Transcript Hoofdstuk 2 - Clzvaklokalen.nl

Opdracht 12 (H1)
Liberaal VOOR
censuskiesrecht
Liberaal TEGEN
censuskiesrecht
1
De wording van de
Nederlandse rechtsstaat
Hoofdstuk 2
2
2.1 Calvijn en de staat
16e eeuw: denkbeelden Calvijn in
Nederland groot.
‘Recht op verzet tegen de overheid’
3
Lees bron 2:
- Deze tekst werd gezien als rechtvaardiging voor
het verzet tegen Filips II. Hoe zie je dit in de
bron?
- De traditie van denken in termen van hoger recht
om daarop een eventuele ongehoorzaamheid
ad vorst te wettigen, vormde de basis vh
verzetsrecht en het rechtsstaatidee. Waarom?
4
2.2 De baron en de rechtsstaat
Montesquieu: Trias Politica
Rousseau: Volkssoevereiniteit
5
Montesquieu –Trias Politica
Scheiding der machten:
wetgevende,
Uitvoerende,
rechterlijke.
(grondlegger van de moderne democratie)
6
• Rouseau:
– Hoogste macht in het land moest in handen
zijn van het volk.
– Dus een volksvertegenwoordiging die
gekozen is door het volk. (kiesrecht)
7
Op wat voor manier droegen de ideeën van
Montesquieu en Rousseau (en later dus
Baron van der Capellen) bij aan de
ontwikkeling van de rechtsstaat?
8
Maak opdracht 4
9
Hoofdstuk 2
Wording Nederlandse rechtsstaat
10
2.3 Staatsregeling en Code Civil
De staatsregeling was een flinke stap in
de ontwikkeling van de rechtsstaat.
Omdat:
Uitgangspunten staatsregeling waren
gelijkheid, scheiding der machten en een
onafhankelijke rechtspraak.
11
Invloed Franse Revolutie en Napoleon op
ontwikkeling van de rechtsstaat.
Fr. Rev.  ondergang feodaal stelsel en
standenmaatschappij. (begon al bij staatsregeling 1778)
Verklaring Rechten vd Mens  vrijheid & gelijkheid
burgers vastgelegd.
Napoleon  Code Civil: gelijkheid burgers
Rechtspraak werd openbaar en er kwamen regels voor
eerlijke rechtspraak.
Deze regels zijn overgenomen in het Ned. Burgerlijke
Wetboek  dat nog steeds geldt.
12
2.4 Liberalen en de klassieke rechtsstaat.
Vanuit burgerij is het liberalisme ontstaan.
Waarom?
13
Liberalisme:
Burger is zelf verantwoordelijk voor zijn
positie, de overheid moet zich hier zo min
mogelijk mee bemoeien.
(Adam Smith: Invisible hand
Laissez Faire)
14
Overheid moest zich beperken tot de
volgende taken:
- Handhaving openbare orde.
- Onderwijs
- Rechtspraak
- Onderhoud van wegen
15
Dus beperking tot klassieke grondrechten,
die burger moesten beschermen tegen
overheidsbemoeienis.
16
• Tegenstanders Liberalisme spraken van
een zogenaamde Nachtwakersstaat.
Waarom?
17
1848: nieuwe grondwet (Thorbecke)
Invoering Censuskiesrecht  veel macht
voor rijke burgers.
18
Prinsjesdag
• http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/2004
0317_prinsjesdag02
19
2.5 Sociale rechtsstaat
vanaf 1870: Industrialisatie in Nederland.
Gevolg:
- Steden groeien, veel arbeiders die onder
slechte omstandigheden woonden.
- Zij hadden geen bescherming van de
overheid. (werk en thuis)
20
Steeds meer vraag naar Sociale wetgeving.
Eerste sociale wetten:
1917: Algemeen kiesrecht
1919: Parlement gekozen door stelsel van
evenredige vertegenwoordiging. het
parlement werd nu echt democratisch
gekozen.
21
Sociale wetgeving blijft zich verder
ontwikkelen:
- Willem Drees: opbouw Verzorgingsstaat.
- 1983: Sociale Rechtsstaat: sociale
grondrechten vastgelegd in de wet.
22
2.6 vrouwenemancipatie
• 1871: Aletta Jacobs gaat als eerste
vrouwe studeren aan de Universiteit.
• Na afstuderen blijft zij strijden voor de
rechten van de vrouw, waaronder
vrouwenkiesrecht.
• Eerste Feministische Golf.
23
• Eerste Feministische Golf ging om:
– Betere opleidings- en beroepsmogelijkheden.
– Betere rechtspositie.
24
• http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/2004
0317_aletta02
25
1917: Passief vrouwenkiesrecht.
1919: Actief vrouwenkiesrecht.
Verschil?
26
• Vrouwen bleven nog lang een
ondergeschikte positie houden.
• Pas in jaren vijftig / zestig wordt er
opnieuw gestreden voor meer rechten:
Tweede Feministische Golf.
27
28