KOMPETENCJE KOMUNIKACYJNE

KOMPETENCJE KOMUNIKACYJNE

Jednostkowa umiejętność używania języka odpowiednio do odbiorcy oraz do okoliczności towarzyszących procesowi komunikacji. Kompetencja ta oznacza więc umiejętność stosowania reguł gramatycznych, konstruowania wypowiedzi poprawnych i adekwatnych do danej sytuacji.

POCZĄTKI

Pojęcie Kompetencji komunikacyjnej zaproponowane przez Della Hymesa w latach 60., zadomowiło się na gruncie pragmatyki językoznawczej, psycholingwistyki, socjolingwistyki i psychologii społecznej.

PODZIAŁ

W latach 80. M. Canale i M. Swain wyodrębnili z kompetencji komunikacyjnej cztery główne komponenty:  elementami leksykalnymi i regułami gramatycznymi,  tworzenia wypowiedzi odpowiednio do różnych kontekstów społecznych,  strategii komunikacyjnych,  Gramatyczny: umiejętność posługiwania się Socjolingwistyczny: umiejętność Strategiczny: właściwe stosowanie Dyskursywny: umiejętność łączenia zdań zgodnie z regułami dyskursu.

Podstawową jednostką kompetencji komunikacyjnej jest wypowiedź czyli komunikat najczęściej językowy, który przybiera postać pojedynczego zdania lub zbioru zdań.

POROZUMIEWANIE SIĘ

 Niezbędnym warunkiem życia wśród ludzi jest posiadanie umiejętności porozumiewania się. W komunikacji międzyludzkiej muszą uczestniczyć dwie osoby: nadawca, czyli ktoś, kto wysyła informację i odbiorca -ten, kto ją odbiera. Komunikacja może być jedno -lub dwu -kierunkowa. Jeśli nadawca, przekazując informację, nie oczekuje odpowiedzi, mówi się o komunikacji jednokierunkowej. Z kolei dwukierunkowość komunikacji oznacza, że nadawca otrzymał potwierdzenie przekazanego komunikatu, np. w formie pytania zadanego przez odbiorcę. Komunikację dzielimy na komunikacje werbalną i nie werbalną.

KOMUNIKACJA NIEWERBALNA

Zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu itd. Komunikaty te nadawane są i odbierane najczęściej na poziomie nieświadomym, jednak mogą być również nadawane i odbierane świadomie (tak jak większość gestów - emblematów czy wiele wyrazów mimicznych). Komunikacja niewerbalna może odgrywać równie istotną (lub nawet większą) rolę, co komunikacja werbalna.

KOMUNIKACJA WERBALNA

Komunikacja z użyciem języka naturalnego, czyli mowy jako środka komunikacji. Jest to podstawowy sposób komunikacji międzyludzkiej. W szczątkowej postaci komunikacja werbalna występuje także u zwierząt, np. u szympansów, które rozwinęły w niektórych przypadkach także zdolność posługiwania się metaforą. Aby komunikacja werbalna mogła mieć miejsce, muszą istnieć osoby: mówiąca i słuchająca. Posługują się one kodem (językiem), który musi być znany obu osobom.

Proces kształtowania umiejętności komunikacyjnych rozpoczyna się już w okresie niemowlęcym. Jedną z pierwszych umiejętności jest odpowiadanie przez dziecko za pomocą uśmiechu na zainteresowanie osób, które zwracają się do niego za pomocą słów lub gestykulacji. W początkowej fazie rozwoju dziecka (1-2 miesiąc życia) większość uśmiechów wywołują stany wewnętrzne np.: bycie najedzonym. Dopiero później dziecko reaguje na opiekuna

ZABURZENIA KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ  Zaburzenia kompetencji komunikacyjnej notowane są w wielu grupach dzieci. Są one trudne do zdiagnozowania i kłopotliwe do terapii, często dotyczą dzieci, które wypowiadają się zgodnie z zasadami gramatyki. Dysponują artykulacyjnie poprawną wymową co powoduje , iż oczekiwania otoczenia wobec nich są znaczne. Nieprawidłowości w zakresie kompetencji komunikacyjnej sprawiają jednak, że grupa ta nie jest w stanie sprostać stawianym im wymaganiom. Zaburzając językowe funkcjonowanie w sytuacji rozmowy, nieprawidłowości te powodują, iż dzieci z tej grupy są negatywnie odbierane przez otoczenie. W znacznym stopniu utrudniają interakcje z rówieśnikami.

ROZWOJU KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ I JĘZYKOWEJ U DZIECI.

Rozwój ten realizowany jest podczas: 

indywidualnej pracy z dzieckiem

(m.in. uczymy prawidłowych skojarzeń nazw i zjawisk; powtarzania i samodzielnego wypowiadania słów i formowania zdań; odpowiadania na pytania zamknięte i otwarte )   

w parze z rówieśnikiem

( m.in. uczymy inicjowania i podtrzymania dialogu; monologizowania podczas zabawy; zadawania i odpowiadania na pytania)

podczas zabawy z grupą

(m.in. wzmacniamy świadomość, że za pomocą komunikacji można kształtować swoje otoczenie; uczymy uważnego słuchania innych; włączania się do rozmowy; zgłaszania swoich potrzeb; uczymy jak o coś poprosić czy o coś zapytać)

podczas opowiadania rodzicom „ Co dzisiaj działo się w przedszkolu”

społecznym) ( m.in. uczymy streszczania zdarzenia; ćwiczymy opowiadanie tego, co wydarzyło się w przedszkolu i wyławiania esencji znaczenia ważnej w funkcjonowaniu

PRZEZWYCIĘŻANIE PROBLEMÓW W KOMUNIKOWANIU SIĘ.

 W znacznym stopniu, nad trudnościami w komunikowaniu się pracuje logopeda i psycholog, ale ponieważ problem jest złożony, stawiamy na współdziałanie wszystkich ludzi i szukamy wspólnych obszarów oddziaływań w zakresie kompetencji komunikacyjnej oraz wspólnych tematów rozmów.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!

WYKONAŁY: EWA BIDERMAN KAROLINA BUSZ MARTA GERLACH