Transcript PORIFERA (SPONGIA)

PORIFERA
(SPONGIA)
• Višećelijske životinje kod kojih nije došlo do diferencijacije tkiva, organa i
organskih sistema (Parazoa).
• Sve životne funkcije obavljaju specijalizovane ćelije koje pokazuju visok stepen
nezavisnosti.
• Uglavnom morski organizmi, izuzev vrsta familije Spongillidae koje žive u slatkoj
vodi.
• Najčešće žive u kolonijama, ređe pojedinačno. Sesilne životinje.
Osnovni plan građe tela
• Celokupna funkcionalna organizacija sunđera zasniva se na strujanju vode
kroz sistem unutrašnjih šupljina, cevi ili komorica, koje su obložene posebno
specijalizovanim ćelijama – bičaste ćelije ili hoanocite.
• Voda u telo sunđera ulazi kroz brojne sitne otvore ili ostije, a izlazi kroz jedan veći
otvor koji se zove oskulum.
• Ostije se nalaze na posebnim ćelijama – porocitama.
• Šupljina tela sunđera je spongocel.
• Na telu sunđera se razlikuju tri
sloja: epidermis, mezenhim i
endodermis.
• Epidermis izgrađuju ćelije koje se
zovu pinakocite (pinakoderm).Po
celoj površini epidermisa su
razbacane ćelije porocite.
• Središnji mezenhimski sloj je
sastavljen iz skeleta, želatinoznog
matriksa i različitih tipova
amebocita: arheocita, skleroblasta,
miocita, hromocita, itd.
• Endoderm izgrađuju ćelije
hoanocite čija je osnovna funkcija
filtriranje hranljivih čestica iz vode
koja cirkuliše kroz spongocel.
• Prema unutrašnjoj građi i rasporedu unutrašnjih prostora, postoje tri osnovna
oblika sunđera: askon, sikon i leukon.
Potporna funkcija
• U mezenhimu (mezogleja) su skleroblasti
koji izgrađuju skelet.
• Skelet čine spikule (izgrađene od silicijum
dioksida ili kalcijum karbonata) ili spongin
(organska materija belančevinaste prirode).
• Prema veličini spikula razlikujemo krupnije
– makrosklere i sitnije – mikrosklere.
• U odnosu na broj osi koje možemo povući
kroz spikulu, razlikujemo monaksone,
triaksone, tetraksone i poliaksone.
Spongin
Mišićna, nervna,
digestivna funkcija
• Sunđeri su sesilni organizmi, pa se kod njih
nije razvilo mišićno tkivo. Ćelije koje se mogu
kontrahovati su miocite u mezogleji i oko
oskuluma.
• U mezogleji su nađene neke ćelije slične
nervnim ćelijama, ali dosadašnja istraživanja
nisu ukazala na neki viši stupanj nervne
aktivnosti.
• Sunđeri su filtratori koji za ishranu sakupljaju
različite žive i nežive organske čestice
suspendovane u vodi. Hoanocite fagocitiraju
čestice zaustavljene na okovratniku.
• Produkti metabolizma se
sakupljaju kao posebna
ekskretorna zrna u amebocitnim
ćelijama.
Razmnožavanje
• Sunđeri se razmnožavaju bespolno i
polno.
• Bespolno razmnožavanje je pupljenjem,
ali neki slatkovodni i morski oblici se
razmnožavaju i uz pomoć gemula.
• Gemule su unutrašnji pupoljci sastavljeni
od amebocita. Kod slatkovodnih sunđera se
formiraju u jesen i služe za prezimljavanje,
dok se kod morskih stvaraju tokom cele
godine. U povoljnim uslovima iz gemule se
razvija mladi sunđer.
• Polno razmnožavanje – najvećim delom
su odvojenih polova. Gameti nastaju
diferencijacijom iz amebocita i hoanocita.
• U embriogenezi sunđera javljaju se dve
vrste larvi: amfiblastula i parenhimula.
Klasifikacija
• Na osnovu skeleta i tipa građe tela Spongia se dele na tri klase:
Calcarea, Hexactinellida i Demospongia.
• Calcarea imaju skelet građen od kalcijum karbonata. Imaju sva tri tipa
telesne građe. Isključivo su marinski organizmi.
• Hexactinellida imaju skelet građen od silicijum dioksida. Isključivo
marinske koje žive solitarno. Leukon tip građe.
• Demospongia obuhvata najveći broj vrsta sunđera. Naseljavaju
uglavnom slane vode, a manji broj vrsta živi u slatkim vodama. Skelet je
sastavljen od spikula izgrađenih od silicijum dioksida koje su povezane
spongioznim nitima. Građeni su po tipu leukon. Deli se na 3 potklase:
Tetraxonida, Monaxonida i Keratozoa.
Predstavnici
Leucosolenia sp.
Euplectella
Geodia cydonium
Tethya sp.
Spongia officinalis
Sycon sp.
Spongilla lacustris
Suberites domuncula
Aplysina aerophoba