Transcript Literatura i film rosyjski

oraz przedstawiciele…
Rosyjska literatura, powstała na przełomie X-XI w. w związku z
rozwojem piśmiennictwa i kultury feudalnej Rusi. Jej
fundamentem stała się ustna twórczość ludowa tzw. byliny, skazy, pieśni, legendy i inne przejawy folkloru. W
rozwoju staroruskiej literatury XI-XIII w. znaczną rolę odegrały
integralne związki Rusi z Bizancjum i kulturą
południowosłowiańską, skąd przeniesione zostały na Ruś m.in.
wzorce literatury religijnej początku XII w. rozwijało się
piśmiennictwo, m.in. w ośrodkach kulturalnych Nowogrodu,
Kijowa, Smoleńska. Pierwsze wybitne dzieła to m.in.: Powieść
minionych lat i Pouczenie Władimira Monomacha (1096-1099).
Największym osiągnięciem staroruskiej literatury XII w.
było Słowo o wyprawie Igora (ok. 1185).
W końcu XV - połowie XVI w.
powstała literatura ogólnoruska,
w XVII w. pojawiły się pierwsze
utwory antyfeudalne, satyryczne
lub wręcz "heretyckie", jak Żywot
protopopa Awwakuma (16721675). Pod koniec XVII i na
początku XVIII w. pojawiły się
nowe gatunki: kazanie
publicystyczne (Teofan
Prokopowicz) oraz literatura
fabularna, zapoczątkowana przez
A.D. Kantemira.
Lata 30.-70. XVIII w. to okres klasycyzmu - powstawały
wówczas dzieła nacechowane patosem, nierzadko z
akcentami satyry . W 2. połowie XVIII w. nastąpiło
ożywienie życia kulturalnego
W końcu XVIII w. w literaturze rosyjskiej zaznaczyły się
przeciwstawne tendencje - zachowawcze (G.R. Dierżawin),
sentymentalistyczne oraz rewolucyjne Wybitnym
przedstawicielem romantyzmu początku XIX w. był W.A.
Żukowski, twórca poematów, elegii i ballad. Rewolucyjny
nurt romantyzmu znalazł wyraz w twórczości
poetów dekabrystów Ostrą krytykę ustroju i dawnej
mentalności zawierała twórczość A.S. Gribojedowa.
Największym pisarzem tego okresu był A.S. Puszkin.
Okres powojenny cechuje
całkowita dominacja realizmu
socjalistycznego. Potępieni przez
oficjalne kręgi partyjnych
decydentów, "bezideowi i
apolityczni" pisarze na długie lata
zostali odsunięci od czynnego
udziału w życiu literackim,
preferowani byli pisarze
realizujący linię partii.
Olbrzymią popularność zyskała poezja zbierająca tysiączne
audytoria na publicznych spotkaniach z twórcami. Na fali
"odwilży" powróciły do czytelników utwory A.A.
Achmatowej, M.I. Cwietajewej, , w 1966-1967 opublikowano
po raz pierwszy w periodyku Moskwa powieść M.A.
Bułhakowa Mistrz i Małgorzata(1928-1940). Powstała nowa
odmiana refleksyjnej, dokumentalnej prozy zawierającej
filozoficzne uogólnienia. Okres ten wyzwolił nowe
tendencje wolnościowo-demaskatorskie, nadal jednak
cenzura ograniczała swobodę wypowiedzi.W latach 70. i
80. szeroką działalność rozwinął tzw. samizdat (literatura
"drugiego obiegu", wydawana nielegalnie). Wielu pisarzy
wyemigrowało na Zachód.
Radykalne przemiany lat 90.
stworzyły całkowicie nową,
nadzwyczaj złożoną sytuację w
literaturze rosyjskiej (trudności
ekonomiczne, uszczuplenie
rynku księgarskiego, drastyczne
zmniejszenie nakładów, upadek
roli związków twórczych itd.),
toteż zaczyna ona dopiero
kształtować swoje nowe oblicze
i uświadamiać sobie własną
tożsamość.
Podczas kiedy na Zachodzie kino było przede wszystkim
formą rekreacji i wypoczynku dla klasy pracującej,
kinematografia rosyjska aż do wybuchu rewolucji w 1917 r.
była rozrywką elity i była dostosowana do jej wymagań
intelektualnych. Pierwsze filmy zostały wyświetlone w
Rosji przez braci Lumière w 1896 r. W tym samym roku
powstaje w Rosji pierwszy film uwieczniający koronację
cara Mikołaja II na Kremlu autorstwa Camille Cerfa. W
1897 r. pojawiają się pierwsze filmy produkcji rosyjskiej o
charakterze dokumentalnym. Do najważniejszych filmów z
okresu Rosji carskiej należą m.in. Stieńka Razin (1908),
Obrona Sewastopola (1911), Odejście wielkiego starca (1912)
czy Ojciec Sergiusz (1918).


Kino rosyjskie i później rosyjskojęzyczne kino radzieckie stało się po rewolucji lutowej jednym z
najbardziej innowacyjnych ruchów kulturalnych, w rezultacie czego powstały takie dzieła jak np.
Niezwykłe przygody Mister Westa w krainie bolszewików (1924), Strajk (1924), Pancernik Potiomkin
(1925), Matka (1926), Październik: 10 dni, które wstrząsnęły światem (1928) i Człowiek z kamerą
(1929)[3]. Radzieccy twórcy filmowi, przede wszystkim Siergiej Eisenstein i Andriej Tarkowski
należeli do grona najbardziej innowacyjnych i wpływowych reżyserów. W 1919 r. aktor i reżyser
Władimir Gardin otworzył w Moskwie Instytut Kinematografii – najstarszą uczelnię filmową na
świecie. Za ojca radzieckiego kina można uważać Lwa Kuleszowa, reżysera i teoretyka sztuki, który w
zasadniczy sposób wpłynął na powstanie Instytutu Kinematografii. Do jego uczniów należeli m.in.
Wsiewołod Pudowkin i Siergiej Eisenstein. W atmosferze nadchodzącej wojny oraz w przeciągu II
wojny światowej Eisenstein nakręcił dwa dramaty historyczne – Aleksander Newski (1938) oraz Iwan
Groźny (1942-1946), mające głęboki wydźwięk polityczny. W 1922 Dziga Wiertow wraz z członkami
grupy Kino-Oko ogłosił radykalny manifest, negujący rozrywkowe kino zachodnie przedstawiające
wyidealizowany świat burżuazji oraz postulujący filmowanie zwykłych, prostych ludzi.
Od 1932 r. zaczyna dominować promowany przez władze socrealizm. W okresie tym powstają takie
dzieła jak: Czapajew (1934), Lecą żurawie (1957), Ballada o żołnierzu (1959) czy Los człowieka (1959).
W latach 60. i 70. wielką popularność zyskały komedie Leonida Gajdaja: Operacja "Y", czyli przypadki
Szurika (1965), Kaukaska branka (1966), Brylantowa ręka (1968) i Iwan Wasiljewicz zmienia zawód
(1973). W 1969 r. Władimir Motyl nakręcił Białe słońce pustyni – pierwszy film z gatunku "ostern".
Film ten oglądany był przez radzieckich kosmonautów podczas lotów kosmicznych[4]. W 1965-1967
została nakręcona Wojna i pokój (4 części), najdłuższy film radziecki i najdroższy film na świecie (po
uwzględnieniu inflacji)[5]. W latach 70. i 80. realizowano ambitne dramaty: Idź i patrz (1985) oraz
Solaris (1972) i Stalker (1979) Andrieja Tarkowskiego.
 W przeciągu lat 80. i 90. pomimo zniesienia
cenzury, kino rosyjskie przeżywało kryzys
spowodowany drastycznymi cięciami w
dotacjach państwowych. Na początku XXI w.,
wraz z polepszeniem się sytuacji
gospodarczej w kraju, kino rosyjskie doznało
odrodzenia. Poziom produkcji filmowej w
Rosji w bardzo krótkim czasie osiągnął
wyższy pułap od produkcji brytyjskiej lub
niemieckiej[6]. Dochody z kinematografii
wyniosły w 2007 roku 565 mln $, o 37%
więcej niż o rok wcześniej[7]. Do najbardziej
znanych filmów nakręconych po roku 1991
należą m.in. Spaleni słońcem (1994), Cyrulik
syberyjski (1998) i Dwunastu (2007) Nikity
Michałkowa, Brat (1997) i Brat II (2000)
Aleksieja Bałabanowa, Rosyjska arka (2002)
Aleksandra Sokurowa oraz 9 Kompania
(2005) Fiodora Bondarczuka.
Autorzy:
Karolina Skórka, Hanna Wojcieszuk, Aleksandra
Mikołajczyk, Agata Jeżewska, Bartosz Jędrzejewski.
Źródła:
www.wikipedia.pl , www.portalwiedzy.onet.pl ,
www.kinorosja.pl, www.filmusic.pl,
www.youtube.com.