Transcript yetki genişliği

1.3 DEVLET ŞEKİLLERİ
1.3.1 Teşkilatlanma
Yapısına Göre
Şekiller
Devlet
Şekilleri
Bileşik
Devlet
Üniter Devlet
Merkezi
Üniter Devlet
Adem-i
Merkezi
Devlet
Devlet
Birlikleri
Devlet
toplulukları
Şahsi birlik
Konfederasy
on
Hakiki Birlik
Federasyon
1.3.1.1 ÜNİTER DEVLET
•Otoritenin tek merkezde yoğunlaştığı
devletlerdir.
•Basit devlet de denir. Sebebi; karmaşıklık
göstermez.
•Türkiye
•Fransa
•İtalya
•Yunanistan
•İran
•Hollanda
•Japonya
Hep merkezi devlet şeklinde yapılanmıştır.
Devletin Unsurlarında Teklik:
a. Üniter devlette, devletin ülkesi tek ve bölünmez bir
bütündür.
b. Üniter devlette, millet unsuru da tek ve bölünmez
bir bütündür.
c. Üniter devlette egemenlik tek ve bölünmez bir
bütündür.
Devletin Organlarında Teklik:
a. Üniter devlette tek yasama organı vardır.
b. Üniter devletin yargı organı da üniter niteliktedir.
c. Üniter devlette, yürütme organı bakımından esas
itibarıyla bir "bütünlük" vardır.
Türkiye Cumhuriyeti kuruluşundan bu yana tek yapılı bir
devlet niteliği göstermektedir. 1982 Anayasasının 1961
anayasasından devraldığı;
“Türkiye Devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bir
bütün”
olduğu yolundaki hükmü bu gerçeğin bir yansımasıdır.
Anayasanın değiştirilemeyecek hükümlerinden olan bu
ilke devletin yapısı bakımından federatif bir yapıyı
olanaksız kılmaktadır.
ÜNİTER
DEVLET
MERKEZİ
ÜNİTER
DEVLET
ADEM-İ MERKEZİ
ÜNİTER
DEVLET
1.3.1.1.1 MERKEZİ ÜNİTER
DEVLET
Devlet yönetimiyle ilgili kararların tek merkezden
kaynaklandığı uygulama şekli, merkezîleşmiş
tek yapılı devleti yansıtır. Bütün karar yetkileri,
devletin merkezi başkentte toplanmıştır. é
Merkezdeki yetki yoğunlaşması bazı yetkilerin
merkezce gönderilen devlet görevlilerine
verilmesiyle zamanla azaltılmıştır. Bu süreç,
Türkçede yetki genişliği deyimi ile karşılanır. é
Yetki genişliği ile iktidarın tümden
merkezde olduğu iki biçim
arasındaki fark nedir?
Yetki yoğunlaşmasında; yerel görevliler -karar yetkileri
kendilerine devredilmeksizin- sadece merkezin
direktiflerini yerine getirirler.
Buna karşılık yetki genişliğinde; karar yetkisi yerel
görevlilere devredilmekte, ancak önemli kararların
sorumluluğu merkeze ait bulunmaktadır.
1.3.1.1.2 ADEM-İ MERKEZİ
ÜNİTER DEVLET
Kamu hizmetiyle ilgili belli yetkilerin devletin merkezî
örgütü dışında kamu hukuku tüzel kişiliğine sahip
özerk birimlere verilmesi, merkeziyetçilikten
uzaklaşan devleti tanımlar.
Fransa'da; bölgeler, iller, belediyeler ve komünler
olarak dört ayrı ölçekte gerçekleştirilen
örgütlenme; Türkiye'de iller, belediyeler ve köyler
şeklinde üç ölçekte düzenlenmiştir. é
(é) YETKİ GENİŞLİĞİ VE ADEMİ
MERKEZİYETÇİLİĞİN AYIRT
EDİCİ ÖZELLİKLERİ:
• Göreve gelme yönünden,
• Yetkiler bakımından,
• işleyiş yönünden,
• Mali kaynaklar ve bütçe,
• İşlemlerin denetimi,
• Statü yönünden.
Fransa adem-i merkeziyetçi cumhuriyet olarak geçer.
Türkiye için ne diyebiliriz?
Türkiye; yetki genişliği ve adem-i merkeziyetçi
yapılanmada birincisine ağırlık tanıyan cumhuriyet
olarak nitelenebilir.
FRANSA
1.3.1.2 BİLEŞİK DEVLET
Birleşik devletler, tek devletin zıddıdır. Birden
fazla devlet değişik koşullarda bir araya gelerek
yeni bir devlet ve siyasi teşkilatlanma meydana
getirmişlerdir.
BİLEŞİK
DEVLET
DEVLET
BİRLİKLERİ
ŞAHSİ
BİRLİK
HAKİKİ BİRLİK
DEVLET
TOPLULUKLARI
KONFEDERASYON
FEDERASYON
1.3.1.2.1 DEVLET
BİRLİKLERİ
1.3.1.2.1.1 ŞAHSİ BİRLİK
1.3.1.2.1.2 HAKİKİ BİRLİK
1.3.1.2.2 DEVLET
TOPLULUKLARI
1.3.1.2.2.1 KONFEDERASYON
1.3.1.2.2.2 FEDERASYON
1.3.1.2.2.1
KONFEDERASYON
Konfederasyon, bağımsız devletler tarafından
egemenliklerini koruma koşulu ile, ortak çıkarlarını
korumak için bir anlaşma ile kurulan ve üyelerine
diledikleri zaman topluluklardan çıkma hakkını
tanıyan karma bir devlet biçimidir.
a. Her devlet bağımsız olma özelliğini korur.
b. Dış ilişkilere ait yetkilerin bir bölümü
konfederasyonun tek organı olan ‘Diyet Meclisi’
ne bırakmışlardır.
1.3.1.2.2.2 FEDERASYON
Federal devlet ortak bir anayasa altında
birleşmiş devletlerin oluşturduğu bir devlet
biçimidir. Federasyonu oluşturan devletlere
‘Federe Devletler’ bunların oluşturduğu
devlete ‘Federal Devlet’ denir.
FEDERE
DEVLET
FEDERE
DEVLET
FEDERE
DEVLET
FEDERE
FEDERE
DEVLET
DEVLET
FEDERAL
DEVLET
•Avusturya
•Rusya
•ABD
•Kanada
•Hindistan
•Almanya
gibi devletler federal devlete örnek gösterilebilir.
ARİZONA EYALETİ(FEDERE DEVLETİ)
NEW MEXİCO EYALETİ(FEDERE DEVLETİ)
• Federe devlet içinde yaşayanların iki tür
vatandaşlığı vardır.
• Hem bir federe devletin, hem de federal devletin
vatandaşlarıdır.
Federe
d.
Federal
devlet
• Federal devletin ve federe devletlerin birer
anayasası vardır.
• Devlet egemenliğinin içte kullanılması federe
devletlerle, federal devlet arasında bölüşülmüştür.
Dış egemenliğin kullanılması ise federal devlete
aittir.
Federal sistemin tercih edilmesinin çeşitli nedenleri
vardır:
1. Tarihsel benzerlikler é
2. Dış tehdidin varlığı veya uluslar arası meselelerde
daha etkin bir rol oynama arzusu
3. Coğrafi büyüklük
KONFEDERASYON
FEDERASYON
KAYNAK
Uluslararası
kurulur.
antlaşmayla Anayasayla kurulur.
BAĞIN NİTELİĞİ
Üye devletler arasındaki bağ Anayasal niteliktedir.
akdidir.
AYRILMA HAKKI
Üye devletler üyelikten çıkabilir. Ayrılma hakkı yoktur.
U.ARASI KİŞİLİK
Üye devletlerin de var.
Sadece
vardır.
DIŞ İLİŞKİLERDE
Üye devletler bağımsızdır.
Federe devletler
devlete bağlıdır.
ZORLAMA GÜCÜ
Konfederasyonun üye devletler Var.
üzerinde zorlama gücü yoktur.
VATANDAŞLIK
Sadece
üye
vatandaşlığı var.
federal
devletin
federal
devletlerin İki
Tür
Vatandaşlık
Var.(Federal
Vatandaşlık+Federe
Vatandaşlık)
ÜNİTER DEVLET
FEDERAL DEVLET
DEVLET SAYISI
Tek devlet var.
İki tür devlet var:
Bir federal devlet, birden
çok federe devlet
HUKUK DÜZENİ
Tek bir hukuk düzeni var.
İki tür hukuk düzeni var:
Bir federal hukuk düzeni,
birden çok federe hukuk
düzeni
Y.Y.Y. ORGANLARI
Tek yasama, yürütme ve İki tür organ vardır:
yargı organı vardır.
Federal yasama, yürütme,
yargı; federe yas.yür.yar.
organları
YETKİ PAYLAŞIMI
Merkezi idare ile adem-i Federal devlet ile federe
merkezi idare arasında devlet arasındaki yetki
kanunla yapılır.
paylaşımı
anayasayla
yapılmıştır.
KPSS’DE ÇIKMIŞ SORULAR
Aşağıdakilerden hangisi biçimi bakımdan federal
(federasyon) devlete örnektir?
a. Yunanistan
b. Fransa
c. Almanya
d. İsveç
e. İrlanda Cumhuriyeti
Egemenliğin tek bir merkezde toplandığı devlet
türüne ne ad verilir?
a. Federal
b. Sosyal Devlet
c. Üniter Devlet
d. Özerk Devlet
e. Konfederal Devlet