Transcript Slide 1
آلودگي بيولوژيكي آب ً عليرغم اينكه آلودگي ميكروبي آب ممكن است اتفاقي باشد ولي اكثرا آلودگي ها به دليل دفع فاضالبهاي خانگي،صنعتي و كشاورزي ميباشد .بطور كلي بين دسترس ي به آب ،ميزان مصرف سرانه و وضعيت بهداشتي جامعه ارتباط مستقيم وجود دارد .بنابراين با ارتقاء سطح بهداشت جامعه ،شيوع بيماريهاي عفوني و ميزان مرگ و مير كاهش مي يابد. بيماري هاي مرتبط با آب Water Related Disease منظور از بيماريهاي مرتبط با آب بيماريهايي است كه به نحوي در ارتباط با آب يا آلودگيهاي موجود در آن مي باشد. – 1بيماري هاي منتقله از آب Water Borne Disease بيماري هاي منتقله از آب در واقع هنگامي رخ مي دهند كه عامل بيماريزا همراه آب به وسيله انسان آشاميده مي شود .مهمترين بيماريهاي منتقله ازآب عبارتند از :وبا ،حصبه ،هپاتيت عفوني( ،)Aاسهال باسيلي و آميبي بيماري هاي اين گروه داراي سير انتقال مدفوعي- دهاني ( ) Fecal- Oralمي باشند. اين بيماري ها از طريق خوردن آب يا غذاي آلوده ، تماس با شخص يا حيوان آلوده و تماس با آئروسل هاي حاوي ميكروارگانيسم انتقال مي يابند.نظير شيگلوزيس ،وبا و ... جهت كنترل اين بيماري ها ،روش هاي مختلف انتقال بايد مورد توجه باشد. تأمين آب آشاميدني سالم اصالح عادات مردم -بهسازي محيط در صورت بروز اپيدمي بيماري هاي منتقله از آب ،شيوع بيماري در همه سنين و همه طبقات اجتماع مشاهده مي شود. – 2بيماريهاي ناش ي از عدم شستشوي كافي Water- Washed Disease منظور بيماريهايي است كه مصرف مقدار مناسبي از آب جهت مصارف بهداشتي و شستشو موجب كاهش شيوع آنها مي گردد نظير وبا ،اسهال هاي باسيلي و تراخم در اين بيماري ها كميت آب مصرفي نسبت به كيفيت آن داراي اهميت بيشتري است .این دسته از بیماريها شامل بیماريهای داراي سير انتقال مدفوعي-دهاني و یا بیماريهائی است که به واسطه عدم دسترس ی به آب کافی برای شستشو از یک فرد به فرد دیگر منتقل می شوند. بيماري هاي ناش ي از عدم شستشوي كافي به سه دسته كلي تقسيم مي شوند: عفونت هاي دستگاه گوارش :بيماري هاي اسهالي ،وبا ،حصبه عفونت هاي پوست و چشم :تراخم ،عفونت هاي قارچي پوست بيماري هايي كه توسط شپش يا مايت منتقل مي شوند:تيفوس،تب راجعه – 3بيماري هايي كه آب در سيكل انتقال آنها نقش دارد. Water- Based Disease ً این بیماريها معموال به وسیله ارگانیسم های بیماریزائی که قسمتی از سيكل زندگی خود را در بدن موجودات آبزی می گذرانند منتقل می شود .نظير شيستوزوميازيس (حلزون) و دراكونتيازيس( سيكلوپس) –4بيماريهاي منتقله بوسيله حشرات ناقل مرتبط با آب Insect- Vector Disease بيماريهاي اين دسته به وسيله حشرات منتقل مي شوند.در اين حالت حشرات ممكن است يا در داخل آب تكثير و پرورش مي يابند(نظير ماالريا ،تب زرد ،انكوسركيازيس) و يا در نزديكي منابع آب از ميزبانهاي انساني خونخواري مي كنند( نظير تريپانوزوميازيس يا بيماري خواب). بيماريهاي مرتبط با آب و روشهاي پيشگيري متناسب با آنها مكانيسم انتقال روش پيشگيري )1بيماريهاي منتقله از آب )(Water - borne بهبود كيفيت آبهاي آشاميدنيعدم استتفاده از ديگتر منتابع آب غيتر بهداشتتي حتتي بته طتورموقت )2بيماريهاي ناش ي از عدم شستشوي كافي )(Water-washed افزايش كمي مقادير آب مصرفيبهب تتود شت تترايط دسترست ت ي و قابت تتل اعتمت تتاد و بهداش تتتي بت تودنآبهاي مورد مصرف در منازل -ارتقاء سطح بهداشت جامعه )3بيماريهايي كه آب در سيكل انتقال آنها نقش دارد )(Water-based كاهش تماس با آبهاي آلوده .كنترل جمعيت حلزونهاي آبزي-كاهش آلودگي منابع آب سطحي با مدفوع )4بيماريهاي منتقله به وسيله حشرات ناقل مرتبط با آب (water-related )insect vector بهبود شرايط آبهاي سطحي .حذف جايگاههاي پرورش و تكثير حشراتك ت تتاهش ارتب ت تتاط اف ت تتراد ب ت تتا حايگاهه ت تتاي پ ت تترورش و تكثيت ت ترحشرات . -استفاده از پشه بندهاي حفاظتي موجودات مزاحم برخي از موجودات مزاحم در آب آشاميدني ممكن است مشاهده شوند ،كه از نظر بهداشت عمومي و بيماريزايي حائز اهميت نبوده ،اما به دليل ايجاد كدورت ،طعم و بو در آب نامطلوب مي باشند. اين ارگانيسم ها از لحاظ زيبايي شناختي اعتراض آميز بوده و نشان دهنده تصفيه ناقص آب و وضعيت نادرست نگهداري از سيستم انتقال و توزيع آب است. - - - نظير: توده هاي سيانوباكترها و ساير جلبك هاي موجود در آب رودخانه ،كه باعث اختالل در فرايند فيلتراسيون ،ايجاد رنگ،طعم و بو و كدورت مي گردد. باكتري هاي آهن( بژياتوا ،كرنوتريكس ،لپتوتريكس) ،در آبهاي حاوي آهن منجر به ايجاد رسوبات قرمز رنگ بر روي ديواره مخازن و لوله ها مي شوند. سخت پوستان و نماتودها ممكن است خود بيماريزا نباشند ،ولي عوامل بيماريزا را در بدن خود جمع كرده ،از اثر كلر جلوگيري كرده و يا ممكن است ميزبان واسط بيماريهايي نظير دراكونتيازيس باشند. تفاوت عوامل ميكروبي بيماريزا با آالينده هاي شيميايي آب - - - - عوامل ميكروبي بيماريزا بصورت مجزا و نامحلول مي باشند. عوامل ميكروبي بيماريزا بعض ي مواقع به مواد جامد موجود در آب مي چسبند. در عوامل ميكروبي ،در صورت بروز بيماري عامل بيماريزا در بدن ميزبان تكثير مي كند. احتمال بروز بيماري در عوامل ميكروبي به قدرت تهاجم و بيماريزايي آن ميكروارگانيسم و قدرت ايمني فرد بستگي دارد. برخالف بسياري از عوامل شيميايي ،واكنش دوز عوامل ميكروبي بيماريزا، تجمعي نيست. استفاده از ارگانيسم هاي شاخص جهت ارزيابي كيفيت ميكروبي آب عليرغم اينكه در حال حاضر تشخيص بسياري از ارگانيسم هاي بيماريزا در داخل آب مقدور است اما شناسايي و شمارش اين ارگانيسم ها كاري پيچيده و وقت گير است .بنابراين به علت مشكالت تكنيكي و كم بودن تعداد ارگانيسم هاي پاتوژن نسبت به ساير ميكروارگانيسم هاي آب ،از ارگانيسم هاي شاخص براي بررس ي عملكرد فرايندهاي تصفيه آب و بطور غير مستقيم تشخيص سالم بودن آب آشاميدني استفاده مي شود . بنابراين حضور ارگانيسم هاي شاخص درآب نشانگر آلودگي آب به فاضالب و حضور ارگانيسم هاي بيماريزا در آب است و عدم حضور ارگانيسم شاخص به اين معني است كه آب عاري از ارگانيسم بيماريزا ميباشد. انواع و تعداد ميكروارگانيزمهاي متداول در تصفيه نشده خانگي فاضالب ارگانيسم كل كليفرم كليفرم مدفوعي استرپتوكوكهاي مدفوعي كوكها رودهاي شيگال ساملونال پسودوموناس آئروژينوزا تراكم (تعداد در ميلي ليتر ) 105ت 106 104ت 105 103ت 104 102ت 103 موجود 100ت 102 101ت 102 كلوستريديم پرفرنژنس ميكوباكتريوم توبركولوزيس كيستهاي تك ياخته 101ت103 101ت 103 كيستهاي ژيارديا كيستهاي (كريپتوسپروديوم) تخمكهاي هلمينت ويروس رودهاي (آنتريك) 10-1ت 102 10-1ت 101 10-2ت 101 101ت 102 خصوصيات ارگانیسم های شاخص شامل موارد زیر است: 1ت باید جزئی از فلور میکروبی روده یک انسان سالم باشند. 2ت برای پرسنل آزمایشگاه مخاطرات بهداشتی نداشته باشند و یا پاتوژن نباشند. 3ت جداسازی ،تشخیص و شمارش آنها آسان باشد. 4ت بایستی در زمان حضور ارگانیسمهای بیماریزای مدفوعی و یا در زمانیکه حضور عوامل بیماریزای مدفوعی قابل انتظار است در آب حضور داشته باشند. 5ت نسبت به شرایط محیط طبیعی مقاوم بوده و در برابر فرآیندهای تصفیة آب و فاضالب دارای مقاومت معادل و یا بیشتر از عوامل بیماریزا باشند. 6ت نسبت به عوامل پاتوژن مورد نظر به تعداد بیشتری حضور داشته باشند. -7در زائدات مدفوعی انسان و حيوانات خونگرم به تعداد زیاد حضور داشته باشند. 8ت در محیط بيرون از روده قادر به رشد نباشد و سرعت مرگ آنها از ارگانیسم های بیماریزا کمتر باشد. مهمترين ارگانيسم هاي شاخص آلودگي مدفوعي آب عبارتند از: باكتري هاي گروه كليفرم كليفرم هاي مقاوم به حرارت اشرشيا كلي استرپتوكوك فكاليس -اسپور كلستريديوم هاي احياء كننده سولفيت تشخيص علت آلودگي مدفوعي آلودگي با منشأ انساني آلودگي ناش ي از فضوالت حيواني FC 4 FS FC 0/ 7 FS ارگانيسم هاي شاخص مورد استفاده براي مصارف مختلف آب نوع مصرف آب ارگانيسم شاخص آب آشاميدني كل باكتري هاي كليفرم آب شيرين براي مصارف تفريحي كليفرم هاي مدفوعي ،اشرشيا كلي ،آنتروكوكس ي آب شور براي مصارف تفريحي كل باكتري هاي كليفرم ،كليفرم هاي مدفوعي، آنتروكوكس ي كل باكتري هاي كليفرم ،كليفرم هاي مدفوعي آبياري و كشاورزي كل باكتري هاي كليفرم گندزدايي فاضالب تصفيه شده كل باكتري هاي كليفرم ،كليفرم هاي مدفوعي مناطق پرورش صدف هرچند با توجه به معیارهای الزم برای انتخاب میکروارگانیسم شاخص گروه کلی فرم بیشترین تطابق را با معیارهای مورد نظر دارا هستند و به عنوان یک معیار قابل اطمینان برای تعیين کیفیت باکتریولوژیک آب آشامیدنی استفاده می شوند اما این گروه از باکتريها نيز در تعیين کیفیت آب با محدودیت هایی مواجه هستند که شامل موارد زیر است: 1ت این میکروارگانیسم ها در محیط های آبی می توانند رشد مجدد داشته باشند. 2ت قابلیت رشد مجدد در شبکه های توزیع آب آشامیدنی 3ت تهدیدات و مخاطرات بهداشتی آب را مشخص نمی کنند. 4ت فقدان همبستگی میان کلی فرم ها و تعداد عوامل پاتوژن 5ت ارتباطی با تعداد عوامل ویروس ی و پروتوزآئی ندارند. 6ت ارائه نتایج مثبت و منفی نادرست و غير واقعی