Transcript SUNU İNDİR Kaynak

EĞİTİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
Arş. Gör. Ceyhun OZAN
ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ
K.K. Eğitim Fakültesi
Eğitim Bilimleri Bölümü
Eğitim Programları ve Öğretimi Anabilim Dalı
Kültür
• Toplumu oluşturan insanın öğrendiği, bilgi,
sanat, gelenek, görenek ve benzeri yetenek,
beceri ve alışkanlıkları içine alan karmaşık bir
bütündür.
Kültürleme
• Kültürel değerlerin bireye kazandırılması
sürecidir.
• Örn. Çocuklara ana dili öğretmek
Kültülenme
• Belli bir toplumun alt kültürlerinden ya da farklı
toplumlardan kopup gelen insan ve grupların
buluşması ve bir etkileşim süreci sonunda, asıl
kültür ve alt kültürlerde bulunmayan yepyeni bir
senteze varılmasıdır.
Kültürleşme
• Kültürel yayılma süreciyle
gelen maddi ve manevi
öğelerle, başka kültürden
insan ve grupların, belli bir
kültüre girmesi ve karşılıklı
etkileşim sonucu her ikisinin
de değişmesidir.
KÜLTÜRÜN BOYUTLARI
Kültürlenme
Kültürleşme
Kültürleme
Gelişigüzel
Zoraki
Kasıtlı
Eğitim
Kültür
Kültür
EĞİTİM
Yaşantı
Kasıtlı
Kültürlenme
Davranış
Eğitim
Süreç
İstendik
Eğitim
• Bireyin kendi yaşantısı
ve kasıtlı kültürleme
yoluyla davranışlarında
istendik yönde değişme
oluşturma sürecidir.
Yaşantı
• Bireyin çevresiyle belli bir
düzeydeki etkileşimi
sonucunda bireyde kalan
izdir.
• Yaşanılmış yaşantı ve
kazanılmış yaşantı olarak
ikiye ayrılır.
Süreç
• Belli bir sonuca ulaşmak ya da
belli bir oluşumu
gerçekleştirmek için birbirini
izleyen olayların ya da
durumların akışıdır.
İstendik
• Bireyde oluşturulması
hedeflenen davranış
değişiklikleridir.
Davranış
• Organizmanın her
hareketi davranış olarak
kabul edilebilir.
• Organizmanın etkiye
karşı gösterdiği tepki ya
da tepkiye karşı
gösterdiği etkidir.
İnsan davranışları üçe ayrılır.
• 1) Doğuştan gelen davranışlar: Öğrenmeyle
değiştirilemeyen davranışlardır. Örn. Gözbebeğinin
şiddetli ışıkta küçülmesi, az ışıkta büyümesi.
• 2) Geçici davranışlar: Alkol, ilaç, uyuşturucu madde,
hastalık gibi etkilerle ortaya çıkan ve bu etki ortadan
kalktıktan sonra kaybolan davranışlardır. Örn.
Alkolün etkisinde yapılan konuşmalar.
• 3) Sonradan kazanılmış davranışlar: Doğuştan
getirilmeyen öğrenme ürünü olan davranışlardır.
İstendik ya da istenmedik olabilir.
SİSTEM YAKLAŞIMI AÇISINDAN
EĞİTİM
SİSTEM
Sistem
Açık Sistem
Girdi, işlem, çıktı ve
değerlendirmeden
oluşur.
Yarı Açık
Sistem
Kapalı Sistem
Girdi, işlem ve
çıktıdan oluşur.
Yeterli girdisi ya da
çıktısı yoktur. Bunun
zorunlu sonucu
olarak değerlendirme
de yoktur.
EĞİTİMİN TÜRLERİ
EĞİTİM
Formal Eğitim
Örgün
Eğitim
Yaygın Eğitim
Halk
Eğitimi
Hizmet
İçi Eğitim
İnformal
Eğitim
İnformal (Plansız) Eğitim
• Yaşam içinde kendiliğinden oluşur.
• Amaçlı, planlı ve programlı değil; gelişigüzeldir.
• Ailede, sokakta, işyerinde, gazete okurken, televizyon
izlerken kendiliğinden gerçekleşir.
• Öğrenme yolu gözlem ve taklittir.
• Kazanılan davranışlar istendik ve istenmedik olabilir.
• Formal eğitimle iç içedir. Yaparak yaşayarak öğrenme
baskın olduğundan çoğu zaman formal eğitimden daha
güçlüdür.
Formal (Planlı) Eğitim
• Amaçlıdır.
• Önceden hazırlanmış bir program çerçevesinde
planlı olarak yapılır.
• Eğitim süreci öğretmen tarafından planlanır,
uygulanır ve değerlendirilir.
• Eğitim süreci başlangıcından bitişine kadar
kontrollüdür.
• Belli bir ortam ve mekanda (okul, ordu, halk eğitim
merkezleri vs.) gerçekleştirilir.
• İstendik davranışlar kazandırılır.
Örgün Eğitim
• Belli yasalar çerçevesinde,
belli plan ve program
uyarınca belli yaş
grubundaki bireylere okul
ortamında verilen eğitimdir.
• Uzun sürelidir.
• Yaş gruplaması vardır.
• Kademelidir, aşamalıdır,
önkoşulluk ilişkisi içindedir.
• Belli kademeleri toplumun
tüm bireyleri için zorunludur.
Yaygın Eğitim
• Örgün eğitim olanaklarından hiç
yararlanmamış durumda olanlara,
gittikleri okullardan erken ayrılanlara ya
da örgün eğitim kurumlarında okumakta
olanlara ve meslek dallarında daha
yeterli duruma gelmek isteyenlere
uygulanan eğitimdir.
• Yaş gruplaması yoktur.
• Gereksinim duyuldukça yapılır.
• Belli konu ve alanlarla sınırlıdır.
• Temel işlevi, okul eğitimini tamamlamak
ve insanları yaşam boyu eğitmektir.
Halk Eğitimi
• Her yaş ve her kesimden kişi
katılabilir.
• Örgün eğitimden yararlanamayan ya
da tamamlayamayanlar bilgi ve
becerilerini artırmak için yararlanır.
• Yaşam boyu eğitim anlamına da gelir.
• Resmi ve özel kurumlar aracılığıyla
yürütülebilir.
• Boş zaman değerlendirme, meslekte
ilerleme, meslek edinebilme, hobi
edinme, okuma yazma öğrenme
isteğinde olan kişiler için planlı ve
programlı eğitim çalışmalarıdır.
• Gönüllülük esastır.
Hizmet İçi Eğitim
• Kamu ve özel sektör çalışanlarının işteki verimlerini
arttırmak ve onları gelişmelerden haberdar etmek için
düzenlenen, kurum tarafından organize edilen eğitim
çalışmalarıdır.
• İşin gerektirdiği yeniliklere uyum sağlama, iş verimini
arttırma, ürün hizmet kalitesini arttırma temel amaçtır.
• Katılım genellikle zorunludur.
FORMAL EĞİTİM SİSTEMİNİN
İŞLEVLERİ
Toplumsal
Ekonomik
Eğitimin
İşlevleri
Siyasal
Bireyi
Geliştirme
Eğitimin Toplumsal İşlevi
• Toplumun sürekliliğini ve gelişimini sağlayacak
bireyler yetiştirmek.
– Kültürel mirası aktarmak
– Toplumsallaşmayı sağlamak
– Yenilikçi ve toplumun kültürünü geliştirecek bireyler
yetiştirmek
– Toplumsal değişime uyumunu sağlamak
Eğitimin Siyasal İşlevi
• Toplumdaki bireyleri mevcut siyasal düzene
bağlı vatandaşlar olarak yetiştirmek
–
–
–
–
–
Mevcut anayasal ve siyasal düzeni korumak
Lider yetiştirmek
Bilinçli seçmen yetiştirmek
İyi bir vatandaş yetiştirmek
Vatandaşlık haklarını kullanan ve görevlerini yerine
getiren bireyler yetiştirmek
– Demokratik yaşamın gerektirdiği bilgi, davranış ve
tutumlar sergileyen bireyler yetiştirmek
Eğitimin Ekonomik İşlevi
• Bireylere belli bir beceri kazandırarak onları
üretici konuma getirmek; endüstri, tarım, sanayi
ve hizmet alanlarında toplumun gereksinimi olan
insan gücünü yetiştirmek
– Toplumun ekonomik yönden kalkınmasını ve
gelişmesini sağlamak
– Bilinçli üretici ve tüketici yetiştirmek
– Bireylere, ülke kaynaklarını akılcı biçimde kullanılması
ve değerlendirilmesi için gerekli davranışları
kazandırmak
Eğitimin Bireyi Geliştirme İşlevi
• Eğitim kurumlarının toplumsal, siyasal ve
ekonomik işlevlerini yerine getirebilmesi için
bireyin hem zihinsel hem bedensel hem de
duygusal yönden gelişmesini sağlayacak
faaliyetlere yer vermesidir.
– Eğitim faaliyetlerini bireyin ilgi ve gereksinimlerine
göre düzenlemek
– Bireyin kendini gerçekleştirmesini sağlamak
– Bireyin bilişsel, duyuşsal ve devinişsel yönlerini
geliştirmek
– Bir mesleğin gerekli niteliklerini kazandırmak
ÖĞRETME - ÖĞRETİM
• Öğrenmeyi sağlama faaliyetine öğretme denir.
• Öğretim ise okullarda yapılan planlı, kontrollü ve
örgütlenmiş öğretme faaliyetleridir.
ÖĞRENME
• Öğrenme, yaşantı ürünü olarak davranışta
meydana gelen nispeten kalıcı izli değişmedir.
• Öğrenme öğretmenin ön koşuludur ancak
öğretme öğrenmenin önkoşulu değildir.
Öğrenmenin Özellikleri
Davranışta
gözlenebilir
değişme
olmalıdır.
Davranıştaki
değişme
sadece büyüme
yada
olgunlaşma
sonucunda
oluşmamalıdır.
Davranış
geçici
olmamalıdır.
Yaşantı
ürünü
olmalıdır.
Öğrenmenin
Özellikleri
Davranıştaki
değişme
nispeten
kalıcı
olmalıdır.