Transcript Zitoeskeletoa

Zitoeskeletoa
• Egileak; Maialen Agirre eta Anne Arrien.
Zer da zitoeskeletoa?
• Hainbat proteinaren polimerizazioz eratutako harizpi- eta
hodiska-multzoa da, zitoplasma osoan zabaltzen
dena. Zelula eukariotoetan "hezur" eta "gihar" modura
jokatzen du.
Landare zeluletako zitoeskeletoa
Zitoeskeletoaren ezaugarriak.
• Egitura aldakorra dauka.
• Zitoeskeletoak ez du egitura finkorik, zelularen
egoera fisiologikoak eskatzen duenaren arabera,
polimerizazioa edo despolimerizazioa gertatzen da.
• Zelularen forma mantentzen duen egitura dinamikoa
da, eta zelularen itxura, barne antolakuntza eta
mugimenduaren erantzulea da. Garraio
intrazelularrean eta zelularen zatiketan ere paper
garrantzitsua jokatzen du.
• Zitoeskeletoak zelula eukariotoetan zatitzeko
ahalmena eta garraioa ahalbidetzen ditu.
• Animalia zeluletan garrantzi handia du.
• Zelula prokariotoetan ere agertzen da.
Zitosolaren gel egoera ahalbidetzen du.
 Zitoeskeletoan
bereiz ditzakegu:
› Mikroharizpiak
› Mikrotubuluak
› Bitarteko harizpiak/Harizpi ertainak.
MIKROHARIZPIAK (Aktina, miosina)
Aktina
Miosina
8 nm
MIKROTUBULUAK (tubulina)
25 nm
Tubulinaren azpiunitateak
HARIZPI ERTAINAK
10 nm
Keratina
Mikroharizpiak
Egitura zilindriko hutsak dira, 8 Å-eko diametroa
dutenak.
Zelularen periferian kokatzen dira eta Zelularen
itxura eta desplazamenduaren erantzuleak dira.
Aktina proteina globularrez eratuta daude,
polimerizatuta edo polimerizatu gabe egon
daitekeena.
Polimerizaturik dagoenean, miosina eta antzeko
beste proteina batzuk lotzen zaizkio.
• Mikrohodiak eta aktinazko mikroharizpiak,
egitura polarrak dira; mutur bat oso azkar luza daiteke, aktinamonomeroak edo tubulina-monomeroak gehituz. Beste
muturrak oso hazkunde geldo izaten du. Luzatze azkarreko
muturra, plus muturra edo (+) deitzen da; bestea da, minus
muturra edo (-).Harizpi ertainak egonkorrak dira, ez polarrak.
Eskubiko animazioan, mikrohodien plus muturrak ikusten
dire, luzatzen eta laburtzen.
Mikroharizpien funtzioak
• Mikroharizpiek hainbat funtziotan parte
hartzen dute:
- Eskeleto endozelularra eratzen dute.
-Muskulu-zelulen barneko muskuluuzkurdura ahalbidetzen dute.
• Eskeleto endozelularra mintz plasmatikora
atxikitako aktina-zuntzez osatuta dago, eta
hainbat funtzio ditu:
- Forma ematen dio mintz plasmatikoari, eta
zelularen morfologia egonkortzen du.
- Deformazioak sortzen dizkio mintzari,
pseudopodoen sorburu. Zelula mugitzeko eta
partikulak harrapatzeko (elikagaiak, adibidez)
balio duena.
-Endozitosi-xixkuen eraketan parte hartzen du.
- Zitoplasmaren barnean beha daitezkeen
korronteen eraketan parte hartzen du.
- Zatiketa zelularrean zehar zitoplasma bitan
zatitzen duen eraztun uzkurgarriaren osagarria
da. Mikroharizpiak Mitosian.
Muskulu-zeluletako muskulu-uzkurdura:
.
Zelulan zehar aktina-eta miosina-harizpiz osatutako
sortak daude banatuta, muskulu-zelulen mintz
plasmatikora muturretatik itsatsita.
Miosina-zuntzak aktina-zuntzen artean irristatzean,
mikroharizpi-sortak eta, beraz, zelulak ere laburtu
egiten dira.Uzkurdura-prosezu horrek energia eta Ca2+
ioiak behar ditu.
Erlaxazio-prosezua pasiboa da, muskulu-zelulek zuntz
antagonikoen ekintzaren bidez berreskuratzen baitute
beren luzera; hau da, zuntz horiek uzkurtzen direnean,
artean uzkurtutako zelulak luzatu egiten dira berriro.
Mikrotubuluak
• Mikrotubuluak, zitoeskeletoan bereiz
ditzakegun osagaietako bat dira .
Harizpi ertainak.
• Zitoeskeletoaren osagaiak diren eta egitura eta
konposaketa desberdineko proteinez osatutako
konposatuak dira.
Harizpi ertainen egitura.
•
•
•
•
8 eta 10 Å arteko tamainakoak dira .
Zenbait proteinaz osatuta daude , ugariena
keratina da.
Nukleoaren inguruko eremutik zelulen
ertzetarantz zabaltzen den sare modukoa
osatuz jarrita daude.
Nukleoaren xafla ere eratzen dute.
Harizpi ertainen funtzioak
•
•
Egituraketa funtzioa dute harizpi ertainek.
Zelulen arteko hainbat loturetan ere parte
hartzen dute, hala nola , desmosometan.
Zitoeskeletoaren azalpen grafikoa.
• https://www.youtube.com/watch?v=f_pgQLKF
pAg.