Transcript สิทธิมนุษยชน/วันที่ 6 gender/การเลือกปฏิบัติ ด้วยเหตุแห่งเพศ

การเลือกปฏิบตั ิดว้ ยเหตุแห่งเพศ
โดย สถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งเอเชีย
วันที่ 6 วันศุกร์ ที่ 21 กันยายน 2555
เรื่ องเล่าของมะนะ-มะนี
• ครอบครัวสุขใจ ได้ คลอดลูกแฝด ตังชื
้ ่อว่า มะนะ-มะนี ภายใต้ ผ้าอ้ อม
ผืนน้ อยนัน้ แทบแยกไม่ออกเลยว่าใครคือ ทารกหญิง หรื อ ทารกชาย
• โตขึ ้น เด็กทังคู
้ ่ ถูกแต่งตัวที่ครอบครัวเห็นว่าเหมาะสมทางเพศ มะนะ ใส่
ชุดสีฟ้า และมะนี ใส่ชดุ สีชมพูมีระบายหวานแหว๋ว
• วันเกิดครอบรอบ 6 ขวบของทังสอง
้ พ่อแม่ของมะนะ-มะนี จัดงานวัน
เกิดให้ เด็กทังสอง
้ และเชิญเพื่อนๆของเด็กทังสองมาร่
้
วมงาน
• พ่อแม่ของเพื่อนมะนะ-มะนี นาของขวัญวันเกิดมาให้ มะนะได้ รับปื น
และรถถึง ส่วนมะนี ได้ ต๊ กุ ตาใส่กระโปรงลาย มีระบาย
เรื่ องเล่าของมะนะ-มะนี
• วันนี ้ทังคู
้ แ่ ต่งตัวตามเพศเด่นชัด มะนะใส่กางเกงขาขันพร้
้ อมหูกระต่าย
ส่วนมะนีใส่ชดุ กระโปรงพร้ อมถุงน่อง
• กิจกรรมที่มะนีอยากเล่น คือ ตามมะนะและเด็กผู้ชายคนอื่นไปปื นต้ นไม้
แต่บรรดาแม่ และน้ าๆ ต่างตะโกนคัดค้ านอย่างหนัก พร้ อมทังดุ
้ ให้
กลับมาเตรี ยมอาหารและเล่นตุ๊กตาเหมือนเดิม
• ถึงเวลาตัดเค้ กวันเกิด มะนะได้ เป็ นคนตัดเค้ ก และมะนีกลับต้ องรอเค้ ก
จากมะนะแล้ วนาไปบริการให้ ทกุ คน
เรื่ องเล่าของมะนะ-มะนี
• หลายสิบปี ผ่านไป มะนะแต่งงานกับหญิงที่เขาเลือกเอง และเลี ้ยงดู
หญิงอีกคนเพื่อเป็ นภรรยาคนที่สอง
• ส่วนมะนี ต้ องแต่งงานกับชายที่พอ่ แม่หาให้ แต่อยูก่ ินได้ ไม่ถึงสิบปี สามี
ก็ตาย สังคมประณามมะนีวา่ เป็ นผู้หญิงกินผัว
คาถาม
• เกิดอะไรขึ ้นกับเด็ก 2 คนนี ้ ???
คา 3 คา
• เพศ (sex) ในความหมายของ เพศสรี ระ หมายถึง ลักษณะกายภาพ
บนพื ้นฐานของอวัยวะที่เกี่ยวข้ องกับการเจริญพันธุ์ แบ่งได้ เป็ น ชาย
และหญิง หรื อ ตัวผู้-ตัวเมีย
• เพศสภาวะ/เพศสถานะ/เพศสภาพ (gender) คือ ความเป็ นชาย
ความเป็ นหญิง ตามการกาหนดทางสังคมและวัฒนธรรม คุณค่า
การปฏิบตั ทิ ี่ควรเป็ นหญิงหรื อชาย
• เพศวิถี (sexuality) คือ การแสดงออกทางร่างกายที่สง่ ผลให้ เกิด
อัตลักษณ์ทางเพศผ่านลักษณะภายนอก เช่น การแต่งกาย การวางตัว
ในสังคม รสนิยมทางเพศ
จากเรื่ องเล่า เราจะวิเคราะห์ผา่ นกรอบนี้ได้อย่างไร
SEX
(ลักษณะทางกายภาพ)
Gender
(ลักษณะโครงสร้ างทางสังคม)
จากสภาพความเป็ นจริ งของสังคม
เพศต่างๆในสังคมถูกมองอย่างไรภายใต้กรอบนี้
SEX
(ลักษณะทางกายภาพ)
Gender
(ลักษณะโครงสร้ างทางสังคม)
มันเกิดอะไรขึ้น??
การเลือกปฏิบตั ิ จาก CEDAW ให้ ความหมายไว้ วา่
• การแบ่งแยก (distinction)
• การกีดกัน (exclusion)
• การจากัดใดๆ (restriction)
เพราะเหตุแห่งเพศ หรื อผล หรื อความมุง่ ประสงค์ที่จะทาลาย หรื อทาให้
เสื่อมเสียการยอมรับการได้ อปุ โภคหรื อใช้ สทิ ธิโดยสตรี โดยไม่คานึงถึง
สถานภาพด้ านการสมรส บนพื ้นฐานของความเสมอภาคของบุรุษและ
สตรี ของสิทธิมนุษยชนและเสรี ภาพขันพื
้ ้นฐานในด้ านการเมือง
เศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม พลเมือง หรื อด้ านอื่นๆ
กรณี ศึกษา ร่ วมกันวิเคราะห์
• กองทุนพัฒนาบทบาทสตรี
• นกยลดา สวมชุดกระโปรงข้ าราชการ
กิจกรรมบทบาทสมมติ
• จาลองสถานการณ์ที่ประชุมเพื่อการลดเลิก การเลือกปฏิบตั ดิ ้ วยแหตุ
แห่งเพศ
• เวทีการนาเสนอร่างอนุสญ
ั ญาว่าด้ วยการลดเลิกการเลือกปฏิบตั ิด้วย
เหตุแห่งเพศ
แบ่งกลุม่ ผู้เข้ าร่วมประชุมดังนี ้
กิจกรรมบทบาทสมมติ
• ฝ่ ายเสนอ
– โต้ ngo ด้ านรณรงค์เรื่ องความหลากหลายทางเพศ
– ยล ผู้ทางานด้ านสตรี แรงงานข้ ามชาติ
– วุฒิ นักกฎหมายเชี่ยวชาญด้ านเพศสภาวะ
– หล้ า ตัวแทนชาวบ้ านผู้เรี ยกร้ องความเป็ นธรรมในสังคม กรณี ที่ดินทากิน
– มาลิ อาจารย์ผ้ เู ชี่ยวชาญด้ านชนเผ่า
– เบญ ตัวแทนภาครัฐด้ านที่อยูอ่ าศัย
– นนท์ ผู้พิพากษาจากพื ้นที่ความขัดแย้ ง
กิจกรรมบทบาทสมมติ
• ฝ่ ายค้ าน
– เฟิ ร์ส นักกฎหมายด้ านกฎหมาย
– แซม อาจารย์ด้านการเคลื่อนไหวทางสังคม
– เต้ ย อัยการ
– พระ ผู้เชียวชาญด้ านศาสนา
– ฝน ngo รณรงค์เรื่ องการต่อต้ านการซ้ อมทรมาน
– เต้ า ตัวแทนชนเผ่า ผู้สง่ เสริมสิทธิควาเท่าเทียม
– กริศ ข้ าราชการกระทรวงการกระจายอานาจที่เป็ นจริง
กิจกรรมบทบาทสมมติ
• กรรมการผู้เสนอข้ อคิดเห็นเพิ่มเติม และเสนอแนวทางออก
– แก้ ม ผู้ทรงคุณวุฒิจากกรรมาธิการด้ านสิทธิสตรี
– เอ๋ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านกฎหมายระหว่างประเทศ
– กิจ ผู้ทรงคุณวุฒิจากกรมการศาสนา
– ชาคร ผู้ทรงคุณวุฒิจากคณะกรรมาธิการว่าด้ วยสิทธิ เศรษฐกิจ สังคม
วัฒนธรรม
กิจกรรมบทบาทสมมติ
• ประธาน และเลขาฯ เป็ นผู้อานวยการประชุม และบันทึกการประชุม
– พี่ออ๋ ย ประธาน
– น้ องเดียร์ เลขาฯ
กิจกรรมบทบาทสมมติ
• กติกา (ให้ ทกุ คนได้ พดู และแสดงความคิดเห็น)
– รอบที่ 1
• ให้ ฝ่ายเสนอ ร่างอนุสญ
ั ญา 15 นาที
• ให้ ฝ่ายค้ าน แสดงความคิดเห็น 15 นาที
– รอบที่ 2
• ให้ ฝ่ายค้ าน เสนอและสรุป 5 นาที
• ให้ ฝ่ายเสนอ ตอบข้ อสงสัย และสรุปประเด็น 5 นาที
– รอบที่ 3 กรรมการ เสนอข้ อชี ้แนะ และสรุป 10 นาที
– รอบที่ 4 ประธานกล่าวชี ้แจง คาถามคาตอบ และปิ ดการประชุม 10 นาที