Transcript Kháng sinh trong ngoại khoa

Kháng sinh trong ngoại khoa
PGS TS Nguyễn Tấn Cường
Môû ñaàu
• 90% caùc veát moå khi khaâu laïi ñaõ coù söï hieän dieän cuûa vi truøng, keå caû Staphylococcus
aureus [1]
• Nguoàn VT:
•
- VT noäi sinh di chuyeån ñeán vuøng maø bình thöôøng voâ truøng
•
- VT ñeán töø moät nôi xa, ñaëc bieät khi coù caáy gheùp vaät theå nhaân taïo
• Nhieãm truøng veát moå chieám tyû leä 15% caùc nhieãm truøng beänh vieän laøm keùo daøi ngaøy
naèm vieän vaø taêng chi phí y teá.
• Guglielmo [2]: 80% caùc tröôøng hôïp KSDP höõu hieäu trong vieäc phoøng ngöøa nhieãm truøng sau
moå.
•
•
•
1- Burke JF. The effective period of preventive antibiotic action in experimental incisions and dermal lesions. Surg. 1961; 50: 161-8.
2- Guglielmo, B. J., and L. C. Rodondi. 1988. Comparison of antibiotic activities by using the bactericidal activity in serum over time.
Antimicrob. Agents Chemother. 32:1511-1514.
Môû ñaàu
* 1/3 – 1/2 KS dïng trong BV lµ ®Ó DPPT [3]
* 30% - 90% dïng kh«ng hîp lý
®Æc biÖt lµ thêi ®iÓm tieâm thuèc vµ ®é dµi ®iÒu trÞ
[4] NÕu dïng ®óng:
 Gi¶m chi phÝ
 Tr¸nh kh¸ng KS
 Gi¶m nguy c¬ ADR vµ ®éc tÝnh
•3- Shapiro M, Townsend TR, , Rosner B, et al. . Use of antimicrobial drugs in general
•hospitals: patterns of prophylaxis. N Engl J Med 1979;301:351-5.
4- Crossley K, Gardner LC. Antimicrobial prophylaxis in surgical patients.
JAMA 1981;245:722-6.
Phân loại của CDC về NT phẫu thuật (SSI- Surgical Site Infection ) (Trong vòng
30 ngày sau PT, trong vòng 1 năm nếu có mảnh ghép )
• Vết mổ
– Nông
Da
NT vết mổ nông
• Liên quan da và
cấu trúc dưới da
Mô dưới da
– Sâu
• Liên quan tới mô
mềm
Mô mềm
(Cân & cơ)
NT vết mổ sâu
• Tạng/khoang
– Liên quan tới bất
cứ phần nào của
tạng
Horan TC et al. Am J Infect Control.1992;20:271-274.
Tạng/
khoang
NT Tạng/khoang
Nhiễm trùng phẫu thuật ( SSI) – dịch tễ học
• Tần suất : 2,8% các ca phẫu thuật
• Nguyên nhân thứ 3 gây NT bệnh viện( 14%-25% )
• Nguyên nhân thường gặp nhất gây NTBV trong số các
BN phẫu thuật ( 38%)
• Số ngày nằm viện thêm trung bình sau phẫu thuật là 7.3
và chiếm chi phí là $ 3,152/ bệnh nhân
• BV Phụ sản Từ Dũ : KS chiếm 44,5% tổng chi phí điều trị
(năm 2000) và 40,8% (năm 2001)
Wilson MA. Am J Surg 2003;186 (5A):35S-41S.
Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.
3 yeáu toá gaây NTNK
Vi sinh vaät
Nhieãm truøng töø xa
Cô sôû ñieàu trò laâu ngaøy
Thôøi gian mổ
Phaân loaïi veát thöông
BN taïi SSÑB
KS ñaõ söû duïng
Coù caïo loâng tröôùc moå
Soá löông VK, ñoäc löïc, ñeà khaùng
KS
Veát thöông
Kyõ thuaät mổ
- Tuï maùu/tuï dòch
- Loaïi chæ khaâu
- Oáng DLl
- Ngoaïi vaät
Beänh nhaân
Tuoåi
Söû duïng öùc cheá mieãn dòch
Steroids
Beänh ung thö
Beùo phì
Suy dinh döôõng
Tieåu ñöôøng
Nhieàu bệnh keøm
Truyeàn maùu
Huùt thuoác
Oxygen
Nghieät ñoä
Ñöôøng huyeát
 Ñoäc löïc cuûa VK
• Caáu tröùc treân beà maët khaùng laïi söï thöïc baøo
voû teá baøo Klebsiella
vaø Streptococcus pneumonia Chaát nhaày cuûa Staphyloccus coagulase (-)
• Noäi ñoäc toá cuûa VK Gram (-)
• Ngoaïi ñoäc toá
- Streptococcus
- Clostridium
Coù theå gaây nhieãm truøng naëng taïi veát thöông sau 24H (caùc VK khaùc thöôøng
sau 5 ngaøy)
 Soá löôïng khuùm VK
> 105 VK thöôøng gaây NT, <105 ít bò
Ảnh hưởng của nhiễm trùng phẫu thuật
Nhiễm trùng Không nhiễm trùng
Tử vong
7,8%
3,5%
Điều trị tại ICU
29%
18 %
Tái nhập viện
41%
7%
Trung bình số ngày nằm viện ban
đầu
11 ngày
6 ngày
Tổng cộng trung bình số ngày
nằm viện
18 ngày
7 ngày
Chi phí trung bình ban đầu
+ $ 3,644
Tổng cộng chi phí phát sinh thêm
+ $5, 038
So sánh theo cùng loại PT, chỉ số NNIS , tuổi
Kirkland, Infect Control epidemilogy 1999; 20:725
Mét sè chñng VK gÆp ë ngêi khoÎ m¹nh
Vi khuÈn
%
Da
Mảng baùm
răng
Ruột non
Ph©n
¢m ®¹o
+
3
30 - 50
5 - 15
Gram (+)
Sta. epidermidis
85 - 100
Sta. aureus
5 - 25
Strep. pyogenes
0-4
+
5 - 20
Strep. pneumoniae
++
16

Enterococci
++
100
30 – 90
Strep. kþ khÝ
30 - 60
Lactobacillus spp
55
Propionibacterium
acnes
45 - 100
20 - 60
50 - 75
45 - 75
Mét sè chñng VK gÆp ë ngêi khoÎ m¹nh
Vi khuÈn
%
Da
M¶ng
b¸m r¨ng
Ruét non
Ph©n
¢m ®¹o
100
3 - 10
100
+
Gram (-)
Enterobacteriaceae

E. coli
++
Klebsiella spp
40 - 80
Pseudomonas
aeruginosa
Bacteroides fragilis
Fusobacterium
100
+
100

.
Ngừa nhiễm trùng phẫu thuật
• Trước mổ
- Tắm với sà phòng triệt khuẩn
- cạo lông: chỉ nên làm tại phòng mổ, có thể làm tăng tỉ lệ NT
vết mổ sạch 100% so với cắt lông bằng tông đơ
• Trong mổ
- sát trùng da với chlorhexidine hoặc povidone iodine &
Isopropyl alcohol
- găng, áo mổ, bao tóc, băng keo .. vô trùng
- dụng cụ: hấp với gas tốt hơn
- khâu mô: tránh khoảng chết, dùng chỉ đơn sợi
- KS phòng ngừa: 30-60 phút trước rạch da
Cruse P. Wound infection surveillance. Rev Infect Dis. 1984;3:734-737.
Ngừa nhiễm trùng phẫu thuật
• KS đường ruột
- neomycin/tetracycline (Washington)
- neomycin/erythromycin (Condon, Nichols, Clarke)
• Tăng đề kháng của BN
- Oxygen nồng độ cao
(O2 30%: nhiễm 11%O2 80%: nhiễm 5%) p<0,05
- nhiệt độ cơ bản ≥ 36.5°C nhiễm 6%
≥ 34.5°C nhiễm 19% P<0,009
- chỉnh đường huyết dưới 200mg/dL
Washington JA, Dearing WH, Judd ES, et al. Effect of preoperative antibiotic regimen on development of infection after intestinal surgery. Ann Surg.
1974;180:567-572.
Condon RE, Nichols RL. The present position of the neomycin-erythromycin bowel prep. Surg Clin North Am. 1975;55:1331-1334.
Greif R, Akca O, Horn EP, Kurz A, Sessler DL. Supplemental perioperative oxygen to reduce the incidence of surgical wound infection. N Engl J Med.
2000;342:161-167.
Kurz A, Sessler DI, Lenhardt R. Perioperative normothermia to reduce the incidence of surgical wound infection and shorten hospitalization. N Engl J Med.
1996;334:1209-1215.
Ngừa nhiễm trùng phẫu thuật
• 3 yeáu toá laøm ↓ NTPT
- kyõ thuaät saùt khuaån vaø voâ khuaån
- söû duïng KS döï phoøng
- coù chöông trình giaùm saùt thöïc thi kyõ thuaät voâ khuaån
Muïc tieâu
• Nhaéc laïi caùc nguyeân taéc caên baûn duøng KSDP döïa vaøo Y hoïc
chöùng cöù
• Duøng KSDP an toaøn, hôïp lyù
• Nhaèm traùnh laõng phí, hieän töôïng khaùng thuoác
Khaùng sinh
döï phoøng laø gì?
Yeâu caàu cuûa KSDP
• Muïc ñích: laøm giaûm tyû leä nhieãm truøng veát moå.
• KSDP ñöôïc aùp duïng khi
- phaãu thuaät deã bò nhieãm,
- coù
caáy gheùp vaät laï
- tröôøng hôïp nhieãm truøng thì coù theå ñöa ñeán töû vong.
• KS phaûi dieät ñöôïc ña soá vi truøng döï kieán laø gaây nhieãm vaø phaûi hieän dieän
trong maùu ngay khi raïch da.
• Noàng ñoä thuoác ñeå ñieàu trò phaûi ñöôïc giöõ vöõng suoát thôøi gian phaãu thuaät.
• Kieåm toaùn ôû Anh (2001):
- 62 % BN ñöôïc duøng hôn 3 lieàu KSDP khi moå ngoaïi toång quaùt vaø chaán thöông
chænh hình.
- 12% BN ñöôïc duøng KSDP quaù 24 giôø.
Phaân loaïi
veát thöông
Phân loại vết thương
Nhoùm
Loại phaãu thuaät
Ví dụ
Tỉ lệ nhiễm (%)
Khoâng söû
duïng KS
Coù söû
duïng KS
I- Sạch (Clean)
-Vò trí ít khaû naêng nhieãm
-Khoâng coù loãi veà voâ khuaån
- Böôùu giaùp
- Thoaùt vò bẹn
1-5
<1
II- Sạch nhiễm
(Clean contaminated)
-Vò trí coù nhieàu vi khuaån nhöng
chöa coù nhieãm
- Caét RT
- Cắt TM
5-15
<7
III- Nhiễm
(Contaminated)
-Vò trí coù nhieàu vi khuaån deã bò
nhieãm
Cắt nối ruột, rơi
vaõi dòch
>15
<5
IV- Bẩn
( dirty infected)
- Veát thöông > 4h
- Veát thöông coù dò vaät, coù moâ
hoaïi töû
VPM vi truøng
AÙp-xe ổ bụng
>30
Giaûm
Mangram AJ et al. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20:250-278.
Veát thöông saïch
• Moå phieân
• Khoâng chaán thöông
• Khoâng nhieãm
• Kyõ thuaät voâ truøng toát
• Khoâng vaøo heä hoâ haáp, tieâu hoaù, nieäu
sinh duïc,haàu
• Tyû leä nhieãm: 1-5%
(Dellinger)
. Dellinger EP, Gross PA, Barrett TL, Krause PJ, Martone WJ, McGowan JE Jr, et al. Quality
standard for antimicrobial prophylaxis in surgical procedures. Clin Infect Dis. 1994;18:422–7.
Veát thöông saïch-nhieãm
• Vaøo heä hoâ haáp, tieâu hoaù, nieäusinhduïc,haàu hoïïng
• Caét ruoät thöøa
• Vaøo aâm ñaïo
• Vaøo heä maät khoâng nhieãm
• KT voâ truøng khaù toát
• Coù daãn löu
• Tyû leä nhieãm: 5-10%
(Dellinger)
. Dellinger EP, Gross PA, Barrett TL, Krause PJ, Martone WJ, McGowan JE Jr, et al. Quality
standard for antimicrobial prophylaxis in surgical procedures. Clin Infect Dis. 1994;18:422–7.
Veát thöông nhieãm
•
•
•
•
•
Veát thöông hôû coøn môùi
Vaøo heä tieâu hoùa vöông vaõi dòch
Vaøo heä nieäu,heä maät coù nhieãm
KT voâ truøng khoâng toát
Raùch da qua vuøng nhieãm khoâng coù
muû
• Tyû leä nhieãm: 10-40%
(Dellinger)
Dellinger EP, Gross PA, Barrett TL, Krause PJ, Martone WJ, McGowan JE Jr, et al. Quality
standard for antimicrobial prophylaxis in surgical procedures. Clin Infect Dis. 1994;18:422–7.
Veát thöông baån
• Chaán thöông coù moâ hoaïi töû,vaäât
laï,phaân,ñieàu trò treã
• Thuûng taïng roång
• Vaøo vuøng vieâm coù muû
• Tyû leä nhieãm: 30-60%
(Altemeier)
Altemeier, Fullen, Hunt. Prophylactic Antibiotics in Penetrating Wounds of the Abdomen. J. trauma, 1972; Vol. 12, No.4
VI TRUØNG NGOAÏI KHOA
• Nhieàu vi truøng gaây beänh
o Caàu truøng Gram döông
o Tröïc truøng Gram aâm
o Vi truøng yeám khí
Caàu truøng gram döông
•
•
•
•
•
Vi truøng sinh muû
Staphylococcus
Streptococcus
Staphylococcus aureus nhieãm veát moå
Staphylococcus epidermidis nhieãm khi
coù gheùp vaät laï trong cô theå
Tröïc truøng Gram aâm
• Enterobacteriaceae (E. Coli, Klebsiella,
Proteus…)
• Thöôøng truù trong oáng tieâu hoùa
• Nhieãm veát moå, vieâm phoåi, nhieãm nieäu,
VPM chaäu, aùp xe trong buïng
• Pseudomonas aeroginosa
Vi truøng kî khí
• Trong aâm ñaïo
• Trong oáng tieâu hoùa
• Bacteroides fragilis coù noäi ñoäc
toá
• Hoï Clostridium gaây nhieãm
truøng hoaïi töû
Choïn khaùng sinh
döï phoøng
C¸c Penicilin – Ph©n lo¹i
Pen. G
Pen.G (Benzyl Penicillin)
Pen.V (Phenoxymetyl Penicillin)
Pen. M
Methicillin
Cloxacillin
Pen. A
Oxacillin
Nafcillin
Ampicillin vµ tiÒn chÊt
Amoxicillin
DiÖt
Carbenicillin*
P. aeruginosa
Ticarcillin, Piperacillin, Mezloxillin
C¸c Cephalosporin – Ph©n lo¹i
ThÕ hÖ 1
Cephalexin, Cephalothin, Cefazolin,
Cefadroxin, Cefapirin
ThÕ hÖ 2
Cefaclor, Cefuroxim, Cefoxitin, Cefotetan
ThÕ hÖ 3
Cefotaxim, Ceftriaxon, Cefoperazon,
Ceftazidim, Cefixim*, Cefprodoxim*
ThÕ hÖ 4
Cefepim, Cefpirom
C¸c Beta lactam – Ph©n lo¹i
Ampicilin
/ Sulbbactam
Betalactamin +
Amoxicilin
/ acid Clavulanic
Kh¸ng betalactamase
Ticarcilin
/ acid Clavulanic
Cefoperazon / Sulbactam
Monobactam
(P.aeruginosa)
Aztreonam, Carumonam,
Tigemonam
Carbapenem
Imipenem, Meropenem,
(B. fragilis)
Thienamycin, Acid Olivanic
Choïn KSDP
• Cephalosporin theá heä I, theá heä II ñöôïc duøng laøm KSDP vì ít ñoäc maø laïi
dieät ñöôïc caàu truøng Gram (+) vaø vi truøng ñöôøng ruoät Gram (-) Cefazolin,
Cefuroxime
• Beta-lactam phoái hôïp vôùi beta-lactamase inhibitors nhö Amoxicillin + Clavulanate
potassium ñöôïc duøng nhö KSDP vì nhaïy vôùi caùc vi truøng gaây nhieãm
• Thôøi gian duøng KSDP khoâng quaù 24 giôø
• KSDP trong moïi loaïi phaãu thuaät buïng thuoäc nhoùm
saïch-nhieãm.
• Neân haïn cheá duøng Cephalosporin theá heä môùi hôn döï
phoøng ñeå traùnh tình traïng thuoác bò ñeà khaùng
• Khi BN dò öùng naëng vôùi Cephalosporin hay Penicillin
 coù theå duøng Vancomycin
Choïn KSDP
Loaïi phaãu thuaät
VK coù theå gaëp
S.aureus,
Tai - Mòi - Häng
Tim - M¹ch
S.epidermidis
KS coù theå choïn
(Lieàu 1 laàn)
Cephalo I
1g
hoÆc:
Kỵ khÝ ở miệng
Cephalo II
S.aureus
Cephalo I hoặc II 1g
S.epidermidis
E.coli
1g
hoặc:
Vancomycin 1g
- Uèng vµo ngµy h«m tríc
- E.coli
Đ¹i -Trùc trµng
S¶n – Phô khoa
- Enterobacter
- Enterococcus
Neomycin+ Erythromycin
- Tiªm tríc PT:
Cefoxitin 1g /Cefotetan 1g hoÆc:
- Kþ khÝ, đặc biệt à B. fragilis
Cephalo I 1g + Metro.0,5g
- E. coli
Cephalo I hoÆc II 1 g
- Enterobacter
hoÆc Metronidazol 500 mg
- Enterococcus
Amox + Clavulanic
- Kþ khÝ
Thôøi ñieåm duøng KSDP
• Ñeå coù hieäu quaû phaûi duøng thuoác tröôùc khi moå
- neáu cho sôùm quaù: khoâng ñaït lieàu toái ña taïi thôøi ñieåm mong muoán
- neáu cho muoän quaù (sau khi ñoùng buïng): khoâng coøn caàn thieát
• Thöû nghieäm cuûa Miles (1957) vaø cuûa Burke ( 1961) ñaõ xaùc ñònh ñöôïc thôøi ñieåm
duøng khaùng sinh ñeå ñaït hieäu quaû toái öu: 30 ñeán 60 phuùt tröôùc moå
• Classen: Thôøi gian hieäu quaû nhaát cho KSDP laø trong voøng 24 giôø
• Khi raïch da thì trong maùu cuûa beänh nhaân ñaõ coù saün noàng ñoä khaùng sinh caàn
thieát.
Tỉ lệ nhiễm khuẩn & Thôøi ñieåm duøng KSDP
% nhiÔm khuÈn
Classen et al (N Eng J Med 1992; 326: 281- 6)
Nguyeân taéc duøng KSDP
• Chæ duøng KSDP trong thôøi gian chu phaãu (trong voøng 24H)
• Thôøi gian baùn huûy cuûa caùc KSDP thoâng thöôøng raát ngaén (1-2H). Caàn tieâm theâm lieàu thöù
hai neáu cuoäc moå keùo daøi quaù 3Hø (2-4H)
• KSDP khoâng duøng quaù 1 ngaøy sau moå.
• Treân nguyeân taéc chæ duøng 1 lieàu KSDP duy nhaát tröôùc moå roài thoâi khoâng duøng theâm nöõa
tröø khi haäu phaãu coù nhieãm truøng roõ. Lieàu KS tính theo caân naëng (Cephalosporin:  lieàu gaáp
ñoâi khi BN >70kg)
Thêi gian phÉu thuËt
AUC
Thêi gian phÉu thuËt
Moå ñaïi-tröïc traøng
• Ñoái vôùi moå ñaïi - tröïc traøng, sau moå 8
hoaëc 12 giôø, coù theå duøng theâm lieàu KS
thöù nhì
• Tuy nhieân vaãn khoâng duøng KS quaù 24
giôø
• Burke (1961): tieâm KS ngaû tónh maïch laø
toát nhaát.
Tieâm baép laø choïn löïa thöù nhì.
Maát maùu, truyeàn dòch vaø KSDP
• Khi BN bò maát maùu hay ñöôïc truyeàn dòch nhieàu thì noàng ñoä KSDP
bò giaûm trong cô theå, tuy nhieân söï thay ñoåi naøy thöôøng khoâng
nhieàu.
• ÔÛ ngöôøi lôùn, neáu maùu maát hôn 1500 ml hay truyeàn dòch 15 ml/kg
môùi caàn xeùt vaán ñeà theâm lieàu KSDP thöù hai trong khi moå.
• Neáu maùu maát treân 1500 ml chuùng ta duøng theâm 1 lieàu KSDP sau
khi truyeàn buø traû dòch. Khoâng ñöôïc pha KSDP trong dòch truyeàn vì
deã gaây sai laàm khi tính toaùn.
Hieäu quaû cuûa Amoxicillin/A. clavulanic
treân nhöõng vi khuaån haäu phaãu
100.00%
95.40%
95.20%
96.30%
96.40%
95.00%
91.30%
90.00%
85.00%
81.60%
80.00%
75.00%
70.00%
S. aureus
S. pneu
K.pneu
Proteus
mirabillis
Proteus vulgaris
E.coli
Hoban DJ. Bouchillon SK, Int Journal of Antimicrobial Agents, May 2003, Vol 21, issue 5, 425-433
Hieäu quaû cuûa Amoxicillin/A. clavulanic
trong döï phoøng phaãu thuaät saûn-phuï khoa
100%
98%
95%
95%
99%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Brown(1988)
Tehan(1989)
Koppel(1992)
V Linden(1993)
Pollock AV A review of A/C in surgical prophylaxis, Int Clinical practice Ser 1994, 8, 9 -28
Amoxicillin/clavulanate
hiệu quả đáng tin cậy với vi khuẩn ái khí và kỵ khí 1
Kháng sinh
B.
fragilis
E. coli
S.
aureus*
E.
faecalis
S.
epidermidis
P.
vulgaris
Amoxicillinclavulanic
+
+
+
+
+
+
Ceftriaxone
0
+
+
0
+/-
+
Cefotaxime
0
+
+
0
+/-
+
Metronidazole
+
0
0
0
0
0
Gentamicin
0
+
+
SP
+/-
+
Ampicillin/
sulbactam
0
+/-
0
+
+
0
+: Có hiệu quả lâm sàng hoặc > 60% chủng nhạy
0: Không có hiệu quả lâm sàng hoặc <30% chủng nhạy
+/-: không có thủ nghiệm lâm sàng hoặc <30% chủng nhạy
1:David N Robert- The Sanford guide to antimicrobio therapy 2010
SP: Hiệp lực với Pennicillin
# MSSA
Trong phẫu thuật đaị trực tràng:
Amoxicillin-A.clavulanic IV: hiệu quả tương đương
phối hợp cefotaxime/ceftriaxone+metronidazole1,2
% BN không bị nhiễm trùng hậu phẫu5
Amoxicillin-clavulanic acid
100%
80%
Cefotaxime + metronidazole
% bệnh nhân
60%
% BN không bị nhiễm trùng hậu phẫu6
40%
20%
0%
Amoxicillin-clavulanic acid
100%
Thành công lâm sàng
% bệnh nhân
80%
Ceftriaxon+metronidazole
Cefotaxime
+ metronidazole
60%
40%
20%
0%
Thành công lâm sàng
1: S.P.Y. Kwok et al. Amoxycillin and Clavulanic Acid versus Cefotaxime and Metronidazole as Antibiotic Prophylaxis in Elective
Colorectal Resectional Surgery. Chemotherapy 1993;39:135-139
2: F . SONG et al. Antimicrobial prophylaxis in colorectal surgery: a systematic review of randomized controlled trials; British
Journal of Surgery 1998, 85, 1232–1241
Amoxillin-a. clavulanic dạng tiêm
Hiệu quả tương đương với liệu pháp phối hợp
3 kháng sinh ở trẻ em1
Amoxicillinclavulanic acid
Phối hợp 3KS
Thời gian hết sốt
 4,7 ngày
 4,4 ngày
Thời gian hồi phục vận
chuyển qua ruột
 2,9 ngày
 2,8 ngày
Thời gian nằm viện
 9,2 ngày
 8,4 ngày
* Hieäu quaû laâm saøng ñöôïc ñaùnh giaù treân cô sôû thôøi gian cho tôùi khi thaân nhieät trôû veà bình thöôøng, thôøi gian hoài phuïc vaän
chuyeån ruoät vaø thôøi gian naèm vieän.
1: SCHMITT M. et al. Antibiotic therapy of perforated appendicities in children: a comparison of amoxicillin/clavulanate with a combination of
benzylpenicillin, netilmicin and metronidazole. Pédiatrie: 1993, vol. 48, no9, pp. 633-637
Amoxicillin/clavulanate & Cefazolin trong dự phòng phẫu
thuật phụ khoa qua đường bụng1
8.0%
P<0.05
7%
7.0%
6.1%
6.0%
5.0%
4.0%
P=NS
3.0%
2.5%
P=NS
2.0%
2.0%
1.1%
1.0%
0.5%
0.0%
0.2%
0.0%
Sốt
Nhiễm trùng vết mổ
Nhiễm trùng tiểu
Nhiễm trùng hô hấp
Amoxicillin/Clavulanate
Cefazolin
N=346
N=352
1: Scardingo D et al. A randomized study comparing amoxicillin-clavulanic acid with cefazolin as antimicrobial prophylaxis in laparotomic
gynecologic surgery, Minerva Ginecol 2006 Apr;58(2):85-90
Thời gian nằm viện ít hơn ở nhóm dự
phòng bằng amoxicillin/acid clavulanic
Y hoïc chöùng cöù cuûa vieäc söû duïng KSDP
• Haynes, Sackett, Guyatt (1996): Y hoïc chöùng cöù (YHCC) laø moân khoa
hoïc aùp duïng moät caùch caån thaän vaø nghieâm tuùc caùc keát quaû
NCKH toát nhaát hieän taïi vaøo vieäc chaêm soùc, ñieàu trò cho beänh
nhaân  BN ñöôïc höôûng lôïi nhieàu nhaát.
• Thöïc haønh YHCC seõ giuùp thaày thuoác giaûi quyeát vaán ñeà hieän BN
ñang coù moät caùch khoa hoïc vaø chính xaùc nhaát.
• Möùc ñoä tin caäy cuûa chöùng cöù ñöôïc ñaùnh soá töø I trôû ñi. Möùc ñoä
I laø ñaùng tin nhaát.
Y hoïc chöùng cöù
• KSDP phaûi trò ñöôïc vi truøng gaây nhieãm döï ñoaùn (tin caäy möùc ñoä II)
• Trong ña soá caùc tröôøng hôïp thôøi gian duøng KS khoâng quaù 24 giôø (tin caäy
möùc ñoä II)
• Trong tröôøng hôïp khoâng coù bieán chöùng thì moät lieàu
KS sinh duy nhaát tröôùc moå cuõng höõu hieäu töông ñöông
vôùi duøng KS lieân tuïc 5 ngaøy (tin caäy möùc ñoä I)
• Khoâng caàn duøng KSDP neáu BN ñaõ coù duøng KS coù phoå
trò ñöôïc vi truøng döï ñoaùn seõ gaây nhieãm sau moå. Thôøi
ñieåm duøng KS ñöôïc ñieàu chænh ñeå coù taùc duïng döï
phoøng toái öu (tin caäy möùc ñoä II)
Y hoïc chöùng cöù
• KSDP phaûi ñöôïc duøng trong voøng 2 giôø tröôùc khi raïch da (tin caäy
möùc ñoä I).
• Neáu cuoäc moå keùo daøi thì moãiù 3 giôø phaûi duøng theâm lieàu KS môùi
nöõa (tröø Vancomycin vaø Aminoglycosides) (tin caäy möùc ñoä II)
• Cuoäc moå phöùc taïp, nhieãm truøng hoaëc daáy baån thì sau moå phaûi
duøng theâm KS baûo veä (tin caäy möùc ñoä I)
KSDP khoâng höõu hieäu khi
 Khai khí ñaïo
 Thôû maùy
 Thoâng tieåu laâu ngaøy
 Truyeàn TM lieân tuïc (ICU)
Moät soá sai laàm
• Duøng khaùng sinh phoå roäng moät caùch khoâng caàn thieát vaø
duøng keùo daøi baát hôïp lyù  gaây ra caùc tai bieán vaø gaây
tình traïng lôøn thuoác.
• Phoái hôïp KS khoâng thích hôïp
• Sai laàm veà lieàu löôïng vaø thôøi gian
Keát luaän
• KSDP giuùp giaûm tyû leä nhieãm truøng sau moå.
• Thôøi gian baùn huûy cuûa thuoác, ñoäc tính, ñoä höõu hieäu vaø giaù thaønh
laø caùc tieâu chuaån caàn xeùt ñeán khi choïn khaùng sinh ñeå phoøng ngöøa
nhieãm truøng sau moå.
• Treân nguyeân taéc chæ duøng KSDP khi coù nguy cô nhieãm truøng sau moå
nghóa laø ñoái vôùi caùc phaãu thuaät saïch-nhieãm vaø caùc phaãu thuaät
nhieãm.
Keát luaän
• Tröø moät soá ngoaïi leä nhö thay gheùp cô quan hay gheùp vaät laïï nhaân
taïo, ñoái vôùi phaãu thuaät saïch thöôøng khoâng caàn KS, thaäm chí khi
duøng laïi coù haïi nhieàu hôn lôïi vaø phí phaïm veà maët kinh teá.
• KSDP ñöôïc choïn laø Cephalosporin theá heä I hay theá heä II
(Cefuroxime)(Zinacef)
• hoaëc khaùng sinh beta-lactam phoái hôïp vôùi beta-lactamase inhibitors nhö
Amoxicillin + Clavulanate potassium (Augmentin)
Xin chân thành cảm ơn!