Transcript Identyfikacja potrzeb i priorytetów osób młodych w województwie

Identyfikacja potrzeb i priorytetów osób
młodych w województwie podlaskim w
zakresie ich aktywizacji edukacyjnej,
zawodowej i społecznej
Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku
Wydział Badań i Analiz
1
Agenda
• Kontekst badania
• Sytuacja osób młodych na podlaskim rynku pracy na tle
kraju
• Badanie ankietowe osób młodych
• Badanie instytucji działających na rzecz osób młodych
• Podsumowanie
2
Kontekst badania
3
Kontekst badania
Komisja Europejska zainicjowała szereg działań zmierzających do
wsparcia osób młodych w podejmowaniu trwałego zatrudnienia.
 W 2012r. został przygotowany Pakiet na rzecz zatrudnienia
młodzieży (YEP), którego główną częścią są Gwarancje dla
młodzieży (YG) z 2013r., będące postulatem zapewnienia przez
państwa członkowskie UE osobom młodym w wieku do 25 lat,
pozostającym bez zatrudnienia i nie uczestniczącym w kształceniu lub
szkoleniu, dobrej jakości oferty pracy, dalszego kształcenia,
przyuczenia do zawodu lub stażu w ciągu 4 miesięcy od zakończenia
kształcenia formalnego lub utraty pracy.
4
Kontekst badania
22 kwietnia 2013r. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
opracowało Plan realizacji Gwarancji dla młodzieży w Polsce
(GdM), zawierający zasady i plan wdrażania GdM.
Zgodnie z powyższym Planem, Wojewódzki Urząd Pracy w
Białymstoku został instytucją koordynującą realizację
Gwarancji dla młodzieży na szczeblu regionalnym i rozpoczął
proces przygotowywania założeń do konkursów regionalnych w
ramach ww. Programu i szerzej – w ramach Programu
Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój PO WER 2014-2020.
5
Instytucje realizujące Program Gwarancje dla
młodzieży w Polsce
Zgodnie z Planem działania Programu Gwarancje dla młodzieży w Polsce,
realizatorami zaangażowanymi we wdrażanie GdM na szczeblu
regionalnym/lokalnym są:
 Powiatowe Urzędy Pracy (PUP),
 Wojewódzkie Urzędy Pracy (WUP),
 Struktury organizacyjne Ochotniczych Hufców Pracy (KW OHP),
 Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) za pośrednictwem wyłonionych Pośredników
Finansowych,
 Partnerzy rynku pracy, w tym partnerzy społeczni, agencje zatrudnienia, organizacje
pozarządowe, podmioty ekonomii społecznej, instytucje szkoleniowe, instytucje dialogu
społecznego, gminy i pracodawcy wyłonieni do realizacji GdM.
6
Kontekst badania
Gwarancjami dla młodzieży w Polsce objęto następujące podgrupy osób młodych:
 osoby w wieku 15-17 lat przedwcześnie kończące naukę – osoby zaniedbujące obowiązek
szkolny (do 16 r.ż.) lub obowiązek nauki (do 18 r.ż.);
 osoby w wieku 18-24 lata pozostające poza zatrudnieniem, edukacją i szkoleniem (NEET), w
tym osoby wymagające szczególnego wsparcia, tj. oddalone od rynku pracy, ze środowisk
defaworyzowanych, z obszarów wiejskich;
 osoby w wieku 18-25 lat zarejestrowane jako bezrobotni – w tym również zarejestrowani
studenci studiów zaocznych i wieczorowych;
 bezrobotna młodzież oraz poszukujący pracy absolwenci szkół i uczelni w okresie
48 miesięcy od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania tytułu zawodowego, w wieku 18-29 lat
– w zakresie wsparcia przedsiębiorczości osób młodych.
7
Sytuacja osób młodych na
podlaskim rynku pracy na tle kraju
8
Bezrobocie młodych w UE i w Polsce w latach 2005-2013 (15-29 lat)
50.0
45.0
40.0
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
European Union (28 countries)
Poland
Greece
Spain
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
14.6
27.8
19.8
14.9
13.5
21.7
18.6
13.5
11.9
15.3
17.9
12.7
11.8
12.0
16.8
17.6
15.2
14.2
19.2
27.6
16.2
16.9
24.7
31.3
16.5
17.5
35.2
34.0
17.7
18.4
43.7
39.9
18.1
18.9
48.6
41.9
Source: Eurostat, Database, Living conditions and welfare, Youth.
9
Stopa bezrobocia wg BAEL wśród osób w wieku 15-29 lat
w woj. podlaskim na tle Polski i Unii Europejskiej w latach 2011-2013
10
Sytuacja młodych na rynku pracy
W woj. podlaskim liczba osób do 25 roku życia zarejestrowanych jako
bezrobotne w 14 powiatowych urzędach pracy wynosi 11 tys.,
stanowiąc ok. 18% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych.
W skali roku pracę podejmuje ok. 9 tys. osób młodych (2014r.)
Źródło: http://wiadomosci.onet.pl/warszawa/11-tys-osob-na-biegu-niepodleglosci-wsrod-uczestnikow-premier/rb4rq
11
Zatrudnienie młodych w woj. podlaskim na tle Polski oraz krajów
UE w latach 2011-2013 (15-29 lat)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS (BAEL) i EUROSTAT (dane za IV kwartał).
12
Młodzi ludzie w wieku 15-29 lat z grupy NEET w Polsce i w Unii Europejskiej
w latach 2005-2013 – wycofanie z rynku pracy i ze społeczeństwa
20.0
18.0
16.0
14.0
12.0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
European Union (28 countries)
15.0
14.0
13.2
13.1
14.8
15.2
15.4
15.8
15.9
Poland
18.4
16.6
14.4
12.7
14.0
14.8
15.2
15.7
16.2
Wskaźnik NEET w grupie 15-24 lata dla Polski - 12,5%, 2013r.
Czynniki zwiększające ryzyko sytuacji NEET
(„niecnierobienia”):
 niepełnosprawność,
 niski poziom wykształcenia,
 miejsce zamieszkania peryferyjne (z dala od
ośrodków miejskich),
 niski poziom dochodów gospodarstwa
domowego,
 pochodzenie migracyjne,
 rodzice bezrobotni, ubodzy, nisko
wykształceni.
13
Źródło: http://forsal.pl/galerie/814062,duze-zdjecie,1,neet-prawie-2-mln-mlodych-polakow-ani-sie-nie-uczy-ani-nie-pracuje.html
14
Badanie ankietowe osób młodych
15
Metodologia badania
 W badaniu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, wzięło w nim
udział 529 respondentów z woj. podlaskiego
– osób młodych w wieku 18-29 lat.
 Badanie przeprowadzono w listopadzie 2014r.
 Badanie zrealizowano dzięki współpracy WUP w Białymstoku z:
 Podlaską Komendą OHP w Białymstoku (uczestnicy projektu „Równi
na rynku pracy”)
 Powiatowymi Urzędami Pracy (Augustów, Białystok, Kolno, Łomża, Mońki,
Sokółka, Wysokie Mazowieckie) oraz
 wybranymi akademickimi biurami karier podlaskich uczelni.
16
Typologia grup respondentów – osoby młode w wieku 18-29 lat
1) Osoby w wieku 18-24 lata bierne zawodowo, tj. niepracujące i nie zarejestrowane jako
bezrobotne, w tym:
a) Osoby młode oddalone od rynku pracy
b) Osoby młode zagrożone wykluczeniem społecznym
c) Osoby młode zamieszkałe na terenach wiejskich i w małych miejscowościach
c) Osoby młode niepełnosprawne
2) Osoby w wieku 18-24 lata pozostające poza zatrudnieniem, edukacją i szkoleniem (tzw. NEET)
3) Osoby w wieku 18-24 lata zarejestrowane jako bezrobotne, w tym:
a) Osoby młode długotrwale bezrobotne
b) Studenci studiów zaocznych i wieczorowych
c) Absolwenci szkoły ponadgimnazjalnej/wyższej
4) Osoby młode oraz absolwenci szkół ponadgimnazjalnych i uczelni
w wieku 18-29 lat – niepracujące i poszukujące pracy niezarejestrowane w urzędzie pracy
17
Cele główne badania
 Rozpoznanie potrzeb osób młodych w wieku 18-29 lat zamieszkujących woj. podlaskie w zakresie
ich aktywizacji edukacyjnej, zawodowej i społecznej,
 Identyfikacja czynników determinujących aktywność zawodową osób młodych pozostających poza
rynkiem pracy w woj. podlaskim (czynników sukcesu i barier),
 Analiza zjawiska bierności zawodowej wśród osób młodych, w tym zaliczanych do grupy tzw.
NEET w woj. podlaskim,
 Określenie możliwości i sposobów dotarcia ze wsparciem do osób młodych biernych zawodowo i
zagrożonych wykluczeniem społecznym w woj. podlaskim,
 Przygotowanie rekomendacji w zakresie działań wspierających aktywność edukacyjną, zawodową
i społeczną osób młodych w ramach PO WER 2014-2020.
18
Portfolio młodych nieaktywnych
Młodzi
ogółem
Długotrwale
bezro-botni
NEET„nicnierobiący”
Miesz-kańcy
wsi
Osoby
niepełnospr
awne
Absol-wenci
Doświadczenie zawodowe (średnio, w
miesiącach)
17
15
9
16
19
13
Nie pracuję (ile m-cy?)
15
25
9
15
13
16
Nie uczę się (ile m-cy?)
34
40
24
36
31
9
Nie szkolę się (ile m-cy?)
23
26
5
16
17
7
Gotowość do podjęcia pracy (%)
74,1
80,6
59
73,8
72,7
77,8
Gotowość do podjęcia działalności
gospodarczej (%)
33,9
30,6
32,8
32,2
31,8
34,7
Cechy osób młodych, N=529
Potencjał
Średnie okresy
nieaktywności
Gotowość do
aktywności
19
Sytuacja socjalno-bytowa osób młodych
Wystarcza mi na wszystko bez specjalnego oszczędzania
Mieszkam samodzielnie sam/a
Żyję oszczędnie i wystarcza mi na zaspokojenie podstawowych potrzeb
Mieszkam samodzielnie z partnerem/ małżonkiem
Prowadzę samodzielnie gospodarstwo, ale mieszkam z rodzicami
Żyję bardzo oszczędnie, aby odłożyć na poważniejsze zakupy
Jestem na utrzymaniu rodziny
32%
10%
10%


18%
60%
48%


8%
14%
Statystyczne gospodarstwo osoby młodej składa się z 4 osób.
Dzieci występują najczęściej w gospodarstwach badanych osób młodych w przedziale wiekowym 20-24 lata (najczęściej jedno lub
dwoje dzieci).
Jest to odwrotna tendencja niż obserwowana w odniesieniu do dzietności Podlasianek generalnie, gdzie w wyniku przeobrażeń
demograficznych przedział wiekowy najwyższej płodności kobiet został przesunięty z wieku 20-24 do 25-29 lat.
Konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem/ dziećmi przekłada się na bierność zawodową i edukacyjną osób młodych,
w szczególności kobiet, sytuując je w tzw. populacji NEET.
20
Bariery aktywności zawodowej osób młodych
21
Czynniki wspierające aktywność zawodową osób młodych
22
Siatka najbardziej pożądanych form podniesienia
kwalifikacji i kompetencji wśród osób młodych
Porozumiewanie się w języku obcym
Inne umiejętności, kwalifikacje i
kompetencje
Kompetencje matematyczno-techniczne
350
300
250
200
150
100
50
0
Umiejętność uczenia się i chęć
samorozwoju
Kształtowanie cech osobowych
poszukiwanych na rynku pracy (np.…
Kompetencje społeczne i obywatelskie
(umiejętności interpersonalne,…
Uzyskanie uprawnień
Wykształcenie formalne
Kształtowanie postawy przedsiębiorczej
(gotowość do podjęcia i prowadzenia…
Kompetencje informatyczne
Ciekawe wnioski:
 Długotrwale bezrobotni rzadziej od innych grup zagrożonych wykluczeniem społecznym wskazywali potrzebę uczenia się języków obcych,
podczas gdy grupa absolwentów wskazywała chęć podniesienia tej umiejętności jako najbardziej pożądaną.
 Długotrwale bezrobotni nie byli ponadto zainteresowani nauką przedsiębiorczości, a mieszkańcy wsi wysoko cenią tę umiejętność.
 Długotrwale bezrobotni oraz absolwenci bardziej niż inne grupy potrzebują wzmocnienia w zakresie kompetencji matematycznotechnicznych.
 Osoby niepełnosprawne częściej niż inne grupy wskazywały potrzebę podniesienia kompetencji informatycznych.
 NEET’si częściej od pozostałych grup pragną podwyższać umiejętności uczenia się i samorozwoju, najwyżej cenią również konieczność
kształtowania umiejętności językowych.
23
Najskuteczniejsze i najbardziej pożądane formy aktywizacji zawodowej
i edukacyjnej w opinii osób młodych
Przeciętna ocena
Skala ocen: 1 - w bardzo dużym stopniu, 2- w dużym stopniu, 3 - w średnim stopniu, 4 - w małym stopniu,
5 - w bardzo małym stopniu
 Płatny staż u pracodawcy
2,0

Poradnictwo zawodowe
2,1

Bezpłatne szkolenie zawodowe, zdobycie uprawnień formalnych
2,1

Pokrycie kosztów związanych ze szkoleniem, kształceniem, np. dojazd, wyżywienie, nocleg
2,2

Dofinansowanie kosztów egzaminu/kosztów uzyskania licencji
2,3

Dofinansowanie stanowiska pracy u potencjalnego pracodawcy/wsparcie potencjalnego pracodawcy
2,4

Bezzwrotna dotacja na podjęcie działalności gospodarczej
2,4

Pośrednictwo pracy
2,6

Zatrudnienie subsydiowane (prace interwencyjne, roboty publiczne, prace społecznie użyteczne)
2,6

Dofinansowywanie studiów podyplomowych
2,7

Przygotowanie zawodowe dorosłych
2,8

Częściowo zwrotna pożyczka na działalność gospodarczą
2,9

Dofinansowanie przystąpienia do podmiotu ekonomii społecznej, np. spółdzielni socjalnej
3,1

Bezpłatne praktyki
3,2
24
Badanie instytucji działających na rzecz osób
młodych
25
Badanie instytucji działających na rzecz aktywizacji
młodzieży w wieku 18-29 lat w woj. podlaskim
Grupa docelowa:
30 instytucji publicznych i niepublicznych oraz organizacji społecznych podejmujących działania na rzecz
wspierania aktywności osób młodych w wieku 18-29 lat:
instytucje rynku pracy i pomocy społecznej, instytucje szkoleniowe i edukacyjne, izba
rzemieślnicza, szkoły wyższe i ich biura karier, samorząd województwa, fundacja działająca na
rzecz rozwoju przedsiębiorczości, organizacje pozarządowe
Cele badania:
Identyfikacja doświadczeń instytucji w zakresie skutecznego wspierania osób młodych na rynku pracy,
wypracowanych kanałów i sposobów dotarcia z informacją i wsparciem, zwłaszcza do grup młodzieży
wykluczonej społecznie, identyfikacja „dobrych praktyk”
Technika badawcza:
częściowo ustrukturyzowany wywiad – SSI
Zrealizowane wywiady: 13.
Doświadczenia instytucji w zakresie sposobów i kanałów dotarcia ze
wsparciem do osób młodych zagrożonych wykluczeniem społecznym
 Problem z dotarciem z informacją i aktywizowaniem osób młodych oddalonych od rynku
pracy: biernych zawodowo nie zarejestrowanych w urzędach pracy, przedwcześnie
rezygnujących z nauki, zamieszkujących tereny peryferyjne, wykluczonych społecznie,
 Podstawowy kanał dotarcia z informacją o wsparciu do ww. osób młodych
to instytucje i organizacje:
 instytucje pomocy społecznej (GOPS,MOPS, PCPR, pracownicy socjalni), struktury terenowe
OHP, NGO, organizacje dobroczynne,
 Za pośrednictwem społeczności lokalnych: wójtowie, parafie, liderzy społeczni, ośrodki
zdrowia, tablice informacyjne, udział w festynach, poczta pantoflowa,
 Z wykorzystaniem massmediów: informacja w Internecie (FB), tv, prasie lokalnej, kampanie
społeczne, informacje w pismach młodzieżowych
Bariery w aktywności osób młodych na rynku pracy w opinii badanych podmiotów





Bariery zewnętrzne
Trudna sytuacja na rynku pracy i brak lokalnych ofert pracy
Niechęć pracodawców do zatrudniania osób młodych
Kształcenie zawodowe niedostosowane do potrzeb rynku pracy
Problem z dotarciem do informacji o ofercie edukacyjnej i możliwościach wsparcia na rynku pracy
Brak wzorców aktywności społecznej i informacji na temat działań NGO w środowisku lokalnym




Uwarunkowania środowiskowe, rodzinno-bytowe
Brak akceptacji rodziny dla aktywności zawodowej, kontynuacji nauki przez osoby młode (zwłaszcza z terenów wiejskich i w
rodzinach osób niepełnosprawnych)
Strach przed utratą świadczeń socjalnych,
Problemy z pogodzeniem aktywności zawodowej i nauki z obowiązkami opiekuńczymi
Trudna sytuacja finansowa uniemożliwiająca kontynuację nauki, dokształcanie
Niska mobilność przestrzenna związana z barierami komunikacyjnymi i ograniczeniami finansowymi







Bariery wewnętrzne
Brak doświadczenia zawodowego, stażu pracy w zawodzie
Brak odpowiednich kwalifikacji zawodowych i kompetencji społecznych
Zbyt duże oczekiwania finansowe osób młodych wobec pracodawcy
Bariery psychologiczne: niezaradność, brak wiary, brak motywacji do rozwoju i aktywności
Niski poziom wiedzy o rynku pracy i własnym potencjale, nieumiejętność planowania ścieżki kariery
Niska świadomość korzyści z kształcenia ustawicznego
Niska świadomość obywatelska, niechęć do działań prospołecznych

Czynniki wspierające aktywność osób młodych na rynku pracy w opinii badanych
podmiotów
Wsparcie instytucjonalne, uwarunkowania zewnętrzne
 Wspieranie przedsiębiorczości w regionie i tworzenie nowych miejsc pracy
 Szeroka oferta edukacyjna bezpłatna, dobra dostępność szkół
 Profesjonalne doradztwo zawodowe i edukacyjne, pomoc w planowaniu ścieżki kariery
 Wsparcie kompleksowe osób młodych, niwelujące ograniczenia finansowe i konieczność sprawowania opieki nad osobą
zależną
 Umożliwienie nabycia umiejętności praktycznych i doświadczenia zawodowego - dostęp do dobrych praktyk, staży
zawodowych, dualny system kształcenia
 Łatwy dostęp do informacji o rynku pracy i o ofercie edukacyjnej, zwłaszcza na terenach wiejskich, m.in. przez rozwój
informatyzacji
 Kampania medialna, budowanie pozytywnego obrazu osoby młodej aktywnej zawodowo, edukacyjnie, społecznie
Wzmacnianie potencjału wewnętrznego i kształtowanie aktywnych postaw osób młodych
 Traktowanie młodego wieku pracowników jako atutu ze względu na kreatywność, innowacyjność, otwartość na zmiany i
nowe idee, brak złych nawyków osób młodych
 Przewaga osób młodych w posługiwaniu się technologiami informatycznymi i lepsza znajomość języków obcych
 Konieczność wsparcia indywidualnego potencjału osób młodych poprzez budowanie poczucia własnej wartości, rozwój
kompetencji społecznych, wspieranie kreatywności
 Wspieranie aktywności społecznej, co przełoży się na aktywność życiową i zawodową
Propozycje działań służących poprawie sytuacji osób młodych na rynku pracy
Rekomendacje dotyczące rozwiązań systemowych:
 utworzenie sieci instytucji i organizacji działających na rzecz wsparcia osób młodych na
rynku pracy (przedsiębiorcy, samorząd, uczelnie wyższe);
 nawiązanie stałej współpracy między pracodawcami, instytucjami wspierającymi rynek
pracy i osobami młodymi poszukującymi pracy;
 rozszerzenie zakresu wsparcia ze środków UE, nie tylko na konkretne formy wsparcia
(staże, szkolenia, praca subsydiowana), ale umożliwienie organizowania kampanii
społecznych skierowanych do osób młodych biernych zawodowo i edukacyjnie;
 rozwijanie szkolnictwa zawodowego i podnoszenie jego jakości we współpracy z
otaczającym biznesem;
 wspieranie przedsiębiorczości;
 wspieranie organizacji pozarządowych w pracy z młodzieżą ze środowisk
wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym;
 planowanie działań w oparciu o przeprowadzoną diagnozę potrzeb osób młodych w
danym środowisku.
Dziękuję za uwagę
31