Transcript (1) Wizja szkoły
Wielkopolska Konferencja dla Nauczycieli Akcja KŁADKA Poznań, 11 grudnia 2014 roku
Klimat w szkole: współpraca nauczycieli w szkole i szkoły ze środowiskiem lokalnym jako warunek efektywnej nauki
Prof. dr hab. Anna I. Brzezińska Instytut Psychologii UAM www.psychologia.amu.edu.pl
perspektywa długofalowa
Etapy edukacji
Cele uczenia się w kolejnych etapach dorosłego życia Opanowane kompetencje kluczowe perspektywa średniofalowa perspektywa IV etap edukacji szkolnej : szkoła ponadgimn.
III etap edukacji szkolnej : gimnazjum II etap edukacji szkolnej : szkoła podstaw. kl. IV-VI I etap edukacji szkolnej : szkoła podstawowa klasy I-III Edukacja przedszkolna : dom / przedszkole / klubik dziecięcy Wczesna edukacja : dom / żłobek / klubik dziecięcy / miejsca publiczne Kapitał początkowy : wyposażenie noworodka
gotowość do kontaktu i uczenia się
Podstawowe źródła wsparcia dla rozwoju uczniów na przełomie dzieciństwa i dorastania: w klasach IV – VI czyli w II etapie edukacji Nauczyciel kompetentny w swoim przedmiocie i rozumiejący, czego nie rozumie uczeń prawidłowa realizacja zadań rozwojowych ▼ ▼ ▼ ▼ prawidłowa realizacja zadań II etapu edukacji Zróżnicowane kontakty z rówieśnikami, uczniami młodszymi i starszymi Wsparcie w kontaktach „sieciowych” - z mass mediami, Internetem (facebook)
Klimat szkoły a zachowania uczniów
Brak dbałości o klimat szkoły skutkuje zwiększoną liczbą negatywnych zachowań uczniów. Analiza danych HBSC [*] (2002) dla 13- i 15-latków w Polsce potwierdza istnienie związku między percepcją środowiska psychospołecznego szkoły a ryzykownymi zachowaniami uczniów.
Uczniowie, którzy lepiej spostrzegają środowisko szkoły rzadziej: palą tytoń, sięgają po narkotyki, uczestniczą w bójkach i w dręczeniu innych uczniów. Duże wsparcie ze strony nauczycieli jest czynnikiem chroniącym przed nadużywaniem alkoholu i innych używek. Duże wsparcie ze strony innych uczniów zmniejsza ryzyko bycia ofiarą dręczenia.
HBSC [*]
Health Behaviour in School-aged Children Survey
Gralewska, U., Karaszewski, N., Piotrowska, L. i Salamon-Bobińska, K. (2012). Wartości i normy jako podstawa funkcjonowania szkolnych społeczności, W: G. Mazurkiewicz (red.). Jakość edukacji. Różnorodne perspektywy (s. 159–170). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego (cytat ze s. 163).
Od czego zależy klimat szkoły ?
(1) Wizja szkoły :
społeczna , nastawiona na autonomię i rozwój U i N
technologiczna , nastawiona na kontrolę realizacji programu (2) Miejsce szkoły w środowisku:
szkoła otwarta : współpraca, szukanie miejsc edukacji poza szkołą, zapraszanie gości do szkoły w roli edukatorów
szkoła zamknięta : środowisko i jego przedstawiciele / instytucje jako źródło wsparcia rzeczowego, finansowego (SPONSORZY) (3) Perspektywa czasowa:
krótkofalowa : perspektywa roku szkolnego i programu przedmiotu średniofalowa : perspektywa cyklu kształcenia i progów szklonych długofalowa : perspektywa całego życia i roli edukacji
(1) Wizja szkoły a klimat szkoły: autonomia czy kontrola uczniów i nauczycieli
wspieranie autonomii W jakim miejscu jestem jako dyrektor szkoły?
rozumienie punktu widzenia nauczycieli i uczniów liczenie się z ich zdaniem wyjaśnianie N i U sensu stawianych oczekiwań wysokie wymagania + poczucie odpowiedzialności za siebie
zaspokojenie potrzeb psychicznych narzucanie kontroli
sztywne trzymanie się ustalonych reguł brak możliwości wyrażania opinii brak wpływu N i U na to, co się dzieje w szkole rozbudowany system kar i nagród + motywacja lękowa
brak poczucia sprawstwa i wyuczona bezradność
(2) Miejsce szkoły w środowisku a klimat szkoły
Władze oświatowe Dyrektorzy szkól Nauczyciele
Uczniowie
Rodzice / rodziny Opinia publiczna
Media
Środowisko lokalne otoczenie instytucjonalne
(3) Perspektywa czasowa a klimat szkoły
Perspektywa krótkofalowa realizuję zadania na tu i teraz Perspektywa na „dłuższe jutro” przygotowuję do kolejnego etapu Perspektywa długofalowa wychowuję przyszłego dorosłego Myślimy „technicznie ”
dla kl realizacja podstawy programowej IV, V, VI
Myślimy „po szkolnemu” przygotowanie uczniów do przejścia przez kolejne progi szkolne Myślimy „życiowo”
przygotowanie uczniów do realizacji zadań życiowych
Zmiany organizacyjne a klimat szkoły
Relacje z otoczeniem W szkole Wymiana zasobów: wiedzy, umiejętności
Nowe miejsca edukacji dla uczniów
Nowe oferty wzbogacające życie szkoły
Wsparcie / pomoc w trudnych sytuacjach
Zmiana systemu komunikacji a klimat szkoły
Dyrekcja nauczyciele Nauczyciele nauczyciele Nauczyciele rodzice Co mogę zrobić razem ze swoimi nauczycielami i innymi pracownikami szkoły?
Nauczyciele uczniowie
Zmiana stylu kształcenia a klimat w szkole
W procesie uczenia się spotykają się dwie kompetentne strony, ale „kompetentne inaczej”
powstanie PRZESTRZENI WYMIANY
Zmiana podejścia z „transmisyjnego” z dominującą rolą nauczyciela na podejście projektowe z symetryczną relacją U
N
Rolą nauczyciela jest zarządzanie sytuacją edukacyjną: (1) czasem, (2) przestrzenią fizyczną i (3) przestrzenią społeczną – w taki sposób, by uczeń przejmował odpowiedzialność za przebieg i efekty swojego uczenia się
kształtowanie u ucznia kompetencji SAMOREGULACJI procesu uczenia się
Zachęta do
„odwracania” edukacji i zmiany roli nauczyciela: ze źródła wiedzy, głównego organizatora i egzaminatora na konsultanta, współpracownika uczniów w zespole rozwiązującym problemy poczucie sprawstwa ucznia i nauczyciela