Transcript Ogrody barokowe

Ogrody barokowe
Francja
•
•
Formalny ogród francuski tworzony był według kilku podstawowych zasad:
- geometryczny plan wykorzystujący znajomość perspektywy i złudzenia
optyczne,
- budynek stanowi centrum założenia i oddzielony jest od części parkowej ogrodu
parterami, bosketami i gabinetami,
- centralna oś prostopadła do elewacji budynku przechodząca od wejścia aż po
horyzont, sugerująca nieskończoność nawet w przypadku, gdy założenie
zamknięte jest rzeźbiarskim akcentem,
- podwyższony taras główny umożliwiający ogarnięcie wzrokiem całego
położonego niżej ogrodu
- strefowanie ogrodu - bogato zdobione partery haftowe przy budynku; prostsze
partery z trawnikami otaczającymi zbiorniki wodne i fontanny; niskie boskiety
"architektoniczne" tworzące alejki spacerowe, labirynty i gabinety; dzielona
alejami, zewnętrzna strefa drzew często ujętych w strzyżone szpalery,
- rośliny formowane geometrycznie
- kanały, kaskady, fontanny i baseny służą efektom dekoracyjnym oraz
tworzeniu złudzeń optycznych przez odbijanie i powiększanie drzew i
budynków,
- bogate wyposażenie rzeźbiarskie o mitologicznej treści, akcentujące
skrzyżowania osi i podkreślające perspektywę.
Pierwszym wspaniałym założeniem barokowym był ogród zrealizowany od 1656 r.
przez Andre Le Notre dla Nicolasa Fouqueta przy nowo wybudowanym pałacu
w Vaux-le-Vicomte. Całe założenie ukształtowane wokół 1,5-kilometrowej osi sięgającej
od pałacu do rzeźby Helkulesa Farnezyjskiego było doskonale zintegrowane z
pałacem, partery z wiecznie zielonych rołin obrazmowano kolorowym żwirem, aleje
udekorowano w rytmicznych odstępach posągami, fontannami, basenami i
formowanymi krzewami. Nad całym założeniem dominuje wspaniały pałac, symbol
potęgi jej właściciela, wówczas - po królu - najbogatszego człowieka Francji.
Herkules
Farnezyjski
posąg na osi ogrodu
zamykający główną
część założenia
Haftowe partery
głównego tarasu
Widok całego osiowego założenia ogrodowego w Vaux-le-Vicomte
Partery ogrodu w Vaux-le-Vicomte. Na horyzoncie posąg
Herkulesa zamykający założenie
Panorama ogrodu fotografowana od strony posągu Herkulesa.
Le Notre w latach 1662-1700 zrealizował na zamówienie Ludwika XIV największe dzieło
w historii barokowego ogrodu francuskiego - ogród pałacu w Wersalu.
Ten zadziwiający ogród jest apoteozą Ludwika XIV - Króla Słońce i został zaplanowany
tak, aby słońce przez cały dzień towarzyszyło życiu władcy i jego dworu. Główna oś
założenia obejmującego 15.000 hektarów biegnie ze wschodu na zachód, słońce wschodzi
nad dziedzińcem honorowym, potem stopniowo oświetla dziedziniec marmurowy i
królewskie komnaty, a zachodząc odbija się w wodzie kanału i lustrach salonu
zwierciadlanego. Wzdłuż gigantycznej, sięgającej horyzontu osi rozmieszczone są
fontanny, małe ogrody wypełnione posągami, wprowadzające ludzką skalę i kameralny
nastrój.
Centrum założenia stanowi ogromny basen z fontanną i posągiem Apolla, symbolem
słońca i Króla-Słońce.
Fotografia satelitarna całego założenia ogrodowego
w Wersalu - w czasach Ludwika XIV główna oś biegła
"w nieskończoność"
Ogród Wersalski - Pałac Wersalski od fontanny Apollina
Ogród Wersalski - Wielki Kanał na osi głównej ogrodu
Ogród Wersalski - złota fontanna Apollina
Ogród Wersalski - partery kwiatowe
Ogród Wersalski –
Oranżeria (,,parter
kubłowy” )
Ogród Wersalski - Grota Apollina
Paryski ogród Tuileries jest
ciekawym przykładem
francuskiego ogrodu
barokowego ze względu na jego
usytuowanie w centrum
wielkiego miasta. Powstał
jeszcze w XVI w. jako typowa
"kalka" renesansowego ogrodu
włoskiego, a w XVII w. został
przeprojektowany przez Le
Notre'a jako biegnący wzdłuż
brzegów Sekwany wielki ogród
francuski otwierający
perspektywę głównej osi na
Pola Elizejskie, ktore wówczas
były rzeczywiście "polami".
W 1871 roku komunardzi spalili
wybudowany jeszcze przez
Katarzynę Medycejską pałac, a
po jego rozebraniu oś ogrodu
otworzyła się wzdłuż Wielkiej
Galerii aż do Luwru, dzięki
czemu nawet obecnie ogród ma
wielki, przestrzenny "oddech"
właściwy barokowym ogrodom
francuskim.
1615 r. Ludwik XIII, ogród w miejscu
wielkiego basenu zaprojektowanego
później przez Le Notre'a
XVII w. projekt Le Notre'a - widok w
kierunku Pól Elizejskich
Koniec XVII w. widok na pałac od wielkiego basenu.
Współczesny widok ogrodów Tuileries - po lewej stronie
dziedziniec Luwru z przeszkloną piramidą, po prawej
wielki basen
Jakkolwiek Wersal jest powierzchniowo największym francuskim
ogrodem barokowym, to czytelna nawet we współczesnej tkance
urbanistycznej Paryża oś ogrodów Tulieries jest znacznie dłuższa i sięga
od Luwru przez Plac Zgody, Pola Elizejskie aż za Sekwanę, do nowej
dzielnicy La Defense (łącząc się Aleją Focha i przez ogród Porte Maillot
z Laskiem Bulońskim)
Widok ogrodów od wielkiego basenu w kierunku
Luwru
Opracowała: mgr inż. Elżbieta Jakubowska
Bibliografia:
•Historia ogrodów – L.Majdecki
•1001 ogrodów, które warto w życiu zobaczyć –
R.Spencer-Jones
•http://www.historiasztuki.com.pl/022_OGRODY_
00.html