Transcript Staatsinriching 2

Thorbecke
Aletta Jacobs
A Kuyper
Troelstra
Staatsinrichting 2
Politieke organisaties in de 19de en 20ste eeuw
W. Drucker
Liberalen – Liberale Unie 1885
• Liber = Latijn voor: Vrijheid
• Liberalen zijn mensen die vinden dat de overheid zich zo min
mogelijk moet bemoeien met de economie en samenleving.
• In 1948 schreef de liberaal Thorbecke de nieuwe Nederlandse
grondwet. Hij deed dit in opdracht van Koning Willem II die
bang was voor een revolutie in Nederland.
• Ze streven naar liberale grondrechten zoals;
• Algemeen kiesrecht
• Recht om kritiek te mogen uiten op de regering
• Recht op modern onderwijs
• Veel liberalen kwamen uit de Hogere burgerij die meer
economische vrijheid wilde.
Protestanten – ARP - 1878
• De Protestanten waren vertegenwoordigd in de AntiRevolutionaire Partij (ARP) die in 1878 door Abraham Kuyper
werd opgericht.
• Voornamelijk Protestanten uit de lagere bevolkingsgroepen
zoals boeren, arbeiders en kleine winkeliers, waren lid van
deze partij.
• Ze streefden naar;
• Blijvend Christelijk denken in de politiek
• Gelijkstelling van Christelijk en openbaar onderwijs
• Politieke partijen met een geloofsovertuiging worden ook wel
confessionelen genoemd.
Socialisten (1) – SDP - 1881
• In 1881 werd de Sociaal-Democratische Bond opgericht. Deze
had in het begin vooral veel Friesse veenarbeiders als
aanhang.
• Gelijkdelijk aan sloten zich steeds meer arbeiders aan bij de
socialisten.
• Ze strijden tegen;
• Ongelijkheid in de samenleving die werd veroorzaakt door
afhankelijkheid van arbeiders van een kleine groep ondernemers
die alle productiemiddelen hadden. Dit kan worden opgelost door
productiemiddelen naar gemeenschap te brengen.
• Socialistische samenleving kan alleen met revolutie.
Spotprent
1. Wie is hier aan het woord, de man of de vrouw? Licht je
antwoord toe.
2. Wie worden bedoeld met 'die bende'?
Albert Hahn in de Notenkraker, 12-9-1908
'Is het niet om te gieren? Die bende wil hetzelfde kiesrecht
hebben als ik!'
Socialisten (2) – SDAP - 1884
• In 1884 werd de Sociaal-Democratische Bond de Sociaal
Democratische Arbeiders Partij (SDAP).
• Opgericht door PJ Troelstra
• Riep Nederland op tot een socialistische revolutie in 1918, deze
mislukte
• Strijdpunten;
•
•
•
•
•
Veranderingen doorvoeren via parlementaire manier
Algemeen kiesrecht
Revolutie wanneer nodig
Socialistische maatschappij
Verbetering sociaal-economische positie van arbeiders
• Socialist strijden voor gelijkheid, sociale rechtvaardigheid en
solidariteit
• Na de WOII werd de SDAP de PvdA
Spotprent
Waarom was volgens de tekenaar het algemeen kiesrecht voor arbeiders
zo belangrijk?
Op het bord staat:
'Algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen'
Rooms-Katholieken – RKSP – 1926
• De Katholieken waren vanaf 1926 vertegenwoordigd in de
Rooms-Katholieke Staatspartij (RKSP), opgericht door Dhr.
Schaepman.
• Ze streefden naar;
• Gelijke rechten voor iedereen
• Samen met de Protestanten voor gelijkstelling van het openbaar
en Christelijk onderwijs
Feministen – Eerste golf
• Vanaf ongeveer 1870 begonnen vrouwen de strijd aan te gaan
tegen ongelijke rechten t.o.v. mannen.
• Ze streden voor vrouwenkiesrecht.
• Als eerste vrouwelijke arts in Nederland moeten we hierbij de
naam Aletta Jacobs noemen.
• De feministen verenigden zich in de Vereniging voor
Vrouwenkiesrecht.
• Wilhelmina Drucker is 1 van de eerste Nederlandse feministes
die zich inzetten voor vrouwenkiesrecht.
• De latere vrouwenbeweging dolle mina’s is naar haar vernoemd.
Feministen – Eerste golf (2)
• Toen vrouwen in 1919 zowel het passief als actief kiesrecht
verworven hadden ebde de eerste feministische golf weg. Van
een gelijkwaardige positie van man en vrouw was echter nog
geen sprake. Pas in 1957 hadden vrouwen het recht om hun
eigen vermogen en inkomsten te beheren.
• De eerste feministische gold werd gehinderd door het idee dat
vrouwen zich ‘fatsoenlijk’ moeten gedragen, en door
opvattingen in kerkelijke kringen over de rol van de vrouw. Een
traditioneel vrouwenbeeld.
Feministen – Tweede golf
• Vanaf 1965 komt er een nieuwe feministische golf.
• Deze kwam voort uit een gevoel van onbehagen bij veel
vrouwen over hun positie in de maatschappij.
• Een belangrijk aspect van de tweede feministische golf is dat;
• feministen zich op programma's en de inhoud van het hoger
onderwijs richtten
• en vrouwenstudies vorm begonnen te geven.
• Via scholings- en vormingswerk wisten feministen grote groepen
vrouwen te bereiken.
Exameneisen
• politieke organisaties van liberalen, socialisten, confessionelen en feministen aan
het eind van de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw en enkele van hun
voormannen/ -vrouwen herkennen en herkennen/ uitleggen wat deze hebben
bijgedragen aan de democratisering van het politieke bestel in Nederland:
• - liberalen/ Liberale Unie/ hogere burgerij/ rol in grondwetsherziening 1848
liberale grondrechten
• - protestanten/ Anti-Revolutionaire Partij/ ARP/ A. Kuyper/ kleine luyden/
christelijk denken in wetgeving
• - socialisten/ sociaal-democraten/ Sociaal Democratische Arbeiders Partij/ SDAP/
P.J.
• Troelstra/ arbeiders/ socialistische maatschappij/ verbetering sociaaleconomische positie arbeiders
• - rooms-katholieken/ Rooms-Katholieke Staatspartij/ RKSP/ H Schaepman/
emancipatie
• - feministen/ Vereniging voor Vrouwenkiesrecht/ Aletta Jacobs/ Wilhelmina
Drucker/ Vrije Vrouwenvereeniging/ Eerste Feministische Golf