Transcript SÜT - Van Halk Sağlığı Müdürlüğü

VAN
HALK SAĞLIĞI
MÜDÜRLÜĞÜ
(Toplum Sağlığı Hizmetleri Şube Müdürlüğü)
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNDEN BULAŞAN
HASTALIKLARDAN
BRUSELLA HASTALIĞI
Süt;
SÜT: İnsanların ve birçok canlının tükettiği
önemli bir gıda maddesidir. Bundan dolayı
yaşantımızın vazgeçilmez gıdalarından biridir.
Süt; doğada en
bilinmektedir.
mükemmel
besin
olarak
Süt:Sağlıklı
hayvanlardan, hijyenik koşullara
uyularak, hayvanların sağımından elde edilen
Proteince zengin bir besindir.
Süt ürünü; Süt olarak tüketile bildiği gibi,
peynir, yoğurt, tereyağı ve krema gibi ürünlere
dönüştürülerek de tüketilmektedir.
Süt ürününden elde edilen ürünlerde, bazı
noktalara dikkat edilmediği ve yanlış
uygulamalar yapıldığı bilinmektedir.
Bu yanlış uygulamalara bağlı olarak süt ve süt
ürünlerinden bulunan bazı mikroplar insanlara
bulaşarak önemli hastalıklara neden olmaktadır.
Bu hastalıklardan en önemlisi; keçi, koyun ve
Sığırın özellikle çiğ sütünde bulunan ‘Brucella’
mikrobunun neden olduğu Brusella Hastalığı ‘dır.
İlimizde sütün sağımından ve sağım sonrası
peynir, yoğurt, tereyağı vb. ürünler nasıl yapılır
diye bir araştırma yaptık ve bunun sonucunda
bazı yanlış uygulamalar tespit ettik.
Yanlış uygulamalardan bazıları
1) Peynir; Süt, sağımdan sonra ısıtılmadan,
peynir mayası karıştırılarak yapılmakta
olması,
2) Sütün bir kısmı kaynatılmada tüketilmesi
3) Tereyağı; bazen çiğ sütten elde edilen
kaymaktan yapılması. Çiğ sütten elde
edilen kaymak 10-15 gün süre ile
ekşimeye bırakıldıktan sonra tereyağına
dünüştürülüp tüketilmesi,
4) Lor Peyniri; İçine herhangi bir şey
düşmesi ile kesilen veya bozulan çiğ
sütlerden elde edilmesi.
5) Kaymak (krema); süt sağıldıktan sonra
Kaynatılmadan çiğ sütten seperatör
makinaları aracılığı ile elde edildiği,
5. MAYA
6) Peynir Mayası; Peynir elde etmek için
kullanılan mayalar, büyükbaş veya küçükbaş
hayvanların mideleri yıkanıp, kurutulduktan
sonra, bir miktar soğuk suyun içine atılarak
tarçın sapı, karanfil, karabiberle 10-15 gün
bekletilmek suretiyle peynir mayası elde
ediliyor ve peynir yapımında kullanılıyor olması
.
Yanlış uygulamaları kısaca bu şekilde
özetleyebiliriz.
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİNDE
OLMASI GEREKEN DOĞRU
UYGULAMALAR
 Her şeyden önce sağlıklı süt ve süt ürünleri
için sağlıklı hayvanların olması gereklidir.
Bunun için hayvanlar düzenli olarak veteriner
hekim kontrolünden geçmelidir.
 Ahırların iyi havalandırılması,
 İdrar oluklarının pis su akımını karşılayacak
düzeyde olmalı,
 Kaliteli bir süt ancak sağlıklı hayvanlardan ve
hayvanın sağlıklı memelerinden temiz bir sağım
sonucu elde edilir. Bunun için;
 Ahır zemini ve oluklar sık sık süpürülüp,
yıkanarak dezenfektanlarla temizlenmeli,
Kaliteli bir süt ancak sağlıklı hayvanlardan ve
hayvanın sağlıklı memelerinden temiz bir sağım
sonucu elde edilir. Bunun için;
El ile sağımda dikkat edilmesi gereken
hususlar;
 El ile sağım yapacak kişilerin tırnakları kesilmiş ve kısa
olmalıdır.
 Sağım öncesi ellerini sabunla yıkamalıdır.
 Kıyafetleri temiz olmalıdır.
 Ayaklarına plastik çizme giymelidir.
 Sütün sağılacağı kovaların temiz olmasına özen
gösterilmelidir ve kovaların üstü örtülerek süt içerisine
dışkı, sinek vb. düşmemesine dikkat edilmelidir.
 İneğin memesi ve meme başları ılık su ile yıkanmalı ve
temiz bir bezle kurulanmalıdır.
 El ile sağımda sağıma başlamadan önce her bir meme
başında bir miktar süt, siyah bir kabın içine sağılarak
sütün rengi ve kıvamı kontrol edilmelidir.
 Sütte renk ve kıvam değişiklikleri saptanırsa, bu
sütler diğer sütlerle karıştırılmamalı ve hayvan
veteriner hekime kontrol ettirilmelidir.
 Sağıma önce sağlıklı ve genç hayvanlardan
başlanılmalı, sonra tedavi gören hayvanlar
sağılmalıdır.
Makine ile sağımda dikkat edilmesi
gereken hususlar;
 Sağım
makineleri belirli aralıklarla kontrol
edilmeli ve bakımları yapılmalıdır.
 Makineler her sağım sonrası temizlenmelidir.
 Sağım başlıkları bir hayvandan bir diğerine
aktarılırken, dezenfektanlı suya batırılmalıdır.
 Hastalıklı
veya
kullanılmamalıdır.
körelmiş
meme
başları
Süt ürünleri yapımında dikkat edilmesi
gereken hususlar;
 Peynir, yoğurt ve buna benzer süt ürünleri
yapıldığında sütler taze olmalı ve içinde
yabancı madde (sinek, dışkı vb.) bulunmamalı,
 Hayvandan alınan sütün en az 60oC’de 10 dk.
boyunca ısıtılmalı ve oda sıcaklığında (2025oC)
soğumaya
bırakıldıktan
sonra
mayalanmalı,
 Çiğ sütten imal edilen peynirler mutlaka 90
gün (3 ay) olgunlaştırılıp bekletildikten
sonra
tüketilmeli
veya
salamura
yapılmalıdır
Not:Brusella mikrobu 60oC’de sıcaklıkta
zararlı etkisini kaybettiği için mutlaka süt
ısıtılarak tüketilmeli.
Ayrıca sütten elde edilen; peynir, kaymak,
lor, tereyağı süt kaynatılarak elde edilmelidir.
BRUSELLOZİS (MALTA HUMMASI,
YAVRU ATMA HASTALIĞI, PEYNİR
HASTALIĞI)
Brusella et ve süt ürünlerinden bulaşan ülkemizde çok sık
görülen mikrobik bir hastalıktır
NASIL BULAŞIR?
BURUSELLA OLAN HAYVANLARIN
Çiğ veya yeterince pişmemiş
süt içilmesi
Peynirlerin taze olarak
yenmesi ile bulaşır
BRUSELLA HASTALIĞI OLAN HAYVANLARIN
Çiğ, kaynatılmamış
veya pastörize
edilmemiş sütten
yapılmış;
Tereyağı
Peynir
Kaymak
Dondurma yenmesi ile
Eti
Salyaları
Hastalığı taşıyan
hayvanların;
İdrarı
Dışkısı
Atık yavruları
Bunların zarları ile çıplak
elle temas edilmesi sonucu
bulaşır
Hayvanların dışkı ve idrarları ile temas
etmiş çiğ yenen sebze ve meyveyle
bulaşır
Sebze ve meyveleri iyice
yıkamadan yemeyin
BELİRTİLERİ
40-41 dereceye varan ateş
Yorgunluk, halsizlik
İştahsızlık
Kilo kaybı
Baş ağrısı
Gece terlemesi
Yaygın kas ve eklem ağrıları
Erkek hastalarda yumurtalıklara yerleşip kısırlığa
neden olabilir
TEDAVİ
Brusella hastalığı tedavi edilmezse
yıllarca sürebilir
Ölüme neden olabilir
Tedavi zahmetli, pahalı ve uzun
sürelidir
Hayvanlarda ise tedavi önerilmez
Hayvan mikrobu gizli olarak
taşımaya devam edeceğinden
mezbahaya gönderilmelidir.
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
Hayvancılıkla uğraşanlar
Kaynatılmadan veya pastörize
edilmeden yapılmış peynir, tereyağı,
kaymak ve krema tüketenler
Mezbaha çalışanları ve kasaplar
Veteriner hekimler
Hastalık her yaşta görülebilir
KORUNMA
Hayvanlar brusellaya karşı aşılanmalı
Sütler sağıldıktan sonra mutlaka
kaynatılarak veya pastörize edilerek
kullanılmalı
Çiğ veya kaynatılmamış sütten yapılmış
taze peynir en az 3 ay tuzlu suda salamura
yapılarak bekletildikten sonra tüketilmeli
Çiğ, kaynatılmamış veya pastörize
edilmemiş sütten yapılmış krema,
kaymak, tereyağı kullanılmamalı
Çiğ tüketilen sebze ve meyveler
sirke ile yıkanmalıdır
Yavru atan hayvanların
attığı yavru, zarları ve
sıvıları ile temas eden
Yem, yemlik v.b malzemeler
çıplak el değmeden toplanmalı
Yıkanarak ortadan
kaldırılmalı
Hayvan barınağı dezenfekte
edilmelidir
Risk altındaki kişiler eldiven ve önlük
kullanmalı
Hayvanlar sık sık düşük veya ölü doğum
yapıyorsa mutlaka bir veteriner hekim kontrol
etmeli
Yoğurt asit özellik taşıdığı için brusella
mikrobunun çoğunu öldürür
BRUSELLA NEDEN ÖNEMLİDİR?
İNSANLARDA;
Uzun süreli hastalığa neden olur
Fiziksel yetersizlik, iş gücü kaybına neden olur
Erkeklerde kısırlığa neden olur
BRUSELLA NEDEN ÖNEMLİDİR?
HAYVANLARDA?
Yavru kaybı(düşük veya ölü doğum)
Süt veriminde azalma
Damızlık değerinde kayıplar
Kısırlık
Çabuk yayılması nedeniyle maddi kayıplara neden olur
Dünyada Hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar
arasında en yaygın olanıdır.
ÜLKEMİZ GENELİNDE YAYGIN OLARAK GÖRÜLMEKTEDİR
Sığırlarda %1.43
Koyunlarda %1.97
Sığır ürünlerinde %11.5
Koyun ürünlerinde%15
VAN HALK SAĞLIĞI
MÜDÜRLÜĞÜ
TEŞEKKÜR EDERİZ