Transcript Prezentacja - Podlaskie Obserwatorium Polityki Społecznej

Długotrwałe bezrobocie
w województwie podlaskim
Prezentacja wyników badań
Badanie zrealizowane przez The Gallup Organization Poland
na potrzeby projektu „Podlaskie Obserwatorium Polityki Społecznej”,
współfinansowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013
Cele i założenia projektu
• Stworzenie obrazu sytuacji osób długotrwale bezrobotnych
w województwie podlaskim
• Określenie barier , na jakie napotykają długotrwale bezrobotni na
rynku pracy w województwie podlaskim
• Analiza działań podejmowanych na rzecz aktywizacji osób długotrwale
bezrobotnych w województwie podlaskim
• Określenie możliwości aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych
w województwie podlaskim
Metodologia projektu
Opracowanie zaplecza
teoretycznego
Przegląd dostępnej literatury,
definicja długotrwałego bezrobocia,
metody pomiaru bezrobocia, sytuacja prawna
Dane o rynku pracy i wcześniejsze
badania długotrwałego bezrobocia
Analiza danych
zastanych
Badanie jakościowe
Badanie ilościowe
Instytucje wspierające i długotrwale
bezrobotni (8 + 12 wywiadów)
Sondaż wśród długotrwale bezrobotnych
N=1000
Tło teoretyczne
Hipoteza
uszczuplania
kapitałów
PRZEDŁUŻAJĄCY
SIĘ OKRES
BEZROBOCIA
OBNI ŻENIE SZANS
NA ZNALEZIENIE
PRACY
„SPIRALA UPADKU”
SPADEK
MOTYWACJI DO
POSZUKIWANIA
PRACY I
POGORSZENIE
DOBROSTANU
PSYCHICZNEGO
USZUCZPLENIE
KAPITAŁÓW:
EKONOMICZNEGO
SPOŁECZNEGO
DEZAKTUALIZACJA
UMIEJĘTNOŚCI
ZAWODOWYCH
Istotna jest nie tylko
osoba bezrobotna, ale
też jej otoczenie
społeczne: rodzina
i najbliżsi znajomi
Plan prezentacji
1. Główne informacje na temat rynku pracy w woj.
podlaskim
2. Podstawowe informacje demograficzne na temat grupy
osób długotrwale bezrobotnych
3. Długotrwałe bezrobocie: istota problemu
4. Sytuacja finansowa i strategie utrzymania bezrobotnych
5. Otoczenie społeczne i kapitał społeczny badanych
6. Psychologiczne konsekwencje długotrwałego bezrobocia
7. Powrót na rynek pracy – poszukiwanie pracy
i kształcenie ustawiczne
Rynek pracy
woj. podlaskiego
•
•
Niskie, na tle kraju, wskaźniki poziomu rozwoju
przedsiębiorczości w regionie.
Stosunkowo wysoki odsetek ludności aktywnej
zawodowo: 73%. Relatywnie wyższa aktywność
zawodowa kobiet na tle kraju
11.9%
12.5%
23.9%
26.8%
49.9%
8.2%
14.3%
13.4%
29.7%
30.4%
•
•
Relatywnie niski poziom wykształcenia ludności.
W porównaniu z całym krajem dużą część ludności
woj. podlaskiego stanowią osoby z najniższym
wykształceniem, bez zawodu.
Niski odsetek osób w wieku 25-64 podejmujących
kształcenie ustawiczne: 5,2%.
11.9%
26.4%
16.8%
16.1%
8.1%
PRACUJĄCY
BEZROBOTNI
BIERNI ZAWODOWO
gimnazjalne, podstawowe i niższe
zasadnicze zawodowe
średnie ogólnokształcące
policealne, średnie zawodowe
wyższe
Źródło: GUS, 2010
STOPA BEZROBOCIA
REJESTROWANEGO
Bezrobocie w woj. podlaskim
Za osobę długotrwale bezrobotną uznaje się osobę pozostającą w rejestrach urzędów pracy
łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów
odbywania stażu i przygotowania zawodowego dorosłych.
64%
62%
UDZIAŁ DŁUGOTRWALE
BEZROBOTNYCH WŚRÓD OSÓB
ZAREJESTROWANYCH
W URZĘDACH PRACY
WOJ. PODLASKIEGO
55%
51%
51%
43%
2006
2007
2008
2009
2010
czerwiec 2011
Źródło: GUS, 2010
PODSTAWOWE DANE DEMOGRAFICZNE
O DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH WOJ. PODLASKIEGO
Odsetek kobiet wśród długotrwale bezrobotnych,
lata 2006-2010 r. (woj. podlaskie)
56%
55%
2006
55%
2007
2008
51%
49%
2009
2010
Dane: WUP
Struktura wiekowa bezrobotnych
na tle mieszkańców województwa podlaskiego w 2011 r.
Podlaskie
17.3%
bezrobotni ogółem
długotrwale bezrobotni
18–24
25–34
25.1%
23.8%
15.2%
35–44
20.7%
28.7%
27.2%
45–54
22.7%
17.1%
18.8%
55–59
10.4%
19.7%
24.5%
8.5%
11.1%
60–64 (mężczyźni)
Dane: Powiatowe
Urzędy Pracy, 2011
mężczyzna
Stan cywilny osób długotrwale bezrobotnych 2011 r.
(woj. podlaskie):
mężatka/żonaty
36%
42%
10% 10%
panna/kawaler
wolna/y
kobieta
rozwiedziona/y
57%
26%
w separacji
4%10%
wdowa/wdowiec
Liczba dzieci w gospodarstwach osób długotrwale bezrobotnych 2011 r.
(woj. podlaskie):
84%
mężczyzna
kobieta
47%
21%
7%
0
1
18%
5%
2
3%
3
9%
2%
1% 3%
4
5
1%
powyżej 6
Źródło: Powiatowe
Urzędy Pracy, 2011
Poziom wykształcenia
osób zarejestrowanych w urzędach pracy w 2011 r.
długotrwale bezrobotni
33%
23%
27%
22%
21%
11%
gimnazjalne i poniżej
pozostali bezrobotni
24%
16%
15%
zasadnicze zawodowe średnie ogólnokształcące
8%
policealne i średnie
zawodowe
wyższe
Struktura wykształcenia bezrobotnych różni się w zależności od powiatu. Najwięcej
bezrobotnych z wykształceniem wyższym jest w Białymstoku, gdzie co piąty ma
dyplom wyższej uczelni.
Źródło: Powiatowe
Urzędy Pracy, 2011
DŁUGOTRWAŁE BEZROBOCIE
ISTOTA PROBLEMU
Liczba pracodawców, u których pracowali bezrobotni
14%
17%
15%
15%
N=829
12%
9%
5%
2%
4%
6%
1%
Forma zatrudnienia u ostatniego pracodawcy
Szara
strefa
7%
7%
11%
27%
Umowa o pracę na czas nieokreślony
Umowa o pracę na czas określony
Umowa zlecenie / o dzieło
Ustna umowa z pracodawcą
48%
Inne
N=840
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Najczęstsze przyczyny zaprzestania pracy
w grupach wiekowych
Zakończenie pracy na czas określony
61%
Rezygnacja z przyczyn osobistych
Likwidacja zakładu lub stanowiska pracy
Zwolnienie przez pracodawcę z innych przyczyn
38%
31%
24%
23%
24%
18%
14%
7%
2% 5%
do 24 lat
25 - 44 lat
10%
od 45 do wieku
emerytalnego
N=846
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Branże ostatniego miejsca pracy
w zależności od płci pracowników
kobiety
22%
mężczyźni
23%
23%
15%
1%
27%
30%
12%
10%
2%
1% 5%
1%
3% 5% 4%
Przemysł i produkcja
Pozostałe usługi dla ludności i firm
Budownictwo
Handel
N=839
Administracja publiczna
Transport, przewóz osób lub rzeczy
Gospodarka rolna, leśnictwo
Edukacja i opieka zdrowotna
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Czynniki wpływające
na czas pozostawania bez pracy
Czynniki wydłużające
okres bezrobocia
Miesiące
Czynniki skracające
okres bezrobocia
Miesiące
Udzielanie pomocy sąsiedzkiej
+10
Korzystanie z pomocy sąsiedzkiej
Wykształcenie co najwyżej
podstawowe
+13
Dzielenie gospodarstwa domowego
z osobami pracującymi
-7
Wiek ponad 44 lata - mężczyźni
+11
Aktywne poszukiwanie pracy
-7
Wiek ponad 44 lata - kobiety
+13
Wykształcenie ponadśrednie
-10
wyniki analizy regresji
-13
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Przyczyny rezygnacji z poszukiwania pracy
podawane przez respondentów
30%
20%
18%
10%
10%
8%
3%
Opieka nad
dziećmi i osobami
starszymi
Stan zdrowia
Obowiązki
rodzinne
Praca "na czarno"
Nauka
Ciąża
Inne przyczyny
Przyczyny trudności w znalezieniu pracy
podawane przez respondentów
5%
12%
1%
Trudno powiedzieć
8%
Inne
10%
Nie miałbym jak
dojeżdżać
10%
Mam za niskie
wykształcenie
11%
Problemy ze
zdrowiem
13%
Muszę opiekować
się kimś
15%
Brak pracy zgodnej
z kwalifikacjami
19%
Brak
wystarczających
znajomości
Brak pracy z
godnym
wynagrodzeniem
Brak mi
konkretnych
umiejętności
Generalnie nie ma
pracy
22%
Praca jest tylko w
sezonie
57%
FINANSE
I STRATEGIE UTRZYMANIA
Sytuacja materialna osób długotrwale
bezrobotnych w woj. podlaskim
Średni
dochód 233 zł/os.
378 zł/os.
612 zł/os.
806 zł/os.
poniżej minimum egzystencji – 52%
Zmienna zależna: dochód w
gospodarstwie na osobę (zł)
Wyposażenie gospodarstw domowych osób
długotrwale bezrobotnych w woj. podlaskim
59%
60%
-5,09*
Wiek respondenta
92%
55%
40%
telefon telewizja dostęp do telefon samochód
stacjonarny kablowa internetu komórkowy osobowy
B
Liczba osób mieszkających
w tym gospodarstwie
domowym
-64,44*
Liczba osób pracujących w
gospodarstwie
130,85*
Liczba osób bezrobotnych w
gospodarstwie domowym
(poza respondentem)
-56,62*
Gospodarstwo domowe
posiada użytki rolne
77,69*
Źródło: Gallup sondaż, 2011
Długotrwale bezrobotni w szarej strefie
na rynku pracy
50%
57% 53%
74%
71%
63%
Ogółem woj.
podlaskie
zambrowski
wysokomazo
wiecki
suwalski
sokólski
siemiatycki
sejneński
moniecki
bielski
62% 48%
łomyżyński
białostocki
61%
koleński
augustowski
Motywy
podejmowania
pracy „na czarno”
70%
hajnowski
62%
grajewski
59%
52%
92%
80%
Bo innej nie mogą znaleźć
7%
6%
8%
Bo „na czarno” więcej się zarabia
Bo tak im jest wygodniej
51%
28%
Bo tak zarobionych pieniędzy nie ściągnie komornik
Inne
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Emigracja zarobkowa
Odsetki osób
z różnych grup,
które kiedykolwiek
pracowały za
granicą
31%
31%
25%
22%
17%
kobiety
mężczyźni
do 24 lat
od 25 do 44 powyżej 45 lat
lat
Długotrwale bezrobotni
32%
31%
30%
wysokomazowie
cki
zambrowski
sejneński
28%
suwalski
28%
sokólski
25%
moniecki
34%
14%
siemiatycki
łomyżyński
hajnowski
koleński
grajewski
białostocki
augustowski
15%
19%
22%
bielski
21%
41%
30%
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Alternatywne źródła zarobków
1%
3%
Długotrwale bezrobotni
Sprzedaż obiadów, wyrobów cukierniczych
18%
kobiety
Uprawa warzyw, owoców lub kwiatów
8%
1%
2%
Handel przygraniczny
Zbieranie grzybów, jagód na sprzedaż
10%
Sprzedaż makulatury, złomu
22%
Oddawanie rzeczy pod zastaw
1%
Handel uliczny, na bazarze
5%
Pomaganie w gospodarstwie rolnym
1%
13%
mężczyźni
Odpłatne świadczenie drobnych usług
17%
1%
4%
27%
52%
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
OTOCZENIE SPOŁECZNE
OSÓB DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH
Gospodarstwa domowe
długotrwale bezrobotnych w woj. podlaskim
Osoby bezrobotne w gospodarstwach – miasto i wieś
obszar wiejski
64%
25%
11%
nie ma bezrobotnych poza respondentem
inne miasto
68%
24%
8%
jedna osoba bezrobotna
co najmniej dwie osoby bezrobotne
duże miasto
76%
11%
13%
Wielkość gospodarstw domowych (w zależności od wieku respondenta)
45 i więcej
12%
50%
37%
1 osoba
25-44
5%
15%
53%
29%
2 osoby
3-4 osoby
5 osób i więcej
do 24 lat
13%
29%
32%
25%
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Znajomi osób długotrwale bezrobotnych
w woj. podlaskim
Wielkość sieci znajomych
mężczyźni
30%
28%
kobiety
30%
27%
1 osoba
2 osoby
3 osoby
4 osoby
19%
6% 2%
26%
5 osób
15%
im dłużej dana osoba
pozostaje bez pracy,
tym mniejszy udział
osób pracujących
w sieci jej znajomych
5% 4% 8%
6 osób i więcej
(r=-.109; p<.005)
Aktywność zawodowa znajomych
z dużych miast
63%
z mniejszych miast
54%
z obszarów wiejskich
57%
pracujący
bezrobotni
18%
24%
19%
19%
22%
23%
bierni zawodowo
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Korzystanie z pomocy i udzielanie jej
przez długotrwale bezrobotnych
w woj. podlaskim
Udzielanie pomocy
Korzystanie z pomocy
Załatwianie spraw w urzędach
10%
4%
Opieka nad osobami chorymi lub starszymi
12%
2%
Opieka nad dzieckiem/dziećmi
9%
16%
Domowe naprawy i remonty (np. instalacji, sprzętów, domu,
samochodu itp.)
24%
14%
Gotowanie, robienie zakupów, sprzątanie, inne prace domowe
24%
11%
Prace gospodarskie
31%
10%
Przypomnijmy, że korzystanie z pomocy sąsiedzkiej skraca średni czas poszukiwania pracy o ponad 13
miesięcy w porównaniu do osób, które z pomocy nie korzystają, z kolei udzielanie pomocy – wydłuża
czas pozostawania bez pracy przeciętnie ok. 10 miesięcy.
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
PSYCHOLOGICZNE KONSEKWENCJE
DŁUGOTRWAŁEGO BEZROBOCIA
Kondycja psychiczna badanych
skala depresji
Bardzo
często
Często
Rzadko
Prawie
wcale, wcale
Czuł(a) się Pan(i) nieszczęśliwy(a), był(a)
Pan(i) w depresji
Negatywne nastawienie do
życia, depresja (N)
Pozytywne nastawienie do
życia (P)
Czuł(a) Pan(i) pewność, że wszystko układa
się dobrze
Pozytywne nastawienie do
życia (P)
Negatywne nastawienie do
życia, depresja (N)
Czuł(a) się Pan(i) zniechęcony(a), znużony(a)
Negatywne nastawienie do
życia, depresja (N)
Pozytywne nastawienie do
życia (P)
Był(a) Pan(i) zadowolony(a), bo coś się
udało, powiodło się w życiu
Pozytywne nastawienie do
życia (P)
Negatywne nastawienie do
życia, depresja (N)
Czuł(a) Pan(i), że nie ma wpływu na to, co
się dzieje w Pana(i) życiu
Negatywne nastawienie do
życia, depresja (N)
Pozytywne nastawienie do
życia (P)
Była(a) Pan(i) szczególnie czymś
zaciekawiony(a), zainteresowany(a),
podekscytowany(a)
Pozytywne nastawienie do
życia (P)
Negatywne nastawienie do
życia, depresja (N)
Uwarunkowania
kondycji psychicznej badanych
ANALIZA KORELACJI
Zarówno okres pozostawania bez pracy, jak i liczba rejestracji w urzędzie są pozytywnie
skorelowane (r=.112, p<001; r=.088, p<.05) z poziomem depresji badanych.
ANALIZA REGRESJI
Wyższy poziom depresji częściej dotyka osoby starsze oraz mieszkające na wsi. Jeśli
kontrolujemy szereg innych zmiennych, takich jak wiek, płeć, dochód i liczba przyjaciół –
znika znaczenie okresu pozostawania bez pracy oraz liczby dotychczasowych rejestracji
w urzędzie.
O podatności osób długotrwale bezrobotnych na negatywne
konsekwencje psychologiczne tego zjawiska decydują przede
wszystkim cechy indywidualne i otoczenie społeczne tych osób.
14%
Europejsk Sondaż Wartość 2008 Polska
73%
37%
20%
19%
43%
25%
8%
Równe traktowanie ludzi w miejscu pracy
29%
Posiadanie wpływu na ważne decyzje
39%
57%
Przyjazny stosunek do rodziny
12%
52%
Zdobywanie nowych kwalifikacji
31%
49%
Spotykanie się z ludźmi
14%
53%
Praca użyteczna społecznie
76%
Duże możliwości awansu
41%
Sympatyczni ludzie, z którymi się pracuje
67%
Praca odpowiadająca zdolnościom
79%
Praca interesująca
34%
48%
Praca odpowiedzialna
70%
Praca, w której czujesz, że możesz coś
osiągnąć
54%
Długie urlopy
56%
Możliwość wykazania się inicjatywą
49%
Wygodne godziny pracy
Praca ciesząca się ludzkim szacunkiem
Pewność pracy
Brak napięć w pracy
Dobre zarobki
Znaczenie różnych cech pracy
94% 93%
64%
71%
56%
45%
30%
13%
6%
Długotrwale bezrobotni - Podlasie 2011
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Szanse na zatrudnienie
w oczach badanych
41%
Własna ocena przyczyn
pozostawania bez pracy
małe szanse
46%
50%
59%
średnie szanse
69%
duże szanse
Generalnie nie ma pracy
57%
Brak wystarczających znajomości
36%
45%
32%
Brak pracy z godnym wynagrodzeniem
32%
18%
7%
14 i mniej 15 - 21
13%
22 - 28
22%
20%
4%
6%
29 - 60
61 i
więcej
Czas pozostawania bez pracy
19%
Brak mi konkretnych umiejętności
15%
Brak pracy zgodnej z kwalifikacjami
13%
Muszę opiekować się kimś
11%
Problemy ze zdrowiem
10%
Mam za niskie wykształcenie
10%
Praca jest tylko w sezonie
Nie miałbym jak dojeżdżać
8%
5%
Inne
Trudno powiedzieć
12%
1%
Źródło: Gallup sondaż,
POWRÓT NA RYNEK PRACY
POSZUKIWANIE PRACY I KSZTAŁCENIE USTAWICZNE
Sposoby poszukiwania zatrudnienia
wykorzystane w ostatnim miejscu pracy
40%
33%
29%
36%
24%
28%
21%
24%
15%
8% 7%
7%
do 24 lat
Krewni i znajomi
5%
3%
25 - 44
od 45 do emerytalnego
Bezpośrednie zgłoszenie
Powiatowy urząd pracy
Ogłoszenia w prasie
50%
35% 34%
19%
7%
Przemysł i produkcja
42%
38%
37%
24%
16%
10%
Handel
25% 27%
25%
10%
6%
9%
Budownictwo
3%
Internet
3% 2%
Pozostałe usługi dla
ludności i firm
22% 20%
10%
2%
Administracja publiczna
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Zainteresowanie
podnoszeniem kwalifikacji
90%
79%
67%
41%
19%
11%
grupa wiekowa
18-24
25-44
mężczyźni
45+
18-24
25-44
kobiety
45+
grupa wiekowa
Kwalifikacje
posiadane i pożądane
Prawo jazdy kategorii B
14%
Aktualna książeczka SANEPID
Certyfikat umiejętności obsługi komputera ECD
22%
3%
2%
Kwalifikacje w zakresie kosmetyki, wizażu
2%
Specjalistyczne uprawnienia do przewozu osób lub rzeczy
1%
Kwalifikacje barmańskie
1%
Uprawnienia do obsługi innych urządzeń technicznych
1%
Uprawnienia energetyczne E lub D (SEP)
32%
5%
Kwalifikacje w zakresie masażu, fizjoterapii
Uprawnienia spawalnicze
25%
2%
Prawo jazdy wyższych kategorii
Uprawnienia do prowadzenia wózków jezdniowych
46%
25%
3%
1%
21%
18%
18%
18%
17%
mają
nie mają i chceliby zdobyć
15%
13%
10%
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
12% 11%
5%
obsługa maszyn
rolniczych
11%
prace budowalane
12%
17%
15%
14%
14%
13%
12%
11%
12%
umiejętności
fryzjerskie
21%
mechanika
samochodowa
12%
15%
33%
szycie, przeróbki
krawieckie
14%
33%
hydraulika
30%
prace remontowe
wykończeniowe
mają
umiejętności
administracyjnobiurowe
39%
umiejętności
handlowe
52%
znajomość innego
języka
29% 29%
umiejętności
kucharskie i
cukiernicze
obsługa kas
fiskalnych i
fakturowanie
49%
znajomość języka
rosyjskiego
znajomość języka
angielskiego
obsługa
komputera
Umiejętności
posiadane i pożądane
nie mają i chcieliby zdobyć
DEFICYTY
38%
30%
19%
14%
7%
N=1000
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
Dostrzegane przeszkody
utrudniające podnoszenie kwalifikacji
55%
48%
33%
31%
46%
44%
43% 42%
42%
36%
36%
24%
6%
10%
18-24 (N=69)
5% 7%
25-44
(N=182)
10%
2% 4%
4%
45 + (N=124)
18-24 (N=78)
MĘŻCZYŹNI
10%
5%
25-44
(N=230)
5% 5%
45 + (N=92)
KOBIETY
Nie dostrzegam żadnych przeszkód
Takie kursy, szkolenia są dla mnie zbyt drogie
Mam za mało czasu na kursy i szkolenia
Nie wiem, gdzie szukać takich kursów
Źródło: Gallup
sondaż, 2011
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ