Transcript Kamu Yonetiminin Orgutlenmesi

KAMU YÖNETİMİNİN ÖRGÜTLENMESİ
 Örgütlenme, kamu hizmetleri için gerekli
olan araç ve imkanları bir düzende
toplamak, yetki, görev ve sorumlulukları
belirleyerek bir yapı oluşturmaktır.
 Örgütlenmenin unsurları:




Amaçlar
Yetki ve görevler
Organlar
Kaynaklar
 Örgütlenmenin amaçları:
 Kamusal görev ve fonksiyonların verimli ve
etkin olarak yürütülmesini sağlamak
 Yönetim birimlerinin siyasi ve yargısal
denetimini sağlamak için yetki ve sorumluluk
alanlarının belirlenmesi
ÖRGÜTLENME İLKELERİ
 İdari örgütlenme iki esasa göre yapılır:
 Merkezden yönetim
 Yerinden yönetim
 Her devlet bu iki ilkeye göre örgütlenirken,
ülkelerin sahip oldukları sosyal, ekonomik,
kültürel, siyasi ve tarihi şartlarına göre farklı
yapılanmalara gitmektedir.
 Bazı ülkeler merkezden yönetime (örn.
Fransa), bazıları ise yerinden yönetime (örn.
ABD) önem vermekte, bazıları da iki ilke
arasında denge kurmaya çalışmaktadır.
ÖRGÜTLENME ŞEMASI
MERKEZDEN YÖNETİM
Siyasi
Merkezden
Yönetim
İdari
Merkezden
Yönetim
YERİNDEN YÖNETİM
Siyasi
Yerinden
Yönetim
Fonksiyonel
Yerinden
Yönetim
İdari
Yerinden
Yönetim
Coğrafi
Yerinden
Yönetim
MERKEZDEN YÖNETİM I
MERKEZDEN YÖNETİM NEDİR?
Kamu hizmetlerinde birlik ve bütünlüğü sağlamak için,
bu hizmetlere ilişkin karar ve faaliyetlerin merkezi
hükümet ve onun hiyerarşik yapısı içinde yer alan
örgütlerce yürütülmesidir.
SİYASİ BAKIMDAN MERKEZDEN YÖNETİM
Bir ülkede yasama organının ve hükümetin tek olması,
siyasi otoritenin tamamen merkezdeki iktidarda
toplanması ve hukuki birliğin mevcut olmasıdır.
(=ÜNİTER DEVLET)
İDARİ BAKIMDAN MERKEZDEN YÖNETİM
Kamu hizmetlerine ilişkin politikaların belirlenmesi,
kararların alınması ve bu kararların yürütülmesi
yetkisinin merkezi organlarda toplanması.
MERKEZDEN YÖNETİM II
MERKEZDEN YÖNETİMİN
ÖZELLİKLERİ
 Kamu hizmetlerine ilişkin politika
belirleme, karar alma ve yürütme
fonksiyonları merkezi bir organın
elindedir.
 Gelir ve giderler merkezden yönetilir.
 Personel atamaları merkezin
yönetimindedir.
MERKEZDEN YÖNETİM III
MERKEZDEN YÖNETİMİN YARARLARI
 Merkezi hükümeti siyasi ve idari bakımdan
güçlendirir.
 Ekonomik ve sosyal kalkınma bölgeler arasında
dengeli dağıtılabilir.
 Kamu hizmetlerinde bütünlüğü sağlar.
 İdarenin, yerel etkilerden uzak kalmasını
sağlayarak, kamu yönetiminde idarenin
tarafsızlığı daha fazla temin edilebilir.
 Milli savunma, diplomasi gibi hizmetler yerinden
yönetime göre örgütlenemez.
MERKEZDEN YÖNETİM IV
MERKEZDEN YÖNETİMİN SAKINCALARI
 Hizmetlerin zamanında yürütülmesi ve
yerel ihtiyaçlara uygunluğu her zaman
mümkün olmayabilir,
 Merkezi idarenin hantallaşmasını getirebilir,
 Çalışanların yabancılaşmasını doğurabilir,
 Halkın yönetime katılmasını zayıflatır.
MERKEZDEN YÖNETİM V
MERKEZİ YÖNETİM KURULUŞLARININ
ÖRGÜTLENME BİÇİMLERİ
 Hizmet edilen amaca göre örgütlenme (Tarım
Bakanlığı)
 Hizmet edilen vatandaş grubuna göre örgütlenme
(Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
 Hizmet sunulan alana göre örgütlenme (Bölge
yönetimleri, mahalli İdareler)
 İhtisas esasına göre örgütlenme (Maliye
Bakanlığı)
MERKEZDEN YÖNETİM VI
YETKİ GENİŞLİĞİ (DECONCENTRATION)
 Merkezden yönetimin yumuşatılmış biçimidir.
 Merkezi örgütlerin iş yükünün bir kısmı alt birimlere ve
başkent dışındaki kuruluşlara aktarılır.
 Merkezi idarenin fonksiyonlarını daha etkin ve verimli
yerine getirmesi amacıyla geliştirilmiştir.
 FONKSİYONEL YETKİ GENİŞLİĞİ
Merkezi idarenin elindeki karar alma ve yürütmeye
ilişkin bir kısım yetkilerin belirli bir konuda faaliyet
gösteren kuruluşa ya
da onun yöneticisine kanunla
verilmesidir (KİT’ler).
 COĞRAFİ YETKİ GENİŞLİĞİ
Merkezi idarenin elindeki karar alma ve yürütmeye
ilişkin bazı yetkilerinin taşradaki birimlerinin
yöneticilerine kanunla devredilmesidir (Vali).
MERKEZDEN YÖNETİM VII
 YETKİ DEVRİ
Bakan, müsteşar, genel müdür, daire başkanı ve
vali gibi yöneticiler, sınırları yazılı olarak açıkça
belirlenmek şartıyla yetkilerinden bir kısmını
yardımcılarına ya da yöneticilik sıfatı olan astlarına
devredebilirler.
 İMZA YETKİSİNİN DEVRİ
Astların, amirin imzalaması gereken bazı yazıları,
onun adına ve sorumluluk yine onda olmak üzere
imzalamalarıdır.
YERİNDEN YÖNETİM I
YERİNDEN YÖNETİM NEDİR?
Merkezden yönetim kuruluşları dışında ve özerk
olarak örgütlenmiş kuruluşların yerel kamu
hizmetlerine ilişkin konularda rol almasıdır.
ÖZERKLİK NEDİR?





Kendi Karar organına sahip olması
Mali kaynaklar ve Bütçe olanakları
Araç-gereç ve personel politikalarını belirleyebilme
Yasalara bağlılık
Vesayet denetime tabi olması
YERİNDEN YÖNETİM II
SİYASİ YERİNDEN YÖNETİM





Siyasi gücün (egemenliğin) merkezi idare ile mahalli
yönetim birimleri arasında bölüşümüdür.
Federal Devlet sistemini ortaya çıkarmıştır.
Federal sistemde merkezi idare ile mahalli idareler
arasında eyaletler (federe devlet, kanton) bulunur.
Yerel yönetim üniteleri, yasama ve yürütme
konularında kısmi bir bağımsızlık kazanırlar.
Federal yönetim biçimi, genellikle geniş coğrafi alana
sahip, kültürel yönden homojen olmayan ve sosyoekonomik farklılıkları bulunan ülkelere ortaya çıkar.
YERİNDEN YÖNETİM III
İDARİ YERİNDEN YÖNETİM
Yerel nitelikteki kamu hizmetleriyle iktisadi,
ticari, kültürel ve teknik bazı fonksiyonların
merkez idarenin hiyerarşik yapısı dışındaki
kamu tüzel kişiliklerince yürütülmesidir.
 Fonksiyonel yerinden yönetim
 Coğrafi yerinden yönetim
YERİNDEN YÖNETİM IV
İDARİ YERİNDEN YÖNETİM
 Aşırı merkeziyetçiliğin sakıncalarını ortadan
kaldırmak, halkın yönetime katılmasını sağlamak,
yerel ihtiyaçlarla mahalli hizmetler arasında
denge kurmak ve kamu hizmetlerindeki verimi ve
etkinliği artırmak amaçlanır.
 İdari yerinden yönetim kuruluşları özerk statüye
sahiptir, kendi bütçeleri, personeli bulunmaktadır
ve karar organları seçimle belirlenir.
 İdari yerinden yönetim ilkesiyle halk doğrudan
veya dolaylı olarak karar alma ve hizmetlere
katılmaktadır.
YERİNDEN YÖNETİM V
FONKSİYONEL YERİNDEN YÖNETİM


Belirli bazı işlevlerin merkezi idareden alınarak özerk kurumlara
aktarılmasıdır (Üniversiteler, KİT’ler, sanayi ve ticaret odaları
vb.).
Ortaya çıkış nedenleri:
 Hizmetlerin yürütülmesinde etkinliğin ve verimliliğin
sağlanması
 Eğitim, bilim, haberleşme gibi hizmetlerin hükümet ve
siyasetçilerin doğrudan etkisinden korumak istenmesi
 Kamu yöneticilerinin özerk bir alanda çalışma talepleri
 Meslek kuruluşları aracılığıyla sanayici, işadamları, işçi ve
işverenler, doktorlar vb. grupların yönetime katılmasını
sağlamak.
YERİNDEN YÖNETİM VI
COĞRAFİ (MEKAN) YERİNDEN YÖNETİM
 İdari bazı görevlerin yürütülmesi yetkisinin, merkezi
idareye bağlı olmayan ve karar organları seçmenlerin
oylarıyla belirlenen bölge, il, belediye ve köy gibi,
faaliyetleri belirli bir coğrafi alanla sınırlı olan
yönetimlere verilmesidir.
 Fonksiyonel yerinden yönetimde, işleve özerklik
verilirken, coğrafi yerinden yönetimde il, belediye, köy
gibi belirli bir alanda yaşayan halka özerklik tanınmıştır.
 Fonksiyonel yerinden yönetimde belirli bir işlevi
(eğitim, bilim, ticaret vb.) yerine getirmek için
örgütlenmeye gidilir. Coğrafi yerinden yönetimle
ortaya çıkan örgütler (mesela belediyeler) ise birçok
işlevi yerine getirir (altyapı, eğitim, sağlık vb.).
YERİNDEN YÖNETİM VII
YERİNDEN YÖNETİME DAHA AZ ÖNEM
VERİLMESİNİN SEBEPLERİ







Rejimde, yürütülmek istenen politikayı tehdit eden bir
çekişme ve mücadele varsa,
Otoriter rejim, halk kesimlerini iktidarın politikasını
desteklemek için harekete geçmek istiyorsa,
Bir ülke, kültürel değişme ve modernleşme politikası
izliyorsa,
Siyasi partiler, ideoloji ve teşkilatlanma bakımından
merkeziyetçi bir özelliğe sahipse,
Merkezi idare kurumlarında çalışan bürokrat ve memurlar
çok yetenekli ise,
Ülkenin nüfus yapısı ne kadar homojense,
Hükümet, planlı kalkınma ve gelişmeye daha çok önem
veriyorsa.
YERİNDEN YÖNETİM VIII
YERİNDEN YÖNETİME DAHA ÇOK ÖNEM
VERİLMESİNİN SEBEPLERİ
 Ülkedeki hakim ideoloji plüralist bir niteliğe
sahipse,
 Kamu yönetiminde, merkezi idarenin taşra
birimlerine daha çok yetki ve inisiyatif
tanınmışsa,
 Ülke coğrafi alan ve nüfus bakımından çok
büyükse,
 Demokratik değerlerin gelişmesi, yerinden
yönetime daha çok önem verilmesini gerektirir.
YERİNDEN YÖNETİM IX
DESANTRALİZASYON (YERİNDEN YÖNETİMLEŞTİRME)





Klasik anlamda,merkezi yönetimden yerel yönetimlere yetki,
görev ve kaynak aktarılmasıdır.
Modern anlamda, bazı yetki ve kaynakların merkezden yerel
yönetimlere, meslek kuruluşlarına, sivil toplum örgütlerine ve
özel sektöre aktarılmasıdır.Yetki genişliği, özelleştirme ve
sivilleşme bu kapsamdadır.
Desantralizasyonun düzeyi, görevlerin ve kaynakların dağılımı,
kararların niteliği, kamu personelin dağılımına göre belirlenir.
Yerel toplumun ihtiyaçlarını ve taleplerini karşılamayı güçlendirir.
Kamu tercihlerinde farklılıkları ve yenilikleri geliştirir. Demokratik
değerleri geliştirir. Yerel demokrasiyi ve çoğulculuğu geliştirir.
Küçük ölçek nedeniyle maliyetleri yükseltebilir. Eşitlik ilkesi
bozulabilir. Dışsallıklarda sorun yaşanabilir. Yolsuzluk ve
yozlaşma sorunu olabilir.
YERİNDEN YÖNETİM X
HİZMETTE YERELLİK İLKESİ
(SUBSİDİYARİTE)
 Desantralizasyon hareketinin temel gerekçesidir.
 Bir hizmeti, ona en yakın birim yürütsün
anlayışına dayanır.
 Bireylerin ve alt birimlerin kendi girişimleri ve
olanakları ile uygulayabilecekleri yetkilerin,
onlardan alınıp daha üst birimlere verilmemesidir.
 Kamu sorumlulukları, genellikle ve tercihen
vatandaşa en yakın makamlar tarafından
kullanılmalıdır.
 Maastricht antlaşmasında da (1992) yer almıştır.
Yerel yönetim birimlerinin yetkilerinin korunması
ve geliştirilmesi amacını gütmektedir.