Transcript File - YASİN ŞAHESTE KARTAL

Ali Akkanat İşletme Fakültesi
•
İçindekiler
Psikolojinin Yönetim ve Organizasyonlardaki Yeri ve
Önemi
Örgütsel Davranış ve Çağdaş Yaklaşımlar
Algılama ve Atfetme Süreçleri
Kişilik ve Kişisel Farklılıkların Analizi
Örgütlerde Gruplar ve Grupsal Farklılıklar
Örgüt Kültürü
Örgütlerde İnançlar, Tutumlar ve Tutumların Ölçümü
Örgütlerde Psikolojik Sorun ve Şikayetler
İş'de Monotonluk Sorunu ve Önlenmesi
İşe Devamsızlık Sorunu ve Personel Devri
İş Ortamının Fiziksel Sorunları
Örgütsel Stres ve Başedebilme Yolları
İş ile Personel Arasındaki Uyumun Sağlanması
Bireylerarası İlişkiler ve Haberleşme
Örgütlerde Yönetime Katılma
Örgütlerde Disiplin ve Disiplinin Gerçekleştirilmesinde
Dikkate Alınacak Hususlar
Liderlik ve Lider Davranışlarının Analizi
Örgütlerde Takım Yönetimi
Örgütlerde Güdüleme (Motivasyon)
Örgütlerde Çatışma ve Çatışmanın Çözümlenmesi
Örgüt Geliştirme ve Örgüt Geliştirme Teknikleri
Bu Haftanın Konusu
• Örgüt-Davranış- Örgütsel Davranış ve
Davranış bilimleri
• Davranış Bilimleri ve Diğer Sosyal
Bilimlerle İlişkisi
• Örgütsel Davranışın Düşüncesinin Tarihsel
Gelişim
•
•
•
•
•
Örgüt – Yönetim ne demek,
Örgütlerde insanın önemi?
Davranış ne demek,
Bu kelimeler size neleri çağrıştırıyor?
Neden bu dersi almalıyız?
Aklınıza ilk gelen durumları anlatın…..
ÖRGÜT;
•Ortak bir amacı veya işi
gerçekleştirmek için bir araya gelmiş
kişilerin oluşturduğu birlik, teşekkül,
teşkilat.
•İki veya daha fazla insanın, saptamış
oldukları ortak amaçlara ulaşma
yolunda, gerek kendi çabalarını, gerek
araç ve gereçleri belli bir düzenleştirme
sürecinden geçirdikten sonra meydana
getirdikleri yapı.
Örgüt ve Yönetim, Yönetici
Yönetim; bir grup insanı, belirlenmiş amaçlara doğru
yönlendirme, aralarındaki işbölümü, işbirliği ve
koordinasyonu sağlama çabaları.
Örgüt ve İnsan Etkileşimi
• Dünyada içinde insan olmayan bir
organizasyon yoktur. Bir işletmenin
kullandığı teknolojinin yapısı ne kadar iyi,
ürettiği ürünler ne kadar başarılı olursa
olsun, her örgüt onu oluşturan insanlarla
varolur (Greenberg, 2011: 32). Bir örgüt
en tepe noktasındaki yöneticisinden, en alt
düzeyde çalışanına kadar insanlardan
meydana gelir.
YÖNETİM VE ÖRGÜTSEL
DAVRANIŞ
• Yönetimin başarısı, işletmeyi amaca ulaştırma
derecesi yani yönetsel etkinlik ile ölçülebilir.
• Yönetsel etkinliği artırılabilmesinin temel koşulu
ise, insangücü etmenini iyi tanıyarak onları
amaçlar doğrultusunda davranışa geçirebilme ve
onları etkin ve başarılı kılmaktır.
• Dolayısıyla bu iki kavram birbirlerini
tamamlamaktadır.
DAVRANIŞ;
Sözlük anlamıyla;
•Organizmanın uyaranlar karşısındaki tepkilerinin
bütünü.
• Tutum, gidiş ve hareket tarzı.
Örgütsel Davranış açısından;
Örgütsel yapı içindeki insanların faaliyetleri ile ilgili
olarak hissettikleri kızgınlıklar, moral bozuklukları,
açık veya kapalı çatışmalar, ceza uygulamaları ve
uygulama tehditleri, örgüt içi politika, güç
mücadelesi gibi çeşitli şekillerde sık sık ortaya çıkan
tutumlar, hareket tarzları.
ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ VE AMACI
• Örgütsel Davranış; örgüt içindeki birey ve
grupların
davranış
ve
tutumlarını
anlamayı, açıklamayı ve geliştirmeyi
amaçlayan, ilgi alanı insan ve örgütler olan
bir disiplindir.
• Amacı, örgüt içindeki insan davranışlarını
anlamak, çalışanı daha etkin ve başarılı
kılmaktır.
NEDEN BU DERSİ OKUMALIYIZ VE BİLGİ SAHİBİ
OLMALIYIZ?
• Bunun temel nedeni ;
Nasıl pazarlama okuyan insanlar pazarlama konusundaki kavramları
bilmek, bilgisayar öğrencileri yazılımları ve elektrik devrelerini
öğrenmek zorundalarsa, işletmeleri yöneteceklerin de bu disiplini
bilmek zorunluluğu vardır.
Çünkü örgütsel olayları anlamak, daha gerçekçi bir biçimde
gelecekteki olayları tahmin etmek zorundayız. Bunun için
yaşamımızı saran ve bizi etkileyen örgütler konusunda bilgiye
gereksinimimiz bulunmaktadır.
• İşte bize bu bilgiyi sağlayan örgütsel davranış bilimidir. Çünkü
örgütsel davranış disiplini yaptığı bilimsel araştırmalarla örgütlerle
ilgili olayları anlamamızda ve doğru tahminlerde bulunmamızda
bizlere yardımcı olmaktadır.
KAVRAMLAR
• Örgütsel Davranış
Örgüt içindeki ve
çevresindeki bireylerin
duygu, düşünce,
davranış ve ne
yaptıklarının bilimsel
ve sistematik olarak
incelenmesidir.
• Davranış Bilimleri
insanların
davranışlarının neden
ve sonuçlarını ve
insanları bu davranışa
yönelten güdüleri
inceleyen bir bilim.
Örgütsel Davranış ve İlgi Alanları
• Örgütsel davranış ya da davranış bilimleri,
insan davranışlarını açıklayan veya insan
davranışları ile uğraşan bütün bilim
dallarının ortak kümesidir.
• Amacı, insanın düşünce ve irade
süreçlerinin araştırılması ile bu süreçler
üzerine kurulan eylemlerin açıklanmasıdır.
Örgütsel Davranış ve İlgi Alanları
• Örgütsel davranış, bir örgüt içinde çalışan insanların
davranışlarını anlamaya, geleceğe dönük tahminler
yapmaya ve insanların davranışlarını kontrol etmeye ilişkin
bir disiplindir.
• İnsan davranışlarını, içinde yaşadığı çalışma ortamında
incelemekte ve bireyin örgütten ne şekilde etkilenerek
davranış değiştirdiğini araştırmaktadır.
• Bireyin, örgüt içinde çalışırken gösterdiği davranışları,
algıları, değerleri, öğrenme vb kapasitesini belirlemek için
psikoloji, sosyoloji ve kültürel antropoloji gibi disiplinlerden
yararlanan; insan davranışlarını, tutumlarını ve
performansını örgütsel bazda inceleyen; dış çevrenin örgüte
ve onun insan kaynağına, amaçlarına, misyonuna ve
stratejisine etkisini araştıran bir disiplindir.
ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ BİLİMİNİN
ÖZELLİKLERİ
1. Örgütsel Davranış, bilimsel yöntemi
kullanarak araştırmalar yapar,
2. Birey, grup ,örgütler ve çevre üzerinde
odaklanır,
3. Disiplinler arası bir yapıdadır
4. Örgütün etkin bir biçimde çalışması ve
bireyin başarısı üzerinde durur.
Örgütsel Davranış, bilimsel yöntemi
kullanarak araştırmalar yapar,
• Davranış biliminin önemli özelliklerinden
birisi, spekülasyon veya sezgi üzerine
değil, bilimsel ya da sistematik bir biçimde
toplanmış olgular üzerine kurulu olmasıdır.
• Örgütsel davranış konusundaki
araştırmalarda bazı kavramlar
reddedilerek, bazıları da yenilenerek veya
desteklenerek örgüt içindeki bazı
davranışların anlaşılmasına hizmet eder.
Birey, grup, örgütler ve çevre
üzerinde odaklanır,
Disiplinler arası bir yapıdadır
Davranış Bilimleri ile İlişkili
Disiplinler
• Psikoloji: bireysel davranışları inceleyen,
bunların süreçlerini (algılama, yargılama,
düşünme, güdüleme, tutum oluşumu) ve
nedenlerini saptamaya çalışan ve nihayet
bireyler arasındaki farklılıkları ortaya koyan bir
bilim dalıdır.
• Psikoloji, bir taraftan insanın dışa dönük
kişiliğini, kişiliğini etkileyen sosyal, ekonomik,
kültürel ve politik çevre değişkenlerini
incelerken, diğer taraftan da bilinç altına itilmiş
gizli bir güç olarak saklanan ve biriktirilen duygu,
düşünce ve inançlarla ilgilenmektedir.
Yönetim ve Psikolojinin Belli Başlı İlişkileri
Yönetim, Psikoloji biliminden ayrı düşünülemez.
(yönetim faaliyetlerinin%90 ‘ını kapsar.)
Faydaları;
a)İşe uygun personel tedariki: Bireysel
davranışların nedenlerini bireysel nitelik ve
özelliklerden hareket ederek inceleyen psikoloji , işe
uygun personel alımında bireysel özellikleri ortaya
çıkaracak bir takım bilimsel tekniklerle yöneticiye ve
yönetime yardımcı olur.
b)İşyeri koşullarındaki düzensizlikler ve
insanın bedensel ve zihinsel yapısına
uygunsuzluklar: (monotonluk, iş kazaları, vb.)
Yönetim ve Psikolojinin Belli Başlı İlişkileri
c) Üretilen malı satmak/ satılacak mal
üretmek: (müşteriyi çok iyi tanımak, anlamak, bağlı
kılabilmek)
d)Ast ve Üst İlişkilerini İyileştirmek: (Emir
kumanda sistemi, otorite kurma, verimli ve mutlu
çalışanlar)
e)Güdüleme (motivasyon): bireysel davranış
nedenlerini araştırma, bireysel ihtiyaçların temeline
inme ve özendirme araçlarını belirleme.
f)Yöneticiye Karşı Tutumlar: Ölçümler yapmak,
olumsuzları azaltıp olumluları artırabilmek.
g)Yönetsel Yetke (otorite) nin kurulmasına
ilişkin sorununları azaltmak:
Davranış Bilimleri ile İlişkili
Disiplinler
• Sosyoloji: kişi ile daha az ilgilenirken
insanların amaçlı olarak meydana
getirdikleri insan topluluklarını, (aile,
devlet, resmi veya resmi olmayan örgütler,
gruplar) yani sosyal grupları ve bu
gruplarla ilgili sosyal davranış süreçlerini
inceler.
Davranış Bilimleri ile İlişkili
Disiplinler
• Antropoloji ise; insanların yaşayış biçimini
ve onların meydana getirdikleri eserleri
ilkel toplumlardan günümüze karad
inceleyen bilim dalıdır.
• Böylece, geçmiş kültürler, medeniyetler,
insanların biyolojik olarak gelişimi,
kullanılan teknoloji biçimleri ile bütün bu
hususların bireyler ve gruplar üzerindeki
etkisini inceler.
örgütsel davranış birey, grup,örgüt çevre
olmak üzere 4 boyutta incelenmelidir
Örgütsel Davranışın Tarihi Gelişimi ve
Yaklaşımlar
1. Klasik Yönetim Anlayışı
• Klasik yönetim teorisi iki ana fikir etrafında
toplanmıştır.
• Birincisi rutin işlerin görülmesinde insan
unsurunun makinelere ek olarak nasıl etkin bir
şekilde kullanılabileceği,
• ikincisi de formal organizasyon yapısının
oluşturulmasıdır.
• Birinci fikir daha çok Bilimsel Yönetim Yaklaşımı,
ikinci fikir ise daha çok Yönetim Süreci Yaklaşımı
ve Bürokrasi Yaklaşımı tarafından ele alınmıştır
a. Bilimsel Yönetim Yaklaşımı
(Taylorizm) ve İnsana Bakış
Bu yaklaşımda insana bakışı şu şekilde özetlemek
mümkün gözükmektedir:
1. İnsanlar her zaman akılları ile karar verir ve ekonomik
menfaatlerini ön planda tutarlar.
2. Yöneticiler, çalışanların yalnızca işe ait sorunları ile
ilgilenmelidir.
3. Örgüt, çevreden ve insandan bağımsız olarak bilimsel
ilkeler doğrultusunda yönetilmelidir.
4. Karar verme ve otorite en üst kademedeki yöneticilerde
toplanmalıdır.
5. İnsan birer makine gibidir; çalışır, üretir ve sonucunda
yalnızca yüksek gelir beklerler.
6. Doğal örgütlenmelerin göz ardı edildiği, biçimsel yapının
önem kazandığı yönetim söz konusudur. (Öztekin, 2005;
Aydın, 2007; Eren, 2008)
b. Yönetim Süreçleri Yaklaşımı
(Fayolizm) ve İnsana Bakış
Bu yaklaşımın insana bakış açısı bilimsel
yaklaşımda olduğu gibidir. İnsan ilişkileri ve
davranışları incelenmemiş, insan unsuru ile
makine arasında bir fark gözetilmemiştir.
Bireylerin işten ve sorumluluktan kaçtığı ileri
sürülmüş, çoğu kez tembelliği yeğlediği
düşünülmüştür. Bireylerin maddi ihtiyaçları
karşılandığı sürece mutlu olacağı öne sürülmüş,
sosyal ihtiyaçları göz önüne alınmamıştır
(Sabuncuoğlu&Tüz,2003)
c. Bürokrasi (Max Weber) ve
İnsana Bakış
Bu kuramın insana bakış açısı ile ilgili olarak;
• Birey işine kişisel duygu ve düşüncelerini karıştırmamalı,
kızgınlık, öfke, her hangi bir bağ geliştirmeden işini
yapmalıdır” görüşü egemendir.
• Bürokrasideki iş bölümü ve aynı işi yapma uzmanlaşmayı
getirse de can sıkıntısına yol açabileceği göz ardı
edilmiştir.
• Otorite hiyerarşisinin iletişimi olumsuz etkileyebileceği ve
insanlar arası etkileşimi azaltacağı göz önüne
alınmamıştır.
• Kurallara aşırı bağlılığın getirebileceği bireyler arası
yabancılaşma önemsenmemiştir.
2. Neoklasik Yönetim Yaklaşımı ve
İnsana Bakış
• Hawthorne çalışmaları sonucunda neo klasik kuramın
temelinde yatan ve klasik teoride hiç değinilmemiş olan
iki temel unsur olan insanın biricik olduğu ve çalışma
gruplarının yani sosyal grupların önemli olduğunu
ortaya konmuştur.
• İnsanın üretim düzeyinin artışında, bireyleri teknik, fiziki
ve ekonomik faktörlerden daha çok sosyal ve psikolojik
faktörlerin motive ettiği ortaya konmuştur.
• “İnsan ilişkileri yaklaşımı, yönetimin bireyi soyut varlıklar
olarak değil, bir grubun üyeleri olarak görmesi gereğini
vurgulamıştır” (Aydın, 2007:109).
3. Çağdaş Yönetim Anlayışı
a. Sistem Yaklaşımı
Sistem yaklaşımı, klasik yaklaşım ve insan
ilişkileri yaklaşımı yani formal ve informal
yapıları uzlaştırmaktadır. Dikkatler
organizasyonun bütününe çekilmekte, yapı
ile davranış arasındaki ilişkiler üzerinde
durulmaktadır.
3. Çağdaş Yönetim Anlayışı
b. Durumsallık Yaklaşımı
•
•
•
•
Her yönetim ve organizasyon;
İşletmenin kendi koşullarını,
İşletmenin çevresel koşullar ve unsurlarla
ilişkisini,
Kullandığı teknolojinin özelliklerini,
Kullanıldığı personelin sosyo-kültürel
özelliklerini dikkate almalıdır.
Alıştırmalar
Alıştırmalar
Alıştırmalar
Alıştırmalar
Alıştırmalar