Transcript EĞİTİM PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ

EĞİTİMİN
PSİKOLOJİK TEMELLERİ
Öğr. Gör. Osman ALBAYRAK
2014- RİZE
• Psikoloji Nedir; İnsan ve
hayvan davranışlarını ve bu
davranışların altında yatan
süreçleri
bilimsel
olarak
inceleyen çalışma alanıdır.
PSİKOLOJİ
BİLMEK
ÖĞRETMENLERE
NE TÜR
YARARLAR
SAĞLAR?
EĞİTİM
PSİKOLOJİSİ
GELİŞİM
PSİKOLOJİSİ
Bireylerin doğumdan önce ve
sonraki bütün dönemlerini
bilişsel,
fiziksel
ve
psiko- motor açıdan ele alarak
inceler.
Bireylerin her alandaki
gelişim özelliklerini ve
öğrenmelerini inceleyen
uygulamalı bilim dalıdır
ÖĞRENME
PSİKOLOJİSİ
Bireylerin nasıl
öğrendiklerini inceler
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ
2006 2007 2008 2009
1
Gelişim psikolojisine giriş
Temel kavramlar
1
Gelişimin ilkeleri
1
Gelişimi etkileyen faktörler
1
Fiziksel ve psikomotor gelişim
2010 (E) 2010 (T) 2011 2012 2013
1
2
1
1
1
1
2
1
1
1
2
1
2
1
1
1
2
1
1
1
Gelişimde temel kavramlar
Gelişim; Organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel,
zihinsel, dil, duygusal, sosyal yönden, belli koşulları olan en son
aşamasına kadar ileriye ve geriye yönelik sürekli ilerleme
kaydeden değişmedir
Büyüme; Fizyolojik nicel bir değişikliktir.
Olgunlaşma; Potansiyel güçlerin öğrenmeden
bağımsız olarak kendiliğinden iş görebilecek duruma
gelmesidir.
Öğrenme; Yaşantı sonucu meydana gelen
kalıcı izli davranış değişikleridir.
Hazırbulunuşluk; Olgunlaşma + Ön Öğrenme +
Güdülenme
BÜYÜME
OLGUNLAŞMA
G e l i ş i m
ÖĞRENME
S ü r e c i
GELİŞİMİ ETKİLEYEN
ETMENLER
Kalıtım
Anne babadan gelen
genetik özellikler
Çevre
1. Doğum öncesi
etmenler
2. Doğum sırası
etmenler
3. Doğum sonrası
etmenler
Hormonlar
1.
a.
b.
c.
d.
e.
Salgı bezleri
Hipofiz bezi
Troid bezi
Paratroid bezi
Pankreas bezi
Böbrek üstü
bezleri
f. Cinsiyet bezleri
GELİŞİM İLKELERİ
1. Gelişim, kalıtım ve çevre etkileşiminin bir
ürünüdür
2. Gelişim süreklidir ve belli aşamalarda
gerçekleşir
3. Gelişim nöbetleşe devam eder
4. Gelişim baştan ayağa, içten dışa doğrudur
5. Gelişim, genelden özele doğrudur
6. Gelişimde kritik dönemler vardır
7. Gelişim bir bütündür
8. Gelişimde bireysel farklar vardır
GELİŞİM
ALANLARI
FİZİKSEL
GELİŞİM
BİLİŞSEL
GELİŞİM
AHLAK
GELİŞİMİ
KİŞİLİK
GELİŞİM
FİZİKSEL GELİŞİM
A- Doğum Öncesi Dönem
 Ovum (Dölüt) (0-2 hafta)
 Embriyo (3-9 hafta)
 Fetüs (10. hafta ve sonrası)
B- Doğum sonrası dönem
 Bebeklik (0-2 yaş)
 İlk çocukluk (oyun) (2-6 yaş)
 İkinci çocukluk (okul) (6-11 yaş)
 Ergenlik (11-18 yaş)
 Genç yetişkinlik (18-30/35 yaş)
 Orta yetişkinlik (35-60/65 yaş)
 İleri yetişkinlik (65 yaş ve üstü)
BİLİŞSEL GELİŞİM
Bilişsel gelişim (Piaget)
Bilişsel gelişim (Vygotsky)
2006
2007
4
1
1
2008 2009 2010 (E) 2010 (T)
3
4
1
3
3
2011
2012
2013
2
2
3
1
2
TEMEL KAVRAMLAR
BİLİŞSEL GELİŞİM
Bilişsel
gelişim,
bireyin
çevresindeki dünyayı anlama
ve öğrenmesini sağlayan, aktif
zihinsel
faaliyetlerdeki
gelişimdir.
13
PİAGET’İN BİLİŞSEL
GELİŞİM KURAMI
Jean PİAGET (1896 - 1980)
14
Piaget,
bilişsel
gelişimi
biyolojik ilkelerle açıklamıştır.
Bilişsel gelişimin beyin ve sinir
sisteminin olgunlaşması ve
bireyin
çevreye
uyum
sağlaması sonucunda ortaya
çıktığını savunmuştur.
Zekâ; Bireyin çevreye uyum
sağlayabilme yeteneğidir
5
PİAGET
ZİHİNSEL GELİŞİM
ZEKA
Örgütleme
ETKİLİ FAKTÖR
Uyum sağlama
Olgunlaşma
Yaşantı (deneyim)
Dengeleme
Özüm seme
Şema
Uyma
Sosyal geçiş
(kültürel aktarım
Dengeleme
Örgütleme
16
C. PİAGET’İN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ
DÖNEMLER
ORTALAMA YAŞLAR
Duyusal Hareket (Motor) Dönemi
0-2 yaş
İşlem Öncesi Dönem
2-7 yaş
Somut İşlemler Dönemi
7-11 yaş
Soyut İşlemler Dönemi
11 yaş ve üstü
17
PİAGET’in BİLİŞSEL GELİŞİM
DÖNEMLERİ ve ÖZELLİKLERİ
Piaget‘e göre çocuk, basitten karmaşığa doğru bir sıra içinde
bilişsel gelişimini sürdürür.
Zihinsel gelişim yavaş ve aşamalıdır.
Bir aşamada elde edilenler sonraki aşamaların temelini oluşturur.
Zihinsel gelişim evreleri hiyerarşiktir.
Gelişimde bireysel farklılıklar görülebilir.
Dönemlerin sırası değişmez, her birey, evreleri atlamadan sırayla izler.
18
KİŞİLİK GELİŞİMİ
2006 2007
Kişilik gelişimi (Freud)
Kişilik gelişimi (Erikson)
3
3
2008
2009 2010 (E) 2010 (T) 2011 2012
2013
1
1
1
1
1
1
1
2
2
3
1
4
3
2
KİŞİLİK
Kişilik,
 Bireyi başkalarından ayıran, doğuştan getirilen
(Mizaç) ve sonradan kazanılan (Karakter)
özellikler bütünüdür.
Bireyin
HUY
KARAKTER
KİŞİLİK
21
22
Sigmund FREUD (1856 - 1939)
KİŞİLİK GELİŞİMİ KURAMLARI
23
1. TOPOGRAFİK KİŞİLİK KURAMI (Bilinç sınıflaması)
BİLİNÇ (ŞUUR):
Bireyin o an farkında olduğu duyum ve
yaşantıların bulunduğu bölgeye bilinç denir.
BİLİNÇ ÖNCESİ:
Şu anda bilincinde (farkında) olunmayan,
fakat
biraz
düşünüldüğünde
ve
zorlanıldığında hatırlanarak bilinç düzeyine
getirilebilen, zihinsel olayları ve yaşantıları
içeren düzeydir.
24
Bilinç Düzeyleri ve Kişiliğin Yapısı
25
FREUD’UN YAPISAL KİŞİLİK KURAMI
Id – İnsan varlığının ham/ilkel tabiatıdır
Haz ilkesi hakimdir.
Ego - İdin isteklerini gerçeğe uygun biçimde
karşılamak ister. Gerçeklik ilkesi hakimdir
Super
Ego
Ego
Id
26
Super Ego
- Vicdanın sesi!
Nasıl davranmak zorunda
Olduğumuz kurallar.
Bilinç Düzeyleri ve Kişiliğin Yapısı
27
28
29
FREUD’un PSİKO-SEKSÜEL GELİŞİM
KURAMI
Freud kişilik gelişimini çeşitli dönemlerle
açıklamıştır. Her dönem belli bir kritik gelişimi
kapsamaktadır.
1.Oral Dönem (0-1 yaş)
2. Anal Dönem ( 1-3 yaş)
3.Fallik Dönem (3-6 yaş)
4.Gizil (Latent) Dönem ( 6-12)
5.Genital Dönem ( 12 ve sonrası)
PSİKO-SOSYAL KİŞİLİK KURAM
(ERİKSON)
 Erikson, Freud’dan etkilenmiştir. Freud’un
kuramını tümüyle reddetmek yerine bu kuramı
genişletmiş ve geliştirmiştir. Freud’dan farklı
olarak kişilik gelişiminde, biyolojik etmenlerin
yanı sıra sosyal çevrenin de etkisini kabul eder.
 Freud normal dışı davranışlar üzerinde
dururken, Erikson daha çok normal ve sağlıklı
gelişim üzerinde durmuştur.
Erik ERİKSON (1902 - 1994)
31
B. ERİKSON’UN BİLİŞSEL GELİŞİM DÖNEMLERİ
0-1 yaş
• Temel güvene karşı güvensizlik (Bebeklik
dönemi)
1-3 yaş
• Özerkliğe karşı kuşku ve utanç
(İlk çocukluk dönemi)
3-7 yaş
• Girişimciliğe karşı suçluluk
(Okul öncesi dönem)
7-11 yaş
• Başarıya karşı aşağılık/yetersizlik duygusu
(İlköğretim dönemi)
11/12-18 yaş
• Kimliğe karşı kimlik-rol karmaşası (Ergenlik
dönemi)
18-35 yaş
• Yakınlığa karşı uzaklık-yalnızlık-yalıtılmışlık
(Genç-İlk yetişkinlik)
35-65 yaş
• Üretkenliğe karşı durgunluk
(Orta yetişkinlik dönemi)
65 yaş ve üstü
• Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk (İleri
yetişkinlik-Yaşlılık dönemi)
32
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ
Murat CİVELEK
(Rehberlik Danışmanı)
http://www.rehberlik.biz.tr
[email protected]
[email protected]
AHLAK GELİŞİMİ
2006 2007 2008 2009
2010 (E)
2010 (T) 2011
2012 2013
Ahlak gelişimi (Piaget)
Ahlak gelişimi (Kohlberg)
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1- AHLAK GELİŞİMİ
Ahlak; bir toplumda bireylerin benimsedikleri, uymak
zorunda oldukları değerler/kurallar bütünüdür.
Ahlak gelişimi ise; bireyin yaşamında değer verdiği
kuralları geliştirmesi ve içselleştirmesi sürecidir. Ahlak
gelişimi; bireyin doğru ile yanlışı ayırt edebilmesinde
yardımcı olan ilkeler ve değerler sistemini oluşturma
sürecidir.
35
2- AHLAK GELİŞİMİYLE İLGİLİ YAKLAŞIMLAR
DEWEY’İN AHLAK GELİŞİMİ
PİAGETİN AHLAK GELİŞİMİ
KOHLBERG’İN AHLAK GELİŞİMİ
GİLLİGAN’IN AHLAK GELİŞİMİ
36
KOHLBERG’İN AHLAK GELİŞİMİ
Kohlberg de tıpkı Piaget gibi ahlak gelişiminin
bilişsel gelişime paralel olduğunu savunur.
Kohlberg’e göre birey, karşı karşıya kaldığı bir
durum hakkında ahlaki yargıda bulunurken,
bir ikilem içindedir ve bu ikilemlere vereceği
ahlaki tepkiler ile kendi ahlak anlayışını
oluşturmaktadır.
Lawrence KOHLBERG (1927-1987)
Kohlberg, ahlak gelişiminin üç düzeyde ve
her bir düzeyin de içerisinde bulunan ikişer
ahlak evre olmak üzere 6 evrede
gerçekleştiğini belirtmiştir.
37
38
39
•SONNNNNNNNNN