükler:
1.İşçi sağlığı ve iş güvenliği tüzüğü
2.Tababet uzmanlık tüzüğü
3.Kuruluş tüzükleri
4.YÖNETMELİKLER
 Yönetmelikler 1982 Anayasası’nda
düzenlenmiştir.Anayasa’nın 124.maddesi,
“Başbakanlık,bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi
görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin
uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı
olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.Hangi
yönetmeliklerin Resmi gazetede yayımlanacağı
kanunda belirtilir” şeklinde düzenlenmiştir.
 -Yönetmelikler, idarenin düzenleyici işlemleridir.
 -Yönetmelikler, Bakanlar Kurulu,Başbakanlık,Bakanlıklar,kamu tüzel
kişileri tarafından çıkarılır.
 -Yönetmelikler,dayanakları olan kanun ve tüzüklere aykırı olamazlar.
 -Kamuyu ilgilendiren yönetmelikler,ilgililere duyurulması bakımından
resmi gazetede yayımlanır.
 Kamu harcama hukuku içinde değerlendirilebilecek bazı
yönetmelikler:
1.)Usul Yönetmelikleri
2.)Personel rejimine yönelik yönetmelikler
3.)Kamu alım satımlarına yönelik yönetmelikler
4.)Diğer yönetmelikler
5.TEBLİĞLER
 Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan tebliğleri, bağlayıcı ve
bağlayıcı olmayan tebliğler şeklinde ikiye ayırmak
mümkündür.Birinci tür tebliğler,kanunların vermiş olduğu
yetkiye dayanılarak çıkarılır.Bunlar, Danıştay’da iptal
edilmediği sürece bağlayıcı kaynak niteliğindedir.Doğal
olarak bu tebliğler, Danıştay tarafından iptal edilmesi
halinde kaynak olma niteliğini kaybederler.
 İkinci tür tebliğler,Maliye Bakanlığı tarafından yorumlayıcı
ve yol gösterici amaçla çıkarılır.Bunlar uygulama ile ilgili
yorum türü tebliğlerdir.Bu tür tebliğler sadece bakanlığı
bağlar.Yargı kuruluşlarının bu tür tebliğleri kaynak olarak
alma zorunluluğu bulunmamaktadır.
III.YARGI ORGANI TARAFINDAN
ORTAYA KONAN KAYNAKLAR
A-) Anayasa Mahkemesi Kararları
 Anayasa devletin temel organlarını,kuruluş ve
işleyişini,kişilerin devlete karşı olan temel hak ve
ödevlerini düzenleyen ve diğer yazılı hukuk
kurallarının dayanağı olan metindir.Harcama
kanunları da diğer tüm kanunlar gibi Anayasa
Mahkemesi’nin yargısal denetimine tabidir.
B.İçtihadı Birleştirme Kararları
 Danıştay içtihadı birleştirme kurulu, danıştay dava
dairelerinin veyadava daireleri genel
kurullarının.kendi kararları ya da ayrı ayrı verdikleri
kararlar arasında uyuşmazlık tespit etmeleri veya
birleşmiş içtihatların değiştirilmesinin gerekli
görülmesi hallerinde, ilgili mevzuat hükümlerine göre
içtihadın birleştirilmesine veya değiştirilmesine karar
verir.
C.Sayıştay Kararları
Sayışta’yın genel kurul kararları, daireler
kurulu
kararları,temyiz kurulu kararları ve daire kararları
kamu harcamalarına yön veren kamu harcama
hukuku için önemli bir kaynaktır.
D.Diğer yargı kararları
İçtihadı birleştirme kararları dışında kalan yargı
kararları, yardımcı nitelikte kararlardır.Bu davalar
sadece dava ile ilgili kişileri bağlar.İdare aynı
durumda olan kişi ve olay için bu kararları uygulamak
zorunda değildir.
IV.DİĞER KAYNAKLAR
A.Doktrin
 Doktrin veya bilimsel içtihadlar, hukuku düşünürlerinin
hukuki kanular hakkında bilimsel görüş ve düşüncelerini
ortaya koymalarıyla meydana gelir.Yani olması gereken
hukuku belirlerler.Bu bakımdan doktrinin hukuku
gelişmesinde çok önemli bir yeri vardır.
 Özellikle idare hukuku alanında ortaya konmuş olan
bilimsel görüşlerden, hrcama kanunlarının
yapılandırılması ve uygulanması sırasında yararlanılması
kaçınılmazdır.
B.Örf ve Adet
Topluluk içinde kabul gören ve toplumda uyulması zorunlu
sayılan geleneklerdir.Örf ve adet yazılı hukuk kuralları
değildir.Yazılı olmamalarına rağmen genelde hukuk
kaynağı olarak kabul edilmektedir.
V.Normlar Hiyerarşisinde Uygun
Davranma Zorunluluğu
Normlar hiyerarşisine uygun hareket etmek
hukuk devleti olmanın temel kuralıdır.Kamu harcama
hukukunda da bir alt mevzuat bir üst mevzuata aykırı
hükümler taşıyamaz.Genelge ve tebliğler yeni bir
mevzuat ortaya koymak için kaleme alınmaz
 HAZIRLAYANLAR
 TUĞBA ARAS-2010466009
 GİZEM YILDIZ-2010466087
 DOĞANCAN KOÇOĞLU-2010466061
 OGÜN ÇAKIRER-2010466119