Transcript سمینار سدهای لاستیکی

‫بسمه تعالی‬
‫‪ ‬استاد‪:‬آقای دکتررضاپور‬
‫‪ ‬دانشجو‪:‬پرویز افشاری پور‬
‫تاريخچه استفاده از سدهاي الستيكي ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ً‬
‫تكنولوژي نسبتا جديدي است‬
‫فكر ساخت سد از مواد مصنوعي از جمله مواد‬
‫الستيكي از سال ‪ 1950‬براي اولين بار توسط‬
‫‪ Norman imberston‬رئيس دپارتمان‬
‫مهندس ي آب و نيرو در شهر لوس آنجلس مطرح‬
‫و چندي بعد در سال ‪ 1958‬اولين سد الستيكي‬
‫در اين شهر توسط كمپاني الستيك سازي‬
‫بريجستون طرح و ارائه گرديد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تخمين زده مي شود كه در حال حاضر بيش از‬
‫‪ 4000‬سد الستيكي در مناطق مختلف دنيا‬
‫ساخته شده ودر حال بهره برداري است‪.‬‬
‫اولين سد الستيكي در كشور در استان مازندران‬
‫در سال ‪ 1375‬در حاشيه درياي مازندران بر‬
‫روي رودخانه بابل بنام سد الستيكي بابل‬
‫توسط شركت الستيك سازي ‪ satujo‬ساخته‬
‫شده است‪.‬‬
‫هدف ‪ :‬جلوگيري از تداخل آب شور درياي‬
‫مازندران‬
‫ارتفاع اين سد در حدود‪ 10/3‬و طول آن ‪ 60‬متر‬
‫و از نوع بادي مي باشد‬
‫اهداف كلي از ساخت سدهاي الستيكي‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ذخيره موقت دبي پايه رودخانه ها براي‬
‫تأمين آب كشاورزي‬
‫افزايش سطح تراز آب در رودخانه و كاهش‬
‫هزينه پمپاژ آب به اراض ي كشاورزي در اين‬
‫رودخانه ها‬
‫جداسازي آبهاي آلوده يا شور از آب شيرين‬
‫استفاده از سدهاي الستيكي براي افزايش‬
‫حجم ذخيره سدهاي بزرگ‬
‫اهداف كلي از ساخت سدهاي الستيكي‪:‬‬
‫استفاده از تيوپهاي الستيكي به جاي دريچه هاي فوالدي‬
‫‪‬‬
‫در سدها‬
‫‪‬‬
‫كاهش فرسايش در رودخانه هاي با شيب تند و زياد‬
‫اهداف كلي از ساخت سدهاي الستيكي‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫بهبود شرايط زيست محيطي و بيولوژيكي و اكولوژيكي محدوده طرح‬
‫استفاده از سدهاي الستيكي به عنوان بندهاي انحراف در تأمين آب كشاورزي‬
‫استفاده از بندهاي الستيكي براي بازيافت آب زهكشها در طرح هاي آبياري‬
‫پرورش ميگو در نواحي ساحلي با استفاده از سدهاي الستيكي‬
‫كنترل سيالبها در رودخانه هاي مجاور در نواحي شهري‬
‫توليد الكتريسيته توسط نيروگاههاي آبي كوچك و بزرگ‬
‫استفاده از بندهاي كوتاه الستيكي در حوضچه هاي پرورش ماهي‬
‫استفاده از سدهاي الستيكي به عنوان بندهاي تنظيمي و انحراف‬
‫اهداف كلي از ساخت سدهاي الستيكي‪:‬‬
‫‪‬‬
‫باال آوردن سطح تراز آب رودخانه ها براي افزايش آبخور قايق ها و كشتي ها‬
‫اهداف كلي از ساخت سدهاي الستيكي‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ساماندهي رودخانه ها‬
‫اجراي طرح هاي تغذيه مصنوعي با كمك سدهاي الستيكي‬
‫استفاده از سدهاي الستيكي در طرح هاي زيست محيطي و آبخيزداري‬
‫كنترل رسوب رودخانه‬
‫مزاياي سدهاي الستيكي‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫يكي از مسائل مهم در استفاده از الستيك به جاي مصالح ديگر سازگاري عملكرد آن با طبيعت است‪.‬‬
‫هزينه اجرايي طرح هاي سد الستيكي به مراتب ارزانتر از اجراي طرح با مصالح ديگر است‪.‬‬
‫مدت زمان طراحي در چنين سيستمهايي نسبت به ساير سازه ها بسيار كم و اندك است‬
‫مدت اجراي عمليات ساختماني سازه هاي الستيكي كوتاه و سريع است‪.‬‬
‫پارامترهاي مورد نياز طراحي در اين قبيل سازه ها كم و اندك و دسترس ي به آنها با سهولت بيشتري‬
‫ممكن است و حتي در پاره اي از مواقع قضاوت وحدس و تخمين مهندس ي كفايت مي كند‪.‬‬
‫اين سازه هاي الستيكي در كليه شرايط آب و هوايي و در شرايطي كه حتي پي ساختگاه نامناسب‬
‫باشد و امكان ساخت سازه هاي ديگر ممكن نگردد و يا مصالح ديگري در محل وجود ندارد قابل اجرا‬
‫است‪.‬‬
‫طرح و اجراي سدهاي الستيكي از هيچگونه پيچيدگي خاص ي برخودار نيست‪.‬‬
‫بعلت كمي هزينه استفاده از توان مالي مردم براي ساخت چنين سدهايي امكان پذير است‪.‬‬
‫سهولت بهره برداري و كاهش هزينه هاي بهره برداري و نگهداري از مزاياي عمده اين سازه هاست‪.‬‬
‫مزاياي اقتصادي سدهاي الستيكي نسبت به موارد جايگزين ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪ .1‬سدهاي الستيكي به فونداسيون پيچيده اي نياز ندارند ‪.‬‬
‫‪ .2‬اين سد ها مي توانند تا دهانه اي به طول ‪ 100‬متر اجرا شوند ‪.‬‬
‫‪ .3‬اين سدها به حداقل حفاظت و نگهداري نياز دارند ‪ .‬قسمت عمدة تعميرات مربوط به سيستمهاي‬
‫مكانيكي سد مي باشد ‪ .‬تعمير و نگهداري بدنة سد نيز شباهت بسياري به تعمير الستيك اتومبيل دارد و در‬
‫صورت سوراخ شدن بدنة سد آن را مانند الستيك اتومبيل پنچر گيري مي كنند ‪.‬‬
‫‪ .4‬انعطاف پذيري سد در مقابل زلزله ‪.‬‬
‫‪ .5‬نصب و ساختن بسيار سريع ‪.‬‬
‫انواع سدهاي الستيكي‪:‬‬
‫‪‬‬
‫سدهاي الستيكي با باله‬
‫‪‬‬
‫سدهاي الستيكي بدون باله‬
‫‪‬‬
‫ادامه‬
‫سدهاي الستيكي به دو گروه تقسيم مي شوند ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫سدهاي الستيكي بادي ‪air inflated rubber dam‬‬
‫‪‬‬
‫سدهاي الستيكي آبي ‪inflated rubber dam water‬‬
‫استفاده از هر كدام از انواع سدهاي فوق به شرايط محيط ارتباط پيدا مي كند‪ ،‬از جمله ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫وجود يا عدم وجود آب به مقدار و كيفيت مناسب در محل‬
‫مشكل پايداري سد در هنگام ايستادگي كامل بر روي پي‬
‫مدت زمان الزم براي پر و خالي نمودن تيوب سد در مقابله ي به هنگام ‪ ،‬با سيالب رودخانه ها‬
‫تكنولوژي ساخت الستيك در كشور مصرف كننده‬
‫هزينه هاي اجرايي طرح سدهاي آبي يا بادي‬
‫سهولت اجراي و بهره برداري در هر كدام از انواع سدهاي فوق الذكر‬
‫خصوصيات سدهاي الستيكي بادي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫سدهاي بادي اقتصادي تر هستند ‪ ،‬به ويژه در سدهاي بزرگ با ارتفاع بيشتر از ‪ 2‬مترعملكرد خوبي از‬
‫خود نشان داده اند‪.‬‬
‫بدليل افت كم لوله هاي هوارسان قطر لوله انتقال هوا به مراتب كوچكتر است و هزينه هاي طرح را‬
‫كاهش مي دهند‪.‬‬
‫نسبت ارتفاع به محيط در سدهاي بادي از سدهاي آبي كوچكتر است و لذا ماده الستيك كمتري براي‬
‫ساخت تيوب الزم است‪.‬‬
‫زمان پر و خالي كردان هوا به مراتب از نوع آبي كمتر است‪.‬‬
‫سدهاي بادي در آب و هواي سرد عملكرد بهتري دارند‪.‬‬
‫خطر خوردگي و گرفتگي در سيستم لوله هاي انتقال هوا به مراتب كاهش مي يابد‪.‬‬
‫بار وزن سدهاي بادي بر پي از سدهاي آبي كمتر است‪.‬‬
‫اجراي سدهاي الستيكي ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪ .1‬بدنة سد ( ‪) RUBBER DAM BODY‬‬
‫‪ .2‬بستر سد و تجهيزات مهار‬
‫‪ .3‬سيستم كنترل و بهره برداري‬
‫ادامه‬
‫بدنه سد‪:‬‬
‫بستر و تجهيزات مهار‪:‬‬
‫اتاق كنترل‪:‬‬
‫ابعاد يك اتاق كنترل استاندارد در حدود ‪ 10‬مترمربع مي باشد ‪ ،‬اتاق كنترل شامل يك قاب كنترل و يك‬
‫كمپرسور هوا مي باشد ‪.‬‬
‫مالحظات و مشكالت فني در سدهاي الستيكي‪:‬‬
‫‪‬‬
‫وجود ارتعاشات در بدنه سد الستيكي با افزايش ارتفاع آب در آستانه سد الستيكي‪.‬‬
‫چروك خوردگي بدنه الستيكي در مجاورت ديواره هاي جانبي در شيبهاي مختلف‬
‫تشكيل معبرعبورجريان بصورت ‪ v‬در طول تاج سد يا ‪v-notch‬‬
‫‪‬‬
‫پارگي تيوب در نتيجه اضافه فشار‬
‫مشكل تعميرات سد الستيكي در هنگام طغيان سيالبها‬
‫نداشتن تخصص براي نگهداري ‪ ،‬بهره برداري و تعميرات سدهاي الستيكي در كشورهاي توسعه‬
‫نيافته ‪.‬‬
‫گرفتگي لوله هاي هوا رسان يا لوله هاي تأمين آب تيوب الستيكي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫عمر و دوام سدهاي الستيكي ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫در برخي از نقاط جهان پاره اي از سدهاي الستيكي با بيش از ‪ 40‬سال عمر در حال حاضر مشغول به كار‬
‫است‪.‬از اين رو بطور معمول عمر مفيد اقتصادي سدهاي الستيكي در حدود ‪ 40‬سال در نظر گرفته مي‬
‫شود‬
‫برخي سدهاي الستيكي در كشورمان‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫سد سر ريز الستيكي بند امير بخش زرقان شيراز با حدود ‪ 37‬ميليارد ريال هزينه به بهره برداري رسيده‬
‫است‪ .‬سد سر ريز الستيكي بند امير در مجاورت بند باستاني امير در حدود ‪ 40‬كيلومتري شمال شيراز و ‪10‬‬
‫كيلومتري جنوب شرقي شهرستان مرودشت روي رودخانه كر ساخته شده است‬
‫سد بند امير كه ظرفيت حدود ‪ 380‬متر مكعب آب در ثانيه را دارد از نوع سد الستيكي و بادي است ‪.‬اين‬
‫سد دهانهاي به ارتفاع يك وشش دهم متر از كف بند بتني و طول ‪ 39‬متر از كف و ‪ 44‬متر از تاج سد‬
‫دارد‪.‬از اين سد با ضمانت الستيكي ‪ 15‬و ‪ 8‬دهم ميلي متر به عنوان تاسيسات تامين آب بخش ي از اراض ي‬
‫شبكه آبياري و زه كش ي دشت كربال استفاده مي شود‪.‬‬
‫‪-‬سد الستیکی عرب خیل ‪ ،‬نصب در سال ‪ – 1383‬طول ‪ 5/45‬متر – ارتفاع ‪ 3‬متر‬
‫‪-‬سد الستیکی عرب خیل ‪ ،‬نصب در سال ‪ – 1383‬طول ‪ 5/45‬متر – ارتفاع ‪ 3‬متر‬
‫سد الستیکی آرمیچ کال ‪ ،‬نصب در سال ‪ – 1384‬طول ‪ 5/50‬متر – ارتفاع ‪ 5/3‬متر‬
‫سد الستیکی میاندشت ‪ ،‬نصب در سال ‪ – 1375‬طول ‪ 70‬متر – ارتفاع ‪ 80/2‬متر‬
:‫منابع و مآخذ‬











1383 ‫ دي ماه‬18 ‫مجله راه و ساختمان شماره‬
‫ سال نوزدهم‬1382 ‫ بهار‬23 ‫فصلنامه شريف شماره‬
.82 ‫ تـا‬77 .‫ ص‬،1382 ‫ بهار‬،23 : ‫ شماره‬،19 : ‫ دوره‬-‫ شریف‬-‫مجله مهندس ی عمران‬
‫ ناشر وزارت نيرو – كميته ملي سدهاي بزرگ ايران‬35 ‫سدهاي الستيكي نشريه شماره‬
http://www.geo.blogfa.com/post-50.aspx
http://rubberdam.kohranggroup.com/farsi/index_f.htm
http://www.rahpouyan.com
http://www.hydroconstruct.at
http://www.rubberimpex.com/rubberparts/sd0004.html
http://www.wrd.org
http://www.acwd.org
http://ca.water.usgs.gov/user-project/sonoma/
http://wwwbridgestoneindustrial.com/rubberdam
http://www.econodam.com
http://www.hydroresponse.com




‫با تشکر از توجه شما‬