Transcript Δειγματοληψία

ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΣΕ
ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ
Αθηνά Μαυρίδου
ΣΚΟΠΟΣ
• Η διεξαγωγἠ συμπερασμάτων επί ενός πληθυσμού με
δειγματοληπτική μελέτη.
• Γιατί?
• Οικονομικοί παράγοντες (οικονομικότερη επιλογή
έναντι της απογραφής)
• Χρονικοί περιορισμοί
• Καλή λύση σε περίπτωση μεγάλου πληθυσμού
• Ύπαρξη πληθυσμών δύσκολα προσβάσιμων
• Μεθοδική δειγματοληψία έχει σαν αποτέλεσμα
ακρίβεια συμπερασμάτων.
• Σε περιπτώση προϊόντων μελετώντας ένα σώζονται τα
υπόλοιπα
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ
• Σαφής καθορισμός στόχων –σκοπών
• Ορισμός του υπό μελέτη πληθυσμού
• Καθορισμός χαρακτηριστικών δείγματος:
Μέγεθος, πρόσβαση, στατιστικά,
κατώτερο επίπεδο πχ νομός, πόλη
• Επιλογή μεθοδολογίας δειγματοληψίας
• Εξασφάλιση οικονομικών/προσωπικού
• Μελέτη των πιθανών ποσοστών ανταπόκρισης
ΟΡΙΣΜΟΙ
• Πληθυσμός (Ν):όλα τα άτομα μιας ομάδας που θέλει να
προσεγγίσει η έρευνα
• Κριτήρια επιλογής ατόμων (φύλο, ηλικία, υγεία,
κοινωνική/οικονομική κατάσταση, τόπος κατοικίας/
προέλευσης κλπ)
• Υπολογισμός προσβάσιμου πληθυσμού.
• Το δείγμα του πληθυσμού πρέπει να είναι :
– Αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού –στόχου
– Αποτελεί μικρογραφία του πληθυσμού –στόχου
– Επαρκής αριθμός ατόμων για ασφαλή συμπεράσματα
– Σωστή επιλογή δειγματοληπτικής μονάδας
– Κατάλογος δειγματοληπτικού πλαίσιου (σύνολο του υπό
μελέτη πληθυσμού
ΕΙΔΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
• Δειγματοληψία πιθανότητας
– Κάθε μονάδα του πληθυσμού που μελετάται
χαρακτηρίζεται από το γεεγονός ότι έχει ίσες
πιθανότητες να συμπεριληφθεί στο δείγμα με όλες τις
άλλες
– Κατηγορίες
1. Απλή τυχαία δειγματοληψία
2. Συστηματική τυχαία δειγματοληψία
3. Στρωματοποιημένη δειγματοληψία
4. Δειγματοληψία σωρού (πολυσταδιακή)
5. Τυχαία ανάθεση σε ομάδες
1. Απλή τυχαία δειγματοληψία
• Οι μονάδες που την απαρτίζουν επιλέγονται τυχαία
• Έχουν ίσες πιθανότητες εκλογής από τον κατάλογο των
ατόμων
• Τρόποι επιλογής
• Μπορεί να γίνει χρήση «πίνακα τυχαίων αριθμών». Οι
πίνακες διατίθενται στο διαδίκτυο ή φτειάχνονται EXEL
• Kλήρωση
• Ο ερευνητής κλείνει τα μάτια και σημειώνει τυχαία
• ΑΛΛΑ μπορεί ΤΥΧΑΙΑ να μην συμπεριλάβει κάποιο τμήμα
του δείγματος
2. Συστηματική τυχαία δειγματοληψία
• Υπολογίζεται το εύρος του διαστήματος που
θαχρησιμοποιηθεί για την επιλογή του δείγματος
• Ν =συνολικός πληθυσμός
• n = αριθμός του δειγματος.
Υπολογίζεται Ν/n
Καθορίζεται έτσι η αλληλουχία των ατόμων που
επιλέγεται από εναν κατάλογο
Πχ αν Ν =1000 n = 100 Ν/n = 10 αρα επιλέγουμε ανά
10 νούμερα στον κατάλογο του προς μελέτη
πληθυσμού
3. Στρωματοποιημένη δειγματοληψία
• Ενα στρώμα δημιουργείται όταν από την διαίρεση ενός
πληθυσμού (Ν στοιχεία) προκύπτουν υποσύνολα. Κάθε
στοιχείο του πληθυσμού ανήκει σε ένα υποσύνολο.
• Πρέπει να χρησιμοποιείται τέτοιος αριθμός μελών από
κάθε στρώμα ώστε να μην αλλοιώνεται η φυσιογνωμία
τοιυ πληθυσμού.
Παραδείγματα
• Στρώματα με βάση παθήσεις
• Στρώματα με βάση μορφωτικό επίπεδο
• Στρώματα με βάση το επάγγελμα
4. Δειγματοληψία σωρού (πολυσταδιακή)
• Η λήψη δειγμάτων πραγματοποιείται σε στάδια
ξεκινώντας από την πιό γενική και καταλήγοντας στη νπίο
ειδική μονάδα του υπό μελέτη πληθυσμού.
• Είναι χρήσιμη όταν
– υπάρχει αδυναμία καθορισμού του δειγματοληπτικού
πλαισίου
– Ο υπό μελέτη πληθυσμός παρουσιάζει γεωγραφική
κατανομή
Είναι χρήσιμη σε μελέτες στον χώρο της Υγείας.
5. Τυχαία ανάθεση σε ομάδες
• Ανήκει και στην δειγματοληψί α πιθανότητας και
Μη-πιθανότητας.
• Τα υπό μελέτη άτομα εντάσσονται τυχαία σε ομάδες
• Χρησιμοποιείται ο πίνακας των τυχαίων αριθμών η
στρίψιμο νομίσματος
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί πχ στην επιλογή 2 ομάδων
• Α) παίρνουν θεραπεία
• Β) δεν παίρνουν θεραπεία (μάρτυρες)
Δειγματοληψία μη-πιθανότητας
• Κάθε στοιχείο του πληθυσμού ΔΕΝ έχει την ίδια
πιθανότητα να ενταχθεί στο δείγμα
•
•
•
•
•
Περιλαμβάνει
1. Δειγματοληψία ευκολίας ή περιστασιακή
2. Δικτυωτή δειγματοληψία (χιονοστιβάδας)
3. Δειγματοληψία κατά κριτήρια ή ποσοστώσεων
4.Κατευθυνόμενη δειγματοληψία
1. Δειγματοληψία ευκολίας ή περιστασιακή
• Αξιοποιείται το δείγμα ευκολίας
• Άτομα διαθέσιμα συγκεκριμμένη ώρα/ τόπο
ή εύκολα προσβάσιμα
• ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
• Περιορισμένη δυνατότητα ελέγχου μεροληπτικών
απαντήσεων
• Χαμηλή αντιπροσωπευτικότητα
• ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
• Χαμηλό κόστος, Ευκολία
• Χρήσιμη για πιλοτικές έρευνες, έλεγχο μεθοδολογίας
2. Δικτυωτή δειγματοληψία
(χιονοστιβάδας)
• Οπως προχωράει η μελέτη προστίθενται
τυχαία άτομα προς διερεύνηση με βάση
πληροφορίες που συλλέγονται επι τόπου
3. Δειγματοληψία κατά κριτήρια ή
ποσοστώσεων
• Ο ερευνητής επιλέγει έναν προκαθορισμένο
αριθμό ή ποσοστό δειγμάτων ανα κατηγορία
ατόμων που συμμετέχουν
• Προσπάθεια διασφάλισης σμμετοχής κάποιων
κατηγοριών/υποοομάδων
• Συχνά συνδιάζεται με δειγματοληψία ευκολίας
γαι να αυξήση αντικειμενικότητα
4.Κατευθυνόμενη δειγματοληψία
• Επιλογή με ηθελημένη επιλογή και κρίση του
ερευνητή
• Το δείγμα πρέπει να έχει συγκεκριμένα
χαρακτηριστικά
• Συχνά καταφεύγει σε υποκειμενικές κρίσεις
και πληροφορίες για την συλλογή των
δειγμάτων
• ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑ :μειωμένη αντικειμενικότητα
ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ
• Οσο μεγαλύτερο τόσο καλύτερα
• Ομως ακόμα και ένα μεγάλο δείγμα χωρίς σωστο τρόπο
δειγματοληψίας δεν είναι ακριβές
• Επαρκές δείγμα: Το ελάχιστο που μπορέι να δώσιε αξιόπιστες
απαντήσεις.
• Το μέγεθος εξαρτάται
– από τις επιθυμητές γενικεύσεις και τον τύπο της στατιστικής
επεξεργασίας
– Τον επιθυμητό βαθμό ακρίβειας
– Τον βαθμό σφάλματος που θεωρείται ανεκτός
– Βαθμό διακυμάνσεων στον πληθυσμό
– Τον διαθέσιμο χρόνο
– Τα διαθέσιμα χρήματα
– Τον βαθμό απαιτητικότητας των κριτών
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
(Διάστημα εμπιστοσύνης 99%)
ΜΕΓΕΘΟΣ
ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
200
1000
10.000
50.000
100.000
ΜΕΓΕΘΟΣ
ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ
171
543
1061
1160
1173
% ΤΟΥ
ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
85.5%
54.3%
10.6%
2.3%
1.25%
ΤΟ ΣΦΑΛΜΑ ΣΤΗΝ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ
• Οι παράμετροι (ιδιότητες) ενός πληθυσμού πρέπει να
υπολογιστούν με ακρίβεια.
• Αν υπάρχουν σφάλματα μειώνεται η ακρίβεια
• Τα σφάλματα μειώνονται όσο αυξάνεται το μέγεθος του
δείγματος?
• ΔΥΟ ΕΙΔΗ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ
– Τυχαίο : μη αποδεκτή διαφοροποίηση σε σχέση με μέση τιμή
δέιγματος
– Συστηματικό :συστηματική επιλογή ατόμων που
διαφοροποιούνται από τον γενικό πληθυσμό
ΠΡΟΚΑΛΟΥΝΤΑΙ
από λάθη των ερευνητών
από την επιδραση συμπεριφοράς των ερωτώμενων
ΤΟ ΣΦΑΛΜΑ ΣΤΗΝ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΥΛΙΚΟΥ ΓΙΑ
ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΟ ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Προ-αναλυτικά σφάλµατα:
Ακατάλληλο δείγµα π.χ. αιµολυµένος ή λιπαιµικός ορός
Λάθος αντιπηκτικό π.χ. σωληνάριο EDTA για χρόνο Quick
Λάθος δείγµα π.χ. πλάσµα αντί ορού
Αναγραφή λάθους ονόµατος στο σωληνάριο αιµοληψίας
Αίτηση από τον κλινικό ιατρό λάθος εξέτασης (π.χ. από αφηρηµάδα)
Χρήση ακατάλληλου παραπεµπτικού π.χ. ούρων αντί αίµατος
Ακατάλληλη συντήρηση του δείγµατος π.χ. κατάψυξη στα ούρα
Ελλιπή προετοιµασία του εξεταζόµενου π.χ. λάθος δίαιτα
Σφάλµατα στην αιµοληψία
Προγραµµατισµός στον αναλυτή λάθος εξέτασης
Παρατεταµένη παραµονή του δείγµατος πριν την ανάλυση
ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ
• Αναλυτική περιγραφή διαδικασίας δειγματοληψίας
για κάθε τύπο ανάλυσης.
• Η δειγματοληψί α να γίνεται πάντα από
εκπαιδευμένο και εντεταλμένο προσωπικό
• Περιοδικός έλεγχος διαδικασίας γαι αποφυγή
συστηματικών λαθών
• Μεγάλη προσοχή στην σωστή λήψη υποδείγματος
• Πιστή εφαρμογή τρόπου συντήρησης δειγμάτων
• Απόλυτος σεβασμός χρόνου συντήρησης