Transcript 14-Sınıfta Kurallar Geliştirme

Sınıfta Kurallar
Geliştirme ve Uygulama





Öğrencilerden beklenen bazı davranışlar genel ve tüm
eğitim kurumları için ortak olmakla birlikte,
bazı davranışlar öğretmenin özelliğine,
derste kullanılacak öğretim yöntemlerin ya da okulun
gelenek ve
göreneklerine farklılık gösterebilir.
Bu nedenle öğrencinin kendisinden ne beklendiğini
bilmesi gerekir.




Öğretmenin ve okulun öğrencilerden beklediği
davranışlar, kural ve işlemler olarak iki türlü belirlenir.
Kurallar, sınıfta öğrenciden beklenen ve yapmaması
gereken davranışları gösteren yazılı ifadelerdir.
Bunlar öğrencilere yapabilecekleri ya da
yapamayacakları hakkında bilgi verir.
İşlemler sınıftaki etkinliklerin nasıl tamamlanacağını ya
da yürütüleceğini gösteren ifadelerdir.



İşlerde kurallar gibi öğrenciden beklenen davranışları
tanımlar.
Fakat işlemler yapılmaması gereken davranışlardan çok,
sınıfta yapılan özel etkinliklerin tamamlanmasıyla ilgili
işlem sıralarını gösterir.
İşlemler çoğunlukla yazılı değildir (Woolfolk, 1995).
Kural ve işlemlerim sınıf yönetimindeki faydaları aşağıda
sıralanmıştır (Jones ve Jones,1998).
1. öğrenciye doğru davranış yollarını göstererek, sınıfta
olumsuz öğrenci davranışının ortaya çıkmasını engeller.
2. öğrencilere hangi durumda nasıl davranacağını
gösterdiği için gereksiz zaman kaybını engeller.
3. öğrencileri bir etkinliğe başlarken belirsizlikten kurtarır.
a. etkinliğin sessizce ve belli bir düzen içinde yürümesine
yardımcı olur.
b. etkinliğin ve öğrencilerin başarılı olmalarını sağlar.


Özetle öğretim yılı başında öğretmenin öğrencilerle sınıf
kuralları ve işleyişini belirlemesi, sınıf yönetimini
kolaylaştıracak ve akademik yönden başarıyı
artıracaktır.
Sınıf Kurallarının Belirlenmesi
Sınıf kurallarının belirlenmesinde dikkat edilmesi
gereken hususlar aşağıda sıralanmıştır.
1. Sınıf kralları okul kurallarıyla uyumlu olmalıdır:
 Öğrencilerin kılık kıyafetleri, okula gelme ve okuldan
ayrılma zamanları, okul içinde kendilerinden beklenen
davranışlar okul kuralları içinde yer alır.
 Öğrenciler sınıfta da okul kurallarına uymak
zorundadırlar.

2. Kurallar öğrencilerle birlikte belirlenmelidir:
 Öğrenciler öğrenme ortamı ihtiyaçlarına uygun olduğu
zaman sınıf kural ve işlemlerine uygun davranırlar.
 Öğrenciler kuralların belirlenmesinde sorumluluk aldıkları
ölçüde kuralları ve sınıfı benimserler.
3. Sınıfta olumlu davranışlar tanımlanmalı, olumlu ifadelerle
kural cümlesi haline getirilmelidir:
 Kurallar yapılmaması gereken davranışlar yerine
yapılması gereken davranışları gösterirse daha etkili
olur.
 Olumsuz ifadeler öğrenciye ne yapmaması gerektiğini
gösterirken, ne yapması gerektiği konusunda bilgi
vermez.
 Diğer yandan olumlu ifadeler öğrencinin ne yapması
gerektiğini öğrenmesini sağlar.
4. Kurallar önemli davranışları kapsamalıdır:
 Kurallar belirlenirken en temel davranışlar üzerinde
durulmalıdır.
5. Kural sayısı az olmalıdır:
 Çok sayıda kuralın öğretilmesi ve takip edilmesi güçtür.
 Etkili sınıf yönetimi için az sayıda kural yeterlidir.
 İdeal kural sayısı 4 ile 6 arasıdır.
 Önemli olan öğrencilerin kuralların ahlaki ve uygulama
açısından önemini anlamalarıdır.
6. Kural ifadeleri, kısa ve açık olmalıdır.
 Tüm öğrenciler tarafından kolaylıkla anlaşılmalıdır.
7. Kurallar gözlenebilir davranışları belirtmelidir:
 Bazı öğretmenler kuralları tutum ya da özellik belirten
biçimde ifade etmektedirler. Örneğin, “Arkadaşlarınızı
seviniz.”, “Çevrenize saygılı olunuz.” vb. bu tür ifadeler
öğrencilerden ne beklendiğini davranış bazında açık
olarak ifade etmemektedir.
 “Arkadaşına ödev konusunda yardımcı ol.”, ya da
“Arkadaşın konuşurken dinle.” gibi ifadeler öğrenci
tarafından daha kolay anlaşılır ve öğretmen tarafından
gözlenebilir.
8. Kurallara uyma ve uymama davranışlarının sonucu
belirlenmelidir:
 Öğrenciler kurallara uyma veya uymamanın sonucunda
ne olacağını bilmek ihtiyacı duyarlar. Pekiştireç ve
uyarıların ne olduğu öğrencilere söylenmelidir.
 Kural listesi öğrencilerle birlikte bahsi geçen ilkeler
dikkate alınarak hazırlanır ve sınıfıta görülen bir yere
asılır.
Sınıf Kurallarının Öğretilmesi

Kurallar öğretilirken;
1. öğrencilerle kuralların neden gerekli olduğu tartışılmalı
2. doğru ve yanlış davranışların ayırt edilmesi
3. doğru davranışların pekiştirilmesi önemlidir.


Ders yılı başında öğrencileri kuralların belirlenmesine
katmak için sınıfta tartışma yapılmalıdır.
Bu tartışma bir yandan kuralların belirlenmesini
sağlarken, diğer yandan da öğrencilerin kuralları
öğrenmesine ve içselleştirmesine yardımcı olur.



Tartışmada ilk olarak bazı toplumsal kurallar hatırlatılır ve
bu kuralların toplumsal açıdan faydaları sorulur.
Okulun da küçük bir toplum olduğu, okul, sınıf
kurallarının kendimizi güvende hissetmek ve çevremizi
korumak için gerekli olduğu vurgulanır.
Öğrencilere kuralların birlikte çalışmalarını nasıl
kolaylaştıracağı, kural olmazsa sınıfta nasıl
olumsuzluklar yaşanacağı örneklerle açıklanır.



Tartışma yapıldıktan sonra öğrencilere sınıfın kurallarının
neler olabileceği sorulur ve öneriler tahtaya yazılır.
Kuralların ifade edilişi ve gerekliliği tek tek tartışılır.
Kuraların sınıftaki bütün öğrenciler tarafından
öğrenilmesi için okulun ilk haftası her gün tekrar edilmesi
ve o gün kurallara ne derece uyulduğu ya da
uyulmadığının tartışılması gerekir.

Kuralların öğretilmesi psiko-motor davranışların
öğretilmesine benzer.

Öğretmen sürekli doğru davranışları göstermeli
öğrencilerden bu davranışları göstermeleri istenmeli ve
doğru davranışlar pekiştirilmelidir.
Kural öğretme yolları


Kukla oyunları:
Okulöncesi ve ilköğretim ilk yılları için etkili bir yöntemdir.
Öğretmen öğrencilere uygun olan ve olmayan
davranışları gösterir.
Posterler:
Öğrencilere doğru ve yanlış davranışları gösteren
posterler hazırlanarak sınıfa , okulun duvarlarına diğer
ilgili alanlara asılır.



Oyun oluşturma:
Öğrenciler kurallara ilgili bir oyun hazırlayarak sergilerler.
Kart gösterme:
Kurallara uyan öğrencilere yeşil uymayan öğrencilere
kırmızı kart verilir. Belli sayıda yeşil kart alan öğrencilere
bir ödül verilir. Kırmızı kartlar uygun davranış
gösterildiğinde yeşille değiştirilir.
Sözleşme:
Öğrenciler ebeveynlerine okul kurallarını yazarlar ve
altına bu kurallara uyacaklarına dair imza atarlar. Aileye
sözleşmeyi göstererek onaylatırlar.
Sınıf Kurallarının Uygulanması ve İzlenmesi

Kurallar belirlendikten sonra öğrenci davranışlarının
kurallara uyup uymadığı izlenmez ve doğru davranışlar
pekiştirilmezse kurallar işlemez.




Kurallara uyulmasının sağlanması için öğrenci
davranışlarının sürekli gözlenmesi,
kurallara uyanların pekiştirilmesi, uymayanların ise ikaz
edilmesi gerekir.
Kurallara uyulmadığı zaman verilmesi kararlaştırılan bir
yaptırım varsa, bunun da uygulanması gerekir.
Aksi takdirde kurallara uymayanların sayısı giderek
artabilir.

Sınıf kuralları sınıfa yeni gelen öğrenci için tekrar
edilmeli, işlemeyen kurallar değiştirilmeli, gerektiğinde
yeni kurallar eklenmelidir.
İşlemlerin Belirlenmesi





Etkili sınıf yönetimi için sınıf kurallarının belirlenmesi
yeterli değildir.
Kuralların sayısı azdır ve geneldir.
Ancak sınıfta pek çok olumsuz ya da öğrenmeyi
kesintiye uğratan davranış ortaya çıkar.
Bu süreçte öğretmen dikkatini tek bir öğrenciye ya da
yaptığı işe yönelttiği için sınıf kontrolden çıkabilir.
Bu sebeple öğretmenin bu tip etkinliklerin nasıl
düzenleneceği ve sınıfın diğer işleri yapılırken
öğrencilerin nasıl davranacağını belirlemesi ve
öğrencilere öğretmesi gerekir.
İlköğretim okulları için işlemler
İlköğretim kademesinde etkili öğretim için işlemler
geliştirilmesi gereken işlemler beş grupta toplanmıştır.
Bunlar;
 1. Öğrencinin sınıftaki mekanı ve araçları kullanmalarına
ilişkin işlemler:
 Öğrencilerin ortak kullandıkları, sıra eşya dolabı,
öğrenme merkezleri, kütüphane, makas, çöp kutusu
tahta vb. benzeri mekan ve araçlar vardır. Bunların nasıl
kullanılacağına ilişkin işlemler belirlenmelidir.
2. Öğrencilerin sınıf dışındaki mekanları kullanmalarına
ilişkin işlemler:
a. Tuvalet ve su sebillerinin kullanımı
b. Öğretmenler odası ve kütüphanenin kullanımı
c. Duvarların korunması
d. Oyun bahçesinin kullanımı
e. Yemekhanenin ve kantinin kullanımı

3. Sınıf etkinlikleri sırasında yapılacak eylemlere yönelik
işlemler:
a. Öğrenci katılımı
b. Öğrenciler arası konuşma
c. Ödev yapmak
d. Kitap paylaşmak
e. Ödev teslim etmek
f. Çalışmaya dönmek
g. Çalışma bittikten sonraki etkinlikler

4. Küçük grup çalışmalarına dönük işlemler:
a. Bu işlemlerin bilinmesi sınıfta gürültü çıkmasını ve
kargaşa yaşanmasını önler.
b. Grupların nasıl oluşturulacağı
c. Öğrencilerin grup üyeleriyle nasıl bir araya geleceği
d. Grup üyelerinin görevleri,
e. Materyallerden nasıl faydalanılacağı ve temin edileceği
öğrencilere anlatılmalıdır.

5. Diğer işlemler
a. İlköğretimde günün ilk ders saati öğrencilerin öğrenmeye
hazırlanmaları
b. Son ders saati ise okul dışı çalışmalarını planlamaları,
eve götürecekleri ders malzemesini ve sınıf toplamaları
c. Yangın, deprem gibi olağanüstü durumlarda öğrencilerin
yapacakları işlemleri bilmeleri ve bunlarla ilgili tatbikat
yapılması
d. Sınıf bakımında öğrencilere görev verilmesi

Ortaöğretim okulları için işlemler
Ortaöğretim kademesi için işlem geliştirilmesi gereken dört alan
belirlenmiştir.
 1. Derse giriş:
a. Öğretmenin dersin ilk 4-5 dakikasını öğrencileri derse hazırlamayı
ayırması gerekir.
b. Derse geç giren öğrenciler için öğretmenin ilk 4-5 dakikayı etkili
kullanabilmesi için, yoklama alımıyla ilgili pratik yöntemler
geliştirmesi,
c. geç gelmeyi önlemek için önlem alması,
d. öğrencileri derse nasıl ısındıracağını planlaması ve
e. öğretim materyallerinin dağıtımı ve kullanımına ilişkin işlemleri
belirlemelidir.






2. Öğretim etkinlikleri
Öğretim etkinlikleri sırasında karışıklığa ve gereksiz
konuşmalara meydan vermemek için öğretmenin dikkat
etmesi gereken hususlar aşağıda sıralanmıştır
Öğretmen-öğrenci ilişkisi
Öğrencilerin sınıftaki hareketleri
Öğrencinin dikkatini çekmek için işaretler
Otururken konuşma
Çalışırken yapılacak etkinlikler


3. Akademik sorumlulukla ilgili işlemler
Öğrencilerin dersle ilgili olarak sorumluluk alması ve
kendilerine verilen ödevleri düzgün biçimde yapmaları
için öğretmenin öğrenciye yol gösterecek işlemleri
belirleyerek duyurmasında fayda vardır.
a. Çalışmanın gerekleri
 ödevin başlığı, kalemin türü, sayfa düzeni,
tamamlanmayan ödevlerle ilgili ne yapılacağı, teslim
tarihi vb.
b. Sözel ödevler
 ödevlerin belirlenmesi, ödev için not verme ölçütleri,
ödeve katılmama koşulları vb.
c. Sınıfta ödevlerin kontrol edilmesi
 ödevlerin öğrencileri arasında kontrol edilmesi, ödevlerin
notlandırılması, ödevin geri verilmesi, not verme işlemler.





4. Diğer etkinlikler
Dersin sonu,
dersin kesilmesi,
yangın ve deprem tatbikatları,
yemekhane, kantin gibi ortak alanların kullanılması bu
kategoride yer alır.