Transcript Prezentacja: Uczeń przewlekle chory - zszs

Psychologiczne aspekty funkcjonowania
Uczniowie o specjalnych
potrzebach edukacyjnych
Termin „specjalne potrzeby edukacyjne”
odnosi się do tej grupy uczniów, która nie może
podołać
wymaganiom
powszechnie
obowiązującego programu edukacyjnego. Są to
uczniowie przejawiający większe trudności
w uczeniu się oraz potrzebujący pomocy
pedagogicznej, najczęściej w formie specjalnego
programu nauczania i wychowania oraz
specjalnych metod dostosowanych do potrzeb,
możliwości i ograniczeń konkretnego dziecka.
Do grupy uczniów o specjalnych
potrzebach edukacyjnych zalicza się
dzieci i młodzież:
• z uszkodzeniami sensorycznymi,
• z niesprawnością motoryczną (uszkodzenie narządu
ruchu, przewlekłe choroby narządów),
• z niepełnosprawnością psychiczną (umysłowo
upośledzone z niepełnosprawnością intelektualną,
psychicznie chore z zaburzeniami osobowości
i zachowania oraz cierpiące na epilepsję),
Do grupy uczniów o specjalnych
potrzebach edukacyjnych zalicza się
dzieci i młodzież:
•
•
•
•
z niepełnosprawnością złożoną,
z zaburzeniami emocjonalnymi,
z zaburzeniami komunikacji językowej,
z autyzmem dziecięcym i pokrewnymi
schorzeniami,
• ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się,
• z niepełnosprawnością społeczną,
• z przewlekłymi schorzeniami somatycznymi
Niepełnosprawność i choroby
przewlekłe w życiu ucznia.
W Polsce za osobę niepełnosprawną uważa się taką,
której psychiczny, fizyczny lub umysłowy stan
w sposób trwały lub okresowy ogranicza, utrudnia
bądź w pełni uniemożliwia wykonywanie ról
społecznych,
a
przede
wszystkim
zdolności
ułatwiające wykonywanie zawodowej pracy .
Niepełnosprawność- kryterium medyczne- orzeczenie
o niepełnosprawności.
Niepełnosprawność- kryterium oświatowe- orzeczenie
do kształcenia specjalnego- nie obejmuje uczniów
przewlekle chorych.
Stanowisko MEN
Kształcenie uczniów przewlekle chorych nie wymaga
specjalnej organizacji nauki i wprowadzania innych
niż wobec ich zdrowych rówieśników metod pracy
dydaktycznej. Biorąc jednak pod uwagę, że uczniowie
ci niekiedy posiadają inne niż dydaktyczne potrzeby
wynikające z przewlekłej choroby przepisy prawa
oświatowego uwzględniły możliwość zapewnienia im
w szkole różnych form pomocy psychologiczno –
pedagogicznej.
• Pomoc tę organizuje się na podstawie opinii, wydanej
przez poradnię psychologiczno – pedagogiczną,
uwzględniającej
wskazania
lekarza
dotyczące
wymagań zdrowotnych dziecka.
•
Cechy choroby przewlekłej







Pojawia się w różnym wieku;
Ma długotrwały przebieg;
Może towarzyszyć choremu przez całe życie;
Może mieć łagodny lub burzliwy przebieg;
Sposób leczenia jest długi, żmudny i uciążliwy;
Sposób leczenia wiąże się często z koniecznością
długotrwałych pobytów w szpitalu oraz rozłąki z
bliskimi;
Niektóre choroby zagrażają bezpośrednio życiu
dziecka.
Trudności uczniów
najczęściej związane są z:






dolegliwościami somatycznymi związanymi
z chorobą (np. ból),
stresami związanymi z diagnozowaniem i
leczeniem,
lękiem przed śmiercią lub krótszym trwaniem
życia,
świadomością ograniczeń,
niepewnością co do możliwości zdobycia zawodu,
zawarcia małżeństwa, posiadania potomstwa,
zmianą klimatu w rodzinie.
Psychologiczne następstwa
przewlekłej choroby:
lęk, smutek, poczucie zagrożenia;
 koncentracja na potrzebach podstawowych (picie, jedzenie,
poczucie bezpieczeństwa);
 koncentracja na aktualnej sytuacji, na „tu i teraz”, niechęć do
planowania i myślenia o przyszłości;
 utrata perspektywy życiowej oraz nadziei;
 poczucie braku wpływu na zdarzenia;
 obniżenie samooceny, poczucia własnej wartości, poczucie
wstydu i bycia innym;
 ograniczenie stymulacji zewnętrznej szczególnie przy
długotrwałym unieruchomieniu, leżeniu w łóżku;
 obniżenie motywacji do działania — bierność, nuda.

Czynniki wpływające na
funkcjonowanie w szkole:
rodzaj choroby lub niepełnosprawności i stan
psychofizyczny ucznia;
sytuacja oraz atmosfera w jego rodzinie – warunki życia
i postawy rodziców oraz ich zdrowie psychiczne, spójność
rodziny i relacje między jej członkami, wsparcie społeczne;
dostępność opieki medycznej oraz opieka pielęgniarki
szkolnej;
warunki i organizacja nauczania – odległość do szkoły,
warunki nauczania, metody pracy;
przygotowanie nauczycieli do pracy z uczniem przewlekle
chorym lub niepełnosprawnym – znajomość specyfiki jego
zaburzeń, stanu psychofizycznego, potrzeb, zasad
udzielania pomocy w stanach wystąpienia objawów
wymagających pomocy.
Czynniki utrudniające funkcjonowanie
w szkole




długotrwała lub częsta absencja szkolna – powoduje
zaległości, luki wiadomości, izolację społeczną;
zmiany psychofizycznej dyspozycji do nauki (np. trudności w
koncentracji uwagi, męczliwość wolne tempo pracy, zmienność
zainteresowań), zależne od samopoczucia, współistniejących
zaburzeń emocjonalnych, stosowanych leków, zmienności
nastroju (powodujące zakłócenia w kontaktach społecznych);
współistnienie w niektórych chorobach upośledzenia
sprawności manualnej, ogólnej sprawności fizycznej lub
upośledzenia funkcji lokomocyjnych (zaburzające ogólną
aktywność ucznia, jego kontakty społeczne, uzależniające go
od innych osób);
ograniczenia w zajęciach WF, wyborze zawodu.
Mechanizmy obronne występujące u osób
przewlekle chorych
powrót do wcześniejszych form zachowania
(regresja),
odrzucenie choroby (sposób na zmniejszenie lęku),
obwinianie innych za istnienie choroby,
przeniesienie lęku związanego z chorobą na inne,
mało ważne problemy,
obwinianie się, uznanie choroby za karę za swoje
wcześniejsze złe postępowanie.
Główne obszary pomocy psychologicznej
dziecku przewlekle choremu i jego rodzinie






Przystosowanie się do choroby dziecka — uczenie się
nowych umiejętności związanych z opieką nad nim,
leczeniem i organizacją życia domowego,
Odbudowa poczucia bezpieczeństwa,
Radzenie sobie z przykrymi uczuciami — uczenie się
rozmawiania o chorobie, uczuciach z nią związanych i
innych trudnych sprawach.
Budowanie u dziecka motywacji do życia i działania.
Stwarzanie warunków i stymulowanie rozwoju
psychoruchowego, intelektualnego i społecznego dziecka.
Umacnianie w dziecku poczucia własnej wartości poprzez
stwarzanie sytuacji umożliwiających mu kreatywne
działania, odnoszenie sukcesu oraz dokonywanie
samodzielnych wyborów.
Główne obszary pomocy psychologicznej
dziecku przewlekle choremu i jego rodzinie





Poszukiwanie wraz z dzieckiem takich obszarów
aktywności, które są dla niego dostępne i dozwolone,
pomimo choroby. Proponowanie takich działań, z których
może czerpać radość i satysfakcję.
Zachęcanie dziecka do tworzenia planów i myślenia o
przyszłości oraz pomaganie w ich realizacji.
Wyrabianie w dziecku poczucia wpływu na zdarzenia ,
szukanie sfer i obszarów aktywności, w których jest to
możliwe, umożliwienie dziecku wykazania się
samodzielnością w podejmowanych decyzjach i
działaniach.
Budowanie przyjaznych relacji z rówieśnikami.
Utrzymywanie dobrej atmosfery w rodzinie.
Bibliografia





Góralczyk E.: Choroba dziecka w twoim życiu.
CMPPP, Warszawa 1996.
Obuchowska I., Krawczyński M.: Chore dziecko.
Nasza Księgarnia, Warszawa 1991.
Obuchowska I.: Dziecko niepełnosprawne w
rodzinie. WSiP, Warszawa 1995.
Woynarowska B.(red.): Zdrowie i szkoła. PZWL,
Warszawa 2000.
Góralczyk E. Dziecko przewlekle chore.
Psychologiczne aspekty funkcjonowania dziecka w
szkole i przedszkolu. CMPPP, Warszawa 2009.
Opracowanie:
mgr Anna Bujarska
psycholog