Transcript Wykład 2
Planowanie i organizacja produkcji Zarządzanie produkcją Materiały szkoleniowe. Część 2 Zagadnienia • Część 1. Parametry procesu produkcyjnego niezbędne dla logistyki • Część 2. Produkcja na zapas i zamówienie • Część 3. Typy organizacji produkcji: potokowa i niepotokowa 2 CZĘŚĆ 1 Parametry procesu produkcyjnego 3 Seria i partia produkcyjna • Seria produkcyjna to liczba wyrobów finalnych wydzielona ewidencyjnie wynikająca z podzielenia rocznego planu produkcyjnego na mniejsze jednostki w celu wspólnego ich produkowania i rozliczania w określonym czasie. – Seria konstrukcyjna – Seria informacyjna – Seria próbna • Partia produkcyjna jest to liczba detali (zespołów) wykonywanych w ścisłej kolejności przy jednorazowym nakładzie czasu przygotowawczo zakończeniowego na każda operację w procesie technologicznym. – Partie transportowe 4 Klasyfikacja parametrów produkcyjnych Proste Parametry wyrobu •Program produkcyjny •Poziom braków produkcyjnych •Partia produkcyjna • Zadania godzinowe • Możliwość godzinowa • Współczynnik obciążenia stanowiska roboczego operacją • Takt produkcji • Współczynnik obciążenia robotnika operacją Złożone Parametry maszyny •Fundusz czasu maszyny •Zmianowość •Stanowiskochłonność Parametry robotnika •Fundusz czasu robotnika •Pracochłonność •Współczynnik wykonania normy • Sumaryczny współczynnik obciążenia stanowiska roboczego • Rezerwy stanowiska roboczego • Sumaryczny współczynnik obciążenia pracownika • Rezerwy robotnika • Liczba stanowisk roboczych • Liczba robotników • Średni współczynnik obciążenia stanowiska roboczego • Średni współczynnik obciążenia robotnika Rodzajowe • Cykl produkcyjny • Zapasy produkcji w toku Parametry wejściowe Parametry wyjściowe 5 Parametry maszyny • Fundusz czasu pracy maszyny: – – – – Kalendarzowy: liczba dni w roku × liczba godzin doby Nominalny: uwzględnia zmianowość oraz wolne dni w roku Efektywny: Nominalny - planowane przestoje maszyn Rzeczywisty: liczba godzin użytecznego wykorzystania maszyny • Zmianowość: – liczba zmian pracy maszyny (z reguły max 3 zmiany dobowo) • Stanowiskochłonność: – Czas wyrażający okres zajęcia maszyny w celu wykonania określonej operacji – Wlicza się do niego również czasy przygotowawczo zakończeniowe jeżeli zajmują tę maszynę Tzm = (tpz/S) + tj [stanowisko-godziny na operację] 6 Parametry pracownika • Fundusz czasu pracownika: – – – – Kalendarzowy: liczba dni w roku × liczba godzin doby Nominalny: uwzględnia zmianowość oraz wolne dni w roku Efektywny: nominalny pomniejszony o liczbę dni nieobecności w pracy Rzeczywisty: liczba godzin użytecznego wykorzystania efektywnego funduszu • Pracochłonność: – Czas zajęcia pracownika przy wykonywaniu danej pracy [roboczo godziny] • Współczynnik wykonania normy (wydajność, produktywność) 7 Parametry wyjściowe proste • Zadanie godzinowe: – Inaczej zadanie produkcyjne: liczba wyrobów wynikająca z programu produkcyjnego jaka ma być wyprodukowana w ciągu godziny • Możliwość godzinowa: – Inaczej możliwość produkcyjna: liczba wyrobów jaką stanowisko może wykonać w ciągu godziny. • Takt produkcji: – Czas między spływem dwóch kolejnych wyrobów z linii lub stanowiska (odwrotność zadania godzinowego) • Współczynnik obciążenia stanowiska roboczego: – Stopień zajęcia stanowiska roboczego przy wykonaniu określonej detalooperacji na godzinę • Współczynnik obciążenia pracownika – Stopień zajęcia pracownika przy wykonywaniu określonej detalooperacji w ciągu godziny 8 Parametry wyjściowe złożone • Dotyczą sytuacji w której kilka detalooperacji obciąża stanowisko i pracownika lub grupę różnorodnych stanowisk i pracowników. • Sumaryczny współczynnik obciążenia stanowiska roboczego: – Grupuje obciążenia stanowiska od wszystkich detalooperacji obciążających praca stanowisko • Rezerwy stanowiska roboczego: – Stopień niewykorzystania stanowiska • Sumaryczny współczynnik obciążenia pracownika: – Grupuje obciążenia pracownika od wszystkich detalooperacji obciążających pracą pracownika • • • • Liczba stanowisk roboczych Liczba pracowników Średni współczynnik obciążenia stanowisk roboczych: Średni współczynnik obciążenia robotników 9 Cykl produkcyjny • Czas niezbędny do wykonania wszystkich operacji w procesie produkcyjnym danego wyrobu łącznie z czasem wszystkich koniecznych przerw. Czas między rozpoczęciem a zakończeniem procesu produkcyjnego wyrobu • Zapasy produkcji w toku: – Wynikają z faktu niezakończenia pewnej ilości prac (tzw. produkcja w toku) – Obejmują zapasy powstające między komórkami produkcyjnymi oraz wewnątrz komórki produkcyjnej 1 stopnia. 10 Parametry rodzajowe Okres cyklu produkcyjnego Okres roboczy Czas trwania operacji technologicznych Okres przerw Wynikające z organizacji procesu produkcyjnego Wynikające z organizacji dnia roboczego Czas trwania procesów naturalnych W związku z obróbką partii Planowane przerwy wewnątrz zmiany Czas trwania operacji kontrolnych W oczekiwaniu na zwolnienie stanowiska roboczego Przerwy między zmianowe Czas trwania operacji transportu Czas oczekiwania w magazynach Wolne zmiany i dni wolne od pracy Okres roboczy w procesie magazynowania Inne przerwy 11 Planowanie produkcji a produkcja na klienta • Punkt rozdzielający (PR) jak głęboko w głąb łańcucha dostaw przedostaje się zlecenie klienta do procesu logistycznego producenta wyrobu lub usługi – (PR) oddziela część organizacji przedsiębiorstwa skierowaną na zlecenie klienta od części organizacji przedsiębiorstwa opartej na planie. – Punkt rozdzielający jest ostatnim punktem zapasów głównych produktu w łańcuchu dostaw Źródło: doc. dr inż. Piotr Cyplik, CEL 12 Planowanie produkcji a produkcja na klienta Źródło: doc. dr inż. Piotr Cyplik, CEL 13 Decoupling Point (punkt rozdzielający) Zaopatrzenie Produkcja Montaż Zamówienia materiałowe Dostawy Pod montaż Wyrób gotowy MDTS Produkcja i dostawy na zapas MTS Produkcja na zapas ATO Montaż na zamówienie MTO Produkcja na zamówienie ETO Realizacja na zamówienie Działalność oparta na prognozach Działalność kierowana zamówieniami 14 Plan sprzedaży i plan produkcji • Plan sprzedaży i plan produkcji powinny odpowiadać na podobne pytania. Plan produkcji musi dać odpowiedź przedsiębiorstwu na pytanie jakie wyroby produkować, ile należy produkować oraz kiedy można i należy produkować. • Plany sprzedaży i produkcji różnią się jednak od siebie z co najmniej trzech powodów: – sprzedaż możliwa jest z zapasów znajdujących się w sferze sprzedaży, – sprzedaż jest realizowana w konkretnej jednostce czasu a proces produkcji trwa znacznie dłużej, – zdolność produkcyjna nie jest zawsze równa zapotrzebowaniu wynikającemu ze sprzedaży. • Plany te powinny się nawzajem bilansować uwzględniając poziom zapasów magazynowych w poszczególnych okresach. 15 CZĘŚĆ 3 Typy organizacji produkcji 16 Forma niepotokowa • Podział procesu na poszczególne operacje • Wykonywanie każdej operacji na całej partii wyrobów. • Cechy charakterystyczne formy nie potokowej: – – – – – Długi okres oczekiwania na następną operacje, Możliwość niesprawnego przepływu prac, Powolny przyrost wartości dodanej. Koncentracja kwalifikacji, Trudności w osiągnięciu wysokiego wykorzystanie maszyn i urządzeń. 17 Formy organizacji produkcji • Forma produkcji warsztatowej Źródło: doc. dr inż. Piotr Cyplik, CEL gniazdo produkcyjne 18 Forma potokowa produkcji • Zadania wykonywane są w sposób ciągły, bez przerw związanych z okresami oczekiwania bezczynności, • Czas poszczególnych operacji powinien mieć jednakową długość. • Cechy produkcji potokowej: – ulepszony przepływ materiału i przebieg prac, – kwalifikacje ludzi nie musza być wysokie (wysoki podział prac), – szybszy przyrost wartości dodanej i szybsze tempo realizacji prac. 19 Formy organizacji produkcji • Forma potokowa (np. linia produkcyjna) Źródło: doc. dr inż. Piotr Cyplik, CEL 20 Marszruta technologiczna • Kierunki przepływu części do poszczególnych oddziałów/ stanowisk produkcyjnych. Kierunki te: – wskazują, które jednostki produkcyjne są zaangażowane w wytwarzanie każdego wyrobu i jego odmian, – służą do planowania mocy produkcyjnych w systemie MRP. 21 Cykl wytwarzania • Czas niezbędny do wykonania wszystkich operacji w procesie produkcyjnym danego wyrobu łącznie z czasem wszystkich koniecznych przerw • Istnieją trzy podstawowe warianty organizacji cyklu wytwarzania: – Wariant szeregowy – Wariant równoległy – Wariant szeregowo - równoległy 22 Cykl produkcji szeregowy • Przebieg szeregowy polega na rozpoczynaniu następnej operacji wtedy gdy na wszystkich detalach wchodzących w skład partii została wykonana poprzednia. 23 Cykl produkcji równoległy • Przebieg równoległy odbywa się nie w partiach obróbczych lecz w mniejszych partiach transportowych. Dopuszcza się przerwy w pracy stanowisk roboczych po wykonaniu każdej kolejnej n tej operacji z wyjątkiem operacji, której pracochłonność jest maksymalna. 24 Cykl produkcji szeregowo równoległy • Przebieg szeregowo – równoległy stanowi kombinację elementów szeregowego i równoległego sposobu przekazywania detali. Umożliwia skrócenie cyklu produkcyjnego w stosunku do przebiegu szeregowego o czasy, w których poszczególne operacje wykonywane są równolegle. Skumulowanie przerw z cyklu równoległego umożliwia lepsze wykorzystanie czasu pracy maszyn i urządzeń 25