Transcript Partycypacja wyborcza

Racjonalność wyborcy a paradoks
partycypacji
Partycypacja wyborcza
 wyłonienie władzy oraz jej legitymizacja
 funkcja diagnostyczna-informacje na temat postaw
obywatelskich, stosunku do świata polityki
 funkcja ekspresyjna
Absencja wyborcza – wskaźnik alienacji
politycznej
Teorie wyjaśniające zjawisko absencji
wyborczej (M.N Franklin)
 Zasoby indywidualne – społecznodemograficzne charakterystyki wyborców
 Teoria mobilizacji politycznej – agitacja
organizacji politycznych
 Teoria motywacji instrumentalnej–
odwołanie do teorii racjonalnego wyboru –
rachunek korzyści i strat
Ekonomiczna teoria demokracji
(Anthony Downs „An Economic Approach to Democracy”)





istnieją przynajmniej dwie konkurencyjne partie
każdy obywatel dysponuje jednym głosem
preferencje polityczne obywateli można w spójny sposób uszeregować
maksymalizacji użyteczności z wyłonionej władzy
rachunek korzyści płynących z objęcia lub utrzymania władzy przez
rozważane stronnictwa („dyferencjał partyjny”)
 koszty głosowania, nikła szansa sukcesu – głosowanie irracjonalne!!!
Ale jednak obywatele głosują – „paradoks partycypacji” – ważne:
 kontekst podejmowanych decyzji
 dodatkowe funkcje wyborów
Rachunek wyborczy
(Fiorina)
wybory – indywidualne decyzje w złożonym, interreagującym środowisku
 5 możliwych stanów
rzeczy
 2 możliwe działania
wyborcy
Porównanie oczekiwanych użyteczności (przy uwzględnieniu
kosztów wynikających z przystąpienia do głosowania)
Racjonalny wyborca zagłosuje
Koszty głosowania < 0
!!! sytuacja niemożliwa !!!
Rozwiązania problemu
(Aldrich)
 Dylemat wyborczy- nie warunki ryzyka a
warunki niepewności :

Minimax straty Savage’a – zminimalizowanie
maksymalnego poczucia żalu związanego z
podjętą decyzją
Zalety kryterium:
Wady kryterium:
•Brak założenia, że wszyscy
wyborcy pozostaną w domu w
dniu wyborów
•Abstrahowanie od
zachowań innych wyborców
•Dyferencjał partyjny ma wpływ
na decyzje wyborcze
Teoria gier
 Waga pojedynczego głosu zależy od:



liczebności elektoratu
frekwencji wyborczej
wyrównania poparcia politycznego
Wyborca kalkuluje – rozwiązaniem
Nasha
• Całkowita absencja
• Całkowita partycypacja
równowaga
Dodatkowe korzyści z głosowania
 Utrzymanie demokracji
 Poczucie spełnienia obywatelskiego
obowiązku
 Realizacja długotrwałych interesów jednostki
 Funkcja ekspresyjna
 Istotność wyborów
Wybory parlamentarne i
wybory prezydenckie 2005 rok
 Deklarowana partycypacja – 65%, 66%, 66%
 Faktyczna partycypacja – 41%, 50%, 51%
Determinanty i korelaty partycypacji
wyborczej (M. Cześnik):
• czynniki indywidualne
• czynniki instytucjonalne
• czynniki kontekstowe
Czynniki indywidualne
status ekonomiczny, wiek, wykształcenie, czytanie prasy,
zainteresowanie polityką itp
.
powyżej 700zł
501-700zł
401-500zł
301-400zł
do 300zł
kadra zarządzająca
pracownicy umysłowi
handel
robotnicy wykwalifikowani
robotnicy niewykwalifikowani
wyższe
średnie
zawodowe
podstawowe
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
Czynniki związane z instrumentalną
teorią głosowania
 Subiektywny wpływ na wynik wyborczy –
przeszacowywanie znaczenia głosu:


„Złudzenie wyborcy”
„Wiara w osobiste znaczenie”
 Absencja wynikająca z:


indyferencji
alienacji
Czynniki instytucjonalne
 Trudności z dotarciem do lokalu wyborczego
– czynnik nie decydujący ale różnicujący
 Proporcjonalność wyborów – brak wpływu
 Istotność wyborów – brak wpływu
 Głosowanie na konkretnego kandydata vs.
Głosowanie na partię
Czynniki kontekstowe
 zaciętość rywalizacji
 dystans między partiami (według sondaży
wyborczych) – im mniejszy i im bliżej
wyborów
większa partycypacja
 poczucie, że realny wynik jest już z góry
przesądzony
Podsumowanie
 Najsilniejszy związek z
partycypacją ma:
 Deklaracja zwyczajów

Posiadanie preferencji

Waga przypisywana
pojedynczemu głosowi

Zmienne społeczno-demograficzne
Dziękuję za uwagę!