Transcript Strategie a struktury organizacyjne

Dr inż. Aleksander Gwiazda
Zarządzanie
strategiczne
Wykład 1
Strategie a
struktury organizacyjne
Plan wykładu




Struktury
Struktura
Struktura
Struktura
organizacyjne
funkcjonalna
dywizjonalna
macierzowa
Struktury
organizacyjne
Definicja struktury organizacyjnej
Struktura organizacyjna to system formalnych
komórek
organizacji.
Natomiast
komórka
organizacji to najmniejsza jej jednostka, która
charakteryzuje się misją jaką wypełnia oraz jej
atrybutami.
Struktury
organizacyjne
Pojęcie biurokracji
Biurokracja to organizacja formalna realizującą
jeden wspólny cel. Do cech biurokracji zalicza się
Do cech biurokracji zalicza się:
• specjalizację
• koordynację
• formalizację
Struktury
organizacyjne
Specjalizacja
Pod pojęciem specjalizacji organizacyjnej rozumie
się uwidocznienie sposobu podziału zadań
komórek
organizacyjnych
na
schemacie
organizacyjnym. Specjalizacji musi towarzyszyć
specjalizacja
procedur,
uprawnień
i
odpowiedzialności.
Specjalizacja może dotyczyć: marek, produktów,
zadań, lokalizacji geograficznej itp.
Struktury
organizacyjne
Koordynacja
Koordynacja to sposób powiązania ze sobą
jednostek organizacyjnych i ludzi w organizacji.
W ujęciu klasycznym zalecano na przykład: by
każdy pracownik miał jednego przełożonego, lub
by każdy przełożony miał co najwyżej 7
podwładnych.
Prowadziło
do
struktury
hierarchicznej (piramidy zarządzania).
Struktury
organizacyjne
Formalizacja
Formalizacja oznacza stan, w którym wszystkie
procesy organizacji są zapisane w formie: polityk,
regulaminów, instrukcji, procedur itd.
Wyższa formalizacja oznacza bardziej sztywną
strukturę organizacyjną (gdyż zmiany muszą być w
pierwszej kolejności dokonywane w formie zmiany
dokumentów).
Struktury
organizacyjne
Ewolucja organizacji
Organizacje ewoluując muszą zmieniać swoją
strukturę organizacyjną, aby utrzymać wymagany
poziom efektywności.
Ewolucja winna być rozumiana jako zmiana
technologii, wielkości czy też otoczenia.
Struktury
organizacyjne
Wielkość organizacji
Wraz ze wzrostem organizacji winna ona
zwiększać:
specjalizację,
koordynację
i
formalizację.
Obowiązuje w tym procesie zasada poszukiwania
optimum między koordynacją a autonomią.
Struktury
organizacyjne
Technologia
Technologia to całość procesów transformacji,
które są realizowane w danej organizacji.
Struktura organizacyjna winna odzwierciedlać
stosowaną w organizacji technologię.
Struktury
organizacyjne
Macierz technologii
rutyna
w
decyzjach
duża
Technologia
inżynieryjna
Technologia
rutynowa
mała
Technologia
jednostkowa
Technologia
rzemieślnicza
mała
duża
powtarzalność
komponentów
Struktury
organizacyjne
Otoczenia
Przedsiębiorstwa
nieustannie
oddziałują
z
otoczeniem, które stanowi tło procesu doboru
naturalnego organizacji. Zatem muszą one
właściwie reagować na bodźce zewnętrzne.
Do najważniejszych cech otoczenia należą:
• złożoność
• niepewność
• swoboda
Struktury
organizacyjne
Procesy zmiany struktury
Wyróżnić można dwa podstawowe procesy
kształtujące obraz organizacji. Są to dyferencjacji i
integracja.
Ich harmonia wskazuje na najbardziej efektywny
układ struktury organizacyjnej.
Struktury
organizacyjne
Dyferencjacja
Dyferencjacja to proces powstawania komórek
organizacyjnych jako reakcji na czynniki otoczenia.
Zatem różnorodność organizacji winna być w
proporcji do różnorodności otoczenia.
Cechami dyferencjacji są: charakter celów,
horyzont czasowy prac, orientacja komórek oraz
formalizacja.
Struktury
organizacyjne
Integracja
Integracja
to
proces
scalania
komórek
organizacyjnych wymuszony przez realizację
jednolitej strategii organizacji w otoczeniu.
Do cech integracji zaliczono: hierarchię i
koordynację (realizowaną poprzez różne instytucje
łączników i grupy integrujące).
Struktury
organizacyjne
Rola kultury
Należy pamiętać aby struktura organizacyjna
uwzględniała nawyki kulturowe społeczeństwa. W
ramach badań socjologicznych badacze wyróżnili
siedem kultur kapitalizmu, którym odpowiadały
różne formy organizacji.
Struktura funkcjonalna
Definicja struktury funkcjonalnej
Struktura funkcjonalna to struktura tworzona
zgodnie z realizowanymi w niej funkcjami.
Struktura taka odpowiada najczęściej formie
łańcucha wartości (dział badawczy, dział zakupów,
dział produkcji itp.).
Struktura funkcjonalna
Cechy struktury funkcjonalnej
Struktura funkcjonalna jest wysoce sformalizowana
ze względu na konieczność koordynowania wielu
różnych funkcji zadaniowych. Zatem jej podstawą
są systemy zarządzania oparte na normach i
procedurach.
Struktura funkcjonalna
Patologie struktury funkcjonalnej
Do
podstawowych
patologii
funkcjonalnych zalicza się:
• centralizację
• inercję
• nieformalność
struktur
Struktura dywizjonalna
Definicja struktury dywizjonalnej
Struktura dywizjonalna jest strukturą organizacji
zdywersyfikowanej opartej na wielu różnych
łańcuchach wartości.
Specyfiką tej struktury jest przygotowanie odrębnej
strategii dla każdej dywizji.
Struktura dywizjonalna
Definicja dywizjonalizacji
Przedsiębiorstwa dywizjonalne rozwijają się od
przedsiębiorstw wieloproduktowych (z produktem
dominującym), poprzez zdywersyfikowane do
konglomeratowych.
Struktura dywizjonalna
Zalety i wady struktury dywizjonalnej
Do zalet struktury dywizjonalnej nalezą: lepsze
dopasowanie strategii do wymagań rynku, wieksza
efektywność działania oraz rozwój kadry.
Do wad struktury dywizjonalnej nalezą:
niemożność wykorzystania efektu skali, brak
przepływu technologii oraz złożoność zarządzania.
Struktura dywizjonalna
Patologie struktury dywizjonalnej
Do
podstawowych
patologii
dywizjonalnych zalicza się:
• mnożenie procedur koordynacji
• brak
równowagi
między
efektywnością i autonomią
• konieczność akulturacji
struktur
Struktura macierzowa
Definicja struktury macierzowej
Struktura macierzowa jest pośrednią pomiędzy
funkcjonalną a dywizjonalną. W strukturze tej
układ funkcjonalny pokrywa się z układem
produktowym tworząc macierz organizacji.
Podsumowanie
1. Ze strategii organizacji winny wynikać ich
struktury.
2. Podstawową
zasadą
hierarchiczność.
organizowania
jest
3. Wyróżnia się dwie podstawowe struktury
organizacyjne: funkcjonalną i dywizjonalną.
4. Strukturą pośrednia jest struktura macierzowa.
Dziękuję z uwagę