Transcript Հոդված 14

Սեմինար պարապմունք՝
Մտքի, խղճի եւ կրոնի հողի վրա
խտրականության բացառման մասին
ՄԻԵԿ 14 եւ թիվ 12 արձանագրության 1ին հոդված. այս իրավունքների
բաղադրադարրերը եւ դրանց
փոխներգործությունը ՄԻԵԿ 9 հոդվածի
հետ
1. Խտրականության դեմ միջազգային եւ
տարածաշրջանային իրավական ակտերը
Միջազգային
1.1.
Մարդու իրավունքների համընդհանուր դեկլարացիա (հոդված 7).
1.2.
Քաղաքացիական եւ քաղաքական իրավունքների միջազգային
դաշնագիր (ICCPR, հոդված 26).
1.3.
Տնտեսական, սոցիալական եւ մշակութային իրավունքների
միջազգային դաշնագիր (ICESCR, հոդված 2(2).
1.4.
Ռասսայական խտրականության բոլոր ձեւերի վերացման մասին
միջազգային դաշնագիրը (ICRD).
1.5.
Կանանց դեմ խտրականության բոլոր ձեւերի վերացման մասին
կոնվենցիա (CEDOW).
1.6.
Երեխայի իրավունքների մասին կոնվենցիա (CRC).
1.7.
Հաշմանդամների իրավունքների մասին կոնվենցիա (CRPD).
1.8.
Կրթության մեջ խտրականության բացառման մասին կոնվենցիան
(UNESCO CDE).
1.9.
Խոշտանգումների դեմ կոնվենցիա (CAT).
1. Խտրականության դեմ միջազգային եւ
տարածաշրջանային իրավական ակտերը
Տարածաշրջանային ակտեր.
1.10.
ՄԻԵԿ (ECHR, հոդված 14 եւ 12 արձանագրության հոդված 1).
“Սույն Կոնվենցիայում շարադրված իրավունքներից և
ազատություններից օգտվելը ապահովվում է առանց խտրականության,
այն է՝ անկախ սեռից, ռասայից, մաշկի գույնից, լեզվից, կրոնից,
քաղաքական կամ այլ համոզմունքից, ազգային կամ սոցիալական
ծագումից, ազգային փոքրամասնությանը պատկանելուց, գույքային
դրությունից, ծննդից կամ այլ դրությունից:”
Թիվ 12 արձանագրության 1-ին հոդված.
“1. Օրենքով սահմանված ցանկացած իրավունքից օգտվելը պետք է
ապահովվի առանց սեռի, ռասայի, գույնի, լեզվի, կրոնի, քաղաքական կամ
այլ կարծիքի, ազգային կամ սոցիալական ծագման, ազգային
փոքրամասնության պատկանելու, սեփականության, ծննդի կամ այլ
կարգավիճակի վրա հիմնված խտրականության:
2. Ոչ մեկի նկատմամբ պետական մարմնի կողմից խտրականություն
չպետք է դրսևորվի սույն հոդվածի 1-ին կետում նշված որևէ հիմքով:”
1.11.
Եւրոպական սոցիալական խարտիա (ESC, նախաբան).
2. Խտրականության կատեգորիաներ
2.1. Ուղղակի խտրականություն.
՝ պայմանավորված նրանց որոշակի հաԵրբ նմանատիպ կամ
գրեթե նույն իրավիճակում գտնվող անձանց նկատմամբ տեղ է
գտնում տարբեր վերաբերմունքտկանիշներով.
2.2. Անուղղակի խտրականություն.
Երբ խտրականությունը լինում է դրսւեորված
վերաբերմունքի հետեւանք, որը տեղ է գտել տարբեր
իրավիճակներում գտնվող անձանց նկատմամբ:
2.1. Ուղղակի խտրականություն.
• Տարբեր վերաբերմունք.
• Համեմատական հիմունք (comparator).
• Այլ հատկանիշներ.
2.2. Անուղղակի խտրականություն
• Չեզոք դրույթ, մոտեցում.
• Բացասական հետեւանք տուժողների համար.
• Համեմատական հիմունք (comparator).
3. Տարբեր վերաբերմունքի արդարացման
տարրերը.
3.1. Արդյոք տարբեր վերաբերմունքը հետապնդել է
օրինաչափ նպատակ.
3.2. Արդյոք համաչափ է նշված նպատակին հասնելու
համար ձեռնարկված միջոցը.
4. ՄԻԵԿ խտրականության դեմ դրույթների
կիրառման շրջանակները
4.1.
14 հոդված.
Սույն Կոնվենցիայում շարադրված իրավունքներից և
ազատություններից օգտվելը ապահովվում է առանց
խտրականության, այն է՝ անկախ սեռից, ռասայից, մաշկի գույնից,
լեզվից, կրոնից, քաղաքական կամ այլ համոզմունքից, ազգային կամ
սոցիալական ծագումից, ազգային փոքրամասնությանը
պատկանելուց, գույքային դրությունից, ծննդից կամ այլ դրությունից:
4.2.
12 արձանագրության 1-ին հոդված.
1. Օրենքով սահմանված ցանկացած իրավունքից օգտվելը պետք
է ապահովվի առանց սեռի, ռասայի, գույնի, լեզվի, կրոնի,
քաղաքական կամ այլ կարծիքի, ազգային կամ սոցիալական ծագման,
ազգային փոքրամասնության պատկանելու, սեփականության, ծննդի
կամ այլ կարգավիճակի վրա հիմնված խտրականության:
5. Խտրականության վերաբերյալ գործերով
ընթացակարգը.
5.1.
Խտրականության գործերով պահանջի/հայցի/դիմումի
բազային կառուցվածք.
5.2.
Ապացուցման բեռը.
5.3.
Ապացուցման ստանդարտներ.
5.4.
Խտրականության առերեւույթ (prima facie)
առկայության փաստում.
5.5.
Տարբեր վերաբերմունքի արդարացում.
5.6.
Արդյունավետ պաշտպանության միջոցներ եւ
փոխհատուցում.
5.1. Խտրականության գործերով
պահանջի/հայցի/դիմումի բազային կառուցվածք.
• Առերեւույթ խտրականության (prima facie)
առկայության նկարագրություն.
• Համեմատական հիմունքի օգտագործում.
• Շարժառիթի նկարագրություն եւ հիմնավորում
(հնարավորության դեպքում).
5.2. Ապացուցման բեռը.
Եթե դիմողը կարողանում է ներկայացնել
բավարար ապացույցներ, որից կարելի է բխեցնել
խտրականության առկայության կանխավարկած,
ապա ապացուցման բեռն ամբողջովին ընկնում է
պատասխանող պետության վրա՝ հիմնավորել, որ
չի եղել տարբեր մոտեցում/վերաբերմունք կամ այն
եղել է արդարացված.
5.3. Ապացուցման ստանդարտներ.
– Այն միշտ գտնվում է
հավանականությունների բալանսի եւ
ողջամիտ կասկածի շեմի միջեւ.
– Այն ցածր է քրեական դատավարության
ապացուցման շեմից, սակայն ավելի բարձր,
քան քաղաքացիական դատավարությունում
պահանջվող ստանդարտը.
5.4. Խտրականության առերեւույթ (prima
facie) առկայության փաստում.
• Միշտ խնդրահարույց է, քիչ բացառություններից
զատ.
• Վիճակագրություն.
• ՄԻԵԴ-ը ճկուն մոտեցում ունի խնդրի վերաբերյալ.
ցանկացած փաստական տվյալ, ընդհուպ մինչեւ
դրա բացակայությունը կարող է նկարագրական
լինել իրավիճակի վերաբերյալ.
5.5. Տարբեր վերաբերմունքի
արդարացում.
• Օբյեկտիվ արդարացումը եւ համաչափության
սկզբունքը.
• Խոցելի խմբեր.
• Համընդհանուր ճանաչում ունեցող
արդարացումներ.
5.6. Արդյունավետ պաշտպանության
միջոցներ եւ փոխհատուցում.
• Քրեական պատիժ.
• Ֆինանսական փոխհատուցում.
• Իրավիճակի վերականգնում մինչեւ խախտումը
(restitutio in integrum).