Transcript Yönetici Moleküller - Bursa Erkek Lisesi 1883

GENETİK MATERYAL : DNA
(NÜKLEİK ASİTLER:YÖNETİCİ MOLEKÜLLER)
Konu süresi: 2 Ders saati
Hedefler
• DNA’nın keşfine yol açan deneyleri özetlemek
• DNA basit yapısının şeklini kavramak
• Ökaryotik kromozomun yapısını kavramak.
Temel kavram
• Nükleik asit:Hücresel bilgilerin depolanmasını
sağlayan karmaşık yapıdaki biyomolekül
yapıdır.
Yeni kavramlar
•
•
•
•
•
•
•
Nükleotid
Polinükleotid
Organik baz
Riboz , Deoksiriboz
Pürin , Pirimidin
Adenin, Guanin , Sitozin, Timin, Urasil
mRNA , tRNA ,rRNA
•Aynı cinsiyetteki iki insanın
DNA ları % 99,9 oranında birbirine
benzerdir.
•Yüzlerce hastalığın sebebi olan genler
günümüzde saptanmıştır.
Örnek:Parkinson hastalığı
Günümüz
• Gizemli cinayet romanları ya da filmlerin de
cinayetin çözümlenmesi sırasında kullanılan
kanıtlar nelerdir ?
• Uçak kazaları sonucunda kimlik belirlemede hangi
yöntem kullanılır?
• Göç sonucu dağılan ailelerin tespiti , çocukların
anne ya da babasının belirlenmesi , soyu
tükenmeye başlayan canlıların korunması, ölümcül
genlerin aile soy ağacı üzerinde izin sürmek hangi
yollarla gerçekleştirilir ?
Yönetici moleküllerin keşfi
•1928 Yılında İngiliz Frederick Griffith
farelerde zatürre etkeni olan Streptococcus
pneumonia adlı bakterinin iki alt türü üzerinde
deneyler tasarlamıştır.
•S-Tipi bakteri hücresi farelerde öldürücü
etki yapmaktadır.Çünkü bu tür kapsüllüdür
ve farenin savunma hücrelerinden
korunmaktadır.
Patojen=Hastalık yapıcı etken
•Canlı R-Tipi bakteriler ise farelerde
öldürücü değildir.Çünkü kapsülsüz oldukları
için farenin savunma hücreleri
tarafından yok edilirler.
•Isıtılarak öldürülmüş S-Tipi
bakteri hücreleri neden
farelerde öldürücü etkide
bulunmamaktadır ?
•Isıtılarak öldürülmüş S-Tipi bakteri
hücreleri ile canlı ama zararsız
R-Tipi hücreleri karıştırılırsa
nasıl değişimler gözlenir ?
•Zararsız R-Tipi hücrelerinin zararlı
S-Tiplerine dönüşümüne ne sebep
olmuştur?
•Bir hücre tarafından dış ortamda
bulunan DNA’nın hücre içerisine
alınmasına Transformasyon denir.
• Sonuç
Bakteri ve diğer canlı tüm hücrelerin
kalıtsal özelliklerinde meydana gelen
değişimlerden DNA sorumludur.
DNA Yapı modelinin keşfi
Nisan 1953 Yılında İngiliz
Bilim insanları James Watson
ve Francis Crick DNA
molekül modelini açıklamışlardır.
Bu buluş onlara Nobel
ödülü kazandırmıştır.
•DNA çift sarmalı nükleotit adı verilen birimlerden oluşur.Her bir nükleotit de organik
baz , şeker ve fosfat bulunur.
•DNA da beş karbonlu şekerlerden Deoksiriboz RNA da ise Riboz bulunur.Bazlardan
DNA da A,G,S,ve T RNA da ise A,G,S, ve U vardır.
•Çift zincir DNA molekülünde Adenin Timin ile Guanin de Sitozinle eşlenir.A ile T
arasında 2 tane G ile S arasında 3 tane hidrojen bağı bulunur.
• Bakteri hücrelerinde DNA sitoplazmada
bulunur.Diğer tüm tek hücreli ve çok hücreli
canlılarda DNA hücre çekirdeği, mitokondri ve
kloroplastlarda bulunur.
• RNA molekülü tek zincirlidir.Görevi DNA dan
aldığı bilgiyi ribozoma taşımaktır.
• mRNA,tRNA ve rRNA olmak üzere 3 tip RNA
vardır.
Etkinlik 1
• DNA molekül modeli oluşturmak
Araç ve Gereçler
1.Renkli kalemler
2.Renkli kartonlar
3.Makas
4.Yapıştırıcı
Etkinlik 2
• Soğan hücrelerinden DNA’nın elde edilmesi
Araç ve gereçler
1.Soğan
2.Bir sürahi buz
3.Saf su
4.Sofra tuzu
5.Proteaz enzimi
6.%95’lik etanol
7.Süzgeç kağıdı
Kromozom yapısı
Ökaryotik kromozomlar uzunlamasına bir DNA molekülü içerir,yaklaşık bir insan
kromozomunda 2*108 nükleotid çifti bulunur.Açıldığında 6 cm uzunluğuna erişir.
Üstün paketleme sistemi DNA’yı küçük bir hacim içine sığdırmayı başarmıştır.
Ökaryotik hücrelerde çekirdek DNA’sının tümü ve özel proteinler birleşerek
kromatin yapıyı meydana getirirler
.
Kavram Haritası
Numaralı yerlere hangi
kavramlar yazılmalıdır ?
7
Ölçme Değerlendirme
• DNA ile RNA arasındaki farklar nelerdir?
• Watson ve Crick DNA modeli nasıldır?
• Genom ve Gen kavramlarını neyi ifade
etmektedir?
• Canlı hücreler arasında DNA alışverişi
gerçekleşebilir mi?
• DNA ve RNA hangi hücresel kısımlarda
bulunur?