Transcript kentsel dönüşüm - Emrah Göker`in İstifhanesi

KENTSEL DÖNÜŞÜM BASKISI ALTINDAKİ
MAHALLELERDEKİ GÜÇ İLİŞKİLERİNİN
BOURDIEUCU BİR OKUMASI
Erbatur Çavuşoğlu
Kumru Çılgın
Julia Strutz
1. AMAÇ ve YÖNTEM *
Kentsel Dönüşüm süreçlerini aktivist olarak izleyen bir grubun sürdürdüğü bu
araştırma;
• Kentsel Dönüşüm baskısı altındaki çeşitli mahallelerde sıkça karşılaşılan
durumları,
• Yandaş ya da muhalif söylemdeki genel kabulleri sorgulamak ve
derinleştirmek niyetiyle,
• Seçilen bir mahalle üzerinde yoğunlaştırmış bir çalışmanın sonuçlarını
aktarmaktadır.
Kentsel Muhalefet ve Güç İlişkileri
Bourdieucu
Kentsel Dönüşüm Süreçlerine
Bağlamında Bir Mahallenin
Mekan Okuması İlişkin Gözlem ve Deneyimler
Mütekabiliyet Analizi
• Pierre Bourdieu
• 6 senelik birikim
• Workshop
literatürü
• 4 saatlik röportaj
• 1500 hanelik arazi kullanım çalışması
tarama ve
• 850 hanehalkı anketi
okuma
• 14 derinlemesine mülakat
1. Ev
Algısı
2. Mahalle
Algısı
3. Dayanışma
Pratikleri
4. Mücadele
Pratikleri
5. Mekanı Sahiplenme
Pratikleri
* «Ampirik gerçekliğin özgünlüğüne dalınmadıkça, toplumsal dünyanın engin mantığı idrak edilemez.» [Pierre Bourdieu]
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Alan
Oyun
Illusio
Sınırları genişleyip daralabilen
veya deforme edilebilen, iktidar
ya da sermaye biçimlerine gömülü
konumlar arasındaki tarihsel
bağıntılar bütünüdür.
«Çözümleyici açıdan Alan, konumlar arasındaki nesnel bağıntıların
konfigürasyonu ya da ağı olarak tanımlanabilir. Bu konumlar, (…)
farklı iktidar/sermaye türlerinin dağılım yapısındaki mevcut ve
potansiyel durumlarıyla, ayrıca diğer konumlara nesnel bağıntılarıyla
nesnel olarak tanımlanır» [Bourdieu & Wacquant, 2007: 81].
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Alan
Oyun
Illusio
Bourdieu alanı, mücadele ile
ilişkilendirerek; kuralları belirli
olan ancak değiştirilebilen, yeni
oyuncuların katılımına açık, inşa
halinde bir Oyundan bahseder.
Bu çalışmada Kentsel Dönüşüm, bir Alan; Kentsel Dönüşüm
alanındaki mücadele süreçleri ise Oyun olarak ele alınmaktadır.
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Alan
Oyun
Illusio
Alanın, oynamaya değer olduğuna
dair oluşan inançtır.
Oyun içinde, ödül kazanma
ihtimalinin cazibesine kapılmaktır.
«Illusio, oyuna yoğunlaşmak, oyun tarafından ele geçirilmek, oyunun
çabalamaya değdiğini sanmak, ya da daha basit söylemek gerekirse,
oyunun oynamaya değdiğini düşünmektir» [Bourdieu & Wacquant,
2007: 105].
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Aktörler
İktisadi Sermaye
Toplumsal Sermaye
Kültürel Sermaye
Simgesel Sermaye
Oyun Alanı içinde yer
alan Eyleyicilerdir.
Kentsel Dönüşüm Oyun Alanı’ndaki aktörler: Yöneticiler, Halk,
Siyasiler, İnşaat Sektörü, TOKİ, KİPTAŞ, GYO’lar, Özel Sektör,
Medya, Kamuoyu, Kent Aktivistleri vb…
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Aktörler
İktisadi Sermaye
Toplumsal Sermaye
Kültürel Sermaye
Simgesel Sermaye
Marksist kuram içindeki
parasal ve maddi üretim
araçlarına karşılık
gelmekle ve esas öneme
sahip olmakla birlikte,
toplumsal ilişkileri
belirlemede de yalnız
değildir.
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Aktörler
İktisadi Sermaye
Toplumsal Sermaye
Kültürel Sermaye
Simgesel Sermaye
Aktörlerin; diğerleriyle
olan bağlantıları, grup
üyelikleri, bu ilişkilerin
getirdiği yükümlülükler,
ayrıcalıklar ve itimatlardır.
«Toplumsal Sermaye, az çok kurumsallaşmış olan karşılıklı arkadaşlık
ve tanıma ilişkileriyle kurulmuş dayanıklı bir ağ ile ilintili gerçek veya
potansiyel kaynakların toplamıdır» [Aktaran Göker, 2007: 283,
Bourdieu 1986: 249].
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Aktörler
İktisadi Sermaye
Toplumsal Sermaye
Kültürel Sermaye
Simgesel Sermaye
Kimi zaman salt miras
yoluyla devralınır;
genellikle kıt sembolik
mallar, beceriler ve
unvanlarla edinilir ve
özellikle eğitime bağlı
olarak eşitsizlikleri
yeniden üreten yetenekler
ve kapasiteler geliştirir.
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Aktörler
İktisadi Sermaye
Toplumsal Sermaye
Kültürel Sermaye
Simgesel Sermaye
Hem doğuştan itibaren
miras yoluyla edinilen
para, unvan ve maharetleri
hem de aile, okul ve diğer
toplumsal failler
aracılığıyla benimsetilen
değer yargıları, düşünme,
söylem ve davranış
kalıplarının toplamıdır.
«Kişi ve kurumların bu toplam sermayesi, sahip olunan sermayelerin
genel yapısı, miktarları, birleşimi, birbirine tercüme edilebilme
kapasiteleri ve zaman içindeki değişimi alan içindeki konumları
hakkında temel belirleyicidir» [Wacquant, 2007: 62].
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Habitus
• Sınıfsal Habitus
• Mekânsal Habitus
Kişinin veya kişiler kümesinin
geçmiş tecrübelerinin içinde
bütünleştiği sınıf, dil, millet,
etnisite, cinsiyet, aile gibi
aidiyetlere ait kalıcı eğilimler
bütününü belirtir.
«Habitus; bireylerin benlerine zihinsel ve bedensel algı, beğeni ve
eylem şemaları biçiminde konulmuş bir tarihsel bağıntılar bütünüdür
ve aktörlerin geçmişten bugüne biriktirdikleri gerçek ve simgesel
değerler, önyargılar, fikirlerle dolu ve sadece fikirlerden ibaret
olmayan, bedene yerleşmiş hareketleri ve vücut dilini de içeren
bagajlarıdır» [Bourdieu & Wacquant, 2007: 25].
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Habitus
• Sınıfsal Habitus
• Mekânsal Habitus
Bir sınıfa ait olmakla doğuştan
sahip olunan sermayeler ile
o sınıf içinde yaşamakla
kazanılan her tür değer yargısı,
davranış kalıbı, yetenek ve
yatkınlıklardır.
«Sınıfsal Habitus; benzer konumu paylaşanların kolektif bilincine
karşılık gelir, zira o bireylerin dünyayı benzer biçimde sunmaları ve
belirli bir tarzda sınıflama yapmaları, seçmeleri, değerlendirmeleri ve
davranmalarını mümkün kılan bilişsel ve duygusal bir rehber sağlar»
[Tatlıcan & Çeğin, 2007: 326].
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Habitus
• Sınıfsal Habitus
• Mekânsal Habitus
Ait olunan sınıfın; mekân
belleği, özgünlüğü ve
gelenekleridir.
Mekânsal Habitusu var
eden; o mekanın gömülü
tarihsellikleri, deneyimleri
ve ilişkisellikleri gibi
özgünlükleridir.
Mekânsal Habitus, mahalle merkezli olduğunda; Kentsel Dönüşüm
süreçlerine direniş de farklılaşmaktadır. Kentsel Dönüşüme karşı
direnen bir mahallede sahip çıkılan hayat ve mahallenin kullanım
değeri, değişim değerine üstün gelmedikçe; direniş başarılı
olamayacaktır…
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Doxa
Strateji
Sembolik Şiddet
Beğeni
Sorgulanmayan, doğallaşmış,
üzerine düşünülmeyen, inanç
haline gelmiş fikirlerin dünyası ve
toplumsal dünyanın bu “sabit
fikirler” ile tecrübe edilmesidir.
«Doxa,
egemenin
dünya
görüşüdür;
nesnel
yapıların
içselleştirilmesine dayanır ve bu yapıların, doğal görülmesini sağlar
ve böylece tahakküm altındakiler tarafından sorgulanmaksızın
egemen sınıfın çıkarlarına hizmet eder» [Bourdieu, 2006: 120].
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Doxa
Strateji
Sembolik Şiddet
Beğeni
Aktörlerin; Oyun Alanındaki güç
ilişkileri ve karar süreçlerini
şekillendirmek ve baskın grupların
yeniden-üretimlerini sağlayan
Doxayı sarsmak için
geliştirdikleridir.
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Doxa
Strateji
Sembolik Şiddet
Beğeni
Maddi ve fiziksel şiddetin yanı
sıra; sorgulanmayan kategoriler,
semboller, sınıflandırmalar,
isimlendirmeler, kimlikler
aracılığıyla zihinsel ve sembolik
bir iktidarın tesis edilmesidir.
Dil ve söylem, uygulamada
önemli işlev görür.
«Tahakküm eden, muhatabının düzeyine ‘inmek’ amacıyla hakim
konumundan geçici ve gösterişçi bir biçimde feragat ederken, aslında
varlığını sürdüren tahakküm ilişkisinden, onu inkâr ederek
yararlanır» [Bourdieu & Wacquant, 2007: 138].
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Doxa
Strateji
Sembolik Şiddet
Beğeni
Sınıfsal kod, anlam ve tercihlerle
yüklüdür ve yaşamı üsluplaştırma
eğilimine dönüşebilir.
Ötekinin Beğenisini dışlayıp,
kendini bir kimlik olarak kurar ve
sınıfsal konumu pekiştiren bir
aidiyet yaratır.
«Beğeniler; toplumsal bir nesnel sınıfsal mevkii hiyerarşisini yansıtan
kültürel bir hiyerarşi içinde organize oldukları için, beğeniler
arasındaki çatışmalar sınıf çatışmalarıdır» [Turner 1998’den aktaran
Tatlıcan & Çeğin, 2007: 324].
2. BOURDIEUCU MEKAN OKUMASI
Kentsel Dönüşüm Oyun Alanı
Alan
Aktörler
• Yöneticiler
• Yerel Halk
• İnşaat Sektörü
• Muhalefet Grupları
• …
Illusio
Strateji
Kentsel Dönüşüm Alanı
Oyun
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
2000’li yıllar
Egemen sistemin, mekanı yeniden üretimi
Rant elde etme aracı
KENTSEL DÖNÜŞÜM
savunanlar
m
a
ğ
d
u
r
i
y
e
t
l
e
r
karşı çıkanlar
sınıfsal ve mekânsal habitusa
bağlı direnme beklentileri
?
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
Kentsel Dönüşüm
Oyun Alanındaki Aktörler
Yöneticiler
Yerel Halk
Toplumsal Muhalefet Grupları
Hakim söylem kentsel dönüşümü; iktidarını ve devamlılığını
güvenceye alma, fayda sağlama ve hegemonyasını genişletme
amaçlı bir araç veya bir fırsat olarak görür.
Daha güçlü bir iktidarı tesis ederken, Sembolik Şiddet gösterir.
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
Yöneticiler
Kentsel Dönüşüm
Oyun Alanındaki Aktörler
Yerel Halk
Toplumsal Muhalefet Grupları
Kentsel Dönüşüm olgusuna, hayatta kalma stratejisi ile
mülkiyet temelli baktıkları için; oluşabilecek riskleri
minimize etmenin gayreti içerisindedirler.
Bu bakış açısını odağa almak, birçok soruna ve çözüm
olabilecek fırsatların kaçırılmasına neden olabilmektedir.
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
Kentsel Dönüşüm
Oyun Alanındaki Aktörler
Yöneticiler
Yerel Halk
Toplumsal Muhalefet Grupları
Temelde egemen politikalarla sorunlu oldukları ve bunlara itiraz
ettikleri için Kentsel Dönüşümü kötü yönleri ile anarlar.
Habitusları ve konumları itibariyle, egemen ve mağdur aktörlerin
aksine iktisadi sermaye kazanma/kaybetme durumları yoktur.
Siyaseten muhalefet ederek süreci değiştirebileceklerini düşünürler.
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
1980
öncesi
sonrası
Mahallelerdeki
mücadele eğilimleri
ehlileştirilmiştir.
Hak mücadeleleri ve
sosyal örgütlenmeler
tasfiye edilmiştir.
İmece usulü dayanışma
yerini, güvence arayışının adının
«tapu» olarak konmasına bırakmıştır.
KD ile mücadele etmek
isteyen mahallelerin;
beraber hareket
etmeleri, dayanışmaları,
örgütlenmeleri, ellerini
güçlendirecekleri bir
çözüm aracıdır.
Mücadele pratikleri kısıtlanmış,
Mekânsal Habitus farklılaşmıştır.
Birincil sınıf atlama
aracı olmuştur.
Yaşayanların, konut ve aidiyet
algıları değişmiştir.
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
Direniş sürecini olumsuz etkileyen 3 temel nokta:
1. Mahallenin bütüncül temsiliyetinin sağlanamaması
• «Kanaat Önderleri»
• Mahalle Dernekleri
• Etnik, Dini, Siyasi Ayrışmalar
• Mülk Sahipliği
2. Kadınların ve gençlerin, sürecin gerisinde kalması
• Ataerkil Kültür
• Mekana Aidiyet Hissi
• Ailelerin Korumacı Tutumları
• Mekanı Savunma ve Sahiplenme
• Dışlanma
3. Dışarıdan aktörlerin müdahaleleri
• «Dışarıdan yol tarifine girmek»
• Temsiliyet Orantısı
• Kurulan İlişki ve Müdahale Biçimleri
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
Sol entelektüel camianın, mahalleler ile kurmuş oldukları ilişkiler:
1. Örgütlü politika yapan sol siyasal özneler
2. Kent muhalefetine iştirak eden birey ya da gruplar
3. Meslek Odaları
4. Akademi merkezli aktörler
Geleneksel popüler siyasal partilerin aksine,
destekleri daha gözle görülür ve dayanışmacıdır.
Kendi politik çıkarlarını güncellerken,
mücadele içerisinde olan mahallelere de fayda sağlamaktadırlar.
Temas ettikleri alanlara özel söylemler üretme kapasiteleri yüksektir.
Gecekondu mahallelerini yıktırmama temelli bir söylem geliştirmekte
ve direniş örgütlemektedirler.
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
Sol entelektüel camianın, mahalleler ile kurmuş oldukları ilişkiler:
1. Örgütlü politika yapan sol siyasal özneler
2. Kent muhalefetine iştirak eden birey ya da gruplar
3. Meslek Odaları
4. Akademi merkezli aktörler
Gönüllülük esasına dayalı sivil inisiyatifler olarak tanımlanabilirler.
Mahallelere teknik bilgi hizmeti vermekte ve
onlarla dayanışma göstermektedirler.
Meşruiyet sorunları vardır.
Dayanışma gösterilen topluluğun
kendi iç inisiyatifinin geliştirmesi beklenmelidir.
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
Sol entelektüel camianın, mahalleler ile kurmuş oldukları ilişkiler:
1. Örgütlü politika yapan sol siyasal özneler
2. Kent muhalefetine iştirak eden birey ya da gruplar
3. Meslek Odaları
4. Akademi merkezli aktörler
Muhalefete daha çok,
TMMOB Şehir Plancıları Odası ve/veya Mimarlar Odası öncülük eder.
Müdahale çerçeveleri sınırlıdır: uygulamaların, bütüncüllük içerisinde aykırı
duran taraflarına itiraz ederler.
Sermaye odaklı kentsel müdahalelere hukuki itiraz etme veya
planlara dava açma aşamalarında etkin rol oynarlar.
Kentsel müdahaleleri tasarlayan yöneticiler ve sermaye grupları ile
münazara süreçlerinde rol üstlenebilmektedirler.
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
Sol entelektüel camianın, mahalleler ile kurmuş oldukları ilişkiler:
1. Örgütlü politika yapan sol siyasal özneler
2. Kent muhalefetine iştirak eden birey ya da gruplar
3. Meslek Odaları
4. Akademi merkezli aktörler
Çalışma odalarından çıkıp, sokağa inmeleri halinde
sürece gerçek katkı koyabilirler.
Akademik bir ürün ortaya koymak için yapılan mahalle araştırmaları,
samimi olmamakla birlikte mahallelinin gözünde bir karşılık bulamamaktadır.
YÖK’ün varlığı ve siyasal ortamın durumu, engel oluşturabilmektedir.
Gönüllü gruplar içinde muhalefet edenlerin, öğrencilerin gelişimi ve konu
hakkında bilinç oluşturmadaki rolleri yadsınmamalıdır.
3. KD SÜREÇLERİNE İLİŞKİN GÖZLEM ve DENEYİMLER
Sol entelektüel camianın, ortaklaştığı temel noktalar:
1. Örgütlü politika yapan sol siyasal özneler
2. Kent muhalefetine iştirak eden birey ya da gruplar
3. Meslek Odaları
4. Akademi merkezli aktörler
 Sermaye lehine tercihler sonucunda kentin mevcutta gerçekleştirilen ve
eleştirilen biçimleri ile dönüştürülmesi ve şekillendirilmesine itiraz ederler;
 Mahallelinin, Kentsel Dönüşüm baskısı karşısında örgütlenerek direnmeleri
gerektiğini düşünürler.
Mücadeleye en büyük zararı, iktisadi akıl içinde düşünme alışkanlığı verir…
4. KENTSEL MUHALEFET ve GÜÇ İLİŞKİLERİ BAĞLAMINDA
BİR MAHALLENİN MÜTEKABİLİYET ANALİZİ
1500 hanelik arazi kullanım
Doğum Yeri:
%30 Sivas
%13 Samsun
Mülk Sahipliği:
%28 Kiracı
850 hanehalkı anketi
Kat Adedi:
%42,5 1 Katlı
14 derinlemesine görüşme
Mülkiyet Durumu:
%7 Tapu
%63 Tapu Tahsis
%30 Belgesiz
Dernek:
%41 Bilmiyor
%4 Güvenmiyor
MÜTEKABİLİYET ANALİZİ *
Correspondence Analysis
Konutun yapım yılı, kalitesi, tapu durumu, mülk sahipliği/kiracılık, memleket, örgütlülük ve
mahalle derneğine bakış gibi çoklu kriterleri bir arada düşünme fırsatı sağlamıştır.
* Bourdieu tarafından; sosyal mekân içindeki farklı sermaye birikimlerini, farklı stratejilerini ve oyun
kurallarını göstermek için kullanılan, esnek ve yoruma dayalı bir istatistik araçtır.
Koordinat
merkezine yakınlık
genel eğilim;
uzaklık farklılaşma
demektir.
Mesafeler, yakınlık ve
uzaklıklar üzerinden
ilişkisellikleri
belirlemektedir.
Dağılımın temel
belirleyicisi, veriler
ve değişkenler
setidir.
Dağılımdaki yığılmalar
ve ayrışmalara göre
çizilen kümelerin
taşıdığı anlamlar
önemlidir.
Memleket, Derneğe Bakış ve Kiracılık Kriterlerinin Mütekabiliyet Analizi
Tapu sahipliği, Kiracılık, Konutun yapım yılı, Mahalle derneğine bakış, Ev kalitesi ve
Memleket kriterlerinin Mütekabiliyet Analizi
4. KENTSEL MUHALEFET ve GÜÇ İLİŞKİLERİ BAĞLAMINDA
BİR MAHALLENİN MÜTEKABİLİYET ANALİZİ
Görüşmelerden notlar: KD Algısı ve Egemen Söylemin İçselleştirilmesi
• Kentsel Dönüşümün net bir şekilde tanımlanamaması, hem tehdit
hem fırsat olarak algılanması
Kadın, 70, Kars: «Devlet zaten ne yapacak ki? Kalkıp mahallenin hepsini yıkmaz. Bir
tarafını bir kaldıracak, öbür tarafını bir kaldıracak, azar azar yıkacak, toplu bir şey
yapamaz. Zaten toplu katliam olmaz.»
G: Hiç tapuyu vereceğini söyleyen yönetimler oldu mu?
Kadın, 72, Sinop: «Yok yok olmadı. Ne vereceğiz dediler, ne vermeyiz dediler. Şimdiden
sonra bakalım işte, bu başbakan gelir buraya belki. Bundan sonra bir şey olursa olacak.
Şimdi hükümeti kuruyor mesela, uğraşıyor. Tapuyu verir diye düşünüyoruz. Ne yapalım?
Verirse verir, vermezse bizi kaldırıp atacak değil herhalde?»
• Devlete olan saygı ve güven / mağdur edilmeyeceklerine yönelik
umudu yaşatma çabası
• Mahalledeki yaygın dil ve söylemin, egemeninkiyle benzerlik
göstermesi
• Mahallenin çevresindeki yeni yatırımların tehdit olarak
algılanmaması
4. KENTSEL MUHALEFET ve GÜÇ İLİŞKİLERİ BAĞLAMINDA
BİR MAHALLENİN MÜTEKABİLİYET ANALİZİ
• Mülk sahipleri açısından bu yatırımların, gayrimenkullerin değerini
artıran olumlu bir gelişme olarak okunması (Ödül ve Illusio)
Kadın, 35, Istanbul: «Görüntü kirliliği duydukları söyleniyor... Maslak 5 dakika buradan.
Ulaşımı rahat bir yer, güzel bir yeri var.»
Komşu: «Canımız sıkıldıkça MİGROS'a gidiyoruz.»
«Bizimki daha aktif halde. Orada o kadar şey yok. Gelişmiş değil. Orada bir market varsa
burada 10 tane var. Daha gelişmiş. Orada halam oturuyor, kapıdan binip gidebiliyorum.
Burada istediğim kadar market var.»
• Var olan sınıfsal eşitsizliğin farkında olunmasının yanında, tepki
duyulması; ancak o eşitsizliği üreten iktisadi akıl içinde düşünmeyi
sürdürmeleri
Kadın, 64, Giresun: «Bunun hesabını veremeyecekler. Allah’ın emrini bilmeyen yok. Ben
yürüyerek gittim, sen jiple gittin, ne üstünlüğün var? Biz bunun hesabını yapmıyoruz. Siz
yine jipte gezin ama bizim mülkümüzü rahat bırakın. 10’unu siz alın, 5’ini biz alalım. Biz
burada sosyal hayatıyla birlikte yaşayalım. O AVM olmasaydı, çoluk çocuk nereye
gidecekti. Bize yanlış yapmasınlar.»
Zoraki Birliktelik: “Hep Beraber Kendi Evlerimiz İçin”
Ev
Algısı
Mahalle
Algısı
• Kirada oturulan yer, ev olarak sahiplenilmiyor
• Sahip olunan ev, ideal bir ev olarak tanımlanmamakta
Beğeni:
Apartman dairesi
• Mahallenin fiziksel olarak kullanılan kısımlarıyla sınırlı
• Kadınlarda bu sınır, sokak ölçeğine kadar iniyor
Güçlü Tarafı:
Dini/etnik/sınıfsal ayrışma yok
Zayıf Tarafı:
Komşuluk dışında beraber
hareket etme kapasiteleri yok
Dayanışma
Pratikleri
• Beraber vakit geçirmek veya
komşuluk ve arkadaşlık ilişkileri ile sınırlı
• ‘80’lerden itibaren ciddi değişim var
• Dayanışmayı yıkıma karşı beraber
davranmak olarak yorumluyorlar
Mücadele
Pratikleri
• Mahalle Derneği kurmak
• Kurtarıcı «büyük liderin» çıkma ümidi
• Mahallenin tümünü değil, kendi evini ön planda tutma
Mekanı Sahiplenme
Pratikleri
Asıl Amaç:
Bireysel tapu
«Kiracının bin evi var.»
• Mal sahipleri, kiracılardan;
• Yaşlılar, gençlerden daha çok sahipleniyor «Bizim için her yer Paris»
5. SONUÇ ve HİPOTEZLER
•
•
•
•
•
•
Tapulu ev sahibi olma hayali, yer seçimini belirleyen beğeninin önüne geçmekte.
Mahalle algısı mülkiyet temelinde belirlenmekte ancak kuşaklara göre farklılaşmakta.
Ataerkil kültür, mekânın kullanımını belirlemekte; mekân algısı ölçeğini daraltmakta.
Dayanışmanın önünde; etnik, inançsal, sınıfsal ve çeşitli hiyerarşik bariyerler mevcut.
Mücadele; kullanım değerinin değil, değişim değeri üzerinden konuşulan bir pratik.
Yaşam alanının değişim değeri üzerinden tahayyülü; mekânsal sahiplenme düzeyini,
mekânsal habitusun yeniden üretimini olumsuz etkilemekte.
• Aktörlerin alandaki konumları, büyük ölçüde sınıfsal habitusa göre belirlenmekte ve
iktisadi sermaye sahipleri daha güçlü pozisyonlar elde etmekte.
• Oyunda egemen ve mağdurlar, sürekli farklı stratejiler geliştirmekte ancak alandaki
hakim söylem egemenin dili ile benzeşmekte.
• Alandaki hakim doxalar;
• Uzlaşmanın direnişten daha yararlı olduğu fikrini,
• Mülkiyet fetişini ve
• Devletin kutsallığını pekiştirici nitelikte.
KAYNAKÇA
• Berking, Helmuth, [2008], “Städte Lassen Sich an Ihrem Gang Erkennen Wie Menschen” - Skizzen Zur
Erfoschung Der Stadt Und Der Städte‟, in Die Eigenlogik Der Städte, ed. by Helmuth; Löw Berking,
Frankfurt: Campus.
• Bourdieu, Pierre & Wacquant, Loic, [2007], Düşünümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar, İletişim Yayınları,
İstanbul.
• Bourdieu, Pierre, [1979], “Critique sociale du judgement”, La Distinction. Les Éditions de Minuit, Paris.
• Bourdieu, Pierre, [1997], Toplumbilim Sorunları, Kesit Yayıncılık, İstanbul.
• Bourdieu, Pierre, [2002], “Müdahil Bir Bilim İçin”, Le Monde Diplomatique.
• Bourdieu, Pierre, [2006], Pratik Nedenler, Hil Yayınları, İstanbul.
• Calhoun, Craig, [2007], “Bourdieu Sosyolojisinin Ana Hatları”, Ocak ve Zanaat, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Çavuşoğlu, Erbatur, [2004], Hegemonik Bir Süreç Olarak Türkiye Kentleşmesi, Yayımlanmamış Doktora
Tezi, MSGSÜ, İstanbul.
• Dirksmeier, Peter, [2006], “Habituelle Urbanität”, Erdkunde, 221-230.
• Friedmann, John, [2005],”Place-making as Projects? Habitus and Migration in Transnational Cities.”, in
Habitus. A Sense of Place., pp. 315-333.
• Göker, Emrah, [2007], “Ekonomik İndirgemeci mi Dediniz?”, Ocak ve Zanaat, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Hillier, Jean, & Rooksby, Emma,[2005], “Habitus: A Sense of Place”, 2nd edn Ashgate Pub Co.
• Podmore, Julie, [1998], „(Re)reading the “Loft Living” Habitus in Montréal‟s Inner City‟, Blackwell, 283302.
• Tatlıcan, Ümit & Çeğin, Güney, [2007], “Bourdieu ve Giddens: Habitus veya Yapının İkiliği”, Ocak ve Zanaat,
İletişim Yayınları, İstanbul.
• Ünal, Ahmet Zeki, [2007], “Rahatsız Eden Bir Adamın Bilimi: Sosyoloji”, Ocak ve Zanaat, İletişim Yayınları,
İstanbul.
• Wacquant, Loic, [2007], “Pierre Bourdieu: Hayatı, Eserleri ve Entelektüel Gelişimi”, Ocak ve Zanaat, İletişim
Yayınları, İstanbul.
TEŞEKKÜRLER….
Erbatur Çavuşoğlu
[email protected]
Kumru Çılgın
[email protected]
Julia Strutz
[email protected]