Transcript vnedoc.googlecode.com

Kinh teá hoïc
VÓ MOÂ
1
Chương 1
 Khái
quát
về
kinh tế vĩ
mô
2
1.Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
1.1.Đối tượng ngiên cứu
a. Khaùi nieäm:

Kinh teá hoïc vó moâ laø ngaønh khoa hoïc nghieân cöùu veà caùch thöùc
maø xaõ hoäi hay neàn kinh teá löïa choïn trong vieäc söû duïng nhöõng
nguoàn löïc khan hieám sao cho coù hieäu quaû nhaát nhaèm saùng taïo ra
ngaøy caøng nhieàu hôn saûn phaåm, dòch vuï roài choïn caùch thöùc phaân
phoái phuø hôïp ñeå phuïc vuï toát nhaát cho nhu caàu toàn taïi, phaùt
trieån voâ haïn cuûa xaõ hoäi, cuûa neàn kinh teá..
3
b.Những đối tượng nghiên cứu kinh tế
vĩ mô cơ bản
 Laøm theá naøo ñeå taêng tröôûng nhanh vaø oån ñònh
.
 Laøm theá naøo ñeå kieàm cheá laïm phaùt .
 Laøm theá naøo ñeå taïo ñöôïc vieäc laøm cho ngöôøi
lao ñoäng .
 Laøm theá naøo ñeå oån ñònh tyû giaù hoái ñoaùi vaø
caân baèng caùn caân thanh toaùn .
4
Những đối tượng nghiên cứu kinh tế vĩ
mô cơ bản
Laøm theá naøo ñeå phaân boå nguoàn löïc moät caùch hôïp
lyù vaø phaân phoái cuûa caûi moät caùch coâng baèng
giöõa caùc thaønh vieân trong xaõ hoäi .
 Vai troø nhaø nöôùc vaø khu vöïc coâng trong neàn kinh teá.
 Laøm theá naøo toàn taïi vaø phaùt trieån toát trong moät
theá giôùi lieân thuoäc veà kinh teá.

5
Những đối tượng nghiên cứu kinh tế vĩ
mô cơ bản

Ñöùng tröôùc caùc vaán ñeà treân , moãi quoác gia coù nhöõng
löïa choïn khaùc nhau trong vieäc giaûi quyeát , söï löïa choïn
khaùc nhau tuøy thuoäc vaøo caùc raøng buoäc cuûa hoï veà
nguoàn löïc, veà heä thoáng chính trò, xaõ hoäi. Moät söï löïa
choïn ñuùng bao giôø cuõng caàn ñeán nhöõng hieåu bieát saâu
saéc veà toaøn boä söï hoaït ñoäng mang tính khaùch quan cuûa
heä thoáng kinh teá. Kinh teá hoïc vó moâ cung caáp cho ngöôøi
ta nhöõng kieán thöùc vaø coâng cuï ñeå laøm ñieàu ñoù .
6
1.2.Phương pháp nghiên cứu kinh tế vĩ
mô
a.Phương pháp cân bằng tổng thể

Phöông phaùp caân baèng toång theå do L.Walras, nhaø kinh
teá hoïc Phaùp(1834- 1910) thuoäc tröôøng phaùi coå ñieån
môí ñöa ra. OÂng laø nhaø toaùn hoïc, kyõ sö moû, nhaø
vaên, nhaø nghieân cöùu kinh teá, coù nhieàu taùc phaåm kinh
teá noåi tieáng nhö Lyù thuyeát veà giaù trò, giaù caû; Lyù
thuyeát caân baèng toång theå
7
Cân bằng tổng thể
Caân baèng toång theå laø söï caân baèng ñoàng thôøi
cuûa taát caû caùc thò tröôøng (AS = AD) xaùc ñònh
ñoàng thôøi giaù caû vaø saûn löôïng caân baèng (
nhöõng yeáu toá quyeát ñònh hieäu quaû cuûa moät
neàn kinh teá ) cuûa neàn kinh teá .
8
Cân bằng tổng thể

Ñieàu kieän caân baèng toång theå :
Caân baèng toång theå xaûy ra khi TR = TC. Ñieàu
kieän naøy hình thaønh thoâng qua nhöõng dao ñoäng
töï phaùt cuûa neàn kinh teá :
 TR > TC => saûn xuaát môû roäng


TR < TC => saûn xuaát thu hẹp
9
Các phương pháp khác




Mô hình hóa kinh tế
Thống kê
Phân tích tổng hợp
Vv...
10
2.Hệ thống kinh tế vĩ mô
2.1.Tổng quan về hệ thống kinh tế vĩ
mô
CSKT
Phi kinh te
Kinh te
Saûn löôïng
Giaù caû
Vieäc laøm
Tæ giaù
11
2.2.Tổng cung và tổng cầu
2.2.1. Khaùi nieäm:


Toång cung: AS-Aggregate Supply laø toång
khoái löôïng haøng hoùa vaø dòch vuï maø caùc doanh
nghieäp muoán cung öùng cho neàn kinh teá ( toång saûn
phaåm quoác daân ) .
Toång caàu: AD-Aggregate Demand toång
khoái löôïng haøng hoùa vaø dòch vuï maø caùc taùc nhaân
trong neàn kinh teá muoán mua
12
AS, AD và sản lượng cân bằng




Saûn löôïng tieàm naêng Yp ( Potential Yield ) laø möùc saûn löôïng cao
nhaát maø quoác gia coù theå ñaït ñöôïc khi khoâng laøm thay ñoåi möùc
thaát nghieäp töï nhieân .
-Thaát nghieäp töï nhieân Un (Natural Unemployment) laø möùc thaát
nghieäp toàn taïi khi thò tröôøng lao ñoäng caân baèng .
- Caùc yeáu toá quyeát ñònh Yp : quyõ ñaát ñai , quyõ lao ñoäng xaõ hoäi
, quyõ voán ( tö baûn ), trình ñoä coâng ngheä, naêng löïc tö duy cuûa
nguoàn con ngöôøi.
Yp taêng theo thôøi gian.
13
AS, AD và sản lượng cân bằng
Saûn löôïng caân baèng Y0 ( hay saûn löôïng thöïc teá Yt) laø
möùc saûn löôïng ñöôïc xaùc ñònh taïi möùc toång cung vaø
toång caàu baèng nhau .
 Caùc yeáu toá quy ñònh Yt: quyõ ñaát ñai, quyõ lao ñoäng,
quyõ voán, möùc ñoä coâng ngheä vaø hieäu quaû söû duïng
chuùng .

14
AS, AD và sản lượng cân bằng
Moái quan heä Yt vaø Yp
 - Yp laø saûn löôïng khi tieàm naêng cuûa khi neàn kinh teá
ñaït ñeán toaøn duïng.
 - Yt laø saûn löôïng ñaït ñöôïc trong thöïc teá . Yt coù theå
baèng , thaáp hay nhoû hôn Yp , ñieàu naøy do AS vaø AD
quyeát ñònh .

15
AS, AD và sản lượng cạn bằng
.
P
AS
3
2
1
AD3
AD2
AD1
0
Y
Y1 Y2 Y3
H 1.2 - AS , AD & saûn löôïng caân baèng
16
3.Mục tiêu và công cụ của ktvm
3.1.Mục tiêu
-Sản lượng
-Việc làm
-Giá cả
-Kt đối ngoại
-Phân phối
3.2.Công cụ
-CS tài khóa
-CS tiền tệ
-CS thu nhập
-CS kinh tế đối ngoại
17
4.Moät soá khaùi nieäm vaø moái quan heä giöõa caùc bieán soá
kinh teá vó moâ cô baûn





4.1 .Toång saûn phaåm vaø taêng tröôûng kinh teá
Toång saûn phaåm quoác noäi GDP vaø Toång saûn phaåm
quoác daân GNP laø thöôùc ño thaønh töïu veà kinh teá cuûa
moät nöôùc hay moät vuøng laõnh thoå.
Caùc yeáu toá laøm taêng toång saûn phaåm trong thöïc teá
- Quyõ ñaát ñai, taøi nguyeân, lao ñoäng, quyõ voán vaø trình
ñoä coâng ngheä cuûa heä thoáng saûn xuaát.
- Hieäu quaû söû duïng ñaát ñai, taøi nguyeân, lao ñoäng vaø
nguoàn voán .
18
4.2.Chu kyø kinh doanh vaø söï thieáu huït saûn löôïng


Chu kyø kinh doanh laø söï dao ñoäng cuûa saûn löôïng thöïc
teá xung quanh xu höôùng taêng leân cuûa saûn löôïng tieàm
naêng.
Khi Yt < Yp seõ thieáu huït saûn löôïng, nhieäm vuï cuûa
kinh teá vó moâ laø tìm bieän phaùp thuùc ñaåy ñeå Yt = Yp
19
4.3.Taêng tröôûng vaø thaát nghieäp
Paul Samuelson cho bieát toång keát cuûa Arthur Okun
qua ñònh luaät sau:


“ Khi saûn löôïng thöïc teá thaáp hôn saûn löôïng tieàm
naêng 2%, tæ leä thaát nghieäp thöïc teá taêng theâm
1% ”
(YP  Yt )
Coângthöùc: Ut  Un  50
YP
20
4.4.Taêng tröôûng vaø laïm phaùt:
Coâng thöùc tính tæ leä taêng tröôûng:
GDPt
G(%)  (
 1)100
GDPt 1
Vôùi G : tæ leä taêng tröôûng haøng naêm cuûa GDP
(hay GNP)

GDPt : naêm tính toaùn

GDPt-1 : naêm tröôùc ñoù

21
Taêng tröôûng vaø laïm phaùt:






Khi saûn löôïng taêng quaù nhanh seõ sinh ra laïm phaùt. Coâng
thöùc tính tæ leä laïm phaùt
Ipt
gP(%)  (
 1)100
Ipt 1
Vôùi gP : tæ leä laïm phaùt
Ipt chæ soá giaù naêm tính toaùn
Ipt-1 chæ soá giaù naêm tröôùc ñoù
Chæ soá giaù bình quaân ñöôïc tính bôûi coâng thöùc sau:
22
Chæ soá giaù caû
Ip 
i
p
.d
Trong ñoù: Ip : chæ soá giaù ( Price Index)

iP : chæ soá giaù töøng loaïi saûn phaåm

d: tæ troïng saûn phaåm trong toång chi tieâu.
 Löu yù raèng chæ soá giaù caû bình quaân coù 3 loaïi:
 Chæ soá giaù haøng tieâu duøng bình quaân CPI (Consumer
Price Index)
 Chæ soá giaù haøng baùn leû bình quaân RPI (Retail Price Index)
 Chæ soá giaù haøng saûn xuaát bình quaân PPI (Producing Price
Index)

23
4.5. Laïm phaùt vaø thaát nghieäp


Trong ngaén haïn : thaát nghieäp vaø laïm phaùt quan heä tæ
leä nghòch
Trong daøi haïn : thaát nghieäp vaø laïm phaùt khoâng phuï
thuoäc vaøo nhau .
24
BAØI TAÄP

Baøi 1:Tæ leä taêng tröôûng GDP cuûa Vieät Nam trong nhöõng naêm
1990 – 1995 nhö sau
Naêm 1990 1991 1992 1993 1994 1995
Taêng
GDP %

5,1
6,0
8,6
8,1
8,8
9,5
Haõy neâu yù nghóa vaø phöông phaùp xaùc ñònh tæ leä taêng tröôûng .
 Cho bieát GDP thöïc teá cuûa naêm 1989 laø 24.308 tæ ñoàng, tính
GDP thöïc teá cuûa caùc naêm tieáp theo.
25
GDPt
G(%)  (
 1)100
.
GDPt 1


GDP 90= 105,1% CỦA 89
GDP 91= 106%CỦA 90
GDP 90 = GDP89 x 1,051
=24.308 x 1,051=25.547,7 tỷ
GDP 91=25.547,7x1,06=27080
26
BAØI TAÄP




Baøi 2 : Tæ leä laïm phaùt cuûa Vieät Nam trong nhöõng naêm 1990 – 1995 nhö
sau :
Naêm
1990
1991
1992
1993
1994
1995
Laïm
phaùt%
67,2
67,4
17,5
5,3
14,4
12,7
2.1. Haõy neâu yù nghóa vaø phöông phaùp xaùc ñònh tæ leä laïm phaùt.
2.2. Xaùc ñònh chæ soá giaù cuûa töøng naêm so vôùi möùc giaù 1989 , vôùi IP1989 =
100% .
2.3. Sau 6 naêm giaù caû ñaõ taêng leân bao nhieâu laàn ?
27
Ipt
gP(%)  (
 1)100
Ipt 1

Ipt=[(gpt/100)+1].Ipt-1
Ip90=167,2% vậy
Ip91=(67,4/100+1).167,2=279,8%
.
28
BAØI TAÄP

Baøi 3 : Trong thôøi kyø 1980 – 1983, GNP tieàm naêng
cuûa moät nöôùc taêng 9% nhöng GNP thöïc teá khoâng thay
ñoåi. Naêm 1980 tæ leä thaát nghieäp laø 5,8%. Theo ñònh
luaät Okun thì tæ leä thaát nghieäp cuûa nöôùc ñoù seõ laø
bao nhieâu vaøo naêm 1983 ?

Theo định luật OKUN: khi Yt <Yp=9% thì Ut
tăng 4,5% vậy Ut=5,8+4,4
29
BAØI TAÄP




Baøi 4 : Giaû söû trong moät neàn kinh teá tæ leä thaát nghieäp thöïc
teá laø 8% vaø tæ leä thaát nghieäp töï nhieân laø 6% . Bieát GNP thöïc
teá laø 40.000 tæ ñoàng .
4.1. Haõy öôùc tính GNP tieàm naêng .
4.2. Giaû söû GNP tieàm naêng ñang taêng vôùi toác ñoä 3% naêm,
GNP tieàm naêng trong hai naêm nöõa seõ laø bao nhieâu ?
4.3. GNP thöïc teá phaûi taêng vôùi toác ñoä naøo ñeå ñaït ñöôïc GNP
tieàm naêng cuoái naêm ñoù.
30
(YP  Yt )
Coâng
thöùc: Ut  Un  50
YP
4.1.GNPp
 8=6+50(Yp-40.000)/Yp
 2/50Yp=Yp-40.000
 40.000=48/50Yp
 Yp=(40.000/48).50=41.667
4.2.GDPp tăng 3%/năm
Sau 1năm GDP1=41.667.103%=42.917
GDP2=42.917.103%=44.205
4.3.GDPt?
31
GDPt
G(%)  (
 1)100
.
GDPt 1
GDPp=42.205
 GDPt=40.000
 Để GDPt=GDPp thì:
G1=[(41.667/40.000)-1]/100=4,16%
Sau 1 năm GDPt phải tăng 4,16%
G2=[(42.205/40.000)-1]/100=9,259%
Sau 2 năm GDPt phai tăng 9,259%

32
CHÖÔNG 2
 TOÅNG
SAÛN PHAÅM VAØ THU NHAÄP
QUOÁC DAÂN
33
1.Tổng sản phẩm quốc gia(dân)
 1.1.
GNP vaø GDP
 a.Ñònh nghóa:
GNP (Gross National Products) töùc toång saûn
phaåm quoác gia laø toång giaù trò baèng tieàn cuûa
toaøn boä haøng hoùa vaø dòch vuï cuoái cuøng cuûa
neàn kinh teá do taát caû coâng daân moät nöôùc saûn
xuaát ra tính trong thôøi gian moät naêm .
34
a.Ñònh nghóa:

GDP (Gross Domestic Products) töùc toång saûn
phaåm quoác noäi laø toång giaù trò baèng tieàn
cuûa toaøn boä haøng hoaù vaø dòch vuï cuoái
cuøng ñöôïc saûn xuaát ra trong phaïm vi laõnh
thoå moät quoác gia, tính trong thôøi gian moät
naêm. Baát keå do coâng daân mang quoác tòch
nöôùc naøo saûn xuaát.
35
b.Giống và khác nhau giữa
GNP&GDP
Gioáng nhau : chuùng ñeàu laø toång giaù trò haøng hoùa vaø
dòch vuï cuoái cuøng
Khaùc nhau : GNP tính theo sôû höõu quoác gia ,GDP tính
theo laõnh thoå
 Quan heä giöõa hai chæ soá:
 GDP = GNP – thu nhaäp roøng töø taøi saûn ôû nöôùc
ngoaøi NIA (Net Income from Abroad). Trong ñoù: NIA
=Thu nhaäp töø yeáu toá xuaát khaåu – Thu nhaäp töø yeáu
toá nhaäp khaåu
36
1.2.Vấn đề giá cả trong tính GNP&GDP
a. Giaù thò tröôøng vaø giaù chi phí veà yeáu toá saûn xuaát

Giaù thò tröôøng (Market Price ) laø giaù cuûa haøng hoùa
ñöôïc mua baùn treân thò tröôøng. Giaù naøy bao haøm caû
thueá giaùn thu Ti (Indirect Taxes ), giaù chi phí caùc yeáu
toá saûn xuaát Fc (Factor cost ), giaù ñöôïc caáu thaønh töø
chi phí saûn xuaát .
37
b.Gía hiện hành và giá cố định


Gía hiện hành là giá thị trường, năm
nào tính theo năm đó
Khi tính theo giá thị trường ta được
chỉ tiêu danh nghĩa (chỉ tiêu bao
gồm cả mức tăng giá, nó không
phản ánh đúng mức gia tăng hàng
hóa thực sự) GDPn -nominal
38
b.Gía hiện hành và giá cố định
- Giaù coá ñònh : laø laáy giaù thò tröôøng cuûa moät naêm
naøo ñoù laøm naêm goác duøng ñeå tính cho taát caû caùc
naêm khaùc thoâng qua chæ soá giaù caû (chæ soá cuûa naêm
goác ñöôïc cho baèng 100%) .
GNPn
GN P r 
Ip
39
Chỉ tiêu thực ?
Khi tính theo giaù coá ñònh ta ñöôïc chæ tieâu thöïc :GNPr,
GDPr (r: real)
GNPn duøng ñeå nghieân cöùu quan heä haøng hoaù tieàn teä
GNPr ñaùnh giaù ño löôøng keát quaû, nhòp ñoä taêng
tröôûng vaø phaùt trieån kinh teá

Ip (Price Index) : chæ soá giaù caû
GNPn
GN P r 
Ip
40
1.3.ý nghĩa các chỉ tiêu

GNP phaûn aùnh trình ñoä phaùt trieån kinh teá moät
nöôùc. GNP/daân soá ta coù:
GNP per capita
hay thu nhaäp quoác daân bình quaân ñaàu ngöôøi cho
bieát löôïng giaù trò taøi saûn, haøng hoùa dòch vuï maø
ngöôøi daân moät nöôùc coù theå höôûng ñöôïc. GNP per
capita chæ ra möùc ñoä giaøu ngheøo cuûa moät nöôùc khi
so saùnh vôùi nhöõng quoác gia trong phaàn coøn laïi cuûa
theá giôùi.
41
1.3.ý nghĩa các chỉ tiêu
GDP : toång saûn phaåm moät nöôùc coù theå saûn xuaát ra.
Ngöôøi ta duøng GNP vaø GDP ñaùnh giaù tình traïng kinh teá,
ño löôøng hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh, laäp keá hoaïch
phaùt trieån kinh teá .
 Haïn cheá: GNP & GDP khoâng hoaøn toaøn chính xaùc do giaù
caû khoâng töông ñöông giöõa caùc nöôùc. ÔÛ caùc nöôùc ñang
phaùt trieån, moät soá haøng hoùa khoâng luaân chuyeån, thoáng
keâ öôùc löôïng thöôøng khoâng ñöôïc ñaày ñuû .

42
2. Phöông thöùc xaùc ñònh GNP
2.1. Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá
 2.1.1.Caùc khaùi nieâm
1.Thu nhaäp khaû duïng YD ( Yield Disposable)Laø khoaûn thu nhaäp sau khi ñaõ hoaøn
thaønh nghóa vuï thueá-HOAØN TOAØN COÙ QUYEÀN CHI TIEÂU
2.Tieâu duøng C (Consumption) laø löôïng tieàn maø hoä gia ñình duøng ñeå mua
caùc tö lieäu tieâu duøng .
3.Tieát kieäm S (Saving) laø phaàn thu nhaäp coøn laïi sau khi ñaõ tieâu duøng.
4.Khaáu hao De (Depreciation) laø khoaûn tieàn duøng ñeå buø ñaép söï hao moøn
höõu hình cuûa taøi saûn coá ñònh .
43
2.1.1.Caùc khaùi nieâm
5.Ñaàu tö cuûa doanh nghieäp I (Investment)
Xét về hàng hóa đầu tư bao goàm hàng ñaàu tö mới và hàng
tồn kho. Haøng toàn kho ñöôïc tính laø cheânh leäch toàn kho:
cheânh
leäch
toànkho 
giaùtròtoànkho

giaù
tròtoànkho
Xeùt veà maët nguoàn voán, ñaàu tö goàm
khaáu
hao (ñaàuñaàu
tö thay
theá ) vaø
cuoái
naêm
naêm
ñaàu tö roøng (ñaàu tö môùi taêng)
I = Khaáu hao + Ñaàu tö roøng

44
2.1.1.Caùc khaùi nieâm
6.Thueá T (Tax) laø nguoàn thu cuûa chính phuû duøng ñeå
ñaùp öùng nhu caàu chi tieâu coâng coäng, bao goàm 2 loaïi:
 Thueá tröïc thu Td (Direct Taxes) laø loaïi thueá tröïc tieáp
ñaùnh vaøo thu nhaäp cuûa caùc thaønh phaàn daân cö .
 Thueá giaùn thu Ti (Indirect Taxes) laø loaïi thueá giaùn tieáp
ñaùnh vaøo thu nhaäp .
45
Khái niệm

7.Chi tieâu cuûa chính phuû G (Government spending on
goods and services) bao goàm khoaûn tieàn chính phuû duøng
ñeå traû löông , mua saém haøng hoùa dòch vuï vaø ñaàu tö
cuøng vôùi chi chuyeån nhöôïng Tr (Transfer Payments) laø
nhöõng khoaûn cho khoâng cuûa chính phuû nhö trôï caáp
ngöôøi ngheøo, buø loã xí nghieäp quoác doanh
46
2.1.1.Caùc khaùi nieâm
8.Xuaát khaåu X (Exports) laø löôïng haøng saûn xuaát trong nöôùc ñöôïc
baùn ra nöôùc ngoaøi hay löôïng tieàn ngöôøi nöôùc ngoaøi mua haøng
trong nöôùc, laø chi tieâu nöôùc ngoaøi traû cho neàn kinh teá .
9.Nhaäp khaåu M (Imports) laø löôïng tieàn maø ngöôøi trong nöôùc mua
haøng hoùa cuûa nöôùc ngoaøi, laø chi tieâu maø neàn kinh teá phaûi
traû cho nöôùc ngoaøi .
10.Tieàn löông W (Wages) laø thu nhaäp nhaän ñöôïc töø vieäc cung öùng
söùc lao ñoäng
47
2.1.1.Caùc khaùi nieâm
11.Thu nhaäp cho thueâ R (Rent) laø thu nhaäp nhaän ñöôïc töø cho
thueâ ñaát ñai, nhaø cöûa vaø caùc taøi saûn khaùc .
12.Tieàn laõi i (Interest) laø thu nhaäp cuûa ngöôøi cho vay ñöôïc tính
theo moät möùc laõi suaát nhaát ñònh so vôùi löôïng voán .
13.Lôïi nhuaän Pr (Profit) laø thu nhaäp coøn laïi sau khi laáy doanh thu
tröø ñi chi phí saûn xuaát, laø thu nhaäp cuûa chuû doanh nghieäp,
vaø nhöõng ngöôøi huøn voán, nhöõng ngöôøi mua coå phieáu .
48
2. Phöông thöùc xaùc ñònh GNP
2.1.2. Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ:
 2.1.3. Phaân tích

Theo cung treân ta tính ñöôïc toång giaù trò haøng hoùa vaø
dòch vuï ñöôïc saûn xuaát ra trong neàn kinh teá .
 Theo cung döôùi ta tính ñöôïc toång möùc thu nhaäp töø yeáu
toá saûn xuaát .
 Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ cho ta phöông phaùp
ño löôøng toång saûn phaåm quoác daân.

49
2.1.2. Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ:
I=De+S= 3.000
sñ
S = 500
M = 1.000
C+I+G
C = 5.000
Tr =500
Chính phuû
T = 2.000
X-M
X = 1.000
G =2.000
Hoä gia ñình
YD = 5.500
Nöôùc ngoaøi
Ti = 1.500
Doanh nghieäp
GDP =10.000
Td = 1.000
W + R + i + Pr = 6.000
De = 2.500
50
2.2. Phöông phaùp tính GDP:

2.2.1. Phöông phaùp
GDP 
VAi
Phöông phaùp saûn xuaát ( hay giaù trò gia taêng )
 VA (Value Added) laø giaù trò môí taêng theâm cuûa doanh nghieäp i

VAi laø toång giaù trò gia taêng cuûa taát caû caùc doanh nghieäp trong
neàn kinh teá
xuaátlöôïngcuûa chi phí trunggian
VAi 

doanhnghieäp
i
doanhnghieäp
i cuûa
51
2.2. Phöông phaùp tính GDP:

Phöông phaùp thu nhaäp hay chi phí
GDP  De  W  R  i  Pr Ti

Phöông phaùp chi tieâu hay luoàng saûn phaåm
GDP  C  I  G  X  M
52
2.2. Phöông phaùp tính GDP:



2.2.2. Moâ hình :
Moâ hình ñôn giaûn :neàn kinh teá ñoùng cöûa khoâng coù
chính phuû
GDP  C  I
Moâ hình neàn kinh teá ñoùng cöûa coù chính phuû:
GDP  C  I  G
Moâ hình neàn kinh teá coù chính phuû môû cöûa:
GDP= C+I+G+X-M
53
3. Moái quan heä giöõa caùc chæ tieâu:
3.1 . Toång saûn phaåm quoác gia ( GNP) & Toång saûn phaåm quoác noäi (GDP)
GNP = GDP + NiA
3.2 . Toång saûn phaåm quoác daân roøng
NNP = GNP – Khaáu hao (De :Depreciation)
3.3 . Thu nhaäp quoác daân
Thu nhaäp quoác daân NI ( National Income )

NI = NNP – Ti

NI phaûn aùnh toång thu nhaäp töø caùc yeáu toá saûn xuaát

NI = W + i + R + Pr + NIA

NI = GNP - De – Ti
 Thu nhaäp quoác daân coù theå söû duïng YD ( D- Disposable)
 Hay YD = NI – Td + Tr
54
4.Caùc ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó moâ cô baûn
4.1 . Ñoàng nhaát thöùc tieát kieäm vaø ñaàu tö

Ñoàng nhaát thöùc coù nghóa laø nhö nhau. Caùc ñoàng nhaát
thöùc kinh teá vó moâ laø coâng cuï ñeå tính toaùn caân ñoái heä
thoáng kinh teá vó moâ .

Trong neàn kinh teá giaûn ñôn khoâng coù chính phuû, khoâng
coù thueá vaø trôï caáp ta coù

YD = Y vaø YD = C + S. ÔÛ traïng thaùi caân baèng khi cung
döôùi tieát kieäm taùch ra khoûi doøng luaân chuyeån kinh teá vó moâ,
daãn ñeán cung treân, doanh nghieäp phaûi thu huùt moät löôïng ñaàu
tö töông öùng , vì vaäy S = I vaø Y = C + I .
55
4.Caùc ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó moâ cô baûn
Sô ñoà moâ taû ñoàng nhaát thöùc : S = I
Ñaàu tö
Haøng hoùa & dòch vuï
Hoä gia ñình
Doanh nghieäp
Thu nhaäp , chi phí
Ngaân haøng
Tieát kieäm
56
Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ, moâ taû ba khu vöïc cuûa
neàn kinh teá
Xuaát khaåu x
Chi tieâu G
Ñaàu tö I
Haøng hoùa & dòch vuï
Doanh nghieäp
Hoä gia ñình
Thu nhaäp , chi phí
Ngaân haøng
Tieát kieäm
Thueá
Nhaäp khaåu:m
Chính phuû
Nöôùc ngoaøi
Sô ñoà luaân chuyeån kinh teá vó moâ , moâ taû ba khu vöïc cuûa neàn kinh teá
57
4.Caùc ñoàng nhaát thöùc kinh teá vó moâ cô baûn
S + T + M = I + G + X hay T – G = ( I-S) + ( X-M)
 Trong ñoù:T vaø G : khu vöïc chính phuû. I vaø S : khu vöïc tö
nhaân.X vaø M : khu vöïc nöôùc ngoaøi .
 Nhaän xeùt : Traïng thaùi cuûa moãi khu vöïc coù aûnh höôûng ñeán
caùc khu vöïc coøn laïi
 Ví duï : Khi X = M neáu G > T thì S > I

Khi I = S G > T thì M > X laø tröôøng hôïp thaâm huït
keùp: thaâm huït ngaân saùch ñöôïc buø ñaép baèng thaâm huït caùn
caân thöông maïi ( töùc phaûi vay nöôùc ngoaøi chi tieâu) .
58
BAØI TAÄP





Baøi 1 : Neáu saûn phaåm quoác daân roøng ( NNP) cuûa naêm 1980 laø 360 tyû
ñoàng tính theo giaù naêm 1980 vaø neáu möùc giaù taêng 20% töø naêm 1970 ñeán
naêm 1980 thì NNP cuûa naêm 1980 tính theo giaù naêm 1970 seõ laø bao nhieâu ?
Baøi 2 : GNP danh nghóa cuûa naêm 1983 laø 3.305 tyû ñoàng vaø cuûa naêm 1982 laø
3.073 tyû ñoàng . Chæ soá giaù cuûa naêm 1983 laø 215,3% vaø cuûa naêm 1982 laø
206,9% ( tính theo giaù naêm 1972 ). Haõy xaùc ñònh :
2.1. GNP thöïc teá cuûa caùc naêm 1982 vaø 1983 theo giaù naêm 1972
2.2. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa GNP naêm 1983 so vôùi naêm 1982.
2.3. Toác ñoä taêng giaù cuûa naêm 1983 so vôùi naêm 1982.
59
BAØI TAÄP




Baøi 3 : Cho bieát toång saûn phaåm quoác noäi GDP (tính theo giaù
thò tröôøng naêm 1985) cuûa naêm 1987 laø 384.966 trieäu ñoàng vaø
naêm 1988 laø 400.999 trieäu ñoàng. Toång saûn phaåm quoác noäi tính
theo giaù hieän haønh cuûa naêm 1985 laø 355.329 trieäu ñoàng, naêm
1986 laø 380.623 trieäu ñoàng vaø naêm 1988 laø 463.933 trieäu ñoàng.
Chæ soá giaù cuûa naêm 1986 laø 103,5% vaø naêm 1987 laø 108,5%.
Haõy tính :
3.1. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa GDP danh nghóa
3.2. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa GDP thöïc teá
3.3. Toác ñoä taêng giaù cuûa giai ñoaïn 1985 – 1988
60
BAØI TAÄP



Baøi 4 : Xem xeùt 5 haõng kinh doanh trong ngaønh saûn xuaát xe ñaïp cuûa
moät neàn kinh teá ñoùng : saûn xuaát theùp, cao su, maùy coâng cuï, baùnh xe
ñaïp vaø xe ñaïp. Haõng xe ñaïp baùn xe cho ngöôøi tieâu duøng ñöôïc 8.000
trieäu ñoàng. Trong quaù trình saûn xuaát xe ñaïp haõng ñaõ mua baùnh xe
maát 1000 trieäu ñoàng, theùp 2500 trieäu ñoàng vaø maùy coâng cuï 1800 trieäu
ñoàng .Haõng saûn xuaát baùnh xe phaûi mua cao su laø 600 trieäu ñoàng cuûa
ngöôøi troàng cao su. Haõng saûn xuaát maùy coâng cuï phaûi mua theùp maát
1000 trieäu ñoàng .
4.1. Baïn haõy tính xem ngaønh saûn xuaát xe ñaïp ñoùng goùp vaøo GDP bao
nhieâu luoàng saûn phaåm cuoái cuøng hoaëc theo giaù trò gia taêng .
4.2. Baïn coù nhaän xeùt gì veà keát quaû tìm ñöôïc.
61
B5:Treân laõnh thoå cuûa moät quoác gia, caùc doanh nghieäp coù chi phí
saûn löôïng
. nhö sau:(ñôn vò tính tæ ñoàng )
 Chi phí
DN
: D1 D2 D3 D4 D5
 Chi phí trung gian : 40
60 70 70 60
 Khaáu hao
: 20 30 40 10 50
 Chi phí khaùc
: 240 160 180 180 190
 Giaù trò saûn löôïng : 300 250 290 260 300
Trong heä thoáng haïch toaùn quoác gia coù caùc taøi khoaûn nhö sau :
 Tieâu duøng caùc hoä gia ñình : 500; Ñaàu tö roøng : 50; Tieàn traû laõi
vay : 50; Chi tieâu cuûa chính phuû veà haøng hoùa: 300; Giaù trò haøng
hoùa xuaát khaåu:400; Thu nhaäp töø caùc yeáu toá xuaát khaåu:100;
Giaù trò haøng hoùa nhaäp khaåu: 300;Thu nhaäp töø caùc yeâuù
toá nhaäp khaåu: 50; Tieàn löông : 650;Tieàn thueâ ñaát: 50
62
Bài 5



5.1. Xaùc ñònh GDP danh nghóa theo giaù thò tröôøng baèng 3 phöông
phaùp
5.2. Xaùc ñònh GNP theo giaù thò tröôøng
5.3. Tính NNP vaø NI
63
Baøi 6 : Caùc chi tieâu naêm 1996 cuûa moät quoác gia ( ñôn
vò : tæ ñoàng)
Tieàn löông : 420
Tieàn thueâ ñaát : 90
 Tieàn traû laõi : 60
Ñaàu tö roøng : 40
 Tieâu duøng caùc hoä gia ñình :600;Xuaát khaåu roøng : 35
 Khaáu hao : 160
Thueá giaùn thu : 40
 Lôïi nhuaän : 180
Thu nhaäp roøng töø nöôùc ngoaøi: 50
 Chæ soá giaù caû naêm 1996 : 120%. Chi mua haøng hoùa vaø dòch vuï cuûa
chính phuû : 115
 6.1. Xaùc ñònh GDP danh nghóa theo giaù thò tröôøng baèng phöông phaùp thu
nhaäp töø yeáu toá saûn xuaát vaø phöông phaùp chi tieâu .
 6.2. Tính GNP theo giaù thò tröôøng vaø giaù saûn xuaát
 6.3. Tính GNP thöïc cuûa naêm 1996.
Xuất khẩu ròng:NET EXPORT-NX=X-M

64
Chương 3
 Tổng
cầu
 và chính sách tài khóa
65
1.Toång caàu vaø saûn löôïng caân baèng
1.1 . Toång caàu trong moâ hình ñôn giaûn




1.1.1. Moät soá giaû ñònh nghieân cöùu :
Trong moâ hình ñôn giaûn khi chæ coù gia ñình vaø doanh nghieäp (khoâng
coù chính phuû vaø nöôùc ngoaøi) ta coù : GNP = GDP goïi chung laø saûn
löôïng quoác gia kyù hieäu Y nhö theá:Y = YD
Cho raèng khoâng coù khaáu hao neân GNP=NNP khoâng coù chính
phuû:NNP = NI =Y
Toång cung ( AS) cho tröôùc saün saøng ñaùp öùng moïi nhu caàu cuûa neàn
kinh teá taïi moïi möùc giaù caû vaø tieàn löông . Vì vaäy toång caàu (AD)
quyeát ñònh saûn löôïng thöïc teá (Yt) , AD = C + I
66
1.1 . Toång caàu trong moâ hình ñôn giaûn
 1.1.2.
Haøm toång caàu:
 1.1.2.1Haøm tieâu duøng C (Consume)

C  C  MPC . YD
VôùiC : tieâuduøng
töï ñònh: möùctieâuduøng
toáithieåu,
haytieâuduøng
khi YD  0
MPC (Marginal Propensity to Consume)

dC
MPC 
dYD
khuynh höôùng tieâu duøng bieân coøn goïi laø tieâu duøng trung bình:
laø möùc thay ñoåi cuûa tieâu duøng khi thu nhaäp khaû duïng thay ñoåi
1 ñôn vò:
67
1.1 . Toång caàu trong moâ hình ñôn giaûn

1.1.2.2. Haøm tieát kieäm S (Savings )
S  C  MPS . YD
Vôùi MPS (Marginal Propencity to Save ) khuynh höôùng tieát kieäm bieân :
laø möùc thay ñoåi cuûa tieát kieäm khi thu nhaäp khaû duïng thay ñoåi 1
ñôn vò:

dS
MPS 
dYD
. YD = C + S vì vaäy theo ñònh nghóa :
MPC + MPS = 1
68
YD
0
300
600
900
1200
1500
1800
2100
C
200
400
600
800
1000
1200
1400
1800
S
-200
-100
0
100
200
300
400
500
Theo baûng ta coù : C = 200 + 2/3 YD
S = -200 + 1/3 YD
69
1.1 . Toång caàu trong moâ hình ñôn giaûn
1.1.2.3. Haøm ñaàu tö:

Toång ñaàu tö quoác gia phuï thuoäc vaøo ñaàu tö cuûa töøng doanh
nghieäp vôùi 3 yeáu toá quyeát ñònh möùc ñaàu tö :

Möùc caàu veà saûn löôïng trong töông lai : caùc haõng kinh doanh nhaèm vaøo quaù
khöù ñeå ñaàu tö töông lai .
Caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi chi phí ñaàu tö : laõi suaát ( i), thueá ( T) .


Döï ñoaùn tình traïng kinh teá trong töông lai.

Trong moâ hình ñôn giaûn, ñaàu tö laø moät haøm haèng.
I I
70
Tieâu duøng vaø tieát kieäm
.
C vaø S
C
1200
600
E
S
200
450
YD
-200
600
H 3.1: Ñoà thò ñöôøng C & ñöôøng S
71
1.1 . Toång caàu trong moâ hình ñôn giaûn
AD  C  MPC.Y  I
Haøm toång caàu : AD = C + I:
AD  C  I  MPC.Y
Theo phöông phaùp caân baèng: AD = AS =>Y=C+I
1
CI
suyra: Y 
(C  I ) 
1- MPC
1  MPC
C  200  2 / 3.Y 
Y  C  I
I  200

Y=200+2/3YD+200
Y=400+2/3YD Ta ñöôïc saûn löôïng caân baèng:
400
Y
 400 .3  1200
1 2 / 3
72
1.Toång caàu vaø saûn löôïng caân baèng

Ñoà thò
AD
ED
450
0
AD = C + I
Y
1200
H 3.2: Ñoà thò AD vaø saûn löôïng caân baèng trong moâ hình ñôn giaûn
73
1.1.2.5. Soá nhaân cuûa toång caàu( tieâu duøng)

Ta xaùc ñònh saûn löôïng töø coâng thöùc Y hay AS = AD .
Töø ñaây suy ra khi AD thay ñoåi thì Y thay ñoåi . Tuy
nhieân söï thay ñoåi cuûa AD khaùc söï thay ñoåi cuûa Y .
Khi AD thay ñoåi moät löôïng thì Y thay ñoåi moät löôïng
lôùn hôn nhieàu laàn caùc nhaø kinh teá ñöa ra khaùi nieäm
soá nhaân ñeå moâ taû taùc ñoäng cuûa AD tôùi saûn löôïng
Y.
74
1.1.2.5. Soá nhaân cuûa toång caàu( tieâu duøng)

Ñònh nghóa soá nhaân (m) :
Soá nhaân laø heä soá phaûn aùnh löôïng thay ñoåi cuûa saûn
löôïng khi AD thay ñoåi 1 ñôn vò . Theo ñònh nghóa ta coù
coâng thöùc sau:
Y  m.AD
 Vôùi Y : möùc thay ñoåi saûn löôïng

AD : möùc thay ñoåi toång caàu

AD = C + I
m : soá nhaân cuûa AD
75
1.1.2.5. Soá nhaân cuûa toång caàu( tieâu duøng)

H 3.3: Quan heä giöõa möùc gia taêng AD & Y
AD
AD2
E2
AD1
AD
E1
Y
0
Y
H 3.3: Quan heä giöõa möùc gia taêng AD & Y
76
Coâng thöùc tính soá nhaân





Theo hình treân ta coù:
AD1 = C + I
AD2 = C + I + AD
Y1= C+I/1-MPC
Y2= C+I+ AD/1-MPC
AD
Y  Y2  Y1 
1  MPC


Tuø ñònh nghóa soá nhaân: m = Y /AD
m = 1/ 1-MPC
77
1.2. Toång caàu trong neàn kinh teá ñoùng cöûa coù chính
phuû




1.2.1. Chi tieâu cuûa chính phuû vaø toång caàu:
HaømG  G :
laø moät haøm haèng (phuï thuoäc ngaân saùch)
Chính phuû tham gia vaøo neàn kinh teá vôùi 2 coâng cuï
Taùc ñoäng cuûa G tôùi toång caàu, vì G gioáng vôùi C vaø I
neân khi coù G: AD = C+ I + G
78
1.2.1. Chi tieâu cuûa chính phuû vaø toång caàu:
Saûn löôïng caân baèng khi coù chính phuû
AD  C  I  G
Y  C  I  G  Y  (C  I  G)  MPC.Y
1
Y
(C  I  G )
1  MPC
79
1.2.2.Thu cuûa chính phuû




HAØM T
Coâng cuï thöù hai chính phuû coù theå taùc ñoäng ñeán
neàn kinh teá laø Thueá. Trong chöông 2 chuùng ta ñaõ bieát:
TAS = Td + Ti
Ñeå ñôn giaûn, chuùng ta khoâng phaân bieät Ti vaø Td
maø goïi chung laø thueá roøng T:
T = TAS – Tr
Vôùihaøm
thueároøng: T  T
Hoaëc T = t.Y (t = %Y)
80
1.2.2.Thu cuûa chính phuû
thueá taêng giaûm theo thu nhaäp
 T = t.Y (t = %Y)
 T = t.Y vôùi t laø thueá suaát %

Khi coù thueá haøm C ñoåi: YD = Y – tY  YD = (1-t)Y
C  C  MPC.YD ñoåithaønh
C  C  MPC(1  t )Y
haøm
AD seõ
laø: AD  C  I  G  MPC(1  t )Y
C
trongñoùMPC 
YD
C
ñaõchuyeånthaønhMPC 
Y
1
neânsoánhaân
ñoåi: m 
1  MPC(1  t )
1
Y0  (C  I  G )
1  MPC(1  t )
81
Tính saûn löôïng trong neàn kinh teá ñoùng cöûa coù
chính phuû: Y = C+I+G










Ví duï:
C = 200 +0,75YD
I = 200
G = 200
1
Y  (200 200 200)
 1500
T = 0,2Y
1  0,75(1  0,2)
Hay:C = 200+0,75(Y-0,2Y)
C = 200+0,6 Y
Y = C+I+G=200+0,6Y+200+200
Y = 600+0,6Y
Y = 600/1-0,6 = 1500
82
1.3 . Toång caàu trong neàn kinh teá môû


1.3 . Toång caàu trong neàn kinh teá môû
Trong neàn kinh teá môû nöôùc ngoaøi tham gia vôùi 2 thaønh phaàn :
X vaø M, neân toång caàu baây giôø laø :
Haøm X: X = X
Haøm M: M = MPM .Y
M
MPM 
: möùcthay ñoåicuûaM khi Y thay ñoåi1 ñôn vò
Y
vôùi MPM (Marginal Propensity to Imports ) : nhaäp khaåu bieân
Baây giôø : AD = C + I + G + X – M
83
Tính saûn löôïng trong neàn kinh teá môû cöûa coù chính
phuû: Y = C+I+G+X-M

Ví duï : C= 200+0,75YD
I=200
G=200
T=0,2Y
X = 50
M = 0,15Y
Y=C+I+G+X–M
Y = 600 + 0,6Y – 0,15Y + 50
Y = 650 + 0,45Y = 650/ 0,55 = 1181 hay:
84
Tính saûn löôïng trong neàn kinh teá môû cöûa coù chính
phuû: Y = C+I+G+X-M
AD  C  I  G  X  [ MPC(1  t )  MPM ]Y
VôùiM  MPM.Y soánhaân
thay ñoåi m 
Y0  (C  I  G  X )
Y  650.
1
1- MPC(1 - t)  MPM
1
1  MPC(1  t )  MPM
1
 1181
0,55
85
2. Chính saùch taøi khoùa

2.1 . Lyù thuyeát :
2.1.1. Khaùi nieäm : Chính saùch taøi khoùa laø chính saùch
thu vaø chi ngaân saùch cuûa chính phuû ñeå ñieàu tieát chi
tieâu chung cuûa neàn kinh teá nhaèm taêng hay giaûm saûn
löôïng theo nhöõng muïc tieâu nhaát ñònh .
86
2. Chính saùch taøi khoùa
2.1.2. Coâng cuï vaø cô cheá taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi khoùa

Coâng cuï G: chi tieâu cuûa chính phuû
G taùc ñoäng tröïc tieáp vôùi :G = AD
 Coâng cuï T: thu ngaân saùch cuûa chính phuû
T taùc ñoäng giaùn tieáp, ngöôïc chieàu ñeán AD: chaúng haïn thueá taêng, thu nhaäp giaûm,
chi tieâu giaûm, toång caàu giaûm vaø ngöôïc laïi

Ñònh löôïng: khi caàn taêng thueâ
Ñònh luôïng: khi caàn giaûm thueá
T 
 AD
MPC
AD
 T 
MPC
87
2. Chính saùch taøi khoùa










2.2 . Thöïc tieãn cuûa chính saùch taøi khoùa
Khoù tính toaùn chaéc chaén
Chaäm muoän
Caùc döï aùn khoù coù hieäu quaû nhö mong muoán
2.3 . Chính saùch taøi khoùa & thaâm huït
2.3.1. Thaâm huït:
Khi G > T, ta coù thaâm huït ngaân saùch. Ñaây laø moät bieän phaùp (moät kieåu
chính saùch taøi khoùa) ñeå chính phuû kích thích toång caàu laøm taêng saûn löôïng.
Coù Ba loaïi thaâm huït
-Thaâm huït thöïc teá
-Thaâm huït cô caáu
-Thaâm huït chu kyø
88
2. Chính saùch taøi khoùa



2.3.2. Thaâm huït ngaân saùch vaø thaùo lui ñaàu tö :
Thaùo lui ñaàu tö laø hieän töôïng thu heïp ñaàu tö do laõi suaát taêng
laøm giaûm lôïi nhuaän.
Cô cheá taùc ñoäng : Khi chính phuû gia taêng chi tieâu ( thaâm huït
ngaân saùch )AD taêng, nhu caàu tieàn taêng . Neáu MS khoâng ñoåi ,
laõi suaát taêng , laøm lôïi nhuaän giaûm , thu heïp ñaàu tö . Do ñoù
khi söû duïng chính saùch taøi khoùa chuû ñoäng thaâm huït : G taêng
& T giaûm seõ thu heïp ñaàu tö . Vì vaäy caàu keát hôïp chính saùch
taøi khoùa vôùi chính saùch tieàn teä ñeå choáng thu heïp ñaàu tö .
89
2.4. Caùc bieän phaùp taøi trôï ngaân saùch vaø thaâm
huït :
2.4.1. Vay cuûa daân : Phaùt haønh traùi phieáu kho baïc khoâng
aûnh höôûng möùc cung öùng tieàn cuûa ngaân haøng trung öông (
MS khoâng ñoåi ).
2.4.2. Khi chính phuû vay nöôùc ngoaøi : löôïng tieàn vay laø
haøng hoùa, vaøng hay USD. Taøi saûn naøy ñem veà kyù quyõ taïi
ngaân haøng trung öông chuyeån ñoåi thaønh tieàn maët. Heä quaû
laø ngaân haøng trung öông phaûi phaùt haønh tieàn ( MS taêng ).
90
2.4. Caùc bieän phaùp taøi trôï ngaân saùch vaø thaâm
huït :

2.4.3. Ngaân haøng trung öông cho chính phuû vay :

ÖÙng taïm thôøi
ÖÙng tröôùc coù kyø haïn
ÖÙng tröôùc vónh vieãn ( khoâng coù khaû naêng traû ) .
Ñeå ngaân haøng trung öông ñaûm baûo nghieâm tuùc phaùt haønh
tieàn ( phaûi coù taøi saûn ). Chính phuû phaûi theá chaáp nhö caùc
ñoái töôïng khaùc



91
2. Chính saùch taøi khoùa





2.5. Chính saùch taøi khoùa vaø thaâm huït ngaân saùch ôû nöôùc ta
nhöõng naêm gaàn ñaây :
Thi haønh caùc luaät thueá taïo ra söï chuyeån bieán veà chaát trong
vieäc thu ngaân saùch:
- Thu ñuùng , thu ñuû nhieàu khoaûn vöôït keá hoaïch
- Coøn toàn taïi moät soá vaán ñeà veà quaûn lyù vó moâ vaø boä maùy
haønh thu caùc caáp .
Chi ngaân saùch hôïp lyù vaø hoaøn thaønh keá hoaïch
92
BAØI TAÄP


Baøi 1 : Cho bieát soá lieäu moät
neàn kinh teá giaûn ñôn
Ñaàu tö ( I) ñöôïc coi laø yeáu toá
ngoaïi sinh ñoäc laäp vôùi saûn löôïng
vaø baèng 60 tæ ñoàng ñoái vôùi moïi
möùc saûn löôïng .
 Xaùc ñònh S vaø AD ôû töøng
möùc Y
 Neáu ñaàu tö laø 75 tæ ñoàng ,
toång caàu thay ñoåi bao nhieâu ?
Y ( tæ ñoàng)
C ( tæ ñoàng
50
100
150
200
250
300
350
400
35
70
105
140
175
210
245
280
93
BAØI TAÄP




Baøi 2 : Duøng soá lieäu trong baûng caâu 1 nhöng baây giôø coù
söï tham gia cuûa chính phuû vôùi möùc thueá 20% saûn löôïng (T =
0,2Y), tieâu duøng chieám 70% thu nhaäp ( C = 0,7YD) chính phuû
chi tieâu 50 tæ ñoàng (G = 50 tæ), ñaàu tö vaãn laø 60 (I = 60 tæ)
cho taát caû caùc möùc saûn löôïng .
2.1. Xaùc ñònh YD , C vaø S ôû töøng möùc saûn löôïng
2.2. Xaùc ñònh möùc saûn löôïng caân baèng (Y = AD)
2.3. Taïi möùc Y = 350 haønh vi cuûa caùc doanh nghieäp theá naøo?
94
BAØI TAÄP






Baøi 3 : Cho caùc haøm soá:
C = 100 + 0,8YD I = 70
Yp = 1000
Un = 5% (ñôn vò : tæ ñoàng)
3.1. Möùc saûn löôïng caân baèng laø bao nhieâu ? Tính tæ leä thaát
nghieäp theo ñònh luaät Okun .
3.2. Giaû söû ñaàu tö taêng theâm 20 ñôn vò, möùc saûn löôïng caân
baèng quoác gia thay ñoåi theá naøo ?
3.3. Ñeå ñaït ñöôïc saûn löôïng tieàm naêng töø caâu 3.2 ñaàu tö phaûi
thay ñoåi bao nhieâu?
95
BAØI TAÄP






Baøi 4 : Cho caùc haøm soá :
C = 200 + 0,75YD I = 350
G = 500 T = 450
4.1. Giaû söû chính phuû taêng thueá theâm 120 tæ ñoàng saûn löôïng
caân baèng thay ñoåi theá naøo?
4.2. Neáu chính phuû taêng thueá 120 tæ ñoàng vaø duøng heát soá
thueá ñoù cho chi tieâu G , saûn löôïng caân baèng thay ñoåi nhö theá
naøo ?
4.3. Ñieàu kieän nhö caâu 4.2 nhöng baây giôø haøm T coù daïng : T =
0,2Y , saûn löôïng caân baèng thay ñoåi nhö theá naøo ?
96
BAØI TAÄP






Baøi 5: Cho caùc haøm soá ( ñôn vò : tæ ñoàng )
C = 200 + 0,75YD I = 250
T = 0,2Y YP = 2500
5.1. Ñieåm caân baèng saûn löôïng laø bao nhieâu thì ngaân saùch caân
baèng , vaø caân baèng ôû möùc bao nhieâu ?
5.2. Thöïc teá chính phuû chi tieâu G = 400 . Tìm ñieåm caân baèng
saûn löôïng.
5.3. Töø keát quaû caâu 5.2 muoán cho saûn löôïng caân baèng ôû möùc
tieàm naêng thì chính phuû coù theå aùp duïng nhöõng chính saùch taøi
khoùa naøo ?
97
CHÖÔNG 4
TIEÀN VAØ HOAÏT ÑOÄNG NGAÂN HAØNG
1. Tieàn:
 1.1. Chöùc naêng cuûa tieàn teä
Caùc loaïi tieàn
Chöùc naêng cuûa tieàn
 1.2 . Khoái löôïng tieàn
M1 = tieàn maët löu thoâng ngoaøi ngaân haøng + tieàn kyù thaùc
duøng seùc
M2 = M1 + caùc loaïi tieát kieäm
M3 = M2 + caùc loaïi chöùng thö thanh toaùn

98
1.3. Möùc cung tieàn vaø vai troø cuûa ngaân haøng
1.3.1. Möùc cung tieàn vaø cô số tiền:
MS = C + D (MS = M1 ñeå ñôn giaûn , khoâng
duøng M2 & M3 vì vaây coi M1= M)
H = C + RT
MS : möùc cung tieàn
C - Cash : tieàn maët löu haønh ngoaøi ngaân haøng
D - Deposit : tieàn kyù thaùc duøng seùc
RT- Totol reserves : döï tröõ thöïc teá hay toång döï tröõ
H-High power money : tieàn phaùt haønhsoá tieàn hay tieàn phaùt haønh (H)
99
1.3.2. Nhöõng nhaân toá aûnh höôûng ñeán möùc cung tieàn




Löôïng tieàn phaùt haønh
Löôïng tieàn maët löu thoâng ngoaøi ngaân haøng
Toång döï tröõ trong ngaân haøng
Trình ñoä söû duïng tieàn ñöôïc
100
2.Khaùi quaùt veà heä thoáng ngaân haøng





2.1. Phaân loaïi heä thoáng ngaân haøng
Ngaân haøng trung öông
Ngaân haøng thöông maïi
2.2. Hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng thöông maïi:
2.2.1. Kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi:
+Nghiệp vụ: nhận gởi- huy ñoäng voán
101
2.2.1.Kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi
+Nhieäp vuï cho vay, ñaàu tö voán
+Dòch vuï tieàn teä . . .
 Caùc loaïi döï tröõ cuûa ngaân haøng
 Döï tröõ baét buoäc ( RR-Required reserves)

RR
Rr 
.100
D


Vôùi Rr : tæ leä döï tröõ baét buoäc
102
2.2.1.Kinh doanh cuûa ngaân haøng thöông maïi

Döï tröõ thöïc teá (RT)
RT
Rt 
.100
D




Vôùi Rt : tæ leä döï tröõ thöïc teá
Rt = Rr + Re( tæ leä döï tröõ dö thöøa)
Tieàn löu thoâng ngoaøi ngaân haøng vaø tieàn kyù thaùc
C
c  .100
D
Vôùi c : tæ leä tieàn maët so vôùi tieàn kyù thaùc
103
2.2.2. Khaû naêng taïo tieàn qua ngaân haøng vaø
soá nhaân cuûa tieàn:
Khi coù 1 löôïng tieàn maët ñöôïc gôûi vaøo ngaân haøng thöông
maïi (ngaân haøng bieán noù thaønh 1 löôïng buùt teä töông öùng ).
Traûi qua nhieàu voøng kyù thaùc vaø cho vay, ngaân haøng taïo ra 1
löôïng buùt teä lôùn hôn nhieàu laàn soá tieàn gôûi ban ñaàu.
Ví duï:Giaû ñònh caùc ngaân haøng thöông maïi hoaït ñoäng
hoaøn haûo (kinh doanh heát tieàn maët:RT= RR) ngöôøi daân chæ
duøng seùc, khoâng duøng tieàn maët vôùi Rr = 10% Löôïng tieàn
maët ban ñaàu gôûi vaøo ngaân haøng laø 1000 USD caùc ngaân
haøng thöông maïi seõ taïo ra moät löôïng buùt teä nhö sau:
104
Ví duï veà khaû naêng taïo tieàn cuûa ngaân haøng thöông
maïi
Gæa ñònh NH kinh doanh cho vay heát tieàn; nhaân daân chí
duøng seùc, khoâng duøng tieàn maët( c = 0 vaø Rr = Rt)

Theá heä
Kí thaùc duøng
ngaân haøng seùc
Döï tröõ baét
buoäc
Cho vay môùi
taêng
1
2
3
4
5
100
90
81
72,9
...
900
810
729
656
...
1000
900
810
729
...
105
Ví duï veà khaû naêng taïo tieàn cuûa ngaân haøng thöông maïi

 Buùt teä = 1000 + 900 + 810 + 729 …
= 1000 . [1 + (0,9) + (0,9)2 + (0,9)3…]
1
vì : (0  0,9  1 ) 
 10
1- 0,9

 Buùt teä = 1000 . 10 = 10.000
106
Soá nhaân cuûa tieàn:


Töø ñaây cho khaùi nieäm soá nhaân tieàn teä (mM). Soá
nhaân tieàn teä laø heä soá phaûn aùnh soá löôïng tieàn cung
öùng (MS) ñöôïc sinh ra töø 1 ñôn vò tieàn phaùt haønh (H)
Soá nhaân tieàn teä ñöôïc kyù hieäu : mM
c 1
mM 
c  Rt
MS = mM . H
MS = mM . H
107
soá nhaân cuûa tieàn:





2 .2 .3. Phaân tích soá nhaân
Theo ñònh nghóa : MS = mM . H
Maø : MS = C + D = c.D + D = D.(c+1)
H = C + RT = cD + Rt.D = D(c+Rt)
Vaäy
c 1
mM 
c  Rt
108
2.3 . Ngaân haøng trung öông vaø vai troø kieåm
soaùt möùc cung tieàn




2.3.1. Chöùc naêng cuûa ngaân haøng trung öông:
Ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi
Ngaân haøng cuûa chính phuû
Quaûn lyù nhaø nöôùc veà NN & TT, kieåm soaùt MS, thò
tröôøng taøi chính vaø tieàn teä
109
Ngaân haøng trung öông




2.3.2. Caùc coâng cuï:
Mua baùn chöùng khoaùn
Quy ñònh tæ leä döï tröõ baét buoäc
Thay ñoåi laõi suaát chieát khaáu
Ngaân haøng trung öông kieåm soaùt möùc cung öùng tieàn MS.
Möùc cung tieàn ñöôïc tính toaùn baèng nhöõng thoáng keâ vaø löôïng
hoùa phöùc taïp. Khi qui veà caùch tính ñôn giaûn ñeå giaûi thích
chính saùch tieàn teä, cung tieàn taïi moãi thôøi ñieåm ñöôïc xaùc ñònh
bôûi phöông trình Irving Fisher: MV= PQ
110
MV= PQ hay MV = GNP






Trong ñoù:
M toång soá tieàn ñang löu thoâng trong neàn kinh teá
V: vaän toác-voøng quay tieàn teä
P: chæ soá giaù bình quaân hay CPI (xem chöông 1 vaø 2)
Q: soá löôïng toång saûn phaåm vaø dòch vuï maø neàn kinh teá taïo ra
ñöôïc taïi thôøi ñieåm ñang xeùt.
Vì tích soá PQ ñoàng nhaát vôùi GNP (hay GDP) tuøy qui öôùc. Deã
daøng thaáy raèng:
MS =
GNP
V
111
MV= PQ hay MV = GNP


Veà maët ngaén haïn, taïi nhöõng thôøi ñieåm ñang xeùt baát
kyø, vì saûn löôïng vaø möùc giaù ñöôïc xem laø khoâng ñoåi,
vaän toác voøng quay tieàn teä V cuõng khaù coá ñònh, MS
laø moät soá xaùc ñònh. Töø ñoù, haøm MS coù daïng moät
haøm haèng .
Ví duï: MS = 1000 tyû
112
3. Möùc caàu veà tieàn:
3.1 . Caùc taøi saûn taøi chính
 Taøi saûn giao dòch ( khoâng sinh laõi ) : tieàn maët, seùc
 Taøi saûn sinh laõi bao goàm: coå phieáu , traùi phieáu , tín
phieáu goïi chung laø traùi phieáu.
113
3.2 . Caàu tieàn (MD)
3.2.1.Khaùi nieäm :
Möùc caàu tieàn laø löôïng tieàn daân chuùng muoán naém
giöõ cho nhu caàu chi tieâu vaø laøm taøi saûn . Möùc caàu
tieàn phuï thuoäc phuï vaøo thu nhaäp (Y) vaø laõi suaát (i)
 MD = f(Y, i) vôùi MD = f(Y) ñoàng bieán vôùi Y
 MD = f(Y) > 0
 MD = f(i) nghòch bieán vôùi I

MD = f(i) < 0

114
Haøm caàu tieàn: MD = f ( Y, i )
Trong moät thôøi ñieåm Y khoâng ñoåi,
 MD phuï thuoäc i : ñöôøng caàu doác xuoáng. Haøm
caàu tieàn phuï thuoäc laõi suaát- caàu tieàn theo laõi
suaát
 MD = kY + hi ( hi < 0)
 Vôùi Y : thu nhaäp (saûn löôïng )
 i : laõi suaát, k , h : möùc nhaïy caûm cuûa MD ñoái
vôùi Y & i

115
MD = kY + hi ( hi < 0)

H 4.1. Ñoà thò caàu tieàn theo laõi suaát
i
0
H 4.1 – Ñoà thò caàu tieàn theo laõi suaát
M
116
3.2.2 . Möc caàu veà taøi saûn taøi chính



Caùc taøi saûn taøi chính goïi chung laø traùi phieáu (B .
Bonds)
Khi laõi suaát taêng , ngöôøi ta chuyeån tieàn qua traùi
phieáu vaø ngöôïc laïi .
Caàu veà traùi phieáu : DB= f(i) ñoàng bieán vôùi laõi
suaát
117
Gæa ñònh nghieân cöùu moái quan heä MD&DB







Gæa ñònh: P= 1 =>MS/P=MSr;MD/P=MDr(real)
MD: Caàu tieàn danh nghóa,MDr:Caàu tieàn thöïc
MS:Cung tieàn danh nghóa.MSr : Cung tieàn thöïc
SB/P=SBr;DB/P=DBr(real)
SB:Caàu traùi phieáu danh nghóa, SBr: Caàu traùi phieáu thöïc
DB:Cung traùi phieáu danh nghóa. DBr : Cung traùi phieáu thöïc.
Khi P=1: MS=MSr;MD=MDr
SB=SBr;DB=DBr
118
3.3. Moái quan heä MD & DB

Caàu veà taøi saûn taøi chính = MD + DB
Cung veø taøi saûn taøi chính = MS + SB
Laõi suaát chi phoái ngöôøi ta giöõ MD hay DB
Khi thò tröôøng tieàn teä caân baèng thì thò tröôøng traùi phieáu cuõng
caân baèng.
MS + SB = MD + DB

Töø ñaây ruùt ra : Laõi suaát ( i) laø thu nhaäp trung bình töø taøi
saûn taøi chính, laõi suaát do cung tieàn vaø caàu tieàn quyeát ñònh
.
119
4. Tieàn teä laõi suaát & toång caàu



4.1.Thò tröôøng tieàn teä caân baèng
4.1.1. Khaùi nieäm : Thò tröôøng tieàn teä caân baèng khi : MS = MD
H5.2: Thò tröôøng tieàn teä caân baèng hay M = kY+ hi
i

io
E
0
M0
Löôïng tieàn thöïc teá
H5.2: Thò tröôøng tieàn teä caân baèng
120
4. Tieàn teä laõi suaát & toång caàu






Ñieåm caân baèng E : do MS = MD cho i0, M0
E dòch chuyeån khi : MS & MD thay ñoåi.
Kieåm soaùt : thò tröôøng tieàn teä baèng MS hay i
Neáu giöõ nguyeân MS: i ñoåi MD ñoåi
Neáu coá ñònh i: phaûi thay ñoåi MS cho töông öùng vôùi MD
Duøng coâng cuï naøo ñeå ñieàu tieát tuøy ñieàu kieän cuï theå
121
4. Tieàn teä laõi suaát & toång caàu






4.1.2 . Laõi suaát vôùi tieâu duøng , ñaàu tö vaø xuaát nhaäp khaåu :
4.1.2.1. Vôùi tieâu duøng:
MS taêng => i giaûm => C taêng
Hieäu öùng cuûa caûi : haøm C dòch chuyeån leân treân , cuûa caûi cuûa hoä gia ñình
taêng.
Ví duï : Tín phieáu 100 USD laõi suaát coá ñònh 5% naêm . Thanh toaùn sau 5
naêm laõi 25$ . Neáu laõi suaát haï xuoáng 4% , muoán coù thu nhaäp 25$ baây giôø
phaûi boû ra 125$
Goïi 100$ laø giaù trò hieän taïi , 25$ laø thu nhaäp trong töông lai . Sau khi laõi
suaát haï 1% giaù trò hieän taïi cuûa thu nhaäp trong töông lai ñaõ taêng leân töông
öùng 125 USD
122
Laõi suaát vaø ñaàu tö







4.1.2.2. Laõi suaát vaø ñaàu tö :
MS taêng => i giaûm => I taêng
I = f ( i)
Haøm I phuï thuoäc laõi suaát
Kí hieäu I = IM i , IM I < 0
I nghòch bieán vôùi i
Khi coù haøm I = IM.i toång ñaàu tö
seõ laø:Y= f(Y,I)
Haøm I phuï thuoäc saûn löôïng vaø laõi
suaát :
i
I
O
I
I2
I1
I  I  I .i
M
123
4.1.2.3. Laõi suaát vaø xuaát nhaäp khaåu:

4.1.2.3. Laõi suaát vaø xuaát nhaäp khaåu:
i taêng => e taêng => X giaûm & M taêng
i giaûm => e giaûm => X taêng & M giaûm

vôùi e : tæ giaù ñoàng noäi ñòa .
 Keát luaän : khi i giaûm AD taêng & ngöôïc laïi
124
4.2 . Chính saùch tieàn teä

4.2.1.Khaùi nieäm :

Chính saùch tieàn teä laø chính saùch taùc ñoäng ñeán möùc cung tieàn &
laõi suaát , qua ñoù taùc ñoäng ñeán toång caàu laøm thay ñoåi saûn löôïng
theo nhöõng muïc tieâu nhaát ñònh
Chính saùch tieàn teä do ngaân haøng trung öông tieán haønh döïa treân
nhöõng coâng cuï ñieàu tieát möùc cung tieàn teä .


4.2.1.Cô cheá taùc ñoäng cuûa CSTT :

Khi MS thay ñoåi laøm cho i thay ñoåi , khi i thay ñoåi toång caàu vaø saûn
löôïng seõ thay ñoåi .
125
4.3 . Moâ hình IS vaø LM
( IS: Investment equals savings & LM: Liquidity Preference & Money
Supply)
 4.3.1 .Ñöôøng IS
 4.3.1.1. Khaùi nieäm : taäp hôïp nhöõng toå hôïp khaùc nhau giöõa
laõi suaát vaø thu nhaäp phuø hôïp vôùi söï baèng cuûa thò tröôøng
haøng hoùa .
 4.3.1.2. Phöông trình IS
Y  m. A  m.I
M
.i
VôùiA  C  I  G  X
126
IS & LM

4.3.1.3. YÙ nghóa ñöôøng IS :
-Ñöôøng IS phaûn aùnh söï caân baèng cuûa thò tröôøng haøng
hoùa öùng vôùi caùc möùc khaùc nhau cuûa laõi suaát vaø thu
nhaäp ( i & Y)
 -Nghieân cöùu ñöôøng IS cho ta moái quan heä taùc ñoäng qua
laïi giöõa laõi suaát vaø saûn löôïng caân baèng (thu nhaäp) ,
noù cho bieát saûn löôïng caân baèng seõ thay ñoåi nhö theá
naøo khi laõi suaát thay ñoåi(caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi).

127
hình 5.3: Ñoà thò ñöôøng IS

AD1
AD
Khi laõi suaát ( i) ñoåi , toång caàu (AD)
dòch chuyeån laøm saûn löôïng (Y)
thay ñoåi
 4.3.1.5. Ñoä doác IS :
 IS doác xuoáng phaûn aùnh moái quan
heä nghòch bieán giöõa Y & i . Ñoä
doác
 IS phuï thuoäc vaøo ñoä nhaïy caûm
cuûa AD vôùi i
 i ñoåi , AD ñoåi ít:doác nhieàu
 i ñoåi , AD ñoåi nhieàu:doác ít
AD 2
i
0
Y0
Y1
4.3.1.4. Cô cheá :
Y
AD
IS
Y
0
H 5.3: Ñoà thò ñöôøng IS
128
Söï dòch chuyeån ñöôøng IS
4.3.1.6. Söï di chuyeån doïc ñöôøng IS : phaûn aùnh söï thay
ñoåi cuûa laõi suaát ( i) daãn ñeán dòch chuyeån AD laøm
thay ñoåi saûn löôïng .
 4.3.1.7. Söï dòch chuyeån toaøn boä ñöôøng IS : phaûn aùnh
caùc nhaân toá ngoaøi i laøm thay ñoåi AD seõ laøm cho IS
dòch chuyeån sang phaûi hay sang traùi ñoà thò

129
4.3.2.ñöôøng LM
4.3.2.1.Khaùi nieäm :Ñöôøng LM bieåu thò nhöõng toå hôïp
khaùc nhau giöõa laõi suaát vaø thu nhaäp, phuø hôïp vôùi
söï caân baèng cuûa thò tröôøng tieàn teä .
Phöông trình ñöôøng LM:
1
Y  ( MS  hi )
k
Vôùi : h &k : ñoä nhaïy caûm cuûa caàu tieàn teä vôùi Y & i
130
YÙ nghóa nghieân cöùu ñöôøng LM



4.3.2.2.YÙ nghóa nghieân cöùu ñöôøng LM
Ñöôøng LM phaûn aùnh söï caân baèng cuûa thò tröôøng tieàn teä
töông öùng vôùi caùc möùc khaùc nhau cuûa laõi suaát vaø thu nhaäp .
Nghieân cöùu ñöôøng LM cho ta moái quan heä giöõa saûn löôïng vaø
laõi suaát caân baèng, noù cho bieát laõi suaát seõ thay ñoåi nhö theá
naøo khi saûn löôïng ( thu nhaäp ) thay ñoåi .
Cô cheá : khi saûn löôïng (Y) thay ñoåi , caàu tieàn seõ thay ñoåi keùo
theo laõi suaát thay ñoåi
131
H5.4: Ñoà thò ñöôøng LM
i
i
MD1
i1
i0
E1
MS
LM
E0
MD2
Y
0
0
Y0
Y1
H5.4: Ñoà thò ñöôøng LM
132
Ñoä doác cuûa LM :



LM doác leân phaûn aùnh moái quan heä ñoàng bieán
giöõaY & i . Ñoä doác cuûa LM phuï thuoäc vaøo ñoä nhaïy
caûm cuûa caàu tieàn vôùi thu nhaäp (saûn löôïng) .
Y ñoåi MD ñoåi nhieàu - doác nhieàu .
Y ñoåi MD ñoåi ít - doác ít.
133
Söï dòch chuyeån doïc ñöôøng LM:




Söï di chuyeån doïc ñöôøng LM cho thaáy : söï thay ñoåi
cuûa thu nhaäp Y laøm cho laõi suaát ( i) thay ñoåi döôùi
taùc ñoäng söï dòch chuyeån ñöôøng caàu tieàn trong khi
cung tieàn khoâng ñoåi ( LM öùng vôùi 1 möùc MS)
Söï dòch chuyeån toaøn boä ñöôøng LM xaûy ra khi MS
thay ñoåi .
MS taêng => LM => sang phaûi
MS giaûm => LM => sang traùi
134
Söï caân baèng ñoàng thôøi thò tröôøng haøng hoùa vaø
tieàn teä:




IS phaûn aùnh söï caân baèng cuûa thò tröôøng haøng hoùa öùng
vôùi caùc möùc Y & i
LM phaûn aùnh söï caân baèng cuûa thò tröôøng tieàn teä öùng
vôùi caùc möùc Y & i
Söï taùc ñoäng qua laïi giöõa 2 thò tröôøng aán ñònh möùc laõi
suaát vaø thu nhaäp caân baèng cho caû hai thò tröôøng (H.a).
Taïi ñieåm caân baèng IS vaø LM thò tröôøng haøng hoùa & thò
tröôøng tieàn teä caân baèng taïi moät möùc i & Y ( i0 & Y0)
135
Söï caân baèng ñoàng thôøi thò tröôøng haøng hoùa vaø
tieàn teä:






Taïi moät möùc i naøo ñoù (i1 hay i2) IS & LM khoâng caân baèng
(H.b) : i1 > i0 seõ xaûy ra :
*Neáu thò tröôøng haøng hoùa caân baèng ( ñieåm A) : thò tröôøng tieàn
teä seõ dö cung keùo i giaûm .
*Neáu thò tröôøng tieàn teä caân baèng ( ñieåm B) : thò tröôøng haøng
hoùa seõ dö cung keùo P giaûm vaø i giaûm.
Taïi möùc i2 < i0 seõ xaûy ra :
*Neáu thò tröôøng haøng hoùa caân baèng (ñieåm D) thò tröôøng tieàn
teä dö caàu , eùp i taêng .
*Neáu thò tröôøng tieàn teä caân baèng ( ñieåm C) thò tröôøng haøng
hoùa dö caàu, eùp P taêng & i taêng .
136
Söï caân baèng ñoàng thôøi thò tröôøng haøng hoùa vaø
tieàn teä:

.
i
i
IS
i0
LM
IS
i1
LM
A
B
C
D
E
i0
i2
Y
0
0
Y0
Y0
Y
H.b
H.a
H 5.5: Söï caân baèng IS & IM
137
5. Chính saùch taøi khoùa & tieàn teä
5.1 . Chính saùch taøi khoùa



Khi G taêng => AD taêng laøm cho IS0 =>
IS1 . Tuy nhieân vì MS khoâng ñoåi neân
i taêng töø i0 ñeán i1 , neàn kinh teá caân
baèng taïi E1 ( hieän töôïng i taêng gaây
thaùo lui ñaàu tö ) . Ñaùng leõ saûn
löôïng ñaït Y2 taïi E2 , baây giôø saûn
löôïng ñaït Y1 taïi E1 .
Quy moâ laán aùt ñaàu tö : Y2 => Y1
Muoán khaéc phuïc tình traïng naøy phaûi
keát hôïp vôùi môû roäng tieàn teä (taêng
MS) seõ giöõ vöõng i0 vaø ñaït saûn löôïng
Y2 .
.
i
LM1
E1
i1
i0
E2
E0
i2
0
IS0
IS1
Y
Y1
Y1
Y2
H 5.6: Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi khoùa
vaø tieàn teä
138
5. Chính saùch taøi khoùa & tieàn teä
5.2 . Chính saùch tieàn teä






MS taêng : LM chuyeån sang phaûi . Luùc ñaàu Y
chöa taêng neân i giaûm , i giaûm laøm AD taêng . IS
chuyeån sang phaûi caân baèng môùi thieát laäp taïi
E2 , saûn löôïng Y2 , i trôû veà i0 .
Nhaän xeùt : chính saùch tieàn teä coù theå ñöôïc
tieán haønh ñoäc laäp : khi caàn môû roäng saûn
xuaát kinh doanh thì taêng MS. Khi caàn choáng laïm
phaùt thì giaûm MS.
Khi thò tröôøng haøng hoùa bieán ñoäng thì oån
ñònh MS ñeå AD thay ñoåi . Duøng MS ñeå kieàm
cheá hay phuïc hoài AD.
Cô cheá giöõ nguyeân MS : AD taêng => i taêng =>
AD giaûm veà vò trí oån ñònh .
Khi thò tröôøng tieàn teä dao ñoäng , caàu veà tieàn
bieán ñoåi thì giöõ vöõng laõi suaát ñeå oån ñònh .
Cô cheá giöõ nguyeân i : neáu MD taêng => MS
taêng veà vò trí oån ñònh .
i
LM1
E1
i1
i0
E2
E0
i2
0
IS0
IS1
Y
Y1
Y1
Y2
H 5.6: Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi khoùa
vaø tieàn teä

139
Phoái hôïp chính saùch taøi khoùa & tieàn teä

Phoái hôïp chính saùch taøi khoùa & tieàn teä

5.3.1 . Khaùi quaùt :

Chính saùch taøi khoùa taùc ñoäng tröïc tieáp qua coâng cuï G & T,
thôøi gian taùc ñoäng coù hieäu quaû nhanh .
Chính saùch tieàn teä taùc ñoäng giaùn tieáp thoâng qua MS & i ,
thôøi gian taùc ñoäng ñeán keát quaû chaäm .
Yeâu caàu : phoái hôïp chung 2 chính saùch ñeå ñaït cuøng muïc tieâu
.


140
Phoái hôïp chính saùch taøi khoùa & tieàn teä



5.3.2. Caùc caëp chính saùch : ( khi neàn kinh teá khoâng oån
ñònh )
Môû roäng taøi khoùa + nôùi loûng tieàn teä : aùp duïng cho
thôøi kyø suy thoaùi .
Thu heïp taøi khoùa + thaét chaët tieàn teä :aùp duïng cho
thôøi kyø taêng tröôûng quaù noùng .
141
Phoái hôïp chính saùch taøi khoùa & tieàn teä



5.3.3. Caùc caëp chính saùch khi neàn kinh teá oån ñònh Yt = YP
Taøi khoùa heïp + tieàn teä nôùi loûng : bieán ñoåi thaønh phaàn toång
caàu . G giaûm , coøn C taêng & I taêng . Keát quaû saûn löôïng
tieàm naêng trong töông lai seõ taêng vì ñaàu tö taêng .
Taøi khoùa roäng + tieàn teä heïp : G taêng , C giaûm & I giaûm ,
môû roäng ñaàu tö vaø phuùc lôïi coâng coäng , giaûm tieâu duøng & I
tö nhaân . Keát quaû ñaàu tö tö nhaân vaø tieâu duøng giaûm nhöng
ñaàu tö nhaø nöôùc vaø phuùc lôïi xaõ hoäi taêng
142
BAØI TAÄP






BAØI TAÄP
Baøi 1 : Döôùi ñaây laø soá lieäu giaû ñònh veà baûng caân ñoái taøi saûn heä thoáng ngaân
haøng thöông maïi ( ñôn vò tæ ñoàng)
Coù:Döï tröõ taïi ngaân haøng trung öông: 500,Traùi phieáu : 2500
Tieàn kyù thaùc söû duïng seùc laø 3000
Ñöôïc bieát löôïng tieàn döï tröõ thöïc teá cuûa heä thoáng ngaân haøng baèng 1/6 löôïng tieàn
kyù thaùc , löôïng tieàn maët ngoaøi ngaân haøng baèng 4/1 löôïng tieàn kyù thaùc . Haõy tìm
caùc chæ tieâu sau :
. Haõy tìm caùc chæ tieâu sau
:mM,H, M?
143
BAØI TAÄP







Baøi 2 : Cuøng vôùi soá lieäu cuûa baøi 1 nhö treân . Baây giôø ngaân
haøng trung öông mua heát löôïng traùi phieáu cuûa ngaân haøng
thöông maïi , giaù trò : 2500 tæ . Heä thoáng ngaân haøng thöông maïi
cho vay heát toaøn boä löôïngtieàn maët döï tröõ dö thöøa .
Haõy tính caùc chæ tieâu sau :
2.1. H
2.2. M
2.3. C
2.4. D
2.5. RT
144
BAØI TAÄP






.
Baøi 3 : Thò tröôøng tieàn teä ñöôïc
ñaëc tröng bôûi nhöõng thoâng soá
sau :
3.1. Xaùc ñònh möùc laõi suaát caân
baèng .
Y  600 ( tæñoàng)
3.2. Veõ ñoà thò thò tröôøng tieàn teä MD  kY  hi 
k  0,2
töông öùng
h  5
3.3. Giaû söû thu nhaäp giaûm 100 tæ
MS 
ñoàng . Xaùc ñònh möùc laõi suaát
MS 
MS  70 ( tæñoàng)
caân baèng môùi .
P
P  1

3.4. Moâ taû söï thay ñoåi cuûa thò
tröôøng tieàn teä treân ñoà thò khi thu
nhaäp giaûm ôû caâu 3
145
BAØI TAÄP






Baøi 4 : Cho thò tröôøng tieàn teä vôùi caùc thoâng soá sau :
MD = 0,2Y - 4i
MS = 200 (tæ ñoàng)
4.1. Vieát phöông trình vaø veõ ñoà thò bieåu dieãn ñöôøng LM
4.2. Giaû söû ñöôøng IS ñöôïc xaùc ñònhbaèng bieåu thöùc Y = 1250 . Haõy xaùc
ñònh saûn löôïng vaø laõi suaát caân baèng .
4.3. Veõ ñoà thò moâ taû traïng thaùi caân baèng treân hai thò tröôøng haøng
hoùa vaø tieàn teä
146
BAØI TAÄP









Baøi 5 : Thò tröôøng haøng hoùa vaø thò tröôøng tieàn teä ñöôïc bieåu dieãn bôûi
nhöõng thoâng soá sau ( ñôn vò : tæ)
C = 50 + 0,75Yd
G = 100
T = 0,2Y MD = 40 + 0,2Y – 8i
I = 100 – 10 i
MS = 100
5.1. Vieát phöông trình bieåu dieãn caùc ñöôøng IS vaø LM
5.2. Xaùc ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng
5.3. Giaû söû chi tieâu chính phuû taêng 10 tæ , xaùc ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi
suaát caân baèng môùi .
5.4. Giaû söû chi tieâu chính phuû vaãn ôû möùc ban ñaàu vaø NHTW taêng möùc
cung tieàn 10 tæ . Xaùc ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng .
5.5. Neâu nhaän xeùt ruùt ra töø keát quaû ôû caâu 3 & 4
147
BAØI TAÄP









Baøi 5 : Thò tröôøng haøng hoùa vaø thò tröôøng tieàn teä ñöôïc bieåu dieãn bôûi
nhöõng thoâng soá sau ( ñôn vò : tæ)
C = 50 + 0,75Yd
G = 100
T = 0,2Y MD = 40 + 0,2Y – 8i
I = 100 – 10 i
MS = 100
5.1. Vieát phöông trình bieåu dieãn caùc ñöôøng IS vaø LM
5.2. Xaùc ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng
5.3. Giaû söû chi tieâu chính phuû taêng 10 tæ , xaùc ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi
suaát caân baèng môùi .
5.4. Giaû söû chi tieâu chính phuû vaãn ôû möùc ban ñaàu vaø NHTW taêng möùc
cung tieàn 10 tæ . Xaùc ñònh möùc thu nhaäp vaø laõi suaát caân baèng .
5.5. Neâu nhaän xeùt ruùt ra töø keát quaû ôû caâu 3 & 4
148
CHÖÔNG 5
TOÅNG CUNG VAØ CHU KYØ KINH DOANH







1. Toång cung vaø thò tröôøng lao ñoäng
1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng
1.1.1. Cung veà lao ñoäng ( SL)
Phaân bieät hai ñöôøng cung veà lao ñoäng
Ñöôøng cung SL : löïc löôïng lao ñoäng chaáp nhaän vaø saün saøng cung öùng lao
ñoäng taïi caùc möùc tieàn coâng thöïc teá .
Ñöôøng cung SL1 : toång löïc löôïng lao ñoäng xaõ hoäi
SL1 > SL vì vaäy khi thò tröôøng lao ñoäng caân baèng hay traïng thaùi toaøn
duïng nhaân coâng thì vaãn coù thaát nghieäp. Ñaây laø tình traïng thaát nghieäp töï
nhieân .
149
1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng



1.1.2. Caàu veà lao ñoäng ( DL)
Caàu veà lao ñoäng cho bieát nhu caàu söû duïng nhaân coâng cuûa
caùc doanh nghieäp töông öùng vôùi caùc möùc tieàn coâng thöïc teá (
caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi )
Tieàn coâng danh nghóa Wn (Nominal Wage) laø toång soá tieàn ngöôøi
lao ñoäng thu ñöôïc do cung öùng dòch vuï lao ñoäng .
Tieàn coâng thöïc teá Wr (Real Wage) laø khoái löôïng haøng hoùa vaø
dòch vuï coù theå mua ñöôïc töø tieàn coâng danh nghóa . Wr phuï
thuoäc vaøo söï caân baèng cuûa thò tröôøng lao ñoäng vaø möùc giaù
caû cuûa neàn kinh teá
Wr 
Wn
P
150
1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng

1.1.3. Caân baèng treân thò tröôøng lao ñoäng

Thò tröôøng lao ñoäng caân baèng taïi möùc tieàn coâng thöïc teá W0 .
Taïi möùc naøy soá lao ñoäng maø doanh nghieäp muoán thueâ baèng
soá lao ñoäng maø xaõ hoäi muoán cung caáp . Nhö vaäy taïi möùc thò
tröôøng lao ñoäng caân baèng moïi ngöôøi muoán cung öùng lao ñoäng
vôùi möùc tieàn coâng caân baèng ( W0) ñeàu coù vieäc laøm ( traïng
thaùi toaøn duïng nhaân coâng). Tuy nhieân taïi möùc naøy vaãn toàn
taïi tæ leä thaát nghieäp töï nhieân .
151
1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng




SL : Löïc löôïng lao ñoäng chaáp
nhaän möùc löông W0
SL1 : Toång löïc löôïng lao
ñoäng
DL : Caàu veà lao ñoäng
Ñoaïn A ñeán B : löôïng
thaát nghieäp töï nhieân

.
Wr
DL
W0
0
SL
SL1
A
B
L
H5.1: Thò tröôøng lao ñoäng caân baèng
152
1.1 . Thò tröôøng lao ñoäng



1.1.4. Toång cung vaø thò tröôøng lao ñoäng
Ñöôøng toång cung cho bieát möùc saûn löôïng maø caùc doanh
nghieäp muoán vaø coù khaû naêng cung öùng taïi caùc möùc giaù .
Möùc saûn löôïng cung öùng cuûa caùc doanh nghieäp phuï
thuoäc vaøo soá löôïng caùc ñaàu vaøo cuûa saûn xuaát. Soá löôïng ñaàu
vaøo cuûa saûn xuaát ñöôïc phaûn aùnh taäp trung ôû ñaàu vaøo lao
ñoäng. Do ño,ù toång cung coù quan heä chaët cheõ vaø phuï thuoäc
vaøo thò tröôøng lao ñoäng .
153
1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm vaø ñöôøng toång
cung .

1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm vaø ñöôøng toång cung .

1.2.1. Giaù caû vaø tieàn coâng

Söï phaân tích ôû treân cho thaáy tieàn coâng thöïc teá phuï thuoäc chuû
yeáu vaøo möùc giaù caû, coøn vieäc laøm laïi phuï thuoäc chuû yeáu
vaøo tieàn coâng thöïc teá. Möùc tieàn coâng naøy do cung vaø caàu veà
lao ñoäng treân thò tröôøng quyeát ñònh coù theå moâ taû moái quan
heä naøy baèng ñoà thò sau ñaây
154
1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm vaø ñöôøng toång
cung .
.
Wr
Wr
W1
W1
W2
W2
W3
W3
0
L1 L2
L3
L
Vôùi L = f(Wr)
0
P1 P2
P3
P (möùc giaù)
Vôùi Wr = f(P)
H 6.2: Quan heä giaù caû tieàn coâng vaø vieäc laøm
155
1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm vaø ñöôøng toång
cung .

1.2.2. Ñöôøng toång cung

Toång cung cuûa neàn kinh teá, ñaëc bieät toång cung trong
ngaén haïn, phuï thuoäc chuû yeáu vaøo tieàn coâng vaø giaù caû cuûa
neàn kinh teá. Tieàn coâng vaø giaù caû cuûa neàn kinh teá aûnh
höôûng caên baûn ñeán hình daïng vaø ñoä doác cuûa ñöôøng toång
cung ngaén haïn .
Tieàn coâng vaø giaù caû vaän ñoäng nhö theá naøo trong neàn
kinh teá ? Vaán ñeà naøy caùc nhaø kinh teá hoïc coå ñieån vaø caùc
nhaø kinh teá hoïc tröôøng phaùi Keynes coù quan ñieåm traùi ngöôïc
nhau :

156
1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm vaø ñöôøng toång
cung .

. -Theo tröôøng phaùi coå ñieån : giaù caû vaø tieàn coâng
danh nghóa hoaøn toaøn linh hoaït , tieàn coâng thöïc teá
ñieàu chænh ñeå giöõ cho thò tröôøng lao ñoäng luoân caân
baèng. Neàn kinh teá luoân ôû möùc toaøn duïng nhaân
coâng, caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng heát coâng suaát,
ñöôøng toång cung laø ñöôøng thaúng ñöùng .
157
1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm vaø ñöôøng toång
cung.

-Theo phaùi Keynes : giaù caû vaø tieàn coâng danh
nghóa khoâng linh hoaït , thaäm chí coá ñònh. Tieàn coâng
thöïc teá do vaäy cuõng khoâng ñoåi , thò tröôøng lao ñoäng
luoân ôû tình traïng coù thaát nghieäp. Caùc doanh nghieäp
coù theå thueâ möôùn theâm nhieàu nhaân coâng taïi möùc
löông coá ñònh , hoï coù theå gia taêng saûn löôïng cung
öùng maøkhoâng caàn taêng giaù, ñöôøng toång cung laø
ñöôøng naèm ngang
158
1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm vaø ñöôøng toång
cung .
.
P
P
AS
AS
O
O
Ñöôøng toång cung thaúng ñöùng
Y
Y
Ñöôøng toång cung naèm ngang
H 6.5: Ñöôøng toång cung thaúng ñöùng vaø ñöôøng toång cung naèm ngang
159
1.2 . Giaù caû , tieàn coâng , vieäc laøm vaø ñöôøng toång
cung.

Trong ngaén haïn, tieàn coâng laø coá ñònh do hôïp ñoàng lao ñoäng raøng buoäc
tieàn löông khoâng ñoåi ít nhaát trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh (3
thaùng, 6 thaùng…). Vì theá, möùc giaù khoâng ñoåi vaø ñöôøng toång cung coù xu
höôùng naèm ngang. Ngöôïc laïi, vôùi nhöõng khoaûng thôøi gian töø moät naêm trôû
leân, hôïp ñoàng coù theå ñöôïc ñieàu chænh, tieàn löông coù theå thoûa thuaän laïi.
Do vaäy, löông vaø giaù coù theå thay ñoåi. Trong khi veà daøi haïn, taøi nguyeân coù
theå ñöôïc khai thaùc heát daãn ñeán saûn löôïng khoù taêng theâm. Moïi noã löïc
taêng saûn löôïng seõ laøm giaù caû taêng nhieàu hôn laø ñaàu ra. Ñöôøng toång cung
töø ñoù, coù xu höôùng thaúng ñöùng. Nhö vaäy, Keynes ñuùng trong ngaén haïn,
trong khi tröôøng phaùi coå ñieån ñuùng trong daøi haïn.
160
1.3. Ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén haïn





1.3. Ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén haïn
Ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén haïn ñöôïc xaây
döïng treân cô sôû caùc moái quan heä sau:
-Tieàn coâng vaø giaù caû : Wr = f(P)
-Vieäc laøm vaø tieàn coâng : L =f(Wr)
-Saûn löôïng vaø vieäc laøm : Y= f(L)
161
1.3. Ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén haïn
Wr= f(P) => L =f(Wr) =>
Y=f(l) = > AS=f(P)
Y
Y
Y=f(L)
450
b
L1
c
L
L2 L3
Y1
Wr
W1
W2
W3
Y
Y2 Y3
P
a
AS
c
b
P2
P1
c
b
a
DL
L
a
Y
d
H 5.4: Caùch hình thaønh ñöôøng toång cung thöïc teá ngaén haïn AS = f (P)
162
2.AS,AD möùc giaù vaø toác ñoä ñieàu chænh kinh teá
1.2.1. Moái quan heä AS, AD vaø
möùc giaù
 AS, AD quuyeát ñònh ñieåm
caân baèng, quyeát ñònh möùc
saûn löôïng vaø giaù caû caân
baèng . Do vaäy vò trí cuûa
ñieåm caân baèng (E0) phuï
thuoäc vaøo vò trí cuûa ñöôøng
AS & AD, ñoä doác cuûa
ñöôøng AS &AD
.
P
AD
AS
P0
0
Y
Y0
H 5.5: Moái quan heä AS - AD
163
2.2.2. Ñieàu chænh ngaén haïn , trung haïn vaø daøi haïn







Söï ñieàu chænh ngaén haïn , trung haïn vaø daøi haïn
2.2.1. Khaùi nieäm :
Ñieàu chænh kinh teá :
Ñieàu chænh kinh teá laø söï thay ñoåi traïng thaùi caân baèng cuûa AS, AD
daãn tôùi thay ñoåi möùc saûn löôïng vaø giaù caû .
Ñieàu chænh kinh teá coù theå dieãn ra döôùi daïng quaù trình töï ñieàu chænh
(töï ñoäng) hoaëc döôùi taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch kinh teá vó moâ .
Quaù trình töï ñieàu chænh cuûa neàn kinh teá:
Laø söï phaûn öùng töï nhieân cuûa neàn kinh teá tröôùc nhöõng bieán ñoäng
cuûa tieàn coâng vaø giaù caû, dieãn ra theo trình töï töø môû roäng ñeán thu heïp
saûn löôïng hoaëc theo chieàu ngöôïc laïi tuøy thuoäc vaøo chieàu höôùng cuûa caùc
bieán ñoäng
164
2.2.2. Ñieàu chænh ngaén haïn , trung haïn vaø daøi haïn
.
P
AS’
YP
E’”
AS
E”
E0
AD’
AD
0
Y0
H 5.6: Caùc ñieàu chænh kinh teá
Y

H 5.6 moâ taû :

Ñieàu chænh ngaén haïn :

Neàn kinh teá ñang caân baèng taïi E0
vôùi saûn löôïng Y0, chaúng haïn do
bieán ñoäng giaù caû vaø tieàn coâng
laøm AD dòch chuyeån leân treân
thaønh AD’, caân baèng môùi taïi E’
ñöôïc thieát laäp: saûn löôïng taêng ,
giaù caû taêng
165
2.2.2. Ñieàu chænh ngaén haïn , trung haïn vaø daøi haïn




Ñieàu chænh trung haïn :
ÔÛ traïng thaùi caân baèng E’ : do saûn löôïng taêng, giaù taêng laøm
AS dòch chuyeån sang traùi thaønh AS’, traïng thaùi caân baèng môùi
ñöôïc thieát laäp taïi E’’ , saûn löôïng giaûm, giaù caû vaø tieàn coâng
tieáp tuïc taêng .
Ñieàu chænh daøi haïn :
Neáu taïi E’’ saûn löôïng caân baèng cao hôn saûn löôïng tieàm naên, AS
tieáp tuïc dòch chuyeån sang traùi cho ñeán khi ñaït caân baèng taïi E’’ .
Taïi ñaây, Y0 = YP , chæ coù giaù caû ôû möùc cao hôn
166
3. Chu kyø kinh doanh :

3. Chu kyø kinh doanh :







3.1.Khaùi nieäm :
Chu kyø kinh doanh ( chu kyø kinh teá ) laø söï giao ñoäng cuûa saûn
löôïng thöïc teá ( Yt) xung quanh xu theá taêng leân cuûa saûn löôïng
tieàm naêng ( Yp )
3.2 . Nguyeân nhaân :
3.2.1. Nguyeân nhaân beân ngoaøi :
Caùc vaán ñeà chính trò, daân soá, thôøi tieát, chieán tranh …coù taùc
duïng gaây soác ban ñaàu.
3.2.2. Nguyeân nhaân beân trong :
Do söï taùc ñoäng qua laïi AS vaø AD .
167
3 .3. Cô cheá gaây chu kyø kinh doanh :




3.3.1.Cô cheá :
Cô cheá gaây chu kyø laø taùc ñoäng qua laïi giöõa soá nhaân
cuûa toång caàu (m) vôùi möùc ñaàu tö bieân ( MPI ) taïo
thaønh heä soá gia toác :
V = m.MPI
Vôùi :
V: heä soá gia toác
m: soá nhaân cuûa toång caàu
MPI : möùc ñaàu tö bieân ( möùc thay ñoåi cuûa ñaàu tö
khi saûn löôïng thay ñoåi 1 ñôn vi)
dI
MPI 
dY
168
3 .3. Cô cheá gaây chu kyø kinh doanh :
Heä soá gia toác laøm ñaàu tö thay ñoåi qua moâ hình heä soá gia toác .
Moâ hình heä soá gia toác giaû ñònh laõi suaát khoâng ñoåi, ñaàu tö thay ñoåi phuï thuoäc
vaøo löôïng lôïi nhuaän döï kieán trong töông lai. Löôïng lôïi nhuaän döï kieán trong töông
lai phuï thuoäc vaøo doanh soá baùn ra trong töông lai. Caùc doanh nghieäp öôùc tính
doanh soá trong töông lai qua doanh soá vaø saûn löôïng trong quaù khöù ñeå xaùc ñònh
möùc ñaàu tö . Moâ hình heä soá gia toác coù coâng thöùc sau:
It : ñaàu tö cho naêm hieän taïi
I0 : ñaàu tö töï ñònh ( ñaàu tö khoâng phuï thuoäc vaøo saûn löôïng )
V : heä soá gia toác
Yt-1 : saûn löôïng thôøi kyø tröôùc
Yt-2 : saûn löôïng tröôùc :TKT
I t  I 0  V (Yt 1  Yt 2 )
169
I t  I 0  V (Yt 1  Yt 2 )




Söï thay ñoåi cuûa ñaàu tö haøng naêm theo moâ hình heä soá
gia toác seõ gaây ra chu kyø kinh doanh theo trình töï sau :
Khi saûn löôïng taêng , ñaàu tö taêng theo gia toác , saûn
löôïng taêng theo soá nhaân .
Khi saûn löôïng ngöøng taêng, ñaàu tö baèng vôùi ñaàu tö töï
ñònh, saûn löôïng baét ñaàu giaûm .
Khi saûn löôïng giaûm ñaàu tö giaûm theo gia toác, saûn
löôïng giaûm theo soá nhaân
170
3 .3. Cô cheá gaây chu kyø kinh doanh :

3.3.2. Minh hoïa:

Moät neàn kinh teá giaûn ñôn ñang caân baèng ôû : Y = C +I
= 60 tæ USD vôùi C = 30 tæ , I = 30 tæ, MPC = 0,5 , MPI
= 0,18 coá ñònh ôû caùc möùc saûn löôïng. Giaû söû ñaàu tö
töï ñònh taêng töø 30 tæ leân 40 tæ quaù trình ñieàu chænh
cuûa neàn kinh teá theo moâ hình heä soá gia toác nhö sau :
171
Y
Thôøi kyø
C
I
Y
it
0
30
30
60
1
30
40
70
10
46
2
35
46
81
11
46,6
3
40,5
46,6
87,1
6,1
43,66
4
43,55
43,66
87,21
0,11
40,06
5
43,6
40,06
83,66
-3,55
37,87
6
41,83
37,87
79,7
-3,96
37,62
7
39,85
37,62
77,47
-2,23
38,66
8
38,73
38,66
77,39
-0,08
39,95
9
38,7
39,95
78,65
1,26
40,75
10
39,32
40,75
80,07
1,42
40,85
172
H 5.7: Ñoà thò moâ taû chu kyø kinh doanh

.
Y
(tæ USD)
87,21
80,07
77,39
60
Thôøi kyø
0
4
8
Töø baûng treân ta veõ ñöôïc
ñoà thò chu kyø kinh doanh :
vôùi ñænh chu kyø ñaït ñöôïc
khi saûn löôïng ngöøng taêng,
ñaùy chu kyø khi saûn löôïng
ngöøng giaûm .
10
H 5.7: Ñoà thò moâ taû chu kyø kinh doanh
173
BAØI TAÄP





BAØI TAÄP
Baøi 1 : Cho bieåu thöùc xaùc ñònh saûn phaåm giaù trò bieân cuûa
lao ñoäng laø 14 – 0,08L vôùi ( L soá löôïng lao ñoäng ).
1.1. Haõy tìm bieåu thöùc moâ taû caàu veà lao ñoäng vôùi tieàn coâng
danh nghóa W vaø möùc giaù P .
1.2. Xaùc ñònh caàu veà lao ñoäng khi tieàn coâng danh nghóa baèng 4
nghìn , 3 nghìn , 1 nghìn ñoàng vaø möùc giaù baèng 1 .
1.3. Veõ ñoà thò ñöôøng caàu lao ñoäng .
174
BAØI TAÄP




Baøi 2 : Cho bieåu thöùc moâ taû cung veà lao ñoäng laø :
SL = -40 + 20 W ( P=1)
2.1. Xaùc ñònh soá cung veà lao ñoäng töông öùng vôùi möùc
tieàn coâng danh nghóa 4 nghìn , 3 nghìn , 1 nghìn ñoàng vaø
möùc giaù laø 1 .
2.2. Veõ ñoà thò cung lao ñoäng .
2.3. Tìm caân baèng cuûa thò tröôøng lao ñoäng vôùi ñöôøng
caàu tìm ñöôïc ôû baøi 1
175
BAØI TAÄP

Baøi 3 : Moät neàn kinh teá ñang caân baèng ôû C + I =
3100 tæ ñoàng. Trong ñoù C = 1500 vaø I = 1600. Ñöôïc
bieát saûn löôïng caân baèng naêm tröôùc ñoù laø 3000 tæ
ñoàng, MPC coá ñònh ôû möùc 0,5 vaø MPI = 0,2. Haõy
tính möùc saûn löôïng taïi ñænh vaø ñaùy cuûa chu kyø
vaø bieåu dieãn chu kyø treân ñoà thò .
176
CHÖÔNG 6
THAÁT NGHIEÄP & LAÏM PHAÙT.


1. Thaát nghieäp
1.1. Khaùi nieäm :


Thaát nghieäp :
Thaát nghieäp laø traïng thaùi khoâng coù vieäc laøm cuûa löïc
löôïng lao ñoäng .
177
1. Thaát nghieäp


Löïc löôïng lao ñoäng :
Laø nhöõng ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng coù söùc lao
ñoäng ñang coù vieäc laøm hoaëc chöa coù vieäc laøm
nhöng ñang tìm kieám vieäc laøm
Daân soá
quoác gia
Ngoaøi tuoåi
lao ñoäng
Trong tuoåi
lao ñoäng
Ngoaøi löïc löôïng
lao ñoäng
Löïc löôïng
Lao ñoäng
Thaát nghieäp
Co ùvieäc laøm
178
Löïc löôïng lao ñoäng :
+Ñoä tuoåi lao ñoäng ôû VN :töø 15 ñeán 55 ( nöõ) 60 (nam)
+Ngoaøi löïc löôïng lao ñoäng :
 Nhöõng ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng nhöng ñang ñi hoïc ( khoâng
keå hoïc taïi chöùc)
 Nhöõng ngöôøi khoâng coù khaû naêng lao ñoäng ( oám ñau , dò taät )
 Nhöõng ngöôøi khoâng caàn vieäc laøm (khoâng coù höùng thuù laøm
vieäc , quaù giaøu coù)
179
Coâng thöùc ño löôøng thaát nghieäp :
ngöôøithaátnghieäp

Tæleäthaátnghieäp
%
.100
löïclöôïnglao ñoäng
180
1.2 . Phaân loaïi thaát nghieäp :

1.2.1. Phaân theo loaïi hình thaát nghieäp :

theo giôùi tính
theo löùa tuoåi
theo vuøng laõnh thoå
theo ngaønh ngheà



181
1.2 . Phaân loaïi thaát nghieäp :

1.2.2. Theo lyù do thaát nghieäp:

do boû vieäc
do maát vieäc
do môùi tham gia löïc löôïng lao ñoäng
do môùi quay laïi löïc löôïng lao ñoäng



182
1.2 . Phaân loaïi thaát nghieäp :

1.2.3. Phaân theo nguoàn goác thaát nghieäp :

thaát nghieäp taïm thôøi
thaát nghieäp cô caáu
thaát nghieäp chu kyø
do yeáu toá ngoaøi thò tröôøng



183
1.3. thaát nghieäp töï nhieân:

Thaát nghieäp töï nghieân laø quan nieäm theo höôùng tieáp
caän khaùc veà thaát nghieäp töø chuû theå thaát nghieäp, chia
thaát nghieäp thaønh hai loaïi: thaát nghieäp töï nguyeän (töï
nhieân) vaø baét buoäc. Moãi loaïi thaát nghieäp naøy ñoøi hoûi
phaûi coù nhöõng chính saùch, bieän phaùp khaùc nhau ñeå
giaûi quyeát .
184
1.3 . Thaát nhieäp töï nhieân





1.3.1 .Khaùi nieäm :
Thaát nghieäp töï nhieân laø möùc thaát nghieäp toàn taïi trong ñieàu kieän
thò tröôøng lao ñoäng caân baèng ( xem laïi chöông 1)
Phaân bieät thaát nghieäp töï nhieân (thaát nghieäp töï nguyeän) vôùi thaát
nghieäp baét buoäc.
Thaát nghieäp töï nhieân töông öùng vôùi thaát nghieäp taïm thôøi vaø
thaát nghieäp cô caáu. Coøn thaát nghieäp baét buoäc töông öùng vôùi
thaát nghieäp chu kyø.
Tæ leä thaát nghieäp töï nhieân ôû caùc nöôùc phaùt trieån thöôøng töø
3% ñeán10%. Möùc thaát nghieäp thöïc teá coù theå baèng, cao, hoaëc
thaáp hôn thaát nghieäp töï nhieân .
185
1.3 . Thaát nhieäp töï nhieân





1.3.2. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán thaát nghieäp töï nhieân :
1.3.2.1. Khoaûng thôøi gian thaát nghieäp :
Khoaûng thôøi gian thaát nghieäp laø thôøi gian trung bình ngöôøi lao
ñoäng khoâng coù vieäc laøm. Khi khoaûng thôøi gian thaát ngheäp
trung bình caøng daøi thì toång soá ngöôøi thaát nghieäp trung bình seõ
taêng .
1.3.2.2. Taàn soá thaát nghieäp
Taàn soá thaát nghieäp phaûn aùnh soá laàn thaát nghieäp trong moät
naêm (moãi laàn laø khoaûng thôøi gian thaát nghieäp). Taàn soá thaát
nghieäp caøng cao thì toång soá ngöôøi thaát nghieäp seõ gia taêng .
186
1.4 . Taùc haïi cuûa thaát nghieäp :
1.4.1. Ñoái vôùi caù nhaân vaø gia ñình ngöôøi bò thaát nghieäp :

Ñôøi soáng gia ñình khoù khaên, khaû naêng laøm vieäc vaø chuyeân moân
bò soùi moøn, maát nieàm tin vaøo cuoäc soáng, beänh taät chaùn naûn,
haïnh phuùc gia ñình bò ñe doïa.
1.4.2 .Ñoái vôùi xaõ hoäi :

Phaûi chi phí cho gaùnh naëng thaát nghieäp, caû veà phöông dieän vaät
chaát vaø tinh thaàn , phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc teä naïn xaõ hoäi nhieàu
hôn do thaát nghieäp gaây ra. Tæ leä thaát nghieäp caøng cao neàn kinh teá
caøng keùm hieäu quaû
187
1.5 . Giaûm tæ leä thaát nghieäp






1.5.1. Ñoái vôùi thaát nghieäp töï nhieân :
Taïo ra nhieàu vieäc laøm môùi baèng caùc bieän phaùp khuyeán khích ñaàu tö, ñoåi
môùi coâng ngheä saûn xuaát .
Ñoåi môùi vaø hoaøn thieän thò tröôøng lao ñoäng ñeå ñaùp öùng moät caùch nhanh
choùng, kòp thôøi cho caû ngöôøi söû duïng vaø ngöôøi cung öùng lao ñoäng.
Môû roäng hoaït ñoäng ñaøo taïo ngheà, ñaøo taïo laïi ñeå ngöôøi lao ñoäng coù theå
ñaùp öùng yeâu caàu söû duïng cuûa caùc doanh nghieäp vôùi trình ñoä chuyeân
moân ngaøy caøng ña daïng vaø cao hôn .
Taïo thuaän lôïi trong vieäc di chuyeån vaø cö truù cho ngöôøi lao ñoäng, nhaát laø
trong thôøi kyø chuyeån ñoåi cô caáu kinh teá .
Ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa noâng nghieäp vaø noâng thoân ñeå
haïn cheá bôùt tæ leä thaát nghieäp thôøi vuï
188
1.5 . Giaûm tæ leä thaát nghieäp


1.5.2.Ñoái vôùi thaát nghieäp chu kyø :
Thaát nghieäp chu kyø gaén vôùi söï suy giaûm cuûa toång
caàu vaø saûn löôïng. Vì vaäy caàn aùp duïng caùc chính saùch
môû roäng taøi chính vaø nôùi loûng tieàn teä ñeå gia taêng
toång caàu vaø saûn löôïng .
189
2. Laïm phaùt :




2.1 . Laïm phaùt :
2.1.1. Khaùi nieäm :
Laïm phaùt laø tình traïng möùc giaù chung cuûa neàn kinh
teá taêng leân trong khoaûng thôøi gian nhaát ñònh .
2.1.2.Möùc giaù chung :
Möùc giaù chung (möùc giaù trung bình cuûa caùc loaïi haøng
hoùa) ngöôøi ta ño möùc giaù baèng chæ soá giaù caû :
190
2. Laïm phaùt :





I P  ip.d
Vôùi : IP : chæ soá giaù caû ( möùc giaù trung bình )
ip : tæ leä taêng giaù saûn phaåm i
d : tæ troïng saûn phaåm i ( d = 1)
i : soá saûn phaåm tính chæ soá giaù caû
Chaúng haïn : vôùi i = 3 saûn phaåm laø gaïo, thòt , xi maêng. Trong naêm 1999 giaù
gaïo taêng 110%, giaù thòt taêng 105%, xi maêng taêng 103% . Tæ troïng cuûa gaïo
0,5 (töùc chieám 50%), cuûa thòt 0,3 vaø xi maêng 0,2. Chæ soá giaù trung bình cuûa
3 saûn phaåm laø
IP = ( 0,5 . 110 ) + ( 0,3 . 105 ) + ( 0,2 . 103 ) = 107,1%
191
2. Laïm phaùt :






2.1.3. Phaân loaïi
Chæ soá giaù ñöôïc chia thaønh caùc loaïi sau :
Chæ soá giaù tieâu duøng CPI (Consumer Price Index) phaûn aùnh sö ïthay ñoåi cuûa giaù
caû trung bình cuûa caùc loaïi haøng hoùa tieâu duøng chính .
Chæ soá giaù saûn xuaát PPI (Producer Price Index) phaûn aùnh söï thay ñoåi giaù caû trung
bình cuûa caùc nhoùm haøng hoùa laø löông thöïc, thöïc phaåm, caùc haøng hoùa thuoäc
ngaønh cheá taïo cô khí, ngaønh khai khoaùng .
Chæ soá giaù baùn leû RPI hay chæ soá ñieàu chænh GDP (GDP deflator), kyù hieäu : D. Chæ
soá D phaûn aùnh söï thay ñoåi giaù caû, trung bình cuûa taát caû caùc haøng hoùa saûn xuaát
trong neàn kinh teá .
Nhö vaäy coù theå xem xeùt möùc giaù chung cuûa neàn kinh teá baèng CPI , PPI hay D ,
ñieàu naøy tuyø thuoäc vaøo muïc ñích yeâu caàu ñaët ra khi tính toaùn
192
2. Laïm phaùt :

2.2.Tæ leä laïm phaùt :




Tæ leä laïm phaùt laø thöôùc ño laïm
phaùt. Tæ leä laïm phaùt laø tæ leä
phaàn traêm möùc taêng giaù caû
trung bình cuûa neàn kinh teá :
Vôùi : GP : tæ leä laïm phaùt
Ipt : chæ soá giaù naêm tính
toaùn
Ipt-1 : chæ soá giaù naêm
tröôùc ñoù
 Ipt

GP  
 1100
 Ipt 1

193
2. Laïm phaùt :





2 .3. Quy moâ laïm phaùt
Laïm phaùt ñöôïc chia laøm 3 loaïi :
Laïm phaùt vöøa phaûi (laønh maïnh ) laø laïm phaùt moät con soá (
döôùi 10% moät naêm )
Laïm phaùt phi maõ vôùi 2 hoaëc 3 con soá trong moät naêm. Laïm
phaùt loaïi naøy seõ gaây nhöõng aûnh höôûng raát xaáu ñeán toaøn boä
neàn kinh teá .
Sieâu laïm phaùt vôùi 4 con soá trôû leân trong moät naêm. Laïm phaùt
loaïi naøy gaây haäu quaû naêng neà nghieâm troïng, tuy nhieân noù
thöôøng ít xaûy ra .
194
2.4 . Nguyeân nhaân cuûa laïm phaùt
.


2.4.1.Laïm phaùt do caàu keùo:
Laïm phaùt do caàu keùo xaûy
ra khi toång caàu taêng quaù
nhanh, trong ñieàu kieän toång
cung haïn cheá. Ñoä doác cuûa
ñöôøng toång cung caøng lôùn
thì tæ leä laïm phaùt cao
AD2
P
AS
P2
AD1
P1
Y
0
YP
H 6.2: Laïm phaùt do caàu
195
2.4 . Nguyeân nhaân cuûa laïm phaùt

2.4.2. Laïm phaùt do cung :

Laïm phaùt do cung thöôøng
ñöôïc goïi laø laïm phaùt do chi
phí ñaåy, xaûy ra khi toång cung
bò thu heïp, ñöôøng AS dòch
sang traùi, ñoä doác cuûa AD
caøng lôùn, tæ leä laïm phaùt
caøng cao
. H 6.3: Laïm phaùt do cung
P
AS’
AS
AD
P2
P1
0
YP
H 6.3: Laïm phaùt
do cung
Y
196
2.4 . Nguyeân nhaân cuûa laïm phaùt

2.4.3.Laïm phaùt döï kieán :

Laïm phaùt döï kieán laø tæ leä laïm phaùt hieän taïi maø moïi ngöôøi döï kieán raèng noù seõ tieáp
tuïc xaûy ra trong töông lai .
Tæ leä laïm phaùt döï kieán ñöôïc ñöa vaøo caùc hoaït ñoäng kinh teá trong töông lai ( hôïp ñoàng
kinh teá, keá hoaïch, löông, laõi suaát, taøi chính …) Vì vaäy möùc laïm phaùt ñöôïc duy trì ñeàu
ñaën , naêm sau nhö naêm tröôùc vaø noù giöõ vöõng nhö theá neáu nhö khoâng coù nhöõng cuù

soác trong cung hay trong caàu
YP
P
P3 = 1,05P2
.
AS3
AD3
P2 = 1,05P1
AS2
H 6.4: Söï dòch chuyeån
cuûa AS , AD vaø tæ leä
laïmphaùt döï kieán
AD2
P1
AS3
0
AD1
Y
197
2.5 . Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt




2.5.1.Laïm phaùt vaø saûn löôïng quoác gia :
Laïm phaùt do caàu seõ laøm taêng saûn löôïng quoác gia
Laïm phaùt do cung seõ laøm giaûm saûn löôïng quoác gia ,
gaây tình traïng vöøa coù laïm phaùt vöøa suy thoaùi .
Laïm phaùt do caû cung vaø caàu gaây ra thì tuøy theo möùc
ñoä taêng caàu giaûm cung maø coù theå saûn löôïng taêng ,
giaûm hay khoâng ñoåi .
198
2.5 . Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt





2.5.2. Laïm phaùt vaø phaân phoái laïi thu nhaäp :
2.5.2.1.Ngöôøi cho vay vaø ngöôøi ñi vay
Laõi suaát thöïc = Laõi suaát danh nghóa – Tæ leä laïm phaùt
Ñeå xaùc ñònh laõi suaát thöïc phaûi döï kieán ñöôïc tæ leä laïm phaùt.
Tuy nhieân tæ leä laïm phaùt thöïc teá thöôøng cheânh leäch so vôùi döï
kieán .
Khi tæ leä laïm phaùt döï kieán cao hôn tæ leä laïm phaùt thöïc, ngöôøi
cho vay ñöôïc lôïi. Khi tæ leä laïm phaùt döï kieán thaáp hôn tæ leä laïm
phaùt thöïc, ngöôøi cho vay bò thieät .
199
2.5 . Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt



2.5.2.2. Ngöôøi höôûng löông vaø ngöôøi traû löông
Tieàn löông thöïc teá = Tieàn löông danh nghóa – Tæ leä laïm
phaùt
Neáu tieàn löông danh nghóa taêng chaäm hôn laïm phaùt,
ngöôøi aên löông bò thieät. Neáu tieàn löông danh nghóa
khoâng taêng, laïm phaùt taêng 10% thì tieàn löông thöïc teá
giaûm 10%. Phaàn lôïi naøy thuoäc veà ngöôøi traû löông
200
2.5 . Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt

2.5.2.3. Giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn

Khi coù laïm phaùt xaûy ra ngöôøi baùn taøi saûn hieän vaät
bò thieät, ngöôøi mua ñöôïc lôïi. Traùi laïi ngöôøi mua coå
phieáu, traùi phieáu cuûa caùc coâng ty cuûa chính phuû vôùi
möùc laõi suaát coá ñònh bò thieät, ngöôøi baùn ñöôïc lôïi .
201
2.5 . Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt

2.5.2.4. Giöõa caùc doanh nghieäp vôùi nhau

Do tæ leä taêng giaù giöõa caùc loaïi haøng hoùa khaùc nhau
vì vaäy khi laïm phaùt doanh nghieäp saûn xuaát vaø toàn kho
loaïi haøng hoùa coù tæ leä taêng giaù cao ñöôïc lôïi doanh
nghieäp saûn xuaát vaø toàn kho, loaïi haøng hoùa coù tæ leä
taêng giaù thaáp bò thieät .
202
2.5 . Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt

2.5.2.5. Giöõa chính phuû vaø daân chuùng

Chính phuû laø ngöôøi nôï cuûa daân chuùng nhöõng taøi
saûn taøi chính nhö coå phieáu, traùi phieáu vôùi möùc laõi
suaát coá ñònh, chính phuû laø ngöôøi chi traû löông, trôï
caáp höu boång thöôøng coá ñònh hoaëc taêng chaäm hôn so
vôùi tæ leä taêng cuûa laïm phaùt vì vaäy phaàn nhieàu chính
phuû laø ngöôøi ñöôïc lôïi .
203
2.6 . Choáng laïm phaùt





2.6 . Choáng laïm phaùt
Trong thöïc teá coù khaù nhieàu bieän phaùp ñöôïc ñöa ra, nhöng
thöïc chaát ñeàu naèm trong hai nhoùm : nhoùm taùc ñoäng leân phía
caàu vaø nhoùm taùc ñoäng leân phía cung .
2.6.1.Taùc ñoäng leân phía caàu :
Thöïc hieän baèng caùc chính saùch vó moâ thu heïp nhö : taêng thueá,
giaûm chi tieâu cuûa chính phuû , giaûm möùc cung teà teä, kieåm soaùt
tieàn löông .
Löu yù : Moïi taùc ñoäng leân phía caàu nhö treân daãn ñeán söï hy
sinh moät möùc saûn löôïng nhaát ñònh. Vì vaäy ngöôøi ta heát söùc
thaän troïng ñoái vôùi tröôøng hôïp naøy .
204
2.6 . Choáng laïm phaùt



2.6.2.Taùc ñoäng leân phía cung :
Duøng caùc chính saùch khuyeán khích caùc doanh nghieäp taêng saûn
löôïng nhö :kieåm soaùt möùc taêng tieàn löông, giaûm thueá giaùn thu,
hoaëc duøng nguoàn voán töø nöôùc ngoaøi ñeå taêng cung trong nöôùc
.
Toùm laïi: Phaûi vaän duïng toång hôïp nhieàu chính saùch phuø hôïp
trong caùc hoaøn caûnh cuï theå ñoàng thôøi taùc ñoäng leân caû caàu
vaø cung môùi mang laïi hieäu quaû
205
3. Moái quan heä giöõa laïm phaùt vaø thaát nghieäp :

3.1. Ñöôøng Phillips ngaén haïn :


.
Khaùi nieäm :
Ñöôøng Phillips ngaén haïn
phaûn aùnh moái quan heä ñaùnh
ñoåi giöõa laïm phaùt vaø thaát
nghieäp. Trong ngaén haïn saûn löôïng
thöïc teá coù theå thaáp hoaëc cao hôn
saûn löôïng tieàm naêng. ÔÛ moãi
möùc saûn löôïng, neáu laïm phaùt
taêng leân, thaát nghieäp seõ giaûm ñi
vaø ngöôïc laïi.
Gp
Gpe
PC
0
U
Un
H 6.3: Ñöôøng Phillip ngaén haïn (Pc)
206
3. Moái quan heä giöõa laïm phaùt vaø thaát nghieäp :









3.1.2. Phaân tích
Ñöôøng Phillip ngaén haïn cho bieát taïi möùc thaát nghieäp thöïc teá baèng thaát
nghieäp töï nhieân (Ut = Un) thì laïm phaùt baèng tæ leä laïm phaùt döï kieán .
Ñöôøng Phillip ngaén haïn öùng vôùi thôøi kyø khoâng coù nhöõng côn soác AS
hay AD tieàn löông vaø giaù ít bieán ñoäng .
Phöông trình ñöôøng Phillip ngaén haïn
Gp = Gpe +  (Ut – Un)
Vôùi : Gp : tæ leä laïm phaùt thöïc teá
Gpe : tæ leä laïm phaùt döï kieán
 : ñoä doác cuûa ñöôøng Phillip
Ñoä doác cuûa ñöôøng Phillip:  phaûn aùnh söï nhaïy caûm cuûa tieàn löông
vôùi quy moâ vieäc laøm vaø thaát nghieäp.
207
3. Moái quan heä giöõa laïm phaùt vaø thaát nghieäp :





3.2 . Ñöôøng Phillip daøi haïn
Trong ngaén haïn tæ leä thaát nghieäp thöïc teá coù theå khoâng baèng thaát
nghieäp töï nhieân nhöng trong daøi haïn chuùng seõ baèng nhau bôûi söï taùc ñoäng
cuûa chính saùch taøi khoùa vaø tieàn teä . Do ñoù trong daøi haïn tæ leä laïm phaùt
thöïc teá baèng tæ leä laïm phaùt döï kieán , nghóa laø : Gp = Gpe vaø phöông trình
ñöôøng Phillip daøi haïn seõ laø :
0 = - (Ut – Un)
hay Ut = Un
Nhö vaäy trong daøi haïn tæ leä thaát nghieäp thöïc teá baèng tæ leä thaát nghieäp töï
nhieân cho duø laïm phaùt coù thay ñoåi nhö theá naøo ñi chaêng nöõa. Ñieàu naøy
cho pheùp ta keát luaän: trong daøi haïn laïm phaùt vaø thaát nghieäp khoâng coù
moái quan heä vôùi nhau , ñöôøng Pc daøi haïn laø ñöôøng thaúng ñöùng .
208
3. Moái quan heä giöõa laïm phaùt vaø thaát nghieäp :
Gp
PcL
Pc
34
Pc
24
Pc
0
U
14
Un
H 6.4: Ñöôøng Phillip ngaén haïn vaø daøi haïn
209
CHÖÔNG 7 KINH TEÁ HOÏC VÓ MOÂ CUÛA
NEÀN KINH TEÁ MÔÛ




1. Nguoàn goác cuûa thöông maïi quoác teá
1.1. Nguyeân taéc lôïi theá so saùnh trong thöông maïi quoác teá
1.1.1.Lôïi theá tuyeät ñoái :
Theo A.Smith moãi quoác gia ñeàu coù nhöõng saûn phaåm khi
ñem so saùnh vôùi saûn phaåm cuûa quoác gia khaùc seõ coù chi phí
saûn xuaát thaáp hôn, oâng goïi ñoù laø lôïi theá tuyeät ñoái. Trong
thöông maïi quoác teá moãi quoác gia seõ baùn saûn phaåm coù chi
phí saûn xuaát trong nöôùc thaáp hôn nöôùc ngoaøi vaø mua veà
nhöõng saûn phaåm cuûa nöôùc ngoaøi coù chi phí saûn xuaát thaáp
hôn trong nöôùc vaø caû hai quoác gia cuøng coù lôïi
210
1.1. Nguyeân taéc lôïi theá so saùnh trong thöông maïi
quoác teá



1.1.2. Lôïi theá töông ñoái :
Theo D.Ricardo moät nöôùc khoâng coù lôïi theá tuyeät ñoái so vôùi
nöôùc khaùc vaãn tìm ñöôïc lôïi ích qua thöông maïi quoác teá neáu nhö
nöôùc ñoù coù lôïi theá töông ñoái .
Lôïi theá töông ñoái cuûa moät nöôùc ñöôïc theå hieän ôû choã:
nöôùc ñoù coù khaû naêng saûn xuaát moät loaït haøng hoùa vôùi giaù
reû hôn so vôùi nöôùc khaùc thoâng qua vieäc xaùc ñònh chi phí cô
hoäi ñeå saûn xuaát ra haøng hoùa ñoù .
211
1.1. Nguyeân taéc lôïi theá so saùnh trong thöông maïi
quoác teá


Chi töông ñoái: laø chi phí saûn xuaát moät haøng hoùa tính
baèng chi phí saûn xuaát moät haøng hoùa khaùc ta coøn goïi
laø chi phí cô hoäi ñeå saûn xuaát ra moät haøng hoùa :
Chi phí cô hoäi cuûa moät haøng hoùa laø soá löôïng nhöõng
haøng hoùa khaùc phaûi töø boû ñeå laøm theâm moät ñôn vò
haøng haøng ñoù, chi phí cô hoäi cho ta bieát chi phí töông
ñoái ñeå laøm ra caùc haøng hoùa khaùc nhau.
212
1.1. Nguyeân taéc lôïi theá so saùnh trong thöông maïi
quoác teá







Chaúng haïn, laáy giôø lao ñoäng laøm chi phí saûn xuaát cho nhöõng saûn phaåm cuøng
chaát löôïng töông ñöông saûn xuaát ôû nhöõng nöôùc khaùc nhau .
Ví duï : ÔÛ Myõ saûn xuaát ra 1 ñaàu maùy video heát 30 giôø lao ñoäng, 1 aùo sô
mi heát 5 giôø lao ñoäng. ÔÛ Anh saûn xuaát 1 ñaàu maùy video heát 60 giôø lao ñoäng,
1 aùo sô mi heát 6 giôø lao ñoäng. Ñem so saùnh giöõa hai maët haøng ta coù chi phí
töông ñoái saûn xuaát ra 1 maët haøng nhö sau :
ÔÛ Myõ : 1 ñaàu maùy video = 6 aùo sô mi
1 aùo sô mi = 1/6 ñaàu maùy video
ÔÛ Anh : 1 ñaàu maùy video = 10 aùo sô mi
1 aùo sô mi = 1/10 ñaàu maùy video
Keát quaû so saùnh: chi phí töông ñoái ñeå saûn xuaát ra ñaàu maùy video ôû Myõ thaáp
hôn ôû Anh. Coøn aùo sô mi thì ôû Anh laïi thaáp hôn ôû Myõ
213
1.1. Nguyeân taéc lôïi theá so saùnh trong thöông maïi
quoác teá

Lyù thuyeát veà lôïi theá töông ñoái vaïch ra cô sôû vaø lôïi
ích khi thöïc hieän chuyeân moân hoùa vaø trao ñoåi quoác
teá : chaúng haïn vôùi naêng löïc saûn xuaát coá ñònh vaø
baèng nhau cho caû nöôùc Anh vaø Myõ laø 360 giôø lao
ñoäng ñeå saûn xuaát ñaàu maùy video vaø aùo sô mi . Baèng
vieäc thöïc hieän hai phöông aùn kinh teá khaùc keát quaû cho
nhö sau :
214
1.1. Nguyeân taéc lôïi theá so saùnh trong thöông maïi
quoác teá








* Phöông aùn khoâng coù ngoaïi thöông :
Nöôùc Myõ saûn xuaát hoaëc 12 ñaàu maùy , hoaëc 72 aùo sô mi
Nöôùc Anh saûn xuaát hoaëc 6 ñaàu maùy , hoaëc 60 aùo sô mi
* Phöông aùn chuyeân moân hoùa vaø ngoaïi thöông :
Nöôùc Myõ saûn xuaát 12 ñaàu maùy hoaëc trao ñoåi ñöôïc 120 aùo sô mi
( theo chi phí cuûa nöôùc Anh )
Nöôùc Anh saûn xuaát 60 aùo sô mi hoaëc trao ñoåi ñöôïc 10 ñaàu
(theo chi phí cuûa nöôùc Myõ )
215
1.1. Nguyeân taéc lôïi theá so saùnh trong thöông maïi
quoác teá
H 7.1: Lôïi ích cuûa TMQT qua ñöôøng giôùi haïn khaû naêng
saûn xuaát
Ñaàu maùy
Ñaàu maùy
12
10
6
Aùo sô mi
0
Aùo sô mi
0
72
120
60
H 7.1: Lôïi ích cuûa TMQT qua ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát
216
1.2 . Caùc nguoàn goác khaùc cuûa thöông maïi quoác teá


1.2.1. Lôïi theá nhôø quy moâ :
Lôïi theá nhôø quy moâ hay hieäu quaû kinh teá nhôø quy
moâ coù nghóa laø caùc haøng hoùa saûn xuaát seõ ñaét hôn
khi saûn xuaát soá löôïng ít, quy moâ nhoû, caùc haøng hoùa
seõ reû hôn khi saûn xuaát khoái löôïng lôùn vôùi quy moâ
lôùn . Vì vaäy caùc nöôùc thöôøng mua maùy bay, taøu bieån
cuûa caùc nöôùc coù ngaønh coâng nghieäp naøy phaùt trieån
217
1.2 . Caùc nguoàn goác khaùc cuûa thöông maïi quoác teá




1.2.2. Nhöõng khaû naêng khaùc nhau veà nguoàn löïc cuûa moãi nöôùc :
Nhöõng khaû naêng khaùc nhau veà nguoàn löïc, coù nghóa laø moãi nöôùc coù
nhöõng nguoàn cung khaùc nhau veà nhöõng caùi maø ta goïi laø caùc yeáu toá saûn
xuaát. Chaúng haïn nhö: Myõ coù kyõ thuaät cao, Vieät Nam coù löïc löôïng lao
ñoäng reû, Myõ xuaát khaåu saûn phaåm coù haøm löôïng kyõ thuaät cao, Vieät Nam
xuaát khaåu saûn phaåm coù haøm löôïng lao ñoäng cao.
1.2.3. Caùc lyù do khaùc :
Ngoaøi hai vaán ñeà treân thöông maïi quoác teá coøn moät vaøi nguyeân nhaân
khaùc nhö : thò hieáu, baûn quyeàn, baèng phaùt minh saùng cheá …
218
1.3 . Caùc chính saùch ngoaïi thöông
1.3.1.Thueá quan vaø haïn ngaïch :
 Thueá quan (hay thueá nhaäp khaåu) : laø thueá suaát ñaùnh
treân giaù trò haøng hoùa nhaäp khaåu.
 Muïc ñích : haïn cheá hay khuyeán khích nhaäp khaåu theo
nhöõng muïc tieâu nhaát ñònh
 Taùc duïng : taêng giaù noäi ñòa cuûa haøng hoùa , nhôø ñoù
hoã trôï saûn xuaát trong nöôùc , nhöng laøm thieät haïi cho
ngöôøi tieâu duøng (tieâu duøng ít hôn , giaù cao hôn).
219
1.3 . Caùc chính saùch ngoaïi thöông
.

P
1000$
24
20
D
E
S
F
G
C
Saûn löôïng nhaäp khaåu
sau thueá
Saûn löôïng nhaäp khaåu
tröôùc thueá
0

QS QS’
QD

QD’
Giaù quoác teá coäng thueá
nhaäp khaåu
Giaù quoác teá
Soá löôïng
Keát quaû: thueá quan laøm giaûm
nhaäp khaåu vaø tieâu duøng nhöng
laøm taêng saûn xuaát trong nöôùc vaø
giaù caû haøng hoùa .

Trong töï do thöông maïi (khoâng coù
thueá) giaù xe noäi ñòa laø giaù quoác
teá :20.000 dollar, löôïng cung noäi ñòa
taïi ñieåm C treân ñöôøng cung töông
öùng QS , löôïng caàu taïi G töông öùng
QD khoaûng caùch töø C ñeán G laø
löôïng haøng nhaäp khaåu .
Khi coù thueá, giaù xe hôi taêng leân
24.000 dollar (do thueá suaát 20%),
löôïng cung noäi ñòa taêng töø C ñeán E
, töông öùng QS’ , löôïng caàu giaûm
töø G ñeán F töông öùng QD’, löôïng
nhaäp khaåu laø khoaûng caùch E ñeán
F.
220
1.3 . Caùc chính saùch ngoaïi thöông



Haïn ngaïch hay Quotas :
Quotas laø möùc haïn cheá veà soá löôïng nhaäp khaåu toái ña .
Khi aùp duïng Quotas cho moät haøng hoùa, löôïng haøng hoùa
nhaäp khaåu seõ ít hôn so vôùi töï do thöông maïi. Löôïng “cung
nhaäp khaåu” ít ñi taùc ñoäng kinh teá gaây ra gioáng nhö thueá
quan: giaù caû noäi ñòa taêng , nhôø ñoù saûn xuaát noäi ñòa taêng,
tieâu duøng giaûm xuoáng.
221
1.3 . Caùc chính saùch ngoaïi thöông

1.3.2.1. Trôï caáp xuaát khaåu

Trôï caáp xuaát khaåu ñöôïc
thöïc hieän baèng trôï caáp tröïc
tieáp, cho vay vôùi laõi suaát
thaáp hoaëc mieãn caùc loaïi
thueá

. Hình veõ moâ taû vieäc trôï
caáp xuaát khaåu maùy tính
(20%).
P
S
D
120
0
100
0
A
B
G
E
C
F
Xuaát khaåu
0
Qd’ Qd
QS QS’
Soá löôïng
222
1.3 . Caùc chính saùch ngoaïi thöông

Hình veõ moâ taû vieäc trôï caáp xuaát
khaåu maùy tính (20%).
P
S
D
120
0
100
0
A
B
G
E
C
F
Xuaát khaåu
0

Qd’ Qd
QS QS’
Soá löôïng
Keát quaû : saûn xuaát vaø saûn löôïng
gia taêng xuaát khaåu taêng nhöng giaù
caû cuõng taêng vaø tieâu duøng noäi
ñòa giaûm .
Trong ñieàu kieän thöông maïi töï do,
ngöôøi tieâu duøng coù theå mua 1
maùy tính theo giaù quoác teá 1000
dollar.
Ñeå phaùt trieån ngaønh maùy tính,
nhaø nöôùc ban boá 20% trôï caáp xuaát
khaåu, moãi maùy xuaát ñöôïc 1200
dollar. Chính saùch naøy daãn tôùi giaù
noäi ñòa cuõng:1200 dollar.
Löôïng caàu noäi ñòa giaûm töø Qd
xuoáng Qd’ löôïng cung taêng töø QS
leân QS’, xuaát khaåu gia taêng
223
1.3 . Caùc chính saùch ngoaïi thöông



1.3.2.2.Haøng raøo phi thueá quan :
Haøng raøo phi thueá quan laø nhöõng quy ñònh haønh chính phaân
bieät ñoái xöû choáng laïi haøng hoùa nöôùc ngoaøi, baûo veä haøng
hoùa trong nöôùc .
Ñaây laø nhöõng hình thöùc laøm haïn cheá nhaäp khaåu haøng hoùa,
khuyeán khích duøng haøng hoùa noäi ñòa maø trong nöôùc coù khaû
naêng saûn xuaát. Chaúng haïn nhö theo quy ñònh cuûa chính quyeàn,
caùc coâng chöùc trong chính phuû Nga chæ duøng xe do Nga saûn
xuaát
224
2. Heä thoáng tieàn teä quoác teá





2. Heä thoáng tieàn teä quoác teá
2.1 . Thò tröôøng ngoaïi hoái:
2.1.1.Khaùi nieäm :
Thò tröôøng ngoaïi hoái laø thò tröôøng trong ñoù caùc ñoàng tieàn
quoác gia chuyeån ñoåi cho nhau ( ñoåi tieàn quoác gia naøy sang tieàn
quoác gia khaùc)
Tæ giaù hoái ñoaùi (TGHÑ) : laø möùc giaù (tæ leä) taïi ñoù hai ñoàng
tieàn quoác gia chuyeån ñoåi cho nhau : laø soá tieàn nhaän ñöôïc khi
ñoåi 1 ñôn vò tieàn teä nöôùc naøy sang tieàn teä nöôùc khaùc.
225
2. Heä thoáng tieàn teä quoác teá





Chaúng haïn 1 USD ñoåi ñöôïc 10.000 ñoàng , ta coù tæ giaù
:
E = 10.000 VNÑ töùc laø 1USD = 10.000VNÑ (VNÑ/USD)
hay e = 0,0001 USD
töùc 1 VNÑ = 0,0001USD ( USD/VNÑ)
Vôùi E : tæ giaù ñoàng ngoaïi teä (USD)
e : tæ giaù ñoàng noäi teä ( VNÑ)
226
2. Heä thoáng tieàn teä quoác teá








2.1.2.Tæ giaù hoái ñoaùi caân baèng :
Tæ giaù hoái ñoaùi caân baèng laø tæ giaù maø ôû ñoù cung vaø caàu veà ñoàng tieàn
quoác gia treân thò tröôøng ngoaïi hoái baèng nhau .
2.1.2.1. Cung veà ñoàng tieàn quoác gia :
Möùc cung veà ñoàng tieàn cuûa moät nöôùc treân thò tröôøng ngoaïi hoái phuï
thuoäc cô baûn vaøo caùc yeáu toá sau :
Nhu caàu mua haøng hoùa vaø dòch vuï nöôùc ngoaøi cuûa nöôùc ñoù
Nhu caàu ñaàu tö ra nöôùc ngoaøi cuûa nöôùc ñoù (mua nhaø maùy, xí nghieäp, taøi
saûn tính ôû nöôùc ngoaøi ).
Nhu caàu mua ngoaïi teä döï tröõ cuûa nöôùc ñoù .
Söï bieán ñoäng cuûa tæ giaù hoái ñoaùi ( tæ giaù thöïc)
227
2. Heä thoáng tieàn teä quoác teá






2.1.2.2. Caàu veà ñoàng tieàn moät quoác gia treân thò tröôøng ngoaïi hoái :
Möùc caàu veà ñoàng tieàn cuûa moät nöôùc treân thò tröôøng ngoaïi hoái phuï
thuoäc cô baûn vaøo caùc yeáu toá sau :
Nhu caàu cuûa nöôùc ngoaøi mua haøng hoùa vaø dòch vuï cuûa nöôùc ñoù .
Nhu caàu nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo nöôùc ñoù ( nöôùc ngoaøi mua nhaø maùy , xí
nghieäp , taøi saûn taøi chính cuûa nöôùc ñoù ) .
Nhu caàu nöôùc ngoaøi mua tieàn teä cuûa nöôùc ñoù laøm döï tröõ ngoaïi teä .
Söï bieán ñoäng cuûa tæ giaù hoái ñoaùi .
228
2. Heä thoáng tieàn teä quoác teá


H 7.2 moâ taû traïng thaùi caân baèng treân thò tröôøng ngoaïi hoái giöõa VNÑ vaø
USD, cho thaáy : trong moái quan heä giöõa 2 ñoàng tieàn: E = e taïi ñieåm caân baèng,
ngoaøi ra chuùng vaän ñoäng ngöôïc chieàu nhau .
Khi cung – caàu veà ñoàng tieàn moät quoác gia treân thò tröøng ngoaïi hoái thay ñoåi,
tæ giaù seõ thay ñoåi. Quy luaät thay ñoåi cuûa cung vaø caàu veà ñoàng tieàn moät nöôùc
laø: khi tæ giaù ( E & e ) taêng thì cung taêng, caàu giaûm vaø khi tæ giaù giaûm thì cung
giaûm , caàu taêng.
E 
VND
D
S
e
USD
10.000
0
USD
D
S
VND
0,0001
USD
0
VND
H 7.2: Caân baèng cung, caàu treân thò tröôøng ngoaïi hoái
229
2.2 . Caùn caân thanh toaùn quoác teá
2.2.1. Khaùi nieäm CCTTQT :
 CCTTQT laø baûng keát toaùn toång hôïp toaøn boä löôïng tieàn ñi vaøo vaø
ñi ra giöõa moät nöôùc vôùi taát caû caùc caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi .
 CCTTQT phaûn aùnh toång hôïp veà giaù trò toaøn boä caùc luoàng haøng
hoùa, dòch vuï, luoàng chu chuyeån voán vaø taøi saûn … giöõa moät nöôùc
vôùi taát caû caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Chaúng haïn CCTTQT ôû
Vieät Nam phaûn aùnh toaøn boä löôïng tieàn (Vieät Nam tính baèng USD)
ñi vaøo vaø ñi ra khoûi laõnh thoå Vieät Nam qua caùc hoaït ñoäng kinh teá
230
2.2 . Caùn caân thanh toaùn quoác teá

2.2.2. Noäi dung caùn caân thanh toaùn quoác teá:

2.2.2.1. Taøi khoaûn vaõng lai :

TKVL ghi laïi caùc luoàng buoân baùn haøng hoùa vaø dòch vuï , caùc
khoaûn thu nhaäp töø yeáu toá saûn xuaát vaø caùc khoaûn thu nhaäp töø
vieän trôï qua laïi. Cheânh leäch giöõa xuaát vaø nhaäp khaåu ñöôïc ghi ôû
muïc “Xuaát khaåu roøng ”. Cheânh leäch giöõa caùc khoaûn thu nhaäp töø
yeáu toá saûn xuaát vaø caùc khoaûn thu nhaäp töø vieän trôï qua laïi ñöôïc
ghi ôû muïc “Thu nhaäp roøng töø nöôùc ngoaøi ” .
231
2.2 . Caùn caân thanh toaùn quoác teá

2.2.2.2. Taøi khoaûn tö baûn :

TKTB ghi laïi caùc giao dòch do chính phuû hoaëc tö nhaân thöïc hieän: ñi
vay hoaëc cho vay chuû yeáu dieãn ra döôùi daïng mua, baùn chuyeån giao
taøi saûn thöïc hay taøi saûn taøi chính. Cheânh leäch cuûa caùc giao dòch
naøy ñöôïc ghi ôû muïc “ Ñaàu tö roøng ” vaø“ Giao dòch taøi chính roøng
”.

2.2.2.3. Sai soá thoáng keâ :

SSTK laø muïc ñieàu chænh nhöõng sai soùt maø quaù trình thoáng keâ
gaëp phaûi .
232
2.2 . Caùn caân thanh toaùn quoác teá







2.2.2.4. Caùn caân thanh toaùn :
Muïc naøy toång keát toaøn boä löôïng tieàn (ngoaïi teä) ñi vaøo vaø ñi ra
döôùi moïi hình thöùc keå caû phaàn sai soá thoáng keâ .
CCTT caân baèng ( = 0 ) luoàng tieàn ñi vaøo baèng ñi ra .
CCTT thaëng dö ( coù) khi luoàng tieàn ñi vaøo nhieàu hôn ñi ra.
CCTT thaâm huït ( nôï) khi luoàng tieàn ñi vaøo ít hôn ñi ra
2.2.2.5. Taøi trôï thaâm huït :
TTTH laø khoaûn ngoaïi teä döï tröõ maø ngaân haøng trung öông baùn ra
hoaëc mua vaøo nhaèm ñieàu chænh caùn caân thanh toaùn khi noù thaâm
huït hay thaëng dö .
233
2.2 . Caùn caân thanh toaùn quoác teá

Caùn caân thanh quoác teá 2006 cuûa VN(tæ USD)
coù
noäi dung
nôï
1.Taøi khoaûn vaõng lai
-xuaát khaåu roøng
-vieän trôï vaø thu nhaäp roøng
5
2.Taøi khoaûn tö baûn
-ñaàu tu roøng
-giao dòch taøi chính roøng
10
3.Sai soá thoáng keâ
0
4.Caùn caân thanh toaùn
5
5.Taøi trôï chính thöùc
5
234
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:
2.3.1. Tæ giaù hoái ñoaùi vaø söùc caïnh tranh quoác teá :
(Vai troø cuûa tyû giaù ñoái vôùi xuaát, nhaäp khaåu)
Quy luaät: e taêng => S taêng => D giaûm vaø ngöôïc laïi
 Khi tæ giaù ñoàng tieàn quoác gia giaûm, giaù caû haøng hoùa xuaát
khaåu ra nöôùc ngoaøi seõ giaûm xuoáng, giaù caû haøng hoùa nhaäp
khaåu töø nöôùc ngoaøi seõ taêng leân . Neáu caùc yeáu toá khaùc
khoâng ñoåi, löôïng haøng xuaát khaåu seõ gia taêng, löôïng haøng
nhaäp khaåu seõ giaûm , nhö theá tæ giaù hoái ñoaùi giaûm ñaõ laøm
taêng söùc caïnh tranh quoác teá cuûa haøng hoùa trong nöôùc. Ñeå
nghieân cöùu vaán ñeà naøy, caàn laøm roõ tæ giaù hoái ñoaùi danh
nghóa vaø tæ giaù hoái ñoaùi thöïc
235
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:

2.3.1.1. Tæ giaù hoái ñoaùi danh nghóa : laø tæ giaù trao ñoåi treân thò tröôøng ngoaïi
e
hoái (kyù hieäu En & n )

2.3.1.2. Tæ giaù hoái ñoaùi thöïc : laø tæ giaù phaûn aùnh töông quan giaù caû haøng
e
hoùa giöõa hai nöôùc (kyù hieäu Er & r)

2.3.1.3. Tæ giaù thöïc phuï thuoäc tæ giaù danh nghóa vaø möùc giaù caû töông ñoái
giöõa hai nöôùc. Chaúng haïn laáy tæ giaù ñoàng ngoaïi teä laøm ví duï , ta coù :
PF
.En
Trong ñoù : PF möùc giaù haøngEr
hoùa 
nöôùc ngoaøi
tính baèng ngoaïi teä
D
P

PD möùc giaù haøng hoùa trong nöôùc tính baèng noäi teä
236
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:


Khi tæ giaù thöïc cuûa ñoàng ngoaïi teä giaûm xuoáng (Er giaûm) thì er
taêng laøm giaûm söùc caïnh tranh cuûa haøng hoùa trong nöôùc do
giaù caû haøng hoùa nöôùc ngoaøi töông ñoái reû so vôùi haøng hoùa
trong nöôùc. Töông töï khi PF taêng leân töông ñoái so vôùi PD seõ laøm
taêng söùc caïnh tranh cuûa haøng hoùa trong nöôùc .
Keát luaän: tæ giaù hoái ñoaùi thöïc chöù khoâng phaûi tæ giaù hoái
ñoaùi danh nghóa aûnh höôûng tôùi söùc caïnh tranh quoác teá cuûa
haøng hoùa.
237
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:



2.3.2.Tæ giaù hoái ñoaùi vaø vaán ñeà ñaàu cô voán :
Trong kinh teá môû voán ñöôïc töï do di chuyeån töø nöôùc naøy sang nöôùc khaùc.
Söùc huùt cuûa söï di chuyeån voán laø lôïi töùc cuûa voán thu ñöôïc cao hôn ôû
nöôùc naøy so vôùi nöôùc khaùc .
Lôïi töùc cuûa voán laø lôïi töùc thu ñöôïc do ñaàu cô voán, lôïi töùc naøy phuï thuoäc
vaøo möùc laõi suaát trung bình ôû moãi nöôùc vaø tæ giaù hoái ñoaùi. Vì vaäy khi
caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi vieäc ñaàu cô voán töø nöôùc naøy sang nöôùc khaùc
seõ do tæ giaù hoái ñoaùi chi phoái. Chaúng haïn khi tæ giaù ñoàng USD taêng leân
(ñoàng Vieät Nam giaûm giaù) voán seõ chuyeån ra nöôùc ngoaøi, ngöôïc laïi voán
chuyeån vaøo trong nöôùc. Ñieàu naøy seõ ñöôïc laøm roõ qua ví duï döôùi ñaây :
238
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:

Vôùi 100 trieäu ñoàng laõi suaát taïi Vieät Nam laø 12% naêm, sau moät
naêm ñaàu cô seõ thu veà 112 trieäu ñoàng. Neáu tæ giaù hoái ñoaùi 1
USD = 10.000 ñoàng, laõi suaát thò tröôøng Myõ 10% naêm khoâng
thay ñoåi ñaàu cô 100 trieäu ñoàng vaøo Myõ, sau moät naêm thu veà
110 trieäu ñoàng, ngöôøi ta seõ khoâng löïa choïn chuyeån voán vaøo
Myõ. Tuy nhieân neáu caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi , cuoái naêm tæ
giaù hoái ñoaùi taêng töø 10.000 ñoàng leân 11.000 ñoàng, khi ñoù ñaàu
cô 100 trieäu ñoàng ôû Myõ seõ thu 121 trieäu ñoàng vaøo cuoái naêm,
ngöôøi ta seõ chuyeån voán vaøo thò tröôøng Myõ
239
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:




2.4 . Tæ giaù hoái ñoaùi vaø CCTTQT
2.4.1.Caùc cô cheá tæ giaù hoái ñoaùi & CCTTQT:
2.4.1.1. Tæ giaù hoái ñoaùi thaû noåi ( linh hoaït) : laø tæ giaù ñöôïc töï
do bieán ñoäng ñeå ñaït möùc caân baèng cuûa thò tröôøng ngoaïi hoái .
Khi moät nöôùc duy trì cô cheá tæ giaù hoái ñoaùi thaû noåi CCTTQT
luoân caân baèng . Söï thaâm huït cuûa taøi khoaûn vaõng lai seõ ñöôïc
buø ñaép bôûi thaëng dö cuûa taøi khoaûn TB vaø ngöôïc laïi .
240
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:

2.4.1.2. Tæ giaù hoái ñoaùi coá ñònh : laø tæ giaù maø chính phuû
ñoàng yù duy trì khaû naêng chuyeån ñoåi cuûa ñoàng tieàn trong
nöôùc vôùi ñoàng tieàn nöôùc ngoaøi theo möùc nhaø nöôùc quy ñònh.
Trong cô cheá tæ giaù hoái ñoaùi coá ñònh CCTTQT coù theå khoâng
caân baèng. Thaâm huït vaø thaëng dö CCTTQT seõ daãn ñeán thay
ñoåi cung , caàu treân thò tröôøng ngoaïi hoái . Ñeå giöõ cho tæ giaù
hoái ñoaùi khoâng ñoåi , ngaân haøng trung öông phaûi can thieäp mua
hoaëc baùn döï tröõ ngoaïi teä .
241
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:


2.4.1.3. Tæ giaù hoái ñoaùi thaû noåi khoâng hoaøn: hay coøn goïi laø
tæ giaù hoái ñoaùi coù quaûn lyù, laø söï keát hôïp hai loaïi tæ giaù
treân .
Tæ giaù ñöôïc xaùc ñònh thoâng qua cung caàu treân thò tröôøng ngoaïi
hoái, nhöng khi coù söï giao ñoäng maïnh vaø nhanh cuûa tæ giaù thò
tröôøng, chính phuû seõ can thieäp baèng caùch aán ñònh tæ giaù. Ñeå
laøm ñöôïc vieäc naøy ngaân haøng trung öông phaûi can thieäp nhö
trong ñieàu kieän tæ giaù coá ñònh.
242
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:





2.4.2. Taùc ñoäng cuûa tæ giaù hoái ñoaùi ñeán CCTTQT :
Töø nhöõng phaân tích ôû caùc phaàn treân cho thaáy :
Khi tæ giaù thöïc cuûa ñoàng tieàn quoác gia giaûm xuoáng seõ laøm taêng khaû naêng
caïnh tranh cuûa haøng hoùa trong nöôùc giaûm khaû naêng caïnh tranh cuûa haøng hoùa
nöôùc ngoaøi, nhôø ñoù caùn caân thöông maïi thaëng dö vaø ngöôïc laïi .
Khi tæ giaù thò tröôøng cuûa ñoàng tieàn moät quoác gia taêng leân , neáu caùc yeáu toá
khaùc khoâng ñoåi , ñoàng tieàn ñoù coù giaù trò töông ñoái cao hôn tröôùc , laøm cho
laõi suaát trung bình taêng leân voán seõ ñöôïc di chuyeån vaøo trong nöôùc, taøi khoaûn
tö baûn seõ thaëng dö vaø ngöôïc laïi .
Coù theå keát luaän raèng tæ giaù hoái ñoaùi laø moät bieán soá raát quan troïng cuûa
neàn kinh teá , noù taùc ñoäng ñeán söï caân baèng cuûa caùn caân thöông maïi vaø caùn
caân thanh toaùn , do ñoù taùc ñoäng ñeán saûn löôïng , vieäc laøm cuõng nhö söï caân
baèng cuûa neàn kinh teá noùi chung.
243
2.3 . Vai troø cuûa tæ giaù:





3. Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch vó moâ trong neàn kinh teá môû.
3.1. Nhöõng yeáu toá taùc ñoäng cuûa neàn kinh teá môû :
Trong neàn kinh teá ñoùng IS dòch chuyeån bôûi C & I .Trong neàn kinh teá môû
coøn phuï thuoäc vaøo xuaát khaåu roøng ( NX ) vaø söï vaän ñoäng cuûa tæ giaù
hoái ñoaùi .
Trong kinh teá ñoùng LM dòch chuyeån do söï thay ñoåi cuûa möùc cung tieàn (MS).
Trong neàn kinh teá môû ñöôøng LM coøn tuyø thuoäc vaøo cô cheá tæ giaù ñöôïc
aùp duïng laø coá ñònh hay linh hoaït
Trong neàn kinh teá môû möùc laõi suaát trong nöôùc coù moái qua heä vôùi laõi
suaát quoác teá vaø luoân giao ñoäng xoay quanh möùc laõi suaát quoác teá aûnh
höôûng ñoàng thôøi ñeán tæ giaù vaø caùc bieán soá kinh teá vó moâ cuûa neàn kinh
teá môû.
244
3.2 . Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch trong neàn kinh teá môû vôùi
heä thoáng tæ giaù coá ñònh tö baûn vaän ñoäng hoaøn toaøn töï do .
.





3.2.1. Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi
khoùa
Vôùi i : laõi suaát trong nöôùc
i* : laõi suaát quoác teá
H 7.3 neàn kinh teá ñang caân baèng
taïi E do G taêng laøm IS dòch chuyeån
sang phaûi , caân baèng môùi taïi E’
laøm i taêng , i > i* , tö baûn quoác teá
traøn vaøo trong nöôùc.
Ñeå giöõ tæ giaù coá ñònh ngaân haøng
trung öông mua ngoaïi teä döï tröõ laøm
MS taêng , LM dòch chuyeån sang
phaûi, caân baèng môùi taïi E” , saûn
löôïng taêng coøn laõi suaát trôû veà vò
trí cuõ i = i*
E’
LM
LM’
i
i = i*
E’’
E
IS
IS’
0
H 7.3: Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi khoaù
245
3.2 . Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch trong neàn kinh teá môû vôùi
heä thoáng tæ giaù coá ñònh tö baûn vaän ñoäng hoaøn toaøn töï do .


3.2.2. Taùc ñoäng cuûa chính saùch
tieàn teä :
Neàn kinh teá ñang ôû ñieåm E ( H
7.4) ngaân haøng trung öông môû
roäng tieàn teä , ñöôøng LM sang
phaûi , caân baèng môùi taïi E’ : i > i*
, moät luoàng voán chuyeån ra nöôùc
ngoaøi ñeå giöõ tæ giaù coá ñònh
ngaân haøng trung öông baùn döï tröõ
ngoaïi teä , MS giaûm daàn , quaù
trình naøy taùc ñoäng ngöôïc laïi cho
ñeán khi LM veà vò trí cuõ i = i*

.
i
IS
LM
LM’
i = i*
i
0
E
E’
Y
H 7.4: Taùc ñoäng cuûa chính saùch tieàn teä
246
3.2 . Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch trong neàn kinh teá môû vôùi
heä thoáng tæ giaù coá ñònh tö baûn vaän ñoäng hoaøn toaøn töï do .

3.2.2.1. Chính saùch phaù giaù ñoàng
tieàn:

Khi ngaân haøng trung öông phaù giaù
ñoàng tieàn laøm cho e giaûm, xuaát
khaåu taêng , nhaäp khaåu giaûm, caùn
caân thöông maïi ñöôïc caûi thieän,
ñöôøng IS dòch chuyeån sang phaûi (H
7.3) , i taêng, tö baûn nöôùc ngoaøi
chuyeån vaøo trong nöôùc, ngaân haøng
trung öông phaûi mua ngoaïi teä döï
tröõ ñeå giöõ vöõng giaù,

MS taêng , ñöôøng LM dòch
chuyeån sang phaûi, keát quaû
saûn löôïng taêng coøn laõi suaát
trôû veà vò trí cuõ i = i*
E’
LM
LM’
i
i = i*
E’’
E
IS
IS’
0
H 7.3: Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi khoaù
247
3.2 . Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch trong neàn kinh teá môû vôùi
heä thoáng tæ giaù coá ñònh tö baûn vaän ñoäng hoaøn toaøn töï do .


3.2.2.2 . Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch trong neàn kinh teá môû
vôùi heä thoáng tæ giaù linh hoaït, tö baûn vaän ñoäng töï do
3.2.2.2.1. Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi khoaù :Khi thöïc hieän chính
saùch taøi khoùa môû roäng ( H 7.5) IS dòch chuyeån sang phaûi , neàn
kinh teá caân baèng môùi taïi E’, i chuyeån leân treân i > i*. Tö baûn
traøn vaøo trong nöôùc laøm cho tæ giaù ñoàng noäi teä taêng , khi e
taêng , X giaûm M taêng ñöôøng IS dòch chuyeån sang traùi : vò trí
cuõ ñöôïc khoâi phuïc .
248
3.2 . Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch trong neàn kinh teá môû vôùi
heä thoáng tæ giaù coá ñònh tö baûn vaän ñoäng hoaøn toaøn töï do .

( H 7.5) IS dòch chuyeån sang phaûi , neàn kinh teá caân baèng môùi taïi E’, i chuyeån leân
treân i > i*. Tö baûn traøn vaøo trong nöôùc laøm cho tæ giaù ñoàng noäi teä taêng , khi e
taêng , X giaûm M taêng ñöôøng IS dòch chuyeån sang traùi : vò trí cuõ ñöôïc khoâi phuïc .
i
LM
E’
i
i = i*
IS’
E
IS
Y
H 7.5 Taùc ñoäng cuûa chính saùch taøi khoaù
249
3.2 . Taùc ñoäng cuûa caùc chính saùch trong neàn kinh teá môû vôùi
heä thoáng tæ giaù coá ñònh tö baûn vaän ñoäng hoaøn toaøn töï do .


3.2.2.2.2.Taùc ñoäng cuûa chính saùch
tieàn teä
Neàn kinh teá ñang caân baèng taïi E (
H 7.6) ngaân haøng trung öông môû
roäng tieàn teä , ñöôøng LM dòch
chuyeån sang phaûi caân baèng môùi
taïi E’, laõi suaát giaûm laøm tæ giaù
ñoàng noäi teä giaûm , e giaûm xuaát
khaåu roøng taêng leân : IS dòch
chuyeån sang phaûi caân baèng môùi
ñöôïc thieát laäp taïi E” saûn löôïng
taêng coøn i = i* nhö cuõ .

.
LM
IS’
i
IS
E
E”
LM’
i = i*
E’
0
Y
H 7.6: Taùc ñoäng cuûa chính saùch tieàn teä
250
BAØI TAÄP 1
Giaû söû caùc loaïi haøng hoùa saûn xuaát ôû Thaùi Lan vaø Vieät
Nam hoaøn toaøn gioáng heät nhau . Döïa vaøo chi phí saûn xuaát
haõy cho bieát tröôøng hôïp naøo coù lôïi theá tuyeät ñoái , tröôøng
hôïp naøo coù lôïi theá töông ñoái vaø coù thöông maïi quoác teá
dieãn ra giöõa ra giöõa hai nöôùc ( giaû ñònh khoâng coù baát cöù
raøo caûn naøo ).
251
BAØI TAÄP 2
Giaû söû vaûi noäi vaø vaûi ngoaïi hoaøn toaøn gioáng nhau . Cho bieát :
 Haøm cung veà vaûi noäi : QS = - 2 + 0,0002P
 Haøm caàu veà vaûi
: QD = 28 – 0,0004P
 ( ñôn vò : Q (trieäu m) , P(ñoàng) )
 2.1. Haõy xaùc ñònh giaù caû vaø saûn löôïng caân baèng töông öùng vôùi haøm cung vaø
haøm caàu neâu treân .
 2.2. Giaû söû Vieät Nam coù theå nhaäp khaåu vaûi khoâng haïn cheá , ñoàng thôøi löôïng
vaûi nhaäp khoâng aûnh höôûng ñeán giaù quoác teá , haõy tìm löôïng vaûi nhaäp khaåu
neáu nhö giaù quoác teá laø 30.000ñ moät met .
 2.3. Giaû söû chính phuû ñaùnh thueá vaøo moãi met vaûi nhaäp khaåu laø 10.000ñ thì
löôïng vaûi nhaäp khaåu laø bao nhieâu ?
252
BAØI TAÄP 3
e
D
e1
e2
A
0
B
e3
C

.
S1


S2

Vôùi ñöôøng S1 , muoán duy trì tæ giaù e3
thì ngaân haøng trung öông phaûi
laøm gì? Soá löôïng bao nhieâu ?
Lyù do naøo trong caùi lyù do döôùi ñaây
coù theå laøm cho ñöôøng cung
dòch chuyeån töø S1 sang S2 .
Ngöôøi nöôùc ngoaøi mua haøng hoùa
trong nöôùc nhieàu hôn .
Ngöôøi trong nöôùc mua chöùng khoaùn
cuûa nöôùc ngoaøi nhieàu hôn .
Ngöôøi nöôùc ngoaøi ñaàu tö vaøo trong
nöôùc nhieàu hôn .
Löôïng ngoaïi teä
253
Baøi taäp 4




Theo soá lieäu treân :
4.1. Tính tæ giaù hoái ñoaùi thöïc teá cuûa ñoàng baûng theo
USD cuûa caùc naêm töø 1978 ñeán 1982
4.2. Giaûi thích söï khaùc nhau giöõa tæ giaù hoái ñoaùi danh
nghóa vaø tæ giaù hoái ñoaùi thöïc teá
4.3. Söùc caïnh tranh cuûa nöôùc Anh treân thò tröôøng quoác
teá thay ñoåi nhö theá naøo ? döïa treân cô sôû naøo
254