Transcript Psikofizyolojik Bozukluklar

PSİKOFİZYOLOJİK
BOZUKLUKLAR
ANORMAL PSİKOLOJİSİ BÖLÜM 8
GONCA SOYGÜT
1
PSİKOFİZYOLOJİK BOZUKLUKLAR
• Astım, ülser, yüksek tansiyon, baş ağrısı, gastrit gibi
psikofizyolojik bozukluklar
• Duygusal faktörlerle oluşan ya da daha kötüye giden
gerçek fiziksel belirtiler ile karakterizedir.
2
Stres ve Sağlık
• Stres
3
TATİL
4
EVLİLİK
5
MEZUNİYET
6
STRESİ DEĞERLENDİRMEK
• Yeniden Uyumu Değerlendirme
• Günlük Yaşantıları Değerlendirme
• Başa Çıkmanın Değerlendirilmesi
7
Stres ve Hastalık Arasındaki
Ara Değişkenler
• Sosyal Destek
• Yapısal (sosyal ağ)
• İşlevsel (yakınların sayısı)
8
Stres ve Hastalık İlişkisi Kuramları
• Biyolojik Kuramlar
• Somatik-zayıflık kuramı
• Beden organındaki zayıflık
• Özgül-reaksiyon
• Bireylerin kendilerine özgü yanıt vermeleri
• Artmış kan basıncı yanıt veren bir kişi
• Esansiyel yüksek tansiyon geliştirmeye yatkın
• (Iga salgısı örneği)
9
PSİKOFİZYOLOJİK BOZUKLUKLAR
• Tıbbi durumları etkileyen psikolojik faktörlerin
bulunması
10
PSİKOLOJİK KURAMLAR
• Psikanalitik Kuramlar
• Her bozukluğa özgü bilinç dışı duygusal durum
• Alexander
• Düşmanca duygular---esansiyel tansiyon
11
BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI FAKTÖRLER
• Stres verici durum, değerlendirmeler-A tipi
• Sempatik sinir sisteminin sürekli uyarılması
• Bedensel dengenin bozulması
12
Kardiyovasküler Bozukluklar
• Esansiyel Yüksek Tansiyon
• Belirli bir organik temeli olmayan yüksek tansiyon
Normal 120 (sistolik) 80 (diastolik)
EYT nedeni olarak görülen karmaşık fizyolojik
mekanizmaların çoğu stresten etkilenir
13
Kardiyovasküler Bozukluklar
• Esansiyel Yüksek Tansiyon
• Kronik psikolojik stresin EYT’de önemli bir etken
olduğu çalışmalarla gösterilmiş (işsizlik, doğal afet,
stresli görüşmeler…)
14
Esansiyel Yüksek Tansiyon
• Saldırganlık, kızgınlık ----- EYT artma
• Bu duyguların İfade edilmesi---- EYT azalma
-Yüksek stres çağrıları ---öfke-savunuculuğu yüksek ambulans
sürücüleri ---EYT artma
- Baskı altında olma---EYT artma
KIZGINLIK & YATKINLIK FAKTÖRLERİ---EYT
15
Esansiyel Yüksek Tansiyon
• Yatkınlık faktörleri
• Tuza duyarlılık
• Kalp hızı reaktivitesi
• Yüksek kan basıncı reaktivitesi
• (Bu reaktiviteler, stresörün türüne göre
değişebilmektedir)
16
Koroner Kalp Hastalığı
• KKH
• Anjina pektoris
• Miyokard enfarktüs
17
Koroner Kalp Hastalığı
• Anjin
• Kalbe yeterince oksijen gitmemesine bağlı olarak
göğüs, sol omuz ve kola yayılan ağrı
• ME
• Kalın bir koroner damarın aniden tıkanması
18
Koroner Kalp Hastalığı
• Stres & ME
• Öfke nöbetleri
• Evlilik çatışması
• Depresyon
• İş zorluğu
19
Koroner Kalp Hastalığı
• Yatkınlık
• Beslenme, sigara vb bilenen faktörler Fransa’da
daha yaygınken hastalığın görüme sıklığı daha az.
Neden?
• PSİKOLOJİK FAKTÖRLER
20
Koroner Kalp Hastalığı
• Yatkınlık------A tipi kişilik
• Başarı, ilerleme, rekabetçi
• Abartılmış zaman baskısı
• İşi başkasına bırakamama
• Kuyrukta bekleyememe
• Çocuklara karşı sabırsız olma
• Güzellikleri fark edememe….
21
Koroner Kalp Hastalığı
• B tipi kişilik
• Daha sakin
• Daha az baskılı hissetme
Bazı araştırmalar: A tipi 2> B tipi ----- KKH
Bazı araştırmalar: ilişki gözlenmedi
Ölçekler, yaşa göre analiz…..
22
Koroner Kalp Hastalığı
• Yatkınlık
• A tipindeki DÜŞMANLIK FAKTÖRÜ
• MMPI başkalarına karşı alaycı tutum
• Sosyal destek aramadan kaçınma
• Bastırılmış kızgınlık
Belirtilen faktörler arasındaki ilişki, örtüşme açık
değildir ve öfkenin kaynağı yeterince araştırtmamıştır
(aile içi çatışma ?)
23
Astım
• Hava geçitleri ve bronşlarda daralma
• Bağışıklık sistemine bağlı iltihaplanma
24
Astım
• Nedenleri
• Alerjik
• Enfeksiyon
• Psikolojik
25
Astım
• Psikolojik faktörler % 37
• Yaşa göre değişim göstermekte (5 yaş öncesinde ve
60 yaş üzerinde enfeksiyon)
• Nedenler biyolojik olsa da nöbetleri artıran ve
sürdüren faktörler psikolojik (%69)
Otonom sinir sistemi—solunum----duygular
DUYGUSALLIK
26
Astım
• Ailenin Rolü
• Anneleri yüksek oranda stres yaşayan
çocuklarda???
• Bazı ailelerde bu gözlenmiyor
• Astımdan dolayı çocuğa özel davranma???
• Çalışma sonuçları çelişkili
27
Astım
• Fizyolojik Yatkınlık
• % 86 astım öncesi üst solunum yolu enfeksiyonu
• Birincil alerjik olanlar mukoza duyarlığı genetik olarak
yatkın
SONUÇ: YATKINLIK-STRES MODELİ
28
PSİKOFİZYOLOJİK
BOZUKLUKLARDA TEDAVİ
•
•
•
•
Kendini ortaya koyma, kızgınlığın ifadesi
Sistematik duyarsızlaştırma
Gevşeme egzersizleri
Hastalığı tanıma & tedaviyle uyum sağlama
29
PSİKOFİZYOLOJİK
BOZUKLUKLARDA TEDAVİ
• Biyolojik geribildirim
• Tedavi uygulamalarını kolaylaştırma
• Bilişsel müdahaleler (öz. EYT)
30
PSİKOFİZYOLOJİK BOZUKLUKLARDA
TEDAVİ
• A tipini değiştirmek
• Tekrarlayıcı koroner rahatsızlıkları önleme projesi
• İkinci bir kalp kiriz oranı yarıya inmiş
• Stres Yönetimi
• Uyarılmanın azaltılması
• Bilişsel yeniden yapılandırma
• Davranışsal beceri eğitimi
• Çevresel değişim yaklaşımı
31