Transcript 3A – „Wpływ środowiskowych czynników ryzyka na stan zdrowia

Wpływ środowiskowych
czynników ryzyka na stan
zdrowia psychofizycznego
nastolatków
WARSZTATY
Prof. Witold Lukas
Zakład Medycyny Rodzinnej,
Śląski Uniwersytet Medyczny
• Środowisko domowe stanowi najczęstsze źródło
czynników ryzyka, nie tylko ze względu na to, że
jest bezpośrednio lub pośrednio związane z
zagrożeniami dla zdrowia jakimi są "choroby
cywilizacyjne”, ale ponieważ koreluje również z
różnymi nałogami i nawykami behawioralnymi.
Agresywnie promowany tzw. „nowoczesny” styl
życia bardzo często jest przyczyną zaburzeń
relacjach między ludźmi.
PRZYPADEK:
15-letni chłopiec przyprowadzony do lekarza rodzinnego w celu zbadania
z powodu bólu, utrzymującego się od dwóch tygodni – ból ma charakter
kłujący przechodząc w mrowienie – zlokalizowany w prawym barku,
ramieniu i ręce.
 Jego matka twierdzi, że chłopiec cierpi na bezsenność
oraz że jego wyniki w szkole się pogorszyły w ciągu
ostatnich kilku miesięcy.
• Od tego momentu, pogorszyła się u niego ostrość
widzenia, co stopniowo osłabia możliwości czytania.
• Chłopiec skarży się na ból w nadgarstku i okolicy
dłoniowej.
• Dotychczasowy wywiad chorobowy jest bez znaczenia,
z wyjątkiem skrzywienia bocznego kręgosłupa.
• Nie bierze leków i nie ma alergii na leki.
• Wywiad rodzinny jest również nieobciążony.
• Parametry życiowe w normie.
Dyskusja plenarna
• Problemy pacjenta i ich możliwe
przyczyny.
Praca w grupach
Grupa I – kryteria diagnostyczne
uzależnienia od Internetu.
Grupa II – strategie profilaktyczne i
terapeutyczne związane z nadużywaniem
Internetu.
Grupa III – (1) zaburzenia somatyczne u
osób uzależnionych od Internetu; (2)
badanie kliniczne i dodatkowe testy
umożliwiające rozpoznanie zespołu cieśni
kanału nadgarstka.
Uzależnienie od Internetu
• Prezentacja wyników pracy grupowej.
Patologiczne korzystanie z mediów
elektronicznych
• Prezentacja plenarna
Internet wywiera ogromny wpływ na świat i daje
wiele korzyści swoim użytkownikom. Jednakże, w
tym samym czasie, pojawia się coraz więcej
negatywnych aspektów związanych z Internetem.
Jako wyjaśnienie niekontrolowanego,
destrukcyjnego stosowania tej technologii pojawiła
się koncepcja "uzależnienia od Internetu".
Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej i lekarze
rodzinni często nie są odpowiednio przygotowani,
aby poradzić sobie z tym problemem, zwłaszcza
dlatego, że objawy uzależnienia od wirtualnej
rzeczywistości mogą być zamaskowane.
Patologiczne korzystanie z mediów
elektronicznych (ang. PUEM pathological use of electronic media)
• Uzależnienie od TV, telefonów
komórkowych lub Internetu.
• Uzależnienie od treści informacji z
cyberprzestrzeni
– Skala korzystania z Internetu (2004 – 26%,
2008 - 45%) > 15 r.ż.
– Skala korzystania z Internetu (2004 – 58%,
2008 - 80%) < 15 r.ż.
OBJAWY UZALEŻNIENIA OD INTERNETU:
• Nadmierna ilość czasu spędzanego w sieci.
• Częściowa lub całkowita utrata kontroli nad
czasem spędzanym w sieci oraz redukcja
podstawowych aktywności dnia codziennego.
• Niemożność zapanowania nad nagłą chęcią
„wejścia do sieci”.
• Uczucie lęku, frustracji i/lub napięcia
utrzymujące się po skorzystaniu z Internetu.
Częste patologie, które można spotkać
w sieci:
• Cyberprzemoc
• Pedofilia
• Przestępstwa wirtualne – kradzież
tożsamości
• Stowarzyszenia internetowe promujące
akty samobójcze lub kluby narkotykowe
• Pornografia
• Wirtualne (drugie) życie
Problemy zdrowotne
związane z nadużywaniem Internetu
Somatyczne:
• Pewne zaburzenia wrodzone (mogą być nasilane)
• Problemy okulistyczne
• Ból gałek ocznych
• Zaburzenia widzenia, np. podwójne widzenie
• Zaburzenia postawy i funkcji ruchowych
– skolioza i skrzywienia boczne kręgosłupa
– bóle mięśniowe
– bóle głowy
– zawroty głowy
– zespół cieśni kanału nadgarstka
– bezsenność
– ogólne zmęczenie
Problemy zdrowotne
związane z nadużywaniem Internetu
Psychiczne:
– Desensytyzacja
– Utrata rozgraniczenia między rzeczywistością a fikcją
– Utrata tożsamości osobowej
– Substytucja tożsamości osobowej za pomocą jednej z
tożsamości wirtualnych
– Utrata kreatywności
– Rozpacz, bezradność i uczucie dezorientacji
– Zaburzenia komunikacji
– Sfera zainteresowań ograniczona wyłącznie do tematów
związanych z Internetem
– Depresja (spowodowana ograniczeniem kontaktów
personalnych)
– Zwiększenie stopnia agresji
– Bezsenność (kanały IRC między godziną 23:00 a 3:00).
Problemy zdrowotne
związane z nadużywaniem Internetu
Psychospołeczne:
– Fobie społeczne
– Ucieczka do wirtualnej rzeczywistości
– Pogorszenie lub utrata relacji z rodziną i
przyjaciółmi
– Uwolnienie od struktur społecznych
(anonimowość)
– Uwolnienie od przepisów prawnych
Problemy zdrowotne
związane z nadużywaniem Internetu
Edukacyjne:
– Ograniczenie słownika i częste stosowanie slangu
– Słaba koncentracja
– Pogorszenie pamięci
– Czytanie tekstu bez zrozumienia
– Trudności w wykonywaniu poleceń
– Powolne pisanie
Problemy
związane z nadużywaniem Internetu
Profilaktyka:
• Prowadzenie dzienniczka czasu spędzanego
codziennie w sieci
• Monitorowanie i ograniczanie czasu spędzanego
na różnych czynnościach w Internecie.
• Skoncentrowanie się na wykonywaniu wyłącznie
koniecznych zadań w sieci.
• Organizowanie przerw co 30 minut.
• Zorganizowanie jednego dnia w tygodniu
wolnego od komputera.
ZESPÓŁ CIEŚNI KANAŁU
NADGARSTKA
(ang. CTS – carpal tunnel syndrome)
Zespół cieśni kanału nadgarstka
Zespół cieśni kanału nadgarstka
(CTS) – stwierdza się u około 1%
populacji
PRZYCZYNY:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wrodzone anomalie – dodatkowe ścięgna
Zmiany zapalne – zapalenie pochewek ścięgien (synovitis), zapalenie ścięgien
(tendonitis), zapalenie ścięgien i pochewek ścięgnistych (tenosynovitis).
Reumatoidalne zapalenie stawów
Dna moczanowa
Neuropatia cukrzycowa lub alkoholowa
Akromegalia
Ciąża
Otyłość
Nabyte zaburzenia funkcjonalne – powtarzane ruchy i nadmierne zginanie
nadgarstka i palców spowodowane:
- graniem na instrumencie muzycznym (np. pianinie)
- używaniem kul łokciowych
- pisaniem na klawiaturze
- ćwiczeniami gimnastycznymi
- złamaniem kości promieniowej
- jeżdżeniem na rowerze
- narażeniami zawodowymi związanymi z nadmiernym zgięciem nadgarstka
OBJAWY CTS
• Mrowienia i osłabienie pierwszego, drugiego i
trzeciego palca
• Wypuszczanie przedmiotów z rąk
• Zanik mięśni kciuka
• Mrowienia w promieniowo-dłoniowej części ręki
• Ból zlokalizowany w nadgarstku i okolicy dłoniowej
• Dodatnie testy prowokacyjne – objaw Tinela i
Phalena.
DODATKOWE TESTY DIAGNOSTYCZNE
• Elektromiografia i ocena prędkości przewodnictwa
nerwowego pomaga oszacować lub potwierdzić
neuropatię i udokumentować uszkodzenie pojedynczego
nerwu, oraz rozróżnić który rodzaj włókien jest
uszkodzony (włókna czuciowe czy ruchowe).
• Testy te wskazują również stopień ucisku nerwu
pośrodkowego na dłoniowej części nadgarstka.
• Wyniki badań są najbardziej miarodajne, gdy wykonuje
się je z samego rana lub po pracy.
• Tomografia komputerowa (CT) i rezonans magnetyczny
(MRI).
Zespół cieśni kanału nadgarstka
Metoda badania mięśnia odwodziciela krótkiego kciuka. Dłoń pacjenta jest
unieruchomiona przez dłoń osoby badającej. Pacjent porusza swoim palcem
utrzymując paznokieć kciuka skierowany przez cały czas ku górze. Lekarz
badający testuje siłę palca.
Zespół cieśni kanału nadgarstka
Metoda badania siły mięśniowej mięśnia przeciwstawiacza kciuka. Dłoń pacjenta jest
unieruchomiona przez dłoń osoby badającej. Pacjent rusza kciukiem tak aby opuszka
dotykała dłoniowej powierzchni stawu palca tak blisko do piątego palca jak to tylko
możliwe. Podczas ostatniej fazy ruchu paznokieć kciuka powinien być skierowany ku górze.
Lekarz badający sprawdza siłę wywieraną podczas tego ruchu.
Zespół cieśni kanału nadgarstka
Objaw Tinela Opukiwanie miejsca przebiegu nerwu pośrodkowego w dystalnej
części przedramienia, między nadgarstkiem a dłonią, wywołuje ból i mrowienie.
Zespół cieśni kanału nadgarstka
Objaw Phalena. Pozycja zgięciowa nadgarstka wywołuje ucisk na nerw
pośrodkowy, co prowadzi do wywołania objawów zespołu cieśni kanału
nadgarstka. Ból i mrowienie pojawiają się po upływie kilku sekund.
LECZENIE:
• Unieruchomienie nadgarstka za pomocą ortezy
lub łuski na 2-3 tygodni w ciągu nocy lub jeżeli to
konieczne również w ciągu dnia.
• Odbarczenie chirurgiczne (tenektomia)
• Miejscowe podanie steroidów – (jednorazowa
dawka)
• Wit. B6 50 mg 1x dziennie