Transcript Ogrody barokowe

Ogrody barokowe
Przedmiot: ochrona i kształtowanie środowiska
Semestr: III
CECHY FRANCUSKIEGO OGRODU BAROKOWEGO
- geometryczny plan wykorzystujący znajomość perspektywy i
złudzenia optyczne,
- budynek stanowi centrum założenia i oddzielony jest od części
parkowej ogrodu parterami, boskietami i gabinetami,
- centralna oś prostopadła do elewacji budynku przechodząca
od wejścia aż po horyzont, sugerująca nieskończoność nawet w
przypadku, gdy założenie zamknięte jest rzeźbiarskim akcentem,
- podwyższony taras główny umożliwiający ogarnięcie wzrokiem
całego położonego niżej ogrodu,
- strefowanie ogrodu - bogato zdobione partery haftowe przy
budynku; prostsze partery z trawnikami otaczającymi zbiorniki
wodne i fontanny; niskie boskiety "architektoniczne" tworzące alejki
spacerowe, labirynty i gabinety; dzielona alejami, zewnętrzna strefa
drzew często ujętych w strzyżone szpalery,
- rośliny formowane geometrycznie
- kanały, kaskady, fontanny i baseny służą efektom
dekoracyjnym oraz tworzeniu złudzeń optycznych przez
odbijanie i powiększanie drzew i budynków,
- bogate wyposażenie rzeźbiarskie o mitologicznej treści,
akcentujące skrzyżowania osi i podkreślające perspektywę.
Najważniejszą cechą, która odróżnia ogród barokowy od
ogrodu renesansowego jest oś biegnąca od wjazdu,
przez centralny budynek pałacowy, w nieskończoność i
otwierająca perspektywę ogrodu aż po horyzont. Dzięki
temu nawet ogrody o realnie niewielkiej skali tworzą
zupełnie odmienną od renesansowej atmosferę
rozmachu. Ten rozmach jest drugą cechą typową dla
ogrodu barokowego, stanowiącego wyraz oświeconego
absolutyzmu.
Pierwszym wspaniałym założeniem barokowym był ogród
zrealizowany od 1656 r. przez Andre Le Notre dla Nicolasa
Fouqueta przy nowo wybudowanym pałacu w Vaux-le-Vicomte.
Całe założenie ukształtowane wokół 1,5-kilometrowej osi sięgającej
od pałacu do rzeźby Helkulesa Farnezyjskiego było doskonale
zintegrowane z pałacem, partery z wiecznie zielonych rołin
obrazmowano kolorowym żwirem, aleje udekorowano w rytmicznych
odstępach posągami, fontannami, basenami i formowanymi
krzewami. Nad całym założeniem dominuje wspaniały pałac, symbol
potęgi jej właściciela, wówczas - po królu - najbogatszego człowieka
Francji.
VAUX-LE-VICOMTE
Rycina przedstawiająca pierwszą wersję
ogrodu Le Notre'a.
Herkules Farnezyjski
posąg na osi ogrodu zamykający główną część założenia.
Haftowe partery głównego tarasu
Widok całego osiowego założenia ogrodowego w Vaux-le-Vicomte
Partery ogrodu w Vaux-le-Vicomte.
Na horyzoncie posąg Herkulesa zamykający założenie.
Panorama ogrodu fotografowana od strony posągu Herkulesa.
Le Notre w latach 1662-1700 zrealizował na zamówienie
Ludwika XIV największe dzieło w historii barokowego
ogrodu francuskiego: ogród w Wersalu.
_
Ten zadziwiający ogród jest apoteozą Ludwika XIV - Króla
Słońce i został zaplanowany tak, aby słońce przez cały
dzień towarzyszyło życiu władcy i jego dworu. Główna oś
założenia obejmującego 15.000 hektarów biegnie ze
wschodu na zachód, słońce wschodzi nad dziedzińcem
honorowym, potem stopniowo oświetla dziedziniec
marmurowy i królewskie komnaty, a zachodząc odbija się w
wodzie kanału i lustrach salonu zwierciadlanego. Wzdłuż
gigantycznej, sięgającej horyzontu osi rozmieszczone są
fontanny,
małe
ogrody
wypełnione
posągami,
wprowadzające ludzką skalę i kameralny nastrój.
Centrum założenia stanowi ogromny basen z fontanną i
posągiem Apolla, symbolem słońca i Króla-Słońce.
Plan osi głównej ogrodu wersalskiego z pałacem i wielkim kanałem
Fotografia satelitarna całego założenia ogrodowego w Wersalu w czasach Ludwika XIV główna oś biegła "w nieskończoność"
Pałac Wersalski od fontanny Apollina
Wielki Kanał na osi głównej ogrodu
Złota fontanna Apollina
Partery kwiatowe
Parter oranżeriowy
Grota Apollina
Paryski ogród Tuileries jest ciekawym przykładem francuskiego ogrodu barokowego
ze względu na jego usytuowanie w centrum wielkiego miasta. Powstał jeszcze w
XVI w. jako typowa "kalka" renesansowego ogrodu włoskiego, a w XVII w. został
przeprojektowany przez Le Notre'a jako biegnący wzdłuż brzegów Sekwany wielki
ogród francuski otwierający perspektywę głównej osi na Pola Elizejskie.
XVII w. projekt Le Notre'a - widok
w kierunku Pól Elizejskich
Koniec XVII w. widok na pałac od
wielkiego basenu.
Współczesny widok ogrodów Tuileries - po lewej stronie
dziedziniec Luwru z przeszkloną piramidą, po prawej wielki basen
Widok ogrodów od wielkiego basenu w kierunku Luwru
Pałac Królewski we włoskiej Caserta (Reggia di Caserta)
wybudowany został w drugiej połowie XVIII w. dla burbońskiego króla
Neapolu, jego wzorem był niewątpliwie Wersal, ale przez wielu
uważany jest za najpiękniejszy, a zapewne najbardziej monumentalny
ogród barokowy na świecie. Charakter tego w gruncie rzeczy
niewielkiego (120 ha) ogrodu określa zespół trzech basenów
zakończonych wielką, zamykającą główną oś ogrodu wodną
kaskadą na zboczu wzgórza. Wspinające się na wzniesienie baseny
mają bogatą oprawę rzeźbiarską otaczającą pięć wielkich fontann.
Zgodnie z duchem czasu osiowe założenie barokowe uzupełnione
zostało o ogród angielski w stylu uprawianym przez Capability Browna.
Główna oś Reggia di Caserta
Widok od kaskady na
pałac królewski
Pierwszy kanał z kaskadą delfinów, powyżej kolejne baseny i
ogromna kaskada na zboczu wzgórza
Kaskada z grupą rzeźbiarską fontanny
Diany i Akteona
Fontanna Eola
CHATEAU DE CHANTILLY, 1668, projekt: Le Notre
BELVEDERE, 1720/1732
projekt: Johann Lucas von Hildebrandt
SCHEONBRUNN, WIEDEŃ
WILANÓW
PAŁAC BRANICKICH, BIAŁYSTOK
LA GRANJA, SAN ILDEFONSO, HISZPANIA
Ok. 1560 r. powstawać zaczęły ogrody
manierystyczne, odznaczające się wyszukaną,
skomplikowaną kompozycją, natłokiem elementów,
fantastycznością tematyki. Przykładem takiego
ogrodu jest Sacro Bosco (Święty Las) urządzony
przez Pier Francesco Orsiniego w miejscowości
Bomarzo w Lacjum w latach 1552-1584. Trudno o
takim założeniu wypowiadać się w kategoriach sztuki
ogrodowej, ale odnotować je trzeba jako zjawisko
historyczne. Jakimś wytłumaczeniem jest cel
tworzenia podobnych ogrodów, które nie miały się
podobać, ale miały zadziwiać...
Wilkołak
Krzywy Dom
Smok i lew
Herkules i Kakus