Transcript narantsatsralt

Өвөрхангай аймаг арвайхээр сум
9-р анги эрүүл мэнд
Хүүхэд бүрийн
оролцоонд тулгуурласан
“Хүүхдээс хүүхдэд”
аргачлал
ЕБ-ЫН I СУРГУУЛЬ 2013-2014
Тогтмол цагт хооллох
өглөө
7:00-7:30
20-25%
440-550ккал
Бага үд
11:00-11:30
10-15%
220-330ккал
Их үд
13:00-13:30
35-40%
770-880ккал
орой
19:00-1930
20%
550ккал
Зорилго
• Хүнсээ зөв сонгон хэрэглэдэг болох
Зорилт
• Өөрийн хоол хүнсний хэрэглээндээ
үнэлгээ өгөх
• Гэр зөвлөмж
• Амьдралын хэв маягаа өөрчлөх
Зохистой хооллолт
Зохистой хооллолт гэдэг нь
хүнсний
зүйлийг
зөв
сонгон, зохистой бэлтгэн
хэрэглэж, хэрэгцээт илчлэг,
амин дэм, эрдэс бодисоо
авч таатай мэдрэмж авахыг
хэлнэ.
Өдрийн хоолны меню зохиох
№
Хүнсний бүтээгдэхүүний
Нийт
нэр төрөл
Өдрийн хоолны меню
Өглөө
Бага үд
Их
үд
Орой
8,5
2
1,5
3
2
2. Мах, махан
бүтээгдэхүүн
4
0,5
-
3,5
3. Хүнсний ногоо
5
1,5
-
2,5
1
4. Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн
2,5
1,5
0,5
-
0,5
5. Жимс, жимсгэнэ
2,5
-
1,5
-
1
22,5
5,5
3,5
9
4,5
1. Үр тариа, гурил будаа
Нийт
Хоол, хүнс нь эрүүл мэндийг дэмжих,
хамгаалах хэрэгсэл юм.
Хоолны гүйцэтгэх үүрэг
 Эс, эд шинээр үүсэх, шинэчлэгдэхэд оролцох
буюу амин дэмийн үүрэгтэй
 Биед шаардлагатай илчлэгийг бий болгох
буюу илчлэгийн үүрэгтэй
(Зохисгүй хооллолтоос өвчний
90 гаруй хувь нь үүсдэг байна.)
•Би, бид яах вэ?
Би, бид юу хийж чадах вэ?
Амьдралын хэв маягаа өөрчлөх
БИ- ӨӨРЧЛӨЛТ ХИЙЖ ҮЗЬЕ
Гэр зөвлөмж дээр
үндэслэн зөв
зохистой хооллох
Тогтмол цагт
хооллож байх
Ханасан өөхний
хэрэглээгээ
хязгаарлаж ханаагүй
өөх тосыг хэрэглэх
Талх,
боов,ширхэгт үр
тариаг сонгох
Өдөр бүр хүнсний
ногооноос 2 нэгж,
жимснээс 2 нэгж
идэж байх
хэрэгтэй.
Өөх тос, чихэр, давс их
агуулсан хоол хүнсний
хэрэглээгээ багасгах.
Ширхэглэг
бүтээгдэхүүн өөрөөр
хэлбэл, цэцэгт байцаа,
лууван, вандуй, хятад
байцаа гэх мэт
хэрэглээг ихэсгэх
Бүтэн үрийн төрлүүд:
Улаан буудай
Шар будаа
Хөх тариа
Овъёос
Арвай будаа
Эрдэнэ шиш
Будаа
Бор будаа
Хандлага өөрчлөх үе шат
Ухаарлы
н өмнөх
үе
Ухаарч
эхлэх үе
Өөрчлөлт
хийх
бэлтгэл
хийх
Үйл
ажиллагаа
ны
өөрчлөлт
хийх
Бататгах
буюу
ялалт
байгуулах
үе
Буцах үе
/10-25%/
Баярлалаа. Хүүхдүүдээ
Эд хөрөнгөө алдвал багийг алдсан
тооц
Нэр төрөө алдвал ихийг алдсан
тооц
Эрүүл мэндээ алдвал бүгдийг
алдсан тооц
Хүний бие хоол хүнсийг юунд зарцуулдаг вэ?
Хэвийн үйл
ажиллагаа хангах
Ажил ба бусад үйл
ажиллагаа
/зохицуулагч/
Өсөлт, хөгжил
Ялгадас, илчлэг
16
1 нэгж хүнсний зүйлсийн хэмжээ
Үр тариан
хэмжээ
нэгж
Үр тариа
хэмжээ
Талх
1 зүсэм
1
Арвайн гурил
2 аяга
1
Боорцог
1 ш /50г/ 1
Хөц будаа
1 аяга
2
Еэвэн
1ш
2
Гурвалжин
будаа
1 аяга
2
Хиам /утсан/ 6 зүсэм
1
Печень
4ш
1
Шар будаа
1 аяга
2
Хиам
/чанасан/
2 зүсэм
1
Гоймон
1 аяга
2
1 аяга
2
зайдас
1ш
1
Гурил
1 аяга
2
1 ширхэг
1
Өндөг
1ш
1
Хүнсний ногоо
Агшаасан
будаа
Төмс
хэмжээ нэгж
Бүх төрлийн түүхий ногоо 80 гр
Жишээ нь:
Байцаа /навчит ногоо/
1 аяга
Лууван
1ш
Манжин, хулуу
½ аяга
чинжүү
1 аяга
1
1
1
1
1
нэгж
Мах махан хэмжээ нэгж
Бүх төрлийн
80 гр
1
малын мах
2
Тахиа загас 80 гр
1
Жимс, жимсгэнэ
хэмжээ нэгж
Дунд зэргийн бүх жимс
Усан үзэм
Жимсгэнэ /хад,нэрс/
Тарвас
Хатаасан жимс
Жимсний цэвэр жүүс
1ш
10 ш
½ аяга
1 зүсэм
½ аяга
1 аяга
1
1
1
1
2
1
Өдрийн хоолны меню зохиох
Хүнсний бүтээгдэхүүний
цэцэр
№
Нийт
нэр төрөл
лэгт
Өдрийн хоолны меню
Өглөө
Бага үд Өдөр Их үд
1. Үр тариа, гурил будаа
6
5
1
1
2
1
2. Мах, махан
бүтээгдэхүүн
3
2,5
-
-
1
1,5
3. Хүнсний ногоо
4
3,5
-
1
1,5
1
4. Сүү, сүүн бүтээгдэхүүн
1,5
1
0,5
0,5
-
-
5. Жимс, жимсгэнэ
1,5
1
-
-
-
1
16
13
1,5
2,5
4,5
4,5
Нийт
Бага насны хүүхдүүд өдөрт идэх ёстой хоолныхоо 85 хувийг цэцэрлэгт
идэх ёстой.
Зарим хүнсний шимт бодис болон
илчлэг
Хүнсний бүтээгдэхүүний
нэр
Жин /гр/
Шимт бодис
Уураг
Өөх тос
Нүүрс ус
Илчлэг
Цагаан будаа
60
7
0,5
44
207
Гурвалжин будаа
60
6
1
43
206
Өндөг
50
6
6
0,4
79
Үхрийн мах
80
11
1
0
55
Төмс
150
2
2,3
13,9
Гурил
65
6
0,7
45
211
Сүү
250
8
10
12
170
Цөцгийн тос
5
0,4
4,2
-
38
Майонез
45
1,5
30
1
280