Transcript Eğitim Dokümanı 1

Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü
YAŞLILARA YÖNELİK UZUN SÜRELİ BAKIM
HİZMETLERİ YURTDIŞI UYGULAMALARI
Coşgun Gürboğa
[email protected]
« Çocukken vermeyi bilirdim, çağa uyunca bunu
unuttum. Doğal yaşam biçimim vardı, bugün
yapay.
Her güzel taşın değeri vardı gözümde, her
büyüyen ağaca saygı duyulurdu.
Bugün beyaz adamla değeri dolarla ölçülen
boyanmış bir tablo önünde eğilmekteyim. »
Ohiseya, kızıldereli yazar
DANİMARKA
• Tüm vatandaşlarının eşit haklara sahip olduğu bir sosyal
güvenlik sistemine sahiptir.
• Huzurevi ve evde bakım hizmetleri vergilerle finanse
edilmektedir.
• 5.6 MİLYON
• 65 yaş ve üstü ------ %15
• 80 yaş ve üstü ------ %3.6
1999-2040 yılları arasında 65 yaş ve üstündeki yaşlı
nüfusunun %50 artacağı öngörülmektedir.
DANİMARKA
Nüfusu 2013 verilerine göre 5milyon 605 bin kişiden oluşur.
Ortalama yaşam beklentisi 80.6
•
•
Kadın: 82.7
Erkek: 78.5
Emeklilik yaşı: 65
– 1987 ve 1990 yıllarında,
kurumsal bakımdan evde bakıma geçişle ilgili yasal düzenlemeler
yürürlüğe konulmuştur.
http://www.dst.dk/en/Statistik/emner/befolkning-ogbefolkningsfremskrivning.aspx
NEDEN DEĞİŞİM?
•
•
•
•
Yaşlı nüfusun artması
Huzurevine yatmak için uzun süre beklenmesi
Hastane yataklarının uzun süre işgal edilmesi
Yaşlıların bakım gereksinimini karşılamadaki
yetersizlik
• Sağlık harcamaların artması
• Bakım hizmetlerinin kamu kaynaklarıyla
finansmanında zorlanma
• Aile bireylerinin bakım hizmetlerindeki payında
azalma
Yapılan Yasal bir düzenlemeyle;
• Yeni huzurevi yapımı sınırlandırılmış var
olan huzurevleri, yaşlının 24 saat sağlık ve
sosyal bakım hizmeti alabileceği sağlık
bakım merkezlerine dönüştürülmüştür.
• Yaşlının sağlığını korumak geliştirmek için
tüm sağlık ve sosyal kaynakların ve
hizmetlerin tek bir çatı altında
sunulmasına yönelik bir uygulamalara
geçilmiştir.
Yeniden Yapılanmanın
Amaçları
•
•
•
•
24 saat ulaşılacak bir sistem oluşturmak,
Yaşam kalitesini yükseltme
Hastaneye yatışı önlemek/ geciktirmek
Güçlendirilmiş ekip ve sorumluluk duygusu
geliştirmek
• Sağlık ve sosyal hizmetlerde entegrasyonunu
sağlamak
Danimarka’da Neler Yapıldı?
• Huzurevleri,
sağlık
dönüştürülmüştür.
bakım
merkezlerine
• Özel konut evleri 24 saat entegre bakım
hizmetlerine ulaşabilecek şekilde yeniden
düzenlenmiştir.
• Daha önce birbirinden bağımsız olarak çalışan
multidisipliner elemanlar, bir çatı altında
birleştirilmiştir.
• Ortak liderlik ve ortak bütçe oluşturulmuştur.
Danimarka’da Neler
Yapıldı?
• Tedavi edici anlayıştan daha çok önleyici
yaklaşım
• Parasal ve insan kaynakların ortak kullanımı
• Sağlık ve sosyal bakım entegrasyonu
• Personel standartları ve ekip elemanlarına
eğitim
• Bakım konusunda yaşlının da içinde olduğu
ortak karar alma anlayışı
Uygulama Sonuçları
(1985-2013)
• Hizmet alanlar (Yaşlılar-yaşlı yakınları)
–
–
–
–
Yaşam kalitesi
Kişisel bakımını sağlama kapasitesi
Sağlık düzeyi
Günlük yaşam aktivitelerinde (ADL-IADL)
• Bakım hizmetleri personeli
–
–
–
–
Çalışma saatleri
Tatil
Ücret politikası
Kişisel gelişim
• Bütçe - Maliyetler
• Sağlık göstergeleri
Sağlık Göstergeleri Açısından
•
•
•
•
•
•
Hastanede kalış gün sayısı (3gün)
Yatan hasta sayısı yaklaşık %30-40 azalmış
Ayaktan tedavi görme oranı artmış
Huzurevi yatak sayısı azalma
Özel konutların sayısında %331 oranında artış
Kurumsal bakım hizmetlerinin GSMH içindeki payı 2.6 dan
2.3’e indirilmiştir.
• Yaşlının evde bakım oranı %19’dan %25’e yükselmiştir.
• Kurumsal bakım oranı %20 den %9.1’e indirilmiştir.
• Danimarka, 1980’li yıllara kadar kurumsal bakım harcamaları
en yüksek olan ülke iken, 2013 yılı itibariyle AB ülkeleri
arasında Evde bakım hizmetlerini yaygın bir şekilde geliştiren
bir ülke olmuştur
• Sağlık, sosyal hizmetler, sosyal güvenlik , konut politikası
yaygınlaştırılmış evde ve topluma dayalı hizmetlerin maliyet
etkili olabileceğini, kurumsal sistemden topluma dayalı
sisteme geçiş süreçlerinin nasıl olacağı ve bunların başarıyla
yönetilebileceği konusunda önemli ipuçlarını göstermektedir.
TÜRKİYE NÜFUS
PROJEKSİYONU
SENARYOLARA GÖRE SEÇİLMİŞ YAŞ GRUPLARI NÜFUSLARI (2013-2075)
Senaryo
Temel Senaryo
Yaş
grubu
0-14
15-64
65 +
2013
%
2023
%
18 751 164 24,5 17 854 319 21,2
51 852 082 67,8 57 768 287 68,6
5 878 603 7,7
8 624 483 10,2
2050
%
14 694 508 15,7
59 296 228 63,5
19 484 834 20,8
2075
%
13 026 803 14,6
51 472 952 57,7
24 672 343 27,7
TÜİK, Nüfus Projeksiyonları, 2013-2075 (Şubat 2013): Projeksiyonlarda kullanılmış olan temel senaryodur. Toplam doğurganlık
hızının doğal akışı içinde azalıp, 2050 yılında 1,65’e düştüğü ve 2050 yılından sonra artışa geçerek 2075 yılında 1,85 değerine ulaştığı
doğurganlık senaryosudur.
NÜFUS PROJEKSİYONU
SOSYAL YARDIMLAR
SOSYAL HİZMETLER
• Yaşlanan bir toplum
– Sağlık
– Ekonomi
– İstihdam
– Çevre
– Sosyal yaşam
– Eğitim ve Kültür
– Sosyal yardım
– ……..
YAŞLILAR
• Evinde oturanlar
– Ailesiyle
– Eşiyle
– Tek başına (yalnız)
• Yoğun sağlık sorunu olanlar
• Huzurevi veya Bakımevi sakinleri
BAKIM
YAŞLI BAKIM
Huzurevi
122
11.511
12.498
Yaşam Evi
29
64
111
Özel Huzurevi
151
5.328
7.612
EVDE BAKIM AYLIĞI ve ÖZEL KURULUŞLARDA BAKIM
2014
BAKIM TÜRÜ
Kişi Sayısı
Kurum Sayısı
Özel Kuruluşlarda Bakım
10.173
150
Evde Bakım
449.769
Evde Bakım Destek Hizmeti
30
SOSYAL HİZMETLER
AMAÇ:
• Yaşlıların acil ihtiyaçlarında sağlık, bakım ve sosyal desteğe en
kısa zamanda ulaşabilmesi (aile, toplum ve hizmet kurumları),
• Mutlu, huzurlu ve güvenli ev ortamının sağlanması,
• Bağımsız yaşam sürdürmelerine destek olunması,
• Toplumsal katılımcılığın ve yardımlaşmanın teşvik edilmesi
(toplumla ilişki – iletişim, gönüllülük, nesiller arası dayanışma),
• Kendini gerçekleştirme imkanlarının sağlanması (potansiyeli
doğrultusunda üretkenlik)
• Yaşlanmanın ve ileri yaşlılığın itibarlı, onurlu ve güven içerisinde
yaşanmasının sağlanmasıdır.
SOSYAL HİZMETLER
•
•
•
•
Verimlilik,
Hizmetlere kolay erişilebilirlik,
Saydam ve denetlenebilir olması,
«Ulusal Yaşlılık Eylem Planı» kapsamında sabit kaynaklarla ülke genelinde
yaygın hizmet sunumu,
• Merkezi yaşlı veri bankası sisteminin gelişimi,
• Ülke genelinde kesintisiz modern hizmet güvencesi modellerinin olması,
• Kurumlar arası işbirliği esasları çerçevesi;
• Aile ve toplumsal yapımıza uygunluğu,
• Uluslararası kalite standartları,
• Kullanımı kolay teknolojiler ve ergonomik ev içi düzenlemeler,
• Bütüncül sosyal, psikolojik, sağlık ve mekânsal destek hizmetleri ile
yaşlanan nüfusun yaşamlarını sürdürdükleri kendi ev ortamlarında
desteklenmeleri,
• Gerekli hizmetlerin en seri şekilde ulaştırılması ile;
Saygın bir yaşlanmanın sağlanması hedeflenmektedir.
SOSYAL HİZMETLER
•
•
•
•
•
•
Yetişkin Eğitimi (Hayat boyu Öğrenme)
Evde Destek
Evde Bakım
Gündüz Kreşi
Huzurevi
Yaşlı Bakım Rehabilitasyon Merkezi
TÜRKİYEDE YAŞLI
HİZMETLERİ
• Ulusal Yaşlılık Eylem Planı
• Yaş Dostu Şehirler
• Destek teknolojileri
• Nesiller Buluşması projeleri
• Aktif Yaşlanma İndeksi
• Ücretsiz Toplu Taşıma Yönetmeliği
PLANLANAN ÇALIŞMALAR
• Evde bakım ve evde destek hizmetleri güçlendirilecek
• Yaşlının aile yanında kalması için evde bakım aylığı
kapsamı genişletilecek
• Gündüz kullanılacak sosyal yaşam alanları
oluşturulacak
• Yaş dostu şehirler için yerel yönetimler teşvik edilecek
• Büyük kapasiteli huzur evleri yerine ev ortamı
• Alzheimer, demans … için aile destek ve danışma
sistemi, İhtisas Yaşlı Bakım ve rehabilitasyon
merkezleri
Küçüklere Merhamet,
Büyüklere Saygı
teşekkürler…
Coşgun Gürboğa
Yaşlı Hizmetleri Dairesi Başkanı
[email protected]